CDA: Bijstand in
enquêtecommissie
Boeren houden het rustig
Misdaad gedijt goed in ontworteld gezin
Binnenland
'Elke keer weer brandde
mijn lichaam van de pijn'
Verlagen loonkosten
levert geen werk op
Amsterdam houdt vast
aan korting daklozen
DONDERDAG 10 DECEMBER 1992
'Parlementair onderzoek uitbreiden
De parlementaire enquêtecommissie die onderzoek doet
naar de uitvoering van de sociale zekerheid, moet ook de
Algemene Bijstandswet in zijn werk betrekken. Dat heeft
het CDA vandaag voorgesteld tijdens het debat over bij
standsfraude. PvdA en WD wijzen het voorstel af.
PvdA en WD vinden dat het
inmiddels begonnen werk van
de enquêtecommissie niet met
worden belast met onderzoek
naar de bijstandswet. Volgens
WD-woordvoerder Linschoten
zou het werk van de enquête
commissie daardoor ernstige
vertraging oplopen. Met de
PvdA vinden de liberalen dat er
nu al maatregelen genomen
kunnen worden tegen uitke
ringsfraude. De staatssecretaris
Het CDA zegt erg bezorgd te
zijn over onlangs gepubliceerde
cijfers over uitkeringsfraude.
CDA-kamerlid Bijleveld: „De re
gelgeving bij de sociale diensten
is niet altijd zorgvuldig. Daar
naast geven cliënten vaak on
juiste informatie door. We moe
ten goede uitkeringen hebben,
maar alleen voor mensen die
daar recht op hebben".
van sociale zaken heeft daar
voor bevoegdheden en heeft
ook al een aantal maatregelen
aangekondigd.
Al bij het kamerdebat over de
instelling van de enquêtecom
missie in september opperde
vice-fractievoorzitter Wolters
van het CDA de bijstand in het
onderzoek te betrekken. Letter
lijk zei hij toen: „Bovendien
kunnen wij ons voorstellen dat
de enquêtecommissie gaande
het onderzoek tot de conclusie
komt dat aanpassing van de on
derzoeksopdracht gewenst is.
Gedacht zou kunnen worden
aan bijvoorbeeld de werkne
mersverzekeringen en de bij
stand".
Nederlands 'troostmeisje' getuigt van verkrachting door Japanners
„Het heeft bijna vijftig jaar ge
duurd voordat ik er mee naar
buiten ben gekomen. Wat de Ja
panners met me hebben uitge
haald, is niet iets waarover je
makkelijk praat. Elke keer
brandde mijn lichaam van de
pijn". Dat zei de 69-jarige Ne
derlandse Jeanne Ruff-O'Herne
gisteren in Tokyo op een hoor
zitting over de ongeveer 100.000
vrouwen die in de Tweede We
reldoorlog werden gedwongen
tot prostitutie in het Japanse le
ger.
Na tientallen jaren van ont
kenning gaf de Japanse regering
pas na de ontdekldng van belas
tende documenten in januari
toe dat het Japanse leger er bor
delen voor de frontsoldaten op
na hield. Volgens de regering
was echter niet bewezen dat de
vrouwen uit het huidige Korea,
Indonesië, China, Taiwan en de
Filipijnen tot prostitutie werden
gedwongen.
O'Herne verklaarde echter
wel degelijk te zijn gedwongen.
In februari 1944 kregen alle al
leenstaande vrouwen van ze
ventien jaar en ouder in het in
terneringskamp op Java, waar
zij met haar zus en moeder ver
bleef, opdracht zich te verzame
len. Zij werd met tien andere
meisjes door het leger uitgeko
zen en vervolgens met een le
gertruck overgebracht naar 'Het
Huis der Zeven Zeeën', een bor
deel voor hoge legerofficieren in
Semarang. Daar werden zij en
anderen herhaaldelijk ver
kracht. Als er weerstand werd
geboden dreigden de militairen
de meisjes te zullen ombren
gen. Huilend verklaarde de Ne
derlandse dat de herinneringen
iedere keer terugkomen als zij
met haar man naar bed gaat.
Toen zij haar hoofd kaal
schoor om zich onaantrekkelijk
te maken, werd zij gedwongen
meer officieren te nemen.
Zwanger geworden, moest zij
pillen slikken waardoor zij een
miskraam kreeg. „De Japanners
pakten me alles af en de officie
ren dreigden me naar een bor
deel voor manschappen te stu
ren als ik bleef klagen", aldus de
69-jarige vrouw die in Sema
rang werd geboren. Over haar
ervaringen schreef zij het boekje
'Cry of the raped' (De schreeuw
van de verkrachten).
Het symposium in Tokyo dat
gisteren begon en vandaag ein
digt, is onder meer organiseerd
door de Japanse Orde van Ad
vocaten. Jeanne Ruff-O'Herne
neemt deel als vertegenwoor
digster van de Stichting Japanse
Ereschulden, die ijvert voor
schadevergoeding voor 76.000
Nederlandse slachtoffers van de
oorlog met Japan.
De Nederlandse jurist Theo
van Boven, lid van de mensen
rechtencommissie van de Vere
nigde Naties, zei volgend jaar
de VN een rapport over de
'troostmeisjes' te zullen voor-
leggen.
den haag gpd-anpnen. Ruim twee jaar later blij
ken er maar 3000 'WLOM-ers'
te zijn. Dat zijn bovendien voor
het merendeel hoger opgeleide,
jonge vrouwen die in deeltijd
werken, van wie een groot deel
al in dienst was bij de werkgever
voordat deze een beroep op de
subsidieregelingdeed.
De Vries schrijft de Kamer dat
er ongeveer 100.000 vacatures
Het idee om werkgevers met
premies over te halen om tegen
het minimumloon lager opge
leiden in dienst te nemen, heeft
niet gewerkt. De zogenoemde
WLOM-regeling moet daarom
op 1 april verdwijnen. Het pro
bleem zit hem niet in het aan
bod, maar in het gebrek aan be
langstelling van werklozen. Om
dat te veranderen moet het ver
schil tussen uitkering en loon
toenemen, aldus minister De
Vries van sociale zaken.
De WLOM werd op 1 april
1990 ingevoerd in de veronder
stelling dat met de korting van
tien procent op de af te dragen
loonbelasting en sociale pre
mies ruim 30.000 lager opgelei
den aan de slag zouden kun-
zijn
het
loon wordt geboden. Die vaca
tures zijn niet op te vullen om
dat de werklozen meer willen
verdienen of het verschil met
hun uitkerir
De WLOM
aan, omdat die alleen gunstig is
voor de werkgever. Om dat pro
bleem op te lossen moet het
verschil tussen loon en uitke
ring toenemen, stelt De Vries.
Vijf jaar voor vleesfraude
den bosch De Bossche rechtbank heeft gisteren een 39-jarige
Ossenaar vijfjaar cel opgelegd. De man lichtte vanaf 1983 als di
recteur en eigenaar van verschillende BV's in de vleesindustrie
onder meer de fiscus, de bedrijfsvereniging, de sociale dienst en
schuldeisers op voor tenminste 14 miljoen gulden. De man zei
dat hij was gedwongen tot fraude met zwartwerkers en zwart
geld omdat dat gezien de geringe winstmarges de enige manier
was om de zaken draaiende te houden.
Olievlekken voor kust Noord-Holland
den helder» Voor de Nederlandse kust ter hoogte van Petten en
Den Helder zijn twee olievlekken gesignaleerd. De olievlek ten
westen van Petten heeft een omvang van vier bij 1,5 kilometer,
die bij Den Helder meet 3,5 bij één kilometer. De herkomst van
de substantie is nog onbekend. Volgens de Kustwacht gaat het
om dunne ruwe olie. Rijkswaterstaat zal vandaag bij daglicht de
vlekken opnieuw vanuit de lucht onderzoeken. Dan beslist de
dienst of de olie moet worden opgeruimd. Bestrijdingsvaartui-
gen liggen al in de buurt. Door de oostenwind is het onwaar
schijnlijk dat de olie de kust bereikt.
Geen extraatje voor gedeputeerden
den haag» Gedeputeerden gaan er in 1993 één periodiek van cir
ca 4500 gulden bruto op vooruit, in plaats van de 18.000 gulden
die minister Dales van binnenlandse zaken hen had toegedacht.
De Tweede Kamer vindt een dergelijke salarisverbetering te gor
tig. Dales heeft zich daar gisteren 'buitengewoon ongaarne' bij
neergelegd. Alleen de WD vond met Dales dat gedeputeerden
volgend jaar 150.000 gulden moeten gaan verdienen in plaats
van de huidige 132.000.
Politie vindt moeder vondeling niet
doetinchem» De politie van Doetinchem heeft het onderzoek ge
staakt naar de herkomst van de baby die zondag 8 november
door twee jongens werd aangetroffen in een tuin. Alle aanwijzin
gen zijn inmiddels onderzocht, maar dat leverde geen spoor op
van de ouders. Het onderzoek zal worden heropend als zich
nieuwe ontwikkelingen voordoen. De baby, Dennis Rik de
Hoop, is inmiddels via de Raad voor de Kinderbescherming op
genomen in een pleeggezin. Het kind heeft de voornamen ge
kregen van de twee jongens die hem hebben gevonden, de ach
ternaam verwijst naar de wijk waarin het te vondeling was ge
legd.
Rechter: Bildtstar is gifpieper
Amsterdam gpd-anpDe ZPC spande het geding
aan omdat volgens deze organi-
De vereniging Milieudefensie is satie de Bildtstar juist een rela-
niet over de schreef gegaan met tief milieuvriendelijke aardap-
de kwalificatie van de Bildtstar pelsoort is. Volgens rechtbank
als 'gifpieper' en 'een ramp voor president Asscher heeft Milieu-
het milieu. Daarmee heeft de defensie voor haar beoordeling
Amsterdamse rechtbank van- van de Bildtstar gebruik ge
morgen de milieuorganisatie in maakt van de Nederlandse Ras-
het gelijk gesteld in het kort ge- senlijst voor Landbouwgewas-
ding dat de Friese aardappel- sen, een onafhankelijke en des-
boerenorganisatie ZPC had kundige bron. De ZPC van zijn
aangespannen. kant heeft niet aannemelijk
Milieudefensie heeft in een kunnen maken dat de Bildstar
advertentie opgeroepen tot het een milieuvriendelijke aardap-
niet kopen van de aardappel- pel is.
soorten Bildtstar, Bintje en Ei- Volgens ZPC-woordvoerder
genheimer omdat bij de teelt De Wachter gaan de Friese ak-
van deze rassen enorme hoe- kerbouwers alsnog cijfers over
veelheden landbouwgif worden het gifgebruik verzamelen. De
gebruikt. Begin november ging actie van Milieudefensie heeft
Milieudefensie over tot het de boeren volgens hem onge-
plakken van stickers met de veer vier miljoen gulden gekost,
tekst 'Pas op, gifpiepers!' op De Wachter liet doorschemeren
zakken van de drie genoemde dat hij die schade wil verhalen
rassen in supermarkten. op de actievoerders.
'Flitstrein moet snel komen'
Amsterdam «anpinternationaal georiënteerde
bedrijven en instellingen geves-
De regio Amsterdam-Schiphol tigd in en om de Amsterdamse
moet zo snel mogelijk worden regio. Volgens het NEI past de
aangesloten op het Europese flitstrein in een internationaal
net van hogesnelheidslijnen om aantrekkelijk bedrijfsklimaat.
de economische ontwikkeling De trein heeft nu nog een aan-
van de regio te waarborgen. Dat deel van amper vier procent in
stelt het Nederlands Econo- het aantal zakenreizen naar Bel-
misch Instituut in een rapport gië, Frankrijk en Duitsland. De
dat vanmiddag is aangeboden Flitstrein kan dat percentage
aan minister Maij van verkeer opschroeven tot 20 a 25 pro-
en waterstaat. cent, aldus de onderzoekers.
Binnen de Randstad zijn veel
En toch gaan we met tractoren Den Haag in, bedachten deze boeren als ludiek protest tegen het verbod om
de hofstad binnen te rijden. foto dijkstra pter blom
den haag gpd
Slechts op de terugtocht naar hun boerderijen
zorgden de protesterende boeren gisteren voor
grote (verkeers)problemen. In Rotterdam ont
stonden gisteren snel kilometerslange files toen
ongeveer 350 tractoren de Maasstad passeerden
op weg naar Brabant, Zeeland en de Zeeuwse ei
landen.
Geen scanderende, opgewonden boeren giste
ren op het Malieveld en het Binnehof, maar een
groep brave demonstranten die af en toe een
rotje op straat gooide. Maar desondanks is de de
monstratie volgens de actieleiders een succes ge
worden. „We hebben het maximale bereikt", al
dus coördinator Daan Dees. „Premier Lubbers
heeft toegezegd dat hij zich persoonlijk zal inzet
ten voor het inkomen van de boeren. Hij zal zich
tot het uiterste inspannen om suiker en zuivel uit
het GATT-akkoord te schrappen."
De politie zette flink wat Mobiele Eenheid in en
hield waterkanonnen achter de hand, maar het
materieel was volstrekt overbodig. De boeren
hielden zich gedeisd. Ook de tientallen boeren
die gistermiddag vanuit de omgeving Leiden met
tractoren Den Haag wilden binnendringen, beslo
ten van hun actie af te zien.
Lang van te voren hadden de actieleiders hun
mensen 'ingepeperd' dat ze zich tijdens de de
monstratie behoorlijk moesten gedragen. Chaoti
sche situaties zoals in 1990, toen tractoren snel
wegen bezetten en de toegang tot sommige ste
den onmogelijk was, moesten absoluut worden
voorkomen. Het actiecomité zelf had diverse vei
ligheidsmaatregelen genomen. Zo mochten de
boeren de avond voor de demonstratie hun trac
toren in Pijnacker neerzetten, maar van een geza
menlijke overnachting was geen sprake. „Dan
gaan ze elkaar opjutten en ontstaat er een agres
sieve sfeer. Daar hebben we niets aan", aldus co
ordinator Wim van Straalen.
De actieleiders riepen gisteren de boeren op
om voorlopig gewoon weer aan het werk te gaan.
„Als we onze waardigheid willen behouden, moe
ten we voorlopig niet overgaan tot agressieve ac
ties. Dan zal de regering ons nooit meer als een
serieuze gesprekspartner beschouwen
Onderzoeker volgde misdaadcarrière van jongeren
040-448872 050-181491
Hilversum Tilburc
's-Gravelandseweg 27 Besterclrine 1
023-292509
Utrecht
Oudkerkhof 2-4
030-315771
Winkeldiefstal. Vaak 'slechts' een jeugdzonde.
united photos de boer poppe de boer
amsterdam «anp
Burgemeester en wethouders
van Amsterdam zijn niet van
plan om de korting op de uitke
ringen van vijftien daklozen on
gedaan te maken, zo antwoor
den ze op vragen van Groen
Amsterdam-raadslid Van Duijn.
De gemeente besloot de uit
kering van vijftien van de onge
veer vierhonderd bij de sociale
dienst ingeschreven daklozen te
korten omdat dezen niet kon
den aantonen dat ze ovemach-
tingskosten maakten. De kor
ting wordt pas ongedaan ge
maakt zodra ze daar aantoon
baar wèl geld aan uitgeven, al
dus het college.
Het college verdedigt de in
greep met het argument dat de
uitkeringen zijn opgebouwd uit
diverse componenten, waaron
der een woonkostencompo
nent. Een dakloze die die laatste
kosten niet maakt, heeft geen
recht op die component. „Op
grond van de Algemene Bij
standswet is de gemeente ge
houden de uitkering af te stem
men op de feitelijke, individuele
mogelijkheden en omstandig
heden van de betrokkene", al
dus het college.
De Landelijke Vereniging van
Thuislozen (LVT) had al eerder
een scherp protest tegen de kor
ting laten horen. Volgens de
vereniging en het raadslid Van
Duijn zijn de kosten van het be
staan voor een zwerver in een
aantal opzichten hoger dan
voor mensen met een woning,
omdat zij voor alles - van koffie
drinken tot overnachten - apart
moeten betalen. Staatssecreta
ris Ter Veld van sociale zaken
noemde de ingreep daarente
gen 'terecht'.
groningen peter slavenburg
Slechts weinig jongeren kiezen
voor de zware criminaliteit
Veel van hen daarentegen ma
ken zich wel schuldig aan lich
tere vormen, zoals vandalisme
en winkeldiefstal. Bij de mees
ten van hen gaat die fase weer
voorbij. Ongeveer drie procent
begeeft zich werkelijk op het
slechte pad, met gemiddeld
zo'n tachtig misdrijven per
jaar. De schade die zij veroor
zaken is enorm, de kans dat ze
tegen de lamp lopen gering.
De Groningse criminoloog
Henk Ferwerda (32) volgde
ruim drie jaar lang een groep
jongens in drie middelgrote ste
den. Via een enquête op zeven
tig basisscholen selecteerde hij
77 jongeren van wie op grond
van hun levensgeschiedenis een
crimineel gedrag werd verwach
te. De onderzoeker volgde hun
ontwikkeling van winkeldiefje
tot, in enkele gevallen, beroeps
misdadiger.
Vandaag promoveert de crimi
noloog op zijn onderzoek
'Watjes en ratjes'. De 'watjes'
zijn veruit in de meerderheid:
slechts 4 van de 77 jongens die
hij volgde ontwikkelden zich tot
echte criminelen. Ferwerda be
perkte zich tot jongens, omdat
meisjes zelden in de zware cri
minaliteit terecht komen. Mis
daad is volgens hem 'een zaak
Ferwerda: „Het is de ervaring
van iedere rechter dat er facto
ren in de thuissituatie zijn die
de kans op crimineel gedrag
verhogen. De afwezigheid of ge
ringe betrokkenheid van ou
ders, het gedrag van overige ge
zinsleden, de houding ten op
zichte van school en werk, het
ontbreken van vrienden of juist
de invloed van verkeerde vrien
den: het speelt allemaal een
rol".
Heel veel kinderen, ook het
kroost van Jan Modaal en zijn
echtgenote, pikken wel eens iets
in een winkel. Ze vernielen op
grote schaal straatmeubilair of
gaan zich te buiten aan graffiti.
Ferwerda noemt dat 'kickge
drag': jongeren zoeken span
ning, willen hun grenzen ver
kennen en vooral onder invloed
van alcohol of drugs loopt een
geintje al snel uit de hand.
Volgens Ferwerda moet dat
kickgedrag niet al te serieus ge
nomen worden. Het gaat van
zelf over, omdat veel jongeren
zo rond hun vijftiende jaar bang
worden voor de gevolgen: aan
houding, een strafblad, repri
mandes op school of thuis.
Gaandeweg vinden veel jonge
ren hun eigen gedrag kinder
achtig worden en stoppen met
winkeldiefstal en vandalisme.
Zij zijn de 'watjes' in het proef
schrift van Ferwerda.
De 'ratjes', 22 van de 77 jon
gens, gaan een stap verder: dief
stal, heling, mishandeling, be
dreiging, smokkel, wapenbezit,
het komt allemaal voor. Ze be
ginnen hun klusjes te plannen.
Zomaar ergens een gebouw
binnen stappen is er niet meer
bij: eerst gaan zij na waar er iets
te halen valt. Sommige jongens
ontwikkelen een specialisme en
hun kennis en vaardigheid op
crimineel gebied nemen sterk
toe. Veel van die jongens heb
ben op hun zestiende jaar al
een misdaadloopbaan achter de
rug.
Ferwerda: „Je ziet vaak dat die
loopbaan al op 8-jarige leeftijd
begint met winkeldiefstal en
vandalisme. Uit mijn onderzoek
blijkt dat de thuissituatie van
die jongens grote overeenkom
sten vertoont. De helft wordt
door één ouder opgevoed. Die
ouders verliezen hun greep, ze
hebben geen idee wat hun kin
deren uitvoeren en de jongens
worden al op zeer jonge leeftijd
onafhankelijk. Ook is er vaak
sprake van langdurige werk
loosheid bij de ouders en in veel
gezinnen is crimineel gedrag
bijna normaal".
Aandacht
„Beleidsmatig kun je aan die
gezinssituaties weinig doen. Al
leen wanneer er sprake is van
mishandeling, incest of ver
waarlozing is ingrijpen moge
lijk. Ik denk soms dat kinderen
die al zo jong beginnen met
diefstal, dat in feite doen omdat
ze aandacht nodig hebben".
Leraren zouden dat moeten sig
naleren, vindt Ferwerda. De
praktijk is echter anders.
„Schooldirecteuren houden de
problemen liever buiten de
deur. Ze zijn bang voor unifor
men op de speelplaats of over
valwagens voor de deur: dat is
slecht voor de naam van hun
school. Ik heb ontdekt dat er
zelfs een soort onderwijscarrou-
sel bestaat. Schooldirecteuren
sturen lastige leerlingen naar el
kaar door in de hoop dat ze dan
vanzelf zullen wegblijven. Ik ken
jongens die op die manier van
het VWO in het LBO terecht
kwamen".
Toch zal het grootste deel van
die 22 'ratjes' niet tot keiharde
misdaad vervallen. Sommigen
vinden werk, anderen komen
terecht in het grensgebied van
sociale uitkeringen, los werk,
zwart werk en niet al te ernstige
criminaliteit.
Vier jongens van hen belandden
echter definitief aan de zelfkant
van de maatschappij. „Dat zijn
echte zware jongens die ner
gens meer voor terugdeinzen.
Eerst stelen ze fietsen die ze
verkopen aan een heler. Dan
bedenken ze: 'Hé, wat die heler
kan, kan ik ook'. Dan sturen ze
hun vriendjes er op uit om fiet
sen te stelen en worden ze zelf
een tussenheler. Dat levert
meer op en brengt minder risi
co's met zich mee. Zo gaan ze
stap voor stap verder".
Die werkwijze leidt tot contac
ten in de onderwereld en na een
periode van 'leveren op bestel
ling' kiezen de meesten voor
een carrière in de misdaad:
meestal alleen, soms met een
vaste maat.
Het onderzoek van Ferwerda is
nii'i representatief voor alle jon
geren in Nederland gezien cle
selectie die hij toepaste. Hij was
dan ook niet op zoek naar een
getal of een percentage, lande
lijk schat hij het aantal jongeren
dat actief wordt in de criminali
teit op drie procent. „Maar het
ging mij uitsluitend om het ver
band tussen milieu en de ont
wikkeling tot misdadiger: dat
verband is aangetoond".
