Israël sluit Gazastrook
af na dood drie soldaten
India staat opnieuw voor vuurproef
Buitenland
Slecht weer hindert onderzoek olieramp La Coruna
Nijpend voedseltekort Sarajevo
Saddam-rivier geopend
DINSDAG 8 DECEMBER 1992
Af P Agwice France Presse ANP AJgemeen Nederlands Persbureau
Deutsche Presse Agentur GPD Gemeenschappeli|lre Persdienst
The Independent IPS* Inter Press Service RTR* Reuter
Vrouwenwagons succes in Zuid-Korea
seoul» In de Zuidkoreaanse hoofstad Seoul maken steeds meer
vrouwen gebruik van treinwagons die speciaal voor hen zijn
aangewezen om hen te vrijwaren van ongewenste betasting
door mannen. De Koreaanse spoorwegen maakten bekend dat
de speciale coupe's na een week al voor 97 procent door vrou
wen werden bezet. Twee op de tien coupés van stadstreinen zijn
sinds vorige week voor vrouwen bestemd. Er bestaat overigens
geen wettelijke verbod voor mannen om van de betreffende
coupe's gebruik te maken.
Rode Kruis bezoekt Fretilin-leider
jakarta De gevangen genomen leider van de Oosttimorese ver
zetsbeweging Fretilin, Alexandre Gusmao (46), heeft gisteren in
zijn politiecel in Jakarta bezoek gehad van twee vertegenwoordi
gers van het Internationale Rode Kruis, zo meldt het officiële
Indonesische persbureau Antara. Gusmao werd op 20 november
bij de Oosttimorese hoofdstad Dili gevangen genomen. Volgens
de Indonesische autoriteiten hebben sinas Gusmao's arrestatie
zeker 343 leden van Fretilin zich overgegeven.
Bus in rivier Kenya: 96 doden
nairobi Bij een busongeluk in Kenya zijn gisteravond zeker 96
mensen om het leven gekomen. De bus was op weg van Nairobi
naar het 150 km oostelijk gelegen Kitui toen hij van de weg raak
te en in een rivier stortte. Het is het ergste busongeluk in Kenya's
geschiedenis. Bussen in Kenya zijn berucht vanwege de zeer ho
ge snelheden die zij op vaak slechte wegen halen. Bovendien
vervoeren ze meestal veel te veel passagiers.
Peru arresteerde dit jaar 2500 rebellen
lima» De Peruaanse president Fujimori heeft gisteren verklaard
dat sinds 5 april dit jaar 2479 rebellen zijn gearresteerd. Volgens
Fujimori verliezen de rebellen hun oorlog tegen de staat. Fuji
mori ontbond op 5 april het parlement en verving de rechters
van het hooggerechtshof. Volgens de president zijn de arresta
ties het resultaat van de nieuwe wetten die door de noodrege-
ring zijn aangenomen.
Baby Doe verkoopt Frans kasteel
pontoiseDe voormalige Haitiaanse dictator Jean-Claude 'Baby
Doe' Duvalier heeft zijn uit de vijftiende eeuw stammende kas
teel buiten Parijs verkocht om zijn belastingschuld te kunnen
betalen. Duvalier, die aan de Franse riviera in ballingschap leeft,
verkocht het kasteel voor 5,85 miljoen francs (1,93 miljoen gul
den) aan het gemeentebestuur van het deftige Pontoise, ten
noorden van Parijs. De in 1986 afgezette Duvalier werd door
Frankrijk opgenomen, maar mag niet in de buurt Parijs wonen.
'Machinegeweer van God' overleden
munster Op 78-jarige leeftijd is gisteren in Munster de rooms-
katholieke pater Johannes Leppich overleden. Hij werd wel het
'machinegeweer van God' genoemd, dankzij zijn preken op stra
ten, in circustenten en voetbalstadions. Pater Leppich werd be
roemd in de jaren '50 en '60. Hij verzette zich uit alle macht te
gen de moderne welvaartsmaatschappij.
Paus presenteert nieuwe catechismus
Vaticaanstad» Paus Johannes Paulus II heeft gisteren de nieuwe
catechismus gepresenteerd ,,als een van de belangrijkste ge
beurtenissen in de geschiedenis van de Rooms-Katholieke
kerk". Kardinaal Ratzinger van de congregatie voor de geloofs
leer, onder wiens leiding zes jaar aan het 800 bladzijden tellende
boek is gewerkt, overhandigde de paus de catechismus. Vervol
gens gaf de paus het document aan bisschoppen uit vijf conti
nenten ten teken dat de catechismus voor iedereen is bedoeld.
Rabin: Vredesproces gaat door met Palestijnen die wèl vrede willen
De Israëlische legerleiding heeft strafmaatregelen aange
kondigd tegen de bevolking van de Gazastrook. Het ge
bied is voor onbepaalde tijd van de buitenwereld afgeslo
ten, terwijl het leger op zoek is naar leden van de islamis-
tische Hamas-organisatie, die gisteren drie Israëlische
soldaten doodschoten.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
De aanslag in de Gazastrook
van gisterochtend was de groot
ste Palestijnse gewapende actie
sinds het uitbreken van de In-
tifadah, precies vijfjaar geleden.
Tegen half zes gisterochtend
werd in de buurt van Gaza-stad
een jeep van Israëlische leger
vanuit een passerende auto on
der vuur genomen met automa
tische wapens. De Palestijnse
inzittenden schreeuwden vol
gens ooggetuigen de islamisti-
sche strijdkreet 'Allahu Achbar'
(God is groot) en wierpen pam
fletten uit het autoraam van Ha
rnas, de islamistische verzetsbe
weging in de door Israël bezette
gebieden.
De drie soldaten in de jeep
overleden nog voor ze hun wa
pens konden grijpen. Het inci
dent van gisteren brengt het
aantal Israëlische soldaten dat
dit jaar in de bezette gebieden
door Palestijnen is gedood, op
tien. Vorig jaar kwam één sol
daat om het leven en in 1990
waren het er twee.
Premier Rabin, op bezoek in
Italië, zei gisteravond op een
persconferentie in Rome: „Hoe
tragisch deze gebeurtenis ook
is, we willen dat de Palestijnse
terroristen weten dat we onder
alle omstandigheden zullen
doorgaan met het vredesproces,
samen met Palestijnen die
eveneens vrede willen." In Was
hington begon gisteravond een
nieuwe ronde in de vredesbe
sprekingen voor het Midden-
Oosten.
Op de Westelijke Jordaanoe-
ver opende een legereenheid
gisteren per ongeluk het vuur
op leden van de grenspolitie,
die mogelijk vermomd waren
als Arabieren. Daarbij vielen
vier gewonden. Het leger stelt
vandaag een onderzoek in naar
de toedracht van het incident,
dat voorlopig wordt geweten
Verslagen door de moord op drie collega's hangt een Israëlische soldaat
over de motorkap van zijn jeep. foto afp
aan een 'coördinatie-probleem'.
De twee eenheden van de
landmacht en de paramilitaire
grenspolitie wisten niet van
elkaar dat ze in hetzelfde gebied
opereerden. De soldaten zagen
de leden van een speciaal arres
tatieteam aan voor gewapende
Palestijnen en begonnen te
schieten, tot het duidelijk werd
dat het om Israëli's ging.
Jeltsin draagt
Gaidar voor
MOSKOU DPA-Rtr
De Russische president leltsin
heeft vanmorgen Jegor Gaidar
voorgedragen als premier. Jelt
sin deed het Congres van Volks
afgevaardigden een compro
mis-voorstel: het Congres krijgt
het recht mee te beslissen over
de benoeming van de ministers
van defensie, buitenlandse za
ken, veiligheid en binnenlandse
zaken, als leltsin zelf de contro
le houdt over de economische
ministersposten.
Gaidar, een 34-jarige
econoom, is als waarnemend
premier zwaar bekritiseerd door
zowel conservatieve als hervor
mingsgezinde afgevaardigden
De oude communisten en vin
den dat hij met zijn shock-the
rapie Rusland in een chaos
heeft gestort, terwijl de hervor
mingsgezinden hem verwijten
de hervormingskoers te hebben
verlaten onder druk van de con
servatieven.
Bush wil voor
vertrek nog snel
START 2 tekenen
WASHINGTON AFP
Boutros Ghali
wil VN-operatie
in Mozambique
NEW YORK «AFP
Secretaris-generaal Boutros
Ghali van de Verenigde Naties
heeft gisteren in een rapport
aan de Veiligheidsraad gepleit
voor een VN-operatie in Mo
zambique, om toe te zien op
het vredesproces en de verkie
zingen volgend jaar. Daarvoor
moeten in etappes 7.000 tot
8.000 man worden ingezet.
De operatie 'Unomoz' moet
gaan bestaan uit militairen, po
litiemensen en burgers en moet
taken krijgen op zowel politiek,
militair als humanitair terrein,
aldus Boutros Ghali. In de eer
ste plaats moet de Unomoz toe
zien op de naleving van het vre
desakkoord dat de Mo^ambi-
quaanse regering in oktober
met de verzetsbeweging Rena-
mo heeft gesloten. De man
schappen krijgen de supervisie
op de demobilisatie en ontwa
pening van de troepen van bei
de partijen. Ook moeten zij de
verdeling van de humanitaire
hulp ter hand nemen en de ver
kiezingen organiseren. In prin
cipe moeten volgend jaar okto
ber presidents- en parlements
verkiezingen worden gehouden
in Mozambique.
Nederlands konvooi beschoten in Bosnië
was er op 'die plek geen sprake van gevechten.
Wel loopt bij Kladanj het front.
Voor het eerst stuurde Rusland gisteren een
vliegtuig met hulpgoederen voor de bevolking
van Sarajevo. Een Antonov AN-22 landde gisteren
vol goederen op de luchthaven van de Kroatische
hoofdstad Zagreb. Vandaaruit moeten de spullen
met kleinere vliegtuigen naar Sarajevo worden
gebracht. Maar de aanhoudende zware gevechten
in verhinderen vooralsnog de aanvoer.
Een VN-hulpkonvooi met een 100 ton aan ba
sisvoedingsmiddelen en andere goederen is er
gisteren wel in geslaagd de belegerde plaats Tuzla
in het noordoosten van Bosnië te bereiken. On
derweg leverde het konvooi 60 ton voorraden af
in de Servische plaats Bijeljina.
Uit de Kroatische havenstad Ploce arriveerde
gisteren voor het eerst een trein met hulpgoede
ren in Mostar in het westen van Bosnië-Hercego-
vina. De UNHCR overweegt nu ook de komende
dagen per trein voedsel en medicijnen van Mos
tar naar Sarajevo te vervoeren.
Stoel en het Internationale Instituut voor Strate
gisch Onderzoek, is het kanaal dan ook vooral be
doeld om de daar verblijvende dissidenten makke
lijker te vervolgen. Bovendien zullen de moeras-
Arabieren worden verdreven.
SARAJEVO DPA-AFP-Rtr-ANP
Radio Sarajevo meldde gisteren de „eerste teke
nen van honger". Voor het eerst was in de Bosni
sche hoofdstad een tekort aan voedsel en medi
cijnen merkbaar. Door de zware gevechten rond
de stad zijn de internationale luchtbrug en de
landkonvooien al enkele dagen opgeschort. De
vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties
(UNHCR) beslist pas morgen over hervatting van
de luchtbrug.
Een Nederlands VN-konvooi met hulpgoederen
is gistermiddag doelbewust beschoten, zo heeft
een woordvoerder van het ministerie van defen
sie bekendgemaakt. Bij de Nederlandse blauw
helmen, die werden beschermd door Britten,
kwamen vijf mortiergranaten neer. Een korporaal
raakte lichtgewond door rondvliegende glas
scherven van een vrachtwagenruit die was ge
raakt. De Nederlanders waren op weg van de
thuisbasis Busovaca in Centraal-Bosnië naar Ba-
novici in het noordoosten. Vlakbij het plaatsje
Kladanj werden zij aangevallen. Op dat moment
YOusFiYATweestromenland Irak heeft gisteren een
derde waterweg geopend. De Saddam-rivier, een
nieuw kanaal tussen de Tigris en de Eufraat, ver
bindt de hoofdstad Baghdad met de zuidelijke ha
venstad Al-Basrah. Het irrigatieproject onttrekt wa
ter aan de moerassen in het zuiden van het land.
Volgens critici, zoals VN-waarnemer Max van der
Vanaf de vuurtoren Hercules bij La Coruna is het wrak van de Aegean Sea te zien voor de Spaanse kust.
A CORUNAAP
Het is nog steeds onduidelijk hoeveel olie er
is vrijgekomen uit de Griekse tanker Aegean
Sea, die donderdag voor de Spaanse haven
stad La Coruna strandde. Het slechte weer
verhinderde een nauwkeurig onderzoek.
Een woordvoerder van het stadsbestuur
schatte gisteren dat uit de tanker, die 90,4
miljoen liter olie aan boord had, 68,4 mil
joen liter is weggelopen of verbrand. Een
woordvoerster van de milieuorganisatie
Greenpeace zei echter dat zich in de twee
aparte baliasttanks in de gebroken scheeps
romp mogelijk nog de helft van de olie be
vindt. „Maar zeker 46 miljoen liter is verlo
ren gegaan", aldus Oliva Nunez. Zelfs dit
kleinere getal maakt de olievervuiling groter
dan die van de Exon Valdez in 1989, waarbij
voor de kust van Alaska 42 miljoen liter olie
in zee stroomde.
Het getroffen gebied strekt zich uit van La
Coruna tot het 20 kilometer noordelijker
gelegen Cape Prior. Volgens de autoriteiten
is naar schatting 100 kilometer kust getrof
fen.
Milieuorganisaties vrezen dat de schade
aan de rijke schaaldier-visgronden groter
zal zijn dan die door het ongeluk met de
tanker Urquiola, waarbij in 1976 114 mil
joen liter voor de kust van La Coruna vrij
kwam. Vooral de mosselindustrie is getrof
fen. Volgens de plaatselijke Greenpeace-or-
ganisatie is de oogst voor 1993 en 1994 ver
loren gegaan.
De Amerikaanse president Bush
wil nog vóór 20 januari een
tweede verdrag met Moskou
over de vermindering van stra
tegische kernwapens (START 2).
Bush moet op 20 januari hel
Witte Huis overdragen aan zijn
gekozen opvolger Bill Clinton
„Wij werken aan één stuk door
om nog voor 20 januari een ak
koord met de Russen te berei
ken", aldus Witte Huis-woord-
voerder Fitzwater gisteren
„President Bush heeft zondag
telefonisch met president jeltsin
over dit onderwerp gesproken."
DEN HAAG LOUIS BURGERS
Voor de 120 miljoen moslims in
India lijkt het uur van de waar
heid aangebroken. Na de slag
om de Babri-moskee in Ayod-
hya bedreigt een golf van reli
gieus geweld het land. De vrede
tussen hindoes en moslims is
verbroken, en niemand kan
voorspellen of de twee groepen
in de toekomst verder met el
kaar kunnen leven.
De vooruitzichten zijn niet
gunstig. Binnen 24 uur na de
sloop van de moskee waren gis
teren in heel India al ruim 200
mensen gedood bij uitbarstin
gen van religieus geweld. Als het
verleden enig richtsnoer kan
zijn, zal dat aantal de komende
dagen snel stijgen.
In 1990 stierven alleen al in
de Noordindische deelstaat Ut-
tar Pradesh meer dan duizend
mensen na een eerdere poging
de moskee te verwoesten. Bu
ren die jaren vredelievend naast
elkaar hadden gewoond, ston
den elkaar plotseling naar het
leven. Staat India opnieuw voor
een dergelijke vuurproef?
Het geweld van 1990 leidde
tot de val van de regering van
premier Singh, en bezorgde de
(rechts-radicale, hindoestaanse)
Bharatiya Janata Partij (BJP) een
enorme stembusoverwinning.
Deze had in de verkiezingscam
pagne beloofd de Rama-tempel
in Ayodhya te zullen herbou-
De opkomst van de BJP dreigt
de seculiere Indiase gemeen
schap te ontwrichten. Voor het
eerst roept een partij de hindoe
meerderheid op de macht in
het land over te nemen en een
sektaristische hindoe-staat te
stichten. De radicale hindoes
verwerpen de grondslag van de
staat India, die zichzelf in na
volging van Mahatma Ghandi
en Nehru ziet als een seculiere
(wereldlijke) staat. Alle religies
hebben volgens de Grondwet
gelijke rechten.
Sinds de onafhankelijkheid
leven in India hindoes en mos
lims redelijk vredig naast elkaar.
De laatste orgie van geweld
vond plaats voor de afsplitsing
van Pakistan in 1947, toen hon
derdduizenden stierven.
Nog steeds telt India na Indo
nesië de meeste moslims. Dat is
de fundamentalistische hindoes
een doom in het oog. Zij be
schouwen India als een hindoe
staanse samenleving, waarin
geen plaats is voor moslims.
Laat ze maar emigreren naar
Pakistan of andere islamitische
landen, zeggen de fanatieke
BJP-aanhangers.
Daarmee Zetten de funda
mentalisten een traditionele lijn
voort. Volgens de Nederlandse
India-kenner, dr. V.A. van Bij-
lert, docent cultuurgeschiedenis
van India aan de universiteit
van Leiden, stamt het huidige
hindoe-fundamentalisme uit
het midden van de vorige eeuw.
Het ontstond met name in het
noord-oosten (de Gangesvlakte)
van wat nu India is. Reactionai
re hindoes werden gesteund
door lokale vorsten en groot
grondbezitters in hun poging te
komen tot de oprichting van
een pure hindoe-staat.
Later verenigden de radicale
hindoes zich in een landelijke
zelfhulporganisatie, de nog
steeds bestaande RSS. De com
binatie van reactie en hervor-
mingsdrang kenmerkt de fun
damentalisten ook nu nog, zegt
Van Bijlert.
Van Bijlert gelooft dat de BJP
steun krijgt vanuit de midden
klasse in de grote steden, die
ontevreden is over de Indiase
politiek. De partij is voor hem
een soort uitlaatklep.
Toch vormen de fundamen
talisten binnen BJP, RSS en de
culturele organisatie VHP geen
enorme beweging. „Ik vermoed
dat het uiteindelijk slechts om
een kleine militante groep gaat.
Het is bekend dat zij voor hun
acties vaak plaatselijke misdadi
gers inhuren. Dat zich 300.000
aanhangers in Ayodhya hadden
verzameld, zegt op zich niet
veel", aldus Van Bijlert met een
verwijzing naar de 850 miljoen
inwoners van India.
Het fenomeen BJP. en de
daarmee verbonden RSS en de
VHP (Wereldraad van hindoes),
heeft de Indiase politiek duide
lijk gedestabiliseerd. Door acties
als die van dit weekeinde pro
beert de groep een politieke
vertaling te geven aan de be
staande onvrede. De BJP vijzelt
het zelfvertrouwen van de hin
does op. door de moslims zicht
baar een nederlaag te bezorgen.
En de god Rama? Seculiere
deskundigen en historici ook
in India zijn het erover eens
dat deze god niet meer dan een
mythische figuur is. Bewijzen
voor zijn bestaan zijn nooit ge
vonden. Hij kan dus ook niet
zijn geboren op de plek waar tot
eergisteren de Babri-moskee
stond.
De legende van god Rama
AYODHYA AP
Volgens de hindoe-overleve
ring is de god Rama ongeveer
900.000 jaar geleden geboren
op een plek die daarna eeu
wen achtereen door een tem
pel is aangegeven. De heilige
plaats ligt in het tegenwoor
dige Ayodhya, in de deelstaat
Uttar Pradesh.
Volgens de hindoes heeft
een Mogul-generaal de tem
pel in 1528 verwoest en de
brokstukken gebruikt om op
dezelfde plaats een moskee te
bouwen. Hindoe-geleerden
wijzen ter staving van deze
lezing op de niet-islamitische
tekens die op enkele van de
zwarte stenen pilaren van de
moskee te zien zijn.
Het was niet voor het eerst
dat duizenden militante hin
does zondag met hamers,
houwelen en Jbijlen de mos
kee te lijf gingen en met de
grond gelijk maakten. De ge
schiedenis verhaalt van tal
van schermutselingen en ge
vechten rond de heilige plek,
die aan beide zijden duizen
den martelaren hebben opge
leverd.
Rama, ook wel de koning
van Ayodhya genoemd, Is e
klassieke held, die de hindoe
overtuiging demonstreert dat
het goede altijd over
kwaad zegeviert. In de Ra-
mayana, het aan hem gewijde
epos, gaat hij in ballinschap
om een gelofte van zijn vader
na te komen. Terwijl hij in
het oerwoud verblijft, wordt
zijn vrouw Sita door de de
monen-koning van Sri Lanka
ontvoerd. Rama valt het ei
land binnen met een leger
apen en bevrijdt zijn vrouw
in een hevig gevecht. De ko
ning wordt gedood en Rama
keert als een held terug.
