Denen blijven in EG
Jeltsin verder
in het defensief
Bush krijgt te laat gelijk
Buitenland
Honger bedreigt
60 miljoen mensen
Cairo kent geen pardon meer
voor moslim-fundamentalisten
Verkiezingen Zuid-Afrika
wellicht eind volgend jaar
ZATERDAG 12 DECEMBER 1992
Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Avwated Pre-*
DPA Deutsche Presse Agentur GPD Gemeenschappel>|tc Persdient
Belgen hebben biljet van 10.000 frank
brussel» Belgen kunnen voortaan rekeningen betalen met biljet
ten van 10.000 frank, een bedrag van omgerekend 550 gulden.
Het nieuwe biljet werd gisteren in een eerste oplage van tien
miljoen stuks in omloop gebracht. Het biljet is gelanceerd om
het gebruik van briefjes van 5.000 frank te beperken. Hun aan
deel in de geldomloop is 68 procent. De Belgische Nationale
Bank komt binnenkort ook met briefjes van 2.000 frank. Vooral
banken zitten daarom verlegen, omdat steeds meer klanten geld
'uit de muur' halen.
Duitse politie vindt wapens neo-nazi's
bonn» De Duitse politie heeft bij 60 invallen bij de donderdag
verboden extreemrechtse partij Deutsche Alternative gaspistolen
en nazi-propaganda in beslag genomen. De politie legde ook be
slag op ledenlijsten, computers en munitie. Vier bankrekeningen
van de DA werden bevroren. De DA was tot haar verbod een van
de snelst groeiende neo-nazistische organisaties in Duitsland.
Bergers pompen olie uit tanker Spanje
la coruna Twintig specialisten van het Rotterdamse bergings
bedrijf Smit-Tak en twee Spaanse bedrijven zijn gisteren begon
nen met het overpompen van olie uit het achterschip van de
Griekse tanker Aegean Sea, die voor de Spaanse kust bij La Coru
na in tweeën is gebroken. Het wrak ligt ongeveer 150 meter uit
de kust. Aan de wal wordt de olie opgevangen in tankauto's.
China begint scheidingsschool
peking Een Chinese rechtbank die steeds vaker met gebroken
huwelijken werd geconfronteerd, heeft een school voor schei
dende paren opgezet. De school in de provincie Shandong moet
hen helpen als vrienden uit elkaar te gaan of zich te verzoenen.
Sinds de oprichting zes maanden geleden zijn al 290 studenten
in opleiding geweest. De resultaten zijn succesvol: 37 procent
van de paren besloot getrouwd te blijven, terwijl 45 procent in
harmonie uit elkaar ging, zo meldde het Volksdagblad gisteren.
Communisten weer baas in Doesjanbe
doesjanbe De voormalige communisten zijn weer de baas in de
Tadzjiekse hoofdstad Doesjanbe. Ze veroverden de stad deze
week na hevige gevechten op hun democratisch-islamitische te
genstanders. Volgens journalisten in het buuralnd Oezbekistan
zijn gisteren vredesbesprekingen begonnen. In het door burger
oorlog verscheurde Tadzjikistan zijn inmiddels 500.000 mensen
ontheemd zijn geraakt.
Onlusten in Yemen door hoge prijzen
sana'A De politie van Sana'a, de hoofdstad van Yemen, heeft
gisteren voor de tweede achtereenvolgende dag in de lucht ge
schoten en traangas gebruikt om demonstranten te verspreiden
die betoogden tegen hoge prijzen en de slechte economische
toestand. Tenminste 12 mensen zijn omgekomen en 77 ver
wond in demonstraties in heel Yemen.
Jaarlijkse stoelendans Japans kabinet
TOKYOHet Japanse kabinet in gisteren voltallig afgetreden. Niet
omdat er sprake is van een crisis, maar omdat volgens de onge
schreven regels van de LDP, Japans regeringspartij, eens in het
jaar andere politici een kans op een ministerspost moeten krij
gen. Enkele oude kabinetsleden keren na deze stoelendans weer
terug, zoals minister Watanabe van buitenlandse zaken.
Actieplan sluit voedselconferentie Rome af EG-leiders verdeeld over Macedonië
i hans geleijnse
correspondent
Een eerste verzoenend gesprek
tussen de Russische» president
Jeltsin en parlementsvoorzitter
Chasboelatov heeft gisteravond
nog geen rust gebracht in de
Russische politiek. Beide kemp
hanen zullen elkaar, onder lei
ding van opperrechter Valeri
Zorkin, vandaag opnieuw ont
moeten, elk bijgestaan door een
delegatie van zeven medestan
ders.
Jeltsin liet journalisten na af
loop van de ontmoeting weten,
dat pas in het gesprek van van
daag 'inhoudelijke zaken' aan
de orde zullen komen. .Jeltsins
woordvoerder Kostikov ver
klaarde dat de president bereid
is zijn geschil met het Volkscon
gres bij te leggen. „Maar de pre
sident heeft zijn gesprekspart
ners ook gezegd dat hij niet be
reid is een ander als premier
voor te stellen dan Jegor Gai
dar."
Afgaande op deze verklaring
en uitlatingen van afgevaardig
den is Jeltsin gisteren in het de
fensief gedwongen. Tijdens be
raad met de verschillende frac
ties gistermorgen zou Jeltsin
zich al bereid hebben getoond
om zijn naaste adviseur Boer-
boelis te ontslaan. De oppositie
is gebeten op Boerboelis, die
men als de 'kwade genius' ziet
achter Jeltsins radicale opstel-
ling.
johannesburg «ap/gpd
Als alle partijen meewerken aan
een hervatting van het vastgelo
pen politieke overleg, dan zou
den eind volgend jaar verkiezin
gen in Zuid-Afrika kunnen wor
den gehouden waaraan ook
zwarten meedoen. Dat heeft
minister Meyer van grondwet
telijke ontwikkeling, de belang
rijkste onderhandelaar met de
zwarte oppositie, gisteren ge-
zegd.
President De Klerk stelde eer
der een tijdschema voor waarbij
LAGOS/ROME Rtr/ANP/GPD
Zestig miljoen
oosten en zuiden van Afrika
worden met de hongerdood be
dreigd door een voedselcrisis,
die het gevolg is van politieke
conflicten en in-effectieve ont
wikkelingsstrategieën. Dat heeft
Layashi Yaker, het hoofd van de
Economische Commissie voor
Afrika van de Verenigde Naties,
gezegd op een conferentie in
Ibadan in het zuiden van Nige
ria.
Onlusten en gebrekkige eco
nomische planning hebben er
toe geleid dat een aantal Afri
kaanse staten niet in zijn eigen
voedsel kan voorzien, aldus Ya
ker. „Geen enkel zorgvuldig uit
gewerkte ontwikkelingsstrate
gie, hoe belangrijk ook, zal de
produktie van voldoende voed
sel garanderen als de landen
van dit continent niet hun poli
tieke conflicten oplossen."
Die sombere voorspelling
overschaduwd het resultaat van
de conferentie over voedsel,
honger en ondervoeding, die de
afgelopen week in Rome plaats
vond. Met de ondertekening
van een Wereld Voedsel Verkla
ring verplichtten 162 landen
zich officieel honger en onder
voeding uit te bannen. De con
ferentie. die is georganiseerd
door de/N-landbouw en voed-
selorganisatie (FAO) en de We
reldgezondheidsorganisatie
(WHO), heeft zich een week
lang gebogen over de vraag hoe
het voedsel beter kan worden
verdeeld.
Dat nog steeds 780 miljoen
mensen in ontwikkelingslanden
niet of te weinig te eten hebben
terwijl de wereld genoeg produ
ceert, is onacceptabel, aldus de
verklaring, die voedsel als een
onvervreemdbaar recht van ie
der mens definieert. De onder
tekenaars beloven 'actieve sa
menwerking tussen regeringen
(multi- en bilateraal), ongebon
den organisaties, de particuliere
sector, gemeenschappen en in
dividuen teneinde het schan
daal van honger en alle vormen
van ondervoeding te elimine-
Het handvest mag schijnbaar
vanzelfsprekende doelen bevat
ten, het is in zijn soort baanbre
kend. De 15-koppige Neder
landse delegatie noemde de
verklaring dan ook een 'zeer
goed document'.
De EG-leiders zullen waarschijnlijk
vandaag, op de tweede dag van hun
top in Edinburgh, een oplossing vin
den voor de 'Deense kwestie'. Pre
mier Lubbers zei gisteravond dat het
'doenbaar' is Denemarken voor de
EG te behouden. Tijdens een lang en
hard politiek gesprek heeft Kopenha
gen van verschillende kanten te ver
staan gekregen dat „we graag verder
gaan met u, maar desnoods zonder
u", zo zei Lubbers.
edinburgh peter de vries
m cees v
n zweeden
Juristen hebben gisteravond nog aan de
tekst van het compromis geschaafd, terwijl
de EG-regeringsleiders en het Franse staats
hoofd met de Britse koningin aan tafel gin
gen op het koninklijke jacht Brittannia.
Denemarken krijgt feitelijk een aantal uit
zonderingen op het Verdrag van Maas
tricht, die onder het mom van 'aanvullende
verklaringen' en een 'besluit' op papier
worden gezet. Op basis daarvan wil de rege-
ring-Schlüter in april of mei een tweede re
ferendum over Maastricht uitschrijven in de
hoop dan de bevolking tot een 'ja' te bewe
gen. Schlüter heeft in Edinburgh uitdrukke
lijk moeten beloven dat hij in eigen land het
akkoord niet zal gaan verkopen als een ver
andering van Maastricht. Vooral Duitsland
De Britse premier John Major wacht in de
poort van paleis Holyroodhouse in Edinburgh
op zijn gasten van het Europese vasteland.
FOTO Rtr
drong daar op aan, om te voorkomen dat
de aanvullingen een nieuwe ratificatie-pro
cedure vereisen. Bonn is bang dat het
Deense compromis zal leiden tot nieuwe ei
sen van andere lidstaten.
België weigerde mee te werken aan het
instellen van een vliegverbod voor de Servi
sche luchtmacht. Premier Lubbers had zich
donderdag nog in ongezouten bewoordin
gen over Joegoslavië uitgelaten. „Het kan
me geen donder schelen wie het voortouw
neemt", verklaarde Lubbers toen. Maar gis
teren erkende de premier dat de Europese
leiders het mogelijk zelfs niet eens worden
over economische en humanitaire hulp aan
Macedonië.
Griekenland blokkeerde opnieuw de er
kenning van deze voormalige Joegoslavi
sche republiek. De Griekse premier Mitsot-
akis werd onder grote druk gezet zijn Mace-
donië-beleid te wijzigen. De Macedonische
regering had zich voor de EG-top bereid
verklaard de naam van de republiek te ver
anderen in 'Macedonië (Skopje)', om dui
delijk te maken dat zij geen aanspraak
maakt op Grieks-Macedonië. Maar voor de
Grieken was die concessie niet voldoende.
De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties
gaf gisteren toestemming voor het sturen
van 700 'blauwhelmen' naar Macedonië,
om te voorkomen dat het conflict in Bosnië
overslaat naar deze republiek.
De EG-top staat vandaag vrijwel geheel in
het teken van bestrijding van de economi
sche crisis en onderhandelingen over de
begroting van de Gemeenschap tot 1999.
Daarbij dreigt een harde confrontatie rond
de Spaanse eis dat de financiële hulp aan
de arme EG-lidstaten wordt verdubbeld.
Een tweede concessie die Jelt
sin zou hebben aangeboden, is
intrekking van het referendum
waarmee hij donderdag in het
Congres dreigde. Het Congres
zou dan bereid moeten zijn
Gaidar nog een half jaar te ac
cepteren als waarnemend pre
mier. Bovendien zouden eerder
aangenomen grondwetswijzi
gingen die presidentiële be
voegdheden overhevelen naar
het parlement (zoals die van de
benoeming van de ministers
van binnen- en buitenlandse
zaken, defensie en staatsveilig
heid) pas over een half jaar mo
gen ingaan.
Na zijn gesprek met de frac
tieleiders ging Jeltsin in conclaaf
met opperrechter Zorkin van
het Constitutionele Hof. Zorkin
liet donderdag al weten dat
Jeltsins referendum-initiatief te
vergaat.
Jeltsin wilde aanvankelijk in
het geheel niet met Chasboela
tov praten, maar gaf later toch
aan deze door het Congres afge
dwongen ontmoeting toe. De
parlementsvoorzitter had Jeltsin
gisteren in een interview nog
een „autocraat" genoemd, „die
zich beschouwt als door God
gezonden om het land te red
den". Na hun gesprek riepen
Jeltsin en Chasboelatov het
Russische volk op af te zien van
demonstraties en de vrede te
bewaren. Dat weerhield zo'n
7.000 Jeltsin-aanhangers er niet
van te betogen.
Vanaf een balkon gadegeslagen door een familie patrouilleert e
grootste armenwijk van Cairo.
DPA/AFP
begin 1994 verkiezingen wor
den gehouden voor een multi-
raciale overgangsregering.
De prominentste anatoom
patholoog van Zuid-Afrika be
schuldigt de politie er van hem
in diskrediet te willen brengen.
Dr. Jonathan Gluckman zorgde
in juli voor grote opschudding
met zijn beschuldingen dat in
de afgelopen twee jaar 180 ge
vangenen in politiecellen zijn
vermoord. I lij onthulde gisteren
dat in zijn kantoor zeer geavan
ceerde afluisterapparatuur is
gevonden.
Doodvonnissen voor moslim
fundamentalisten en een super
razzia deze week in de wijk Im-
baba van Cairo. De Egyptische
regering heeft gebroken met de
politiek van de afgelopen 20
jaar.
De toenmalige president An
war al Sadat sloot aan het begin
van de jaren zeventig in stilte
een bondgenootschap met de
moslims om het marxisme te
bestrijden. Maar de huidige
president Hosni Mubarak kon
digde enige tijd geleden een
strategie aan van „uiterst hard
optreden" tegen moslim-extre
misten en lijkt daar nu uitvoe
ring aan te gaan geven.
De razzia, een van de grootste
tegen moslim-fundamentalis
ten in Egypte sinds jaren, begon
maandagnacht. Zo'n 14.000 le
den van speciale politie-eenhe-
den waren actiefin Imbaba, een
van de armste en met zijn bijna
een miljoen inwoners ook een
van de grootste wijken van Cai
ro. Alle toegangswegen werden
afgegrendeld door met pistolen
en automatische wapens bewa
pende eenheden, die werden
gesteund door pantserwagens.
Volgens de politie ging het er
om de wijk, die al jaren een
broeinest is van fundamentalis
tische groepen zoals de
Gama'at al-lslamiyya (Islami
tische Groepering) geheel „uit
te kammenEen operatie van
zo'n omvang in een stad zoals
Cairo is npg nooit eerder voor
gekomen. F.r werden honderden
personen opgepakt. Zo'n 80 ar
restanten, zo meldde de politie,
kwamen voor op de lijsten van
washington hans de brulin
correspondent
Een spotprent in een Ameri
kaanse krant toonde een dezer
dagen de Clintons aan tafel, ter
wijl Bill het volgende dankge
bed uitspreekt: „Heer, dank U
voor onze gezondheid, voor de
ze maaltijd en dat de laatste
economische cijfers pas na de
verkiezingen bekend zijn ge
worden."
George Bush zal er niet om
hebben gelachen. Het is ook
wrang. Terwijl Clinton in de
verkiezingscampagne keer op
keer beweerde dat de VS door
het wanbeleid van de Bush-re-
gering economisch in de put
waren geraakt, hield de presi
dent tegen beter weten in, zo
leek het vol dat het allemaal
niet zo erg was.
Bush' overtuigingskracht
schoot te kort. De Amerikanen
geloofden hem niet meer en ko
zen voor Clinton. De cijfers lij
ken Bush nu alsnog gelijk te ge
ven. Te laat, en we zullen nooit
weten wat er zou zijn gebeurd
als zij al op 3 november bekend
waren geweest. Maar Clinton
heeft reden voor dankbaarheid.
Ga maar na: de inflatie is la
ger dan ooit, de werkloosheid is
vorige maand met 250.000 ge
daald, er is 3 procent meer ge
produceerd, banken sluiten
meer leningen en het aantal uit
keringstrekkers is afgenomen.
En die tendens lijkt zich te gaan
doorzetten. Een leuke start voor
een nieuwe president.
Het neemt voor Clinton een
beetje de druk weg om meteen
op 20 januari, na zijn beëdiging,
kostbare noodprogramma's af
te kondigen.
De werkgelegenheid blijft een
zorgenkindje, maar als de eco
nomie weer aantrekt, laat dan
het bedrijfsleven daar zelf wat
aan doen, zo luidt een veelge
hoord advies. Door de gunstige
economische ontwikkeling kan
de nieuwe president zich beter
concentreren op terugdringing
van het enorme overheidste
kort.
Het pompen van miljarden in
banenplannen zal dat tekort al
leen maar doen stijgen. Boven
dien veranderen zij maar weinig
aan de structurele problemen
van de Amerikaanse economie:
te lage produktiviteit, te hoge
arbeidskosten en een gebrek
aan investeringen. Dat was ook
de kern van Clintons campag-
neretoriek.
De betere economische ont
wikkeling hoewel nog moet
worden afgewacht of die blij
vend is geeft Clinton de kans
zich op die tekortkomingen te
concentreren. Er zal een banen
plan komen, maar het zal klei
ner zijn dan tot nog toe werd
verwacht. En Clinton zal eerder
maatregelen tegen het tekort
aankondigen.
De economische groei en de
mindere noodzaak om miljar
den overheidsgeld in de econo
mie te steken, geven Clinton
wel meer armslag om de fiscale
beloften uit de verkiezingscam
pagne zoals belastingverlich
ting voor de middengroepen
in te lossen. Maar belastingver
lichting zal ook het tekort weer
verder opjagen.
Bovendien erft hij van Bush
de nasleep van een omvangrijke
sanering van het Amerikaanse
bank- en hypotheekwezen, die
de federale overheid volgens
pessimistische schattingen de
komende jaren meer dan hon
derd mniljard dollar zal gaan
kosten. Die last zal Clinton ook
zeker tot voorzichtigheid no
pen.
De keuze van zijn economi
sche team senator Bentsen
als minister van financiën, afge
vaardigde Panetta als begro
tingsdirecteur bewijst die
koers. Beiden staan uit hun
loopbaan in het Congres be
kend als fervente voorstanders
van een beleid gericht op een
drastische terugdringing van
het overheidstekort.
En met de benoeming van
Wall-Streetfinancier Robert Ru
bin tot hoofd van zijn 'Nationa
le Economische Raad' heeft
Clinton ook de vrees bij de fi
nanciële en ondememerswereld
proberen weg te nemen dat hij
toch de man van meer belastin
gen en meer uitgaven is, zoals
hij door Bush werd afgeschil
derd.
Maar al wekken deze benoe
mingen vertrouwen, de twijfels
zullen pas echt verdwijnen als
Clinton eenmaal zijn economi
sche kaarten op tafel legt. Tot
nog toe heeft hij heel voorzich
tig geopereerd en de nieuwe
economische cijfers "weliswaar
bemoedigend genoemd, maar
geen reden om van koers te ver
anderen.
Maar wat Clintons ideeën
zijn, zullen we pas in januari
weten. Eerst wil hij van de des
kundigen horen hoe zij de eco
nomische ontwikkeling zien en
wat zij van hun nieuwe presi
dent verwachten. Daarom hou
den de Democraten maandag
en dinsdag in Clintons thuisstad
Little Rock een 'Economische
Topconferentie'.
Zo'n 250 zakenmensen en
economische deskundigen zul
len daar twee dagen brainstor
men met Clinton en zijn mede
werkers over de problemen van
de Amerikaanse economie.
Veel concreets moet er niet
van worden verwacht. Het risico
bestaat dat de bijeenkomst ver
zandt in oeverloze discussies
tussen mensen die allemaal hèt
economische recept denken te
hebben, of alleen naar Little
Rock komen om bij de nieuwe
president hun hand op te hou
den.
Mobutu geeft ambtenaren leiding over Zaïre
Kinshasa Rtrzoeningsconferentie tot premier is aangewezen.
In Zaïre is de spanning sinds vorige week opgelo
pen na Mobutu's dreigement dat hij Tshisekedi
zou ontslaan. De premier heeft het bevel van de
president genegeerd een bredere regering te vor
men en daarin aanhangers van Mobutu op te nc
men. Mobutu voert onder internationale druk
een „democratisering" door, maar dwarsboomt
Tshisekedi op alle n
President Mobutu heeft de dagelijkse leiding van
de regering van Zaïre gisteren in handen gelegd
van hoge ambtenaren. Daarmee ontsloeg hij fei
telijk de huidige premier, zijn politieke rivaal
Etienne Tshisekedi.
Mobutu's stap is een nieuwe fase in de machts
strijd met Tshisekedi, die door een nationale ver
gezochte leden van fundamen
talistische groepen. Volgens de
Egyptische pers werden boven
dien wapens zoals dolken, mes
sen en kettingen in beslag wer
den genomen, evenals casette-
bandjes met toespraken van re
ligieuze leiders van extremisti
sche groepen en tegen de rege
ring gerichte pamfletten.
De razzia komt nadat de afge
lopen weken het verzet tegen de
regering is toegenomen, vooral
na de aardbeving van 12 okto
ber waarbij vooral de allerarm
sten in Cairo het zwaarste wer
den getroffen. In een aantal
moskeeën in Imbaba die als
bolwerken gelden van de funda
mentalistische Gama'a, zou de
laatste weken regelmatig vanaf
de kansel zijn opgeroepen tot
een jihad (heilige oorlog) tegen
de regering van Mubarak.
HET SPECIALE
WINTERNUMMER
VAN DE HUMANIST
GAAT HELEMAAL OVER:
leventij pagina's over één van de prettigste ervaringen die een
mens kan overkomen. Vol opwindende verhalen, columns, cartoons
en foto's. Waarom veel vrouwen bang zijn voor hun lusten en
mannen vaak denken het allemaal al te weten.
Waarom praten over lust to belangrijk is in een relatie.
Maar ook waarom te In Suriname to weinig woord*
nodig hebben. Een rwoel winternummer waarin
grenzen worden verkend, mogelijkheden afgetast,
meningen gevormd. Met medewerking van oj. Susi
Ortiach, Wllleke Be temer, Huub van der Lubbe
(De Dijk), Astrid Roemer, Yvonne Kroonenberg,
Marjan Berk en Midas Dekken.
Bestel nu uw exemplaar. Maak f 8,45 over op giro 58 van
Humanistische Pers te Utrecht o.v,v. 'Eindejaarv-
spedal'. U krijgt het blad dan nog voor de Kerst thuisge
stuurd. (Vanaf 29 december ook verkrijgbaar in de kiosk)
