Amerikanen
winkelen op
grote voet
Vrouw als Goudzoeker
ZATERDAG 12 DECEMBER 1992
ZATERDAGS
Megawinkelcentrum 'loopt als een trein'
Overdekt en verwarmd winke- ««vmonpphi
De splinternieuwe 'Mali' (het
Amerikaanse woord voor een
overdekt winkelcentrum) in
Minneapolis is sinds augustus van dit jaar ge-
opènd en loopt als een trein, zegt de directie.
Terwijl de gemiddelde Malivaak een enor
me schuur bezoekers nog maar vier uur
maand weet te boeien (tegen 12 uur tien
r eerder) heeft de Mall of America zijn
prognoses verhoogd: in plaats van 'maar' 40
miljoen klanten verwacht manager Maureen
Hooley er in 1996 zo'n 52 miljoen per jaar.
komen die mensen zelfs toeris
ten die een dagtochtje ondernemen op af?
Naar een place for fun in your life, zegt de
Mall. Winkelen moet leuk zijn, de consument
wil een hele dag amusement. Niet gehinderd
door jengelend kroost want dat kan met een
paar tientjes in het pretpark kan worden ge
dropt.
De Amerikanen stampten voor 625 miljoen
dollar in drieënhalf jaar dit winkel- en pret-
centrum uit de grond. En het moet nog gro
ten er komt een waterwereld met een aquari
um van vijf miljoen liter bij voor 'een onder-
watertoer van de Mississippi tot de Golf van
Mexico'. De verwachte horden toeristen kun
nen een extra hotel met 1000 kamers tege-
pretpark in huis. De Mali ligt in Bloomington, een van de door
snelwegen gedomineerde, levenloze buiten
wijken van Minneapolis. Van buiten is het
een soort bunker, vari binnen is alles gedaan
om die indruk te voorkomen: vijftien meter
hoge palmbomen, 400 andere bomen en
meer dan 41.000 struiken en planten. Ze heb
ben er zelfs de eekhoorntjes in losgelaten.
Meer dan 350 winkels, waarvan vier waren
huizen ter grootte van De Bijenkorf, 14 bio
scopen en meer dan 30 restaurants staan de
consument ter beschikking. De kinderen
kunnen zich amuseren in 23 kermisattracties
(waaronder een wildwaterbaan, 800 meter
achtbaan, zweefmolen), een soort Legoland
(met dinosaurussen van zes meter hoog),
len begint al een beetje gewoon
te worden. Bij voorbeeld in Pla
za in Rotterdam, Magnus Plaza
in Amsterdam, Hoog Catharij-
ne in Utrecht kan de verwende
consument zich in deze weelde
verheugen. Maar 'The Mall of
America'in de Amerikaanse
stad Minneapolis verslaat de
concurrentie met gemak: dit
overdekte winkelcentrum van
378.000 vierkante meteren vier
verdiepingen heeft zelfs een
ballontripjes, een kabelbaan
en een kindvriendelijk park in
de stijl van striphond Snoopy.
Opvallend
Volgens Maureen Hooley, een
van de managers van de Mali,
trekt het centrum op hoogtij
dagen 250.000 bezoekers. De
Mall is sinds 11 augustus/
open en telde in de i
twee maanden bijna
miljoen bezoekers. De ge--
middelde bezoeker geeft 80
tot 145 dollar uit, wat een
jaaromzet van meer dan zes
miljard dollar moet opleveren.
De Mali blinkt uit in veel
brandschoon en kraakhelder. Het winkelas
sortiment kent een groot aantal variaties en
specialiteiten. Er is bij voorbeeld de winkel
Bare Bone waar het publiek stond te dringen
rond de collectie plastic skeletten en sche
dels: voor op het bureau, aan de muur, op de
kast, in de glazen kast. En het wordt echt ver
kocht: in een buitenwijk zagen we een mans
hoog skelet aan de dakgoot hangen. De sche
dels zijn verkrijgbaar in alle soorten, kleuren
en maten. Eventueel te completeren met een
T-shirt, bedrukt met een patroon van botten.
Wie uitgekeken is op zijn driedimensionale
schedel kan terecht in Hologram Land, de
winkel die alles met hologrammen verkoopt:
stropdassen, scheepjes in flessen, spelletjes,
boekenleggers, klokken, hebbedingen en de
coratiestukken. Dit is waarschijnlijk de enige
winkel in The Mali waar een slecht lijkend
holografisch portret van Marilyn Monroe
voor op het dressoirverkrijgbaar is.
Sports Bar
Is The Mali qua winkelcentrum de overtref
fende trap, 'America's Original Sports Bar' op
de vierde verdieping slaat het gemiddelde
sportcafé met gemak. Niet zo maar wat
sportattributen en een paar tv's,
maar continu sport op twee me-
gaschermen en een groot aantal
tv's
De rest van de uitspanning staat
eveneens in het teken van sport:
het personeel is als scheidsrech
ter uitgedost, een aantal zit
plaatsen bevindt zich op tribu
nes en de dansvloer is een
boksring, (dank zij camera en
monitor kan men zichzelf zien
dansen). De jeugd kan zich
uitleven op poolbiljarts en
dartborden. In dit sportcafé
kan de klandizie ook basket
ballen (met z'n tweeën in
een kooi) of op een soort
kermisattractie de vrije
worp oefenen.
Net-echt-golfen is ook mo
gelijk, in een
kooi,
levensgroot
diascherin
Hl en daaraan
gekoppelde computer. Wie het
te sportief vindt kan zich ook
uitleven in een high- tech-vi-
deospel met virtual reality (een
videospel waar je echt in zit, v
per persoon per vijf minuten).
Om ook op andere fronten de concurrentie
de loef af te steken sleutelt de Mali driftig aan
zijn imago. De directie gaat er onder meer
prat op dat het winkelcentrum ontzettend
milieuvriendelijk is. Ondanks het feit dat de
verwarming in het complex voortdurend tot
kamertemperatuur wordt opgestookt.
Hergebruik
De Mali doelt dan ook niet op broeikaseffect
en energieverkwisting, maar op het herge
bruik van jaarlijks 6000 ton afval. Bij de bouw
van het centrum is ook aan het milieu ge
dacht, zo luidt het op gerecycled papier. De
wandpanelen en plafondplaten zijn van her
gebruikt papier en pvc gemaakt, het isolatie
materiaal van gebruikt plastic bestek en rek
jes, de rubber vloer van gebruikte autoban
den, de keramische vloer- en muurtegels van
hergebruikt glas, de zitjes van hergebruikt
plastic en het tapijt is geweven uit de restan
ten van 528 miljoen pet-flessen.
De Mail is gebouwd op de plaats van het
voormalige Metropolitan Stadion, waar the
Minnesota Twins (honkbal) en Vikings (Ame
rican football) speelden. De zaak is in beheer
bij Meivin Simon Associates, die in totaal
140 megacentra in de portefeuille heeft. Vol
gens de uitbaters is The Mall of America de
grootste van de Verenigde Staten. Slechts in
Canada winkelt men op nog grotere voet: de
allergrootste Mali (ook van MS&A) staat in
Edmonton.
Simon en consorten mikken met hun mails
op kapitaalkrachtig publiek, dat in Minnesota
(gemiddeld gezinsinkomen 30.772 dollar per
jaar) ruim voor handen is. Jan-met-de-pet
ziet men binnen dan ook niet.
De minder welgestelden treft men evenmin
aan op de chique privéfeestjes waarvoor rijke
particulieren of bedrijven het centrum kun
nen afhuren. Het hele, 28.000 vierkante me
ter metende Snoopy-pretpark wordt daar
voor ontruimd en afgesloten. Wat dat kost,
zo'n feestje? Dat willen ze bij de Mali niet
zeggen. „Reken maar op enkele tienduizen
den dollars", schat een van onze Amerikaan
se reisgenoten.
N K W
Een tijdje geleden ontving ik een brief waarin de
volgende passage voorkomt: „Steeds als we ruzie
hebben gehad, gaat ze aan de telefoon hangen
om zich bij haar vriendin of haar moeder over
mij te beklagen. Maar als we samen een leuke
dag hebben gehad, zegt ze niet „je moet me even
excuseren, ik wil die twee even bellen om te zeg
gen hoe fijn we het samen hebben.
e briefschrijver, een
32-jarige man,
voegt er vervolgens
toe dat dit hem tegenhoudt
om zijn partner te vertellen wat
er precies in hem omgaat: hij is
bang dat ze over zijn gevoelens
bij anderen uit de school gaat
klappen. Is dat een rotexcuus van
hem of zit er werkelijk wat in?
Waarschijnlijk is het allebei waar.
Veel mannen hebben moeite om
bepaalde kwetsbare gevoelens
direct te uiten. Maar veel vrou
wen maken het die mannen ook
niet echt gemakkelijk om dat te
doen. Terwijl vrouwen meestal
wel beweren graag te willen dat
hun mannen hun gevoelens be
ter uiten.
Het probleem begint meestal al
op het moment van de partner
keuze zelf. De fameuze psycho
therapeut Carl Rogers gaf een
groep jonge vrouwen ooit het
volgende advies: 'de beste me
thode een man er toe te brengen
om zijn gevoelens te uiten is een
man uitte kiezen die dat al uit
zichzelf doet en mannen uit de
weg te gaan die dat niet doen'.
Maar, hoewel de meeste vrou
wen het uiten van gevoelens be
langrijk vinden, kiezen ze hun
partner toch eerder pp andere
gronden en vooral op grond van
zekerheid. Het wemelt nog altijd
van de vrouwen die ih een relatie
stappen met een man die de
grootst mogelijke moeite heeft
om gewoon te zeggen: „ik hou
van jou". Voorlopig is het voor
hen vaak voldoende het gevoel te
hebben dat ze van hem op aan
kunnen, dat ze zeker van hem
kunnen zijn. In stilte klampen zè
zich vast aan de hoop dat ze hem
in de loop van de relatie ook wel
uit zijn gevoelshol zullen weten
te lokken. Mooi niet dus vaak.
Wie een man kiest op andere
gronden danemotionele vaar
digheid en intimiteit, neemt het
risico vroeg of laat te moeten
concluderen dat hij daarvoor de
spullen gewoon niet in huis
heeft.
Veel vrouwen gedragen zich
in dat opzicht als goudzoekers.
Ze menen dat ze ooit ergens in
het prille begin een glimp van
een emotionele goudader bij
hem hebben opgevangen. Ge
zien de zekerheid dat ze bij hem
poot aan de grond kunnen krij
gen, is die vage glimp voor hen
voorlopig genoeg om de tent bij
hem op te slaan. Maar naarmate
zij zelf en de relatie ouder wor
den en emotionele intimiteit be
langrijker wordt dan zekerheid,
beginnert ze steeds koortsachti
ger naar die ader te zoeken, ja
renlang vaak. Als ze die niet vin
den, gewoon omdat die er niet is,
dan is het wel zijn schuld. Maar
de vraag is natuurlijk: mag je ie
mand verwijten dat hij niet heeft
wat hij nooit gehad heeft? De
harde werkelijkheid is dat hief
sprake is van een partrierkeuzë-
probleem, waarvoor in feite maar
twee, even weinig elegante, op
lossingen bestaan: compromis of
kappen. Maar minstens even
vaak is die goudader er wel, al
leen weet de vrouw 'm niet te
vinden of, als ze 'm vindt, niet te
ontginnen.
Overigens, je kunt de vraag
stellen of het eigenlijk wel de ver
antwoordelijkheid van de vrouw
is om haar partner emotioneel te
ontwikkelen. Dat is het natuurlijk
ook niet zonder meer. Alleen
en dat geldt zowel voor vrouw als
man - als je iets van je partner
wilt, is het wel zo handig om
goed duidelijk te maken wat het
precies is dat je wilt. En behalve
duidelijk maken wat je wilt, is het
vaak ook nodig de ander te hel
pen een weg daarheen te vinden.
Tegen iemand zeggen „dit is wat
ik van je wil en je zoekt verder
zelf maar uit hoe je dat doet",
werkt natuurlijk niet als het gaat
om iets dat die ander gewoon
nog moet leren. Veel vrouwen ei
sen van hun partner in emotio
neel opzicht dat hij iets kan dat
hij nog nooit geleerd heeft. En als
hij het dan gaat proberen en hij
struikelt of hij zegt iets dat in
haar ogen goed fout is, krijgt hij
vaak flink zijn trekken thuis. (Ik
hoor veel vrouwen nu al spot
tend denken: „Och arme..."). Ik
zag een keer een echtpaar waar
van de vrouw de klacht uitte: „Ik
zou toch zo graag weien wat er
in hem omgaat, maai hij zegt er
nooit wat over." Toen ik hem
vervolgens vroeg wat er op dit
moment ten opzichte van haar in
hem omging, bekende hij na veel
aarzeling: „Nou, vaak vraag ik
me af of ik eigenlijk wel in de
goede relatie zit." Binnen een
paar minuten was mijn spreek
kamer te klein. Wat over tafel
kwam, varieerde van 'en dat krijg
ik nou dus opeens zo maar te ho
ren!' tot 'je hebt me al die tijd
mooi zitten te belazeren, gewoon
gedaan alsof.'. Het kostte me een
hele tijd om haar duidelijk te ma
ken dat nu hij eindelijk eens ge
daan had wat ze wildevertel
len wat er in hem omging—en
zijn beloning was dat hij ontzet
tend op zijn donder kreeg. Hij zat
inmiddels op de toer van 'dat
had ik natuurlijk nooit moeten
zeggen, ik had gewoon mijn
mond moeten hóuden' en dat
deed hij ook. Dezelfde vrouw
vertelde na afloop van het be
wuste gesprek tegen een vriendin
dat haar man zich in de therapie
werkelijk als een kind had gedra
gen. Die omschrijving kwam
hem via via ter ore en leidde er
toe dat hij zich een aantal vol
gende gesprekken als een oester
zo gesloten hield. Wat de vrouw
hier deed is een fout en een
ernstige die helaas vaak door
vrouwen wordt gemaakt: ze ver
tellen tegen een vriendin nega
tieve dingen over hun partner die
ze niet tegen hem zelf (durven)
zeggen. In zekere zin is het een
vorm vah ontrouw, émótiÖri'ele
ontrouw; en je kunt nog lang dis
cussiëren over de vraag welke
ontrouw erger is: emotionele of
seksuele. Ik moet overigens toe
geven dat veel mannen über
haupt niet willen veranderen in
emotioneel opzicht. Ze willen ge
woon dat hun vrouw ophoudt
met daarover te zeuren. De re
den daarvoor is niet alleen maar
laksheid, onwil of angst. Wij be
oordelen mannen die zich emo
tioneel kwetsbaar of open opstel
len dikwijls heel anders dan
vrouwen die dat doen. Als we
toevallig in eeri restaurant een
vróüw tegen een andere vrouw
horen zeggen dat ze met haar
manzo moeilijk emotioneel con
tact kan krijgen, dan oordelen we
al gauw negatief over die man ën
vinden het eigenlijk goed voor,
haar dat ze een vriendin heeft
waarmee ze er over kan praten.
Maar als we een man tegen een
andere man hetzélfde over zijn
vróuw horen zeggen ('Mijn
vrouw begrijpt me niet'), dan
zéggen we niet snel 'Goh wat fijn
dat hij een vriend heeft om daar
ovefc të praten'. In plaats daarvan
vragen we ons eerder af waarom
hij het biet rechtstreeks zijn
vrouw zegt en of'hij soms al be
zig is zijn handen vrij te maken
i andere relatie.
Kortom: vrouwen moeten be
grijpen dat als ze belangrijke ge
voelens en gedachten over hun
partner met een vriendin in
plaats van die partner bespreken,
ze nog altijd op de Verkeerde
plaats naar het goud aan het gra
ven zijn. En mannén moeten be
grijpen dat het een positief teken
is als hun vrouw bij hen emotio
neel aan het spitten is. Zoals
Nathaniel Branden, schrijver van
De Psychologie vah de Romanti
sche Liefde zo treffend opmerkte:
„Een verliefde vrpuWzal voor
een man bijna alles doen, behal
ve de wens opgeven hem te ver
beteren."
RENE DIEKSTRA
hoogleraar klinische en
gezondheidspsychologie
