'Ritzen terug naar af
KOOPAVONDMENU!
Weer actie tegen stier 'Herman'
'Nederland: kernafval
niet meer exporteren'
Het Gesprek van de Dag
la Place.
Altijd bij
Sinterklaas
op schoot
'Het enige wat ik wilde,
was die mensen helpen'
Zilveren Kruis neemt studentenverzekering over
DINSDAG 1 DECEMBER 1992
JARIG OP 5 DECEMBER
Veel kritiek op koppelen studiebeurs aan inkomen ouders
Tot 1986 was de hoogte van een
studiebeurs afhankelijk van het
inkomen van de ouders van de
student. In dat jaar werd de ba
sisbeurs ingevoerd. waardoor
iedere student in principe even
veel geld krijgt. Onderwijsmi
nister J. Ritzen kondigde vrijdag
aan dat hij het huidige systeem
weer op de helling wil zetten.
Als onderdeel van een reeks be
zuinigingen op zijn begroting
wil hij de hoogte van de studie
beurs weer koppelen aan het in
komen van de ouders. „Terug
naar af', is de eerste reactie van
de Leidse student Huib Kruyt,
tevens raadslid voor het CDA in
Leiden. Zijn mening - en die
van andere studenten.
Naam: Annemarie Neuwahl
Studie: Rechten
Sinds: 1987
Leeftijd: 23 jaar
„Op zichzelf is het nieuwe sys
teem wel eerlijk, omdat het geld
beter wordt verdeeld. Maar het
punt is dat je nooit kunt nagaan
of ouders die veel geld verdie
nen inderdaad ook een bijdrage
aan hun kinderen geven. Maar
misschien verzinnen ze daar
wel een oplossing voor. Als dat
niet gebeurt, dan ben ik tegen."
„De beste oplossing voor het
probleem van Ritzen is volgens
mij minder mensen laten stude
ren. Ze moeten strengere eisen
stellen aan studenten, kijken
naar de resultaten. Ook al om
dat er nu veel te weinig banen
te vergeven zijn."
„Zelf heb ik geen financiële pro
blemen, en als ik ze heb dan ga
ik wel werken."
Naam: Peter van den Berg
Studie: Chinees
Sinds: 1984
Leeftijd: 30 jaar
„Toen ik begon met mijn stu
die, gold het oude systeem nog.
In 1986 werd het veranderd en
kreeg ik wat minder geld. Het
klinkt misschien raar, maar toch
vind ik de huidige manier beter.
Het is goed dat de beurs is los
gekoppeld van het inkomen van
de ouders. En als je nu in de
problemen zit, kun je een extra
rentedragende lening krijgen en
ook een topbeurs, zonder ren-
„Dat Ritzen nu voorstelt om het
weer te veranderen, heeft vol
gens mij met de verkiezingen te
maken. Er studeert maar twee
procent van de bevolking en
mensen die niet studeren heb
ben toch altijd het idee dat stu
denten het wel goed hebben."
„Zelf krijg ik nu helemaal geen
beurs meer, omdat ik al langer
dan zes jaar studeer. Ik werk nu
op zaterdag bij de PIT, en twee
weken per maand draai ik daar
nachtdiensten. Het is moeilijk
om studie en werk te combine
ren, vandaar dat het niet zo op
schiet."
Naam: Esther van Hooft
Studie: Geschiedenis
Sinds: 1991
Leeftijd: 21 jaar
„Ik vind het een beetje raar,
want het nieuwe stelsel was in
gesteld om studenten onafhan
kelijk te maken van hun ouders.
Nu blijkt dat het te veel geld
kost en dan gaan ze het weer te
rugdraaien. Ze kunnen beter ge
woon toegeven dat het mislukt
„Het is wel goed dat de hoogte
van de beurs afhankelijk wordt
van het inkomen van de ouders.
Dan krijgt iedereen weer de
kans om te studeren. Alleen als
je ouders niet willen dokken,
dan ben je de pineut."
„Ik denk dat mijn ouders wel
zouden betalen. Ik krijg nu ook
wel wat, maar niet veel. Als ik
krap zit, ga ik weer even wer
ken."
Naam: Barbara Staals
Studie: japans
Sinds: 1989
Leeftijd: 23 jaar
„Ik vind het huidige systeem
wel goed. Mijn broer en zus stu
deerden nog in de tijd van het
oude stelsel. Mijn ouders moes
ten toen op allerlei dingen be
zuinigen omdat hun studie zo
veel kostte. Mijn moeder is blij
dat ik nu zelf aardig kan rond
komen. Af en toe krijg ik wel
een extraatje van ze."
„Ik kan goed rondkomen van
het geld. maar ik heb er sinds
kort wel een baantje bij. De eer
ste twee jaar van mijn studie
hield ik 225 gulden over per
maand. Dat is niet veel. Nu ik
werk, kan ik vaker uitgaan en ik
ontdek weer dat dat toch heel
erg gezellig is. Ik zou nu ook
niet meer van die 225 gulden
kunnen rondkomen."
„Het is wel vermoeiend, met al
die veranderingen. Je weet
nooit waar je aan toe bent."
Naam: Huib Kruyt
Studie: Informatica
Sinds: 1986
Leeftijd: 24 jaar
„Door invoering van de tempo
beurs worden studenten gewe
zen op hun verantwoordelijk
heid en zelfstandigheid. En te
gelijkertijd worden ze weer af
hankelijk van hun oudet Die
twee dingen kan ik nu niet met
elkaar rijmen."
„Ik denk dat het beter is om
maatregelen te nemen om de
gemiddelde studieduur te ver
korten. Dat levert ook geld op.
Daarom ben ik niet tegen de in
voering van de tempobeurs. Het
scheelt ook als de overgang van
de middelbare school naar het
hoger onderwijs soepeler ver
loopt. Dat kan door betere voor
lichting te geven aan scholieren,
zodat ze weten wat ze willen. En
door te zorgen dat de aanslui
ting beter is."
„Ik weet niet wat de invoering
van de tempobeurs oplevert. Ik
geloof dat je in je propedeuse
nog steeds niet zo veel hoeft te
doen. Die eisen kunnen ze mis
schien aanscherpen."
„Zelf krijg ik geen beurs meer
omdat ik als raadslid een ver
goeding ontvang. Het is net iets
meer dan een studiebeurs.
Maar eigenlijk is het wel raar,
want iemand die ouder is dan
65 en een raadsvergoeding ont
vangt, wordt ook niet gekort op
zijn aow."
JANET VAN PUK»
Oosters buffet:
Keus uit tal van verse oosterse 't^^aUR^NT^
per reuzeschotel 95
Aanbieding geldig t'm zaterdag S decembei 1992 Op de 4e etage
V&D,UWWARENHUIS\$
„Als ik de mandarijntjes en de
pepernoten in de winkels zie
liggen proef ik dat aparte gevoel
van Sinterklaas al", vertelt Re
becca Kuipers (20). Ze is op vijf
december jarig en ze vindt het
fantastisch. Al van kinds af aan
is ze er heel blij mee omdat ie
dereen weet wanneer ze jarig is
en omdat ze altijd bij Sinter
klaas op schoot mocht zitten.
In huize Kuipers is het op vijf
december de hele dag feest.
„Mijn verjaardag en Sinterklaas
worden gescheiden gevierd.
Overdag mijn verjaardag en 's
avonds pakjesavond. Het is al
tijd een hele lange en gezellige
dag. 's Morgens beginnen we
met cadeautjes voor mijn ver
jaardag en hangen er slingers in
de kamer, 's Middags komen de
familieleden en kennissen. De
mensen die ook Sinterklaas bij
ons vieren blijven gewoon zit
ten. Om zes uur wordt als het
ware een streep onder mijn ver
jaardag gezet en gaan we verder
met Sinterklaas", vertelt Rebec-
Ongeveer tien jaar lang kwam
de Sint met zijn Pieten bij het
gezin Kuipers op bezoek. „Ik
mocht de halve avond bij Sin
terklaas op schoot zitten en ik
hoefde maar één keer een liedje
te zingen. Op school was ik ook
altijd de enige die geen proef
werk op z'n verjaardag had. Ik
vind het raar dat mensen wei
eens negatief reageren als ze
horen dat ik op vijf december
jarig ben. De cadeautjes zijn
voor mij het minst belangrijk."
Rebecca Kuipers noemt het Sin
terklaasfeest nog altijd heel
spannend. „Ik vind het jammer
dat nu ik ouder wordt de span
ning er enigszins afgaat. Ik weet
nu ook wie onze Sinterklaas is.
Mijn moeder is hem eens in le
vende lijve bij een snackbar te
gengekomen. Ook mijn moeder
had hem nog nooit gewoon
ontmoet dus ze wist niet hoe hij
eruit zag. Die man in de snack
bar kon van alles over ons ver
tellen. We hebben tien jaar de
zelfde Sinterklaas gehad dus hij
weet veel over ons."
Kuipers ziet het Sinterklaasfeest
als jeugdsentiment. Tot voor
kort zette ze nog altijd haar
schoen maar moest hem soms
zelf vullen. „Ik ben blij dat ik
kleine kinderen in mijn omge
ving heb zodat ik dit jaar met
hen naar de intocht van Sinter
klaas kon gaan. Ieder jaar vind
ik het een spannende tijd. Toen
Sinterklaas vorig jaar onver
wachts bij ons op het raam tikte
zaten zelfs de volwassenen met
zweet in hun handen."
ELLV HEKMAN
Leiderdoiper als eerste bij treinramp
Leiderdorper Jan Vermont
waagde zijn eigen leven om
hulp te bieden aan de slachtof
fers van de treinramp bij
Hoofddorp. Met brandende
schijnwerpers waadde hij gis
terochtend door de sloot naar
de ontspoorde trein. „Je denkt
er eigenlijk niet bij na, het enige
wat ik wilde was die mensen
helpen", zegt Vermont.
Toen het ongeluk gebeurde, zat
Vermont met een paar collega's
in een bouwkeet koffie te drin
ken. „We dachten eerst dat er
een hijskraan was omgevallen,
maar we hadden al snel in de
gaten dat er iets bij het spoor
was gebeurd." De bouwvakkers
bereikten als eersten de trein.
„Het was een enorm ge
schreeuw, dat duurde niet zo
lang, want we stelden de men
sen snel gerust, we vertelden
dat de politie was gewaar
schuwd." Die was volgens Ver
mont inderdaad binnen vijf mi
nuten ter plaatse.
Hulpverleners konden de trein
echter niet bereiken vanwege
die sloot. Met andere bouwvak
kers bouwde Vermont een
noodbrug. „Toen ben ik nog
eens door de sloot gegaan met
een zware steigerplank in mijn
handen. Ik zakte tot rhn nek in
het water."
De ernst van de ramp was voor
Vermont nog niet meteen dui
delijk „Je zag meteen dat er ge
wonden waren gevallen, later
hoorden we pas dat er ook do
delijke slachtoffers waren." De
Leiderdorperen zijn medewer
kers vingen een aantal lichtge
wonden op in hun bouwkeet.
Ambulancepersoneel ontferm
de zich later over deze mensen.
Opvang was er later ook voor de
'hulpverleners van het eerste
uur zelf.
Vermont: „AlS'je wilde, kon je
een gesprek hebben met psy
chologen over de gebeurtenis
sen. Ik heb geen gebruik ge
maakt van die mogelijkheid. We
zijn eind van de ochtend naar
huis gegaan. We konden niet
meer aan de slag omdat er een
kraan werd opgesteld naast het
werk waar we bezig waren. We
hadden ook helemaal geen zin
meer om aan de gang te gaan."
De Leiderdorper hoopt de ge
beurtenissen bij Hoofddorp zo
snel mogelijk te vergeten. „Ik
wil het zo snel als ik kan van me
afzetten. Misschien dat ik nog
eens aanklop voor die psychi
sche hulpverlening, als blijkt dat
ik er 's nachts wakker van ga lig
gen."
WILLEM SPIERDIJK
Rebecca Kuipers: „Overdag mijn verjaardag en 's avonds pakjesavond."
foto hielco kuipers
Jan Vermont: „Ik zakte tot m'n nek in het water." foto jan holvast
Provincie wil meer allochtonen aan werk helpen
De provincie Zuid-Holland trekt 570.000 gulden
uit om in 1993 meer allochtone jongeren aan
werk te helpen. Het geld gaat naar twee stichtin
gen die daartoe een aantal projecten uitvoeren.
De Stichting Buiten-Band krijgt een half miljoen
gulden. Zij betaalt daarvan een cursus om per
soneelsfunctionarissen te stimuleren meer al
lochtonen in te huren. Verder komt er voor laag
opgeleide migrantenjongeren een cursus 'be
drijfscultuur', die ze moet voorbereiden op werk
in het bedrijfsleven. De Stichting Provinciaal
Platform Antiracisme (SPPAR) krijgt van de pro
vincie 70.000 gulden voor diverse activiteiten.
De Stichting stimuleert plaatselijke acties tegen
discriminatie, onder meer door het geven van
voorlichting.
Plutonium moet onbereikbaar blijven
LEIDEN RUDOLF KLEUN
Gewonde bij
frontale botsing
in Hoofddorp
HOOFDDORP*
Een 42-jarige automobilist
uit Nieuw-Vennep is gis
terochtend rond tien uur ge
wond geraakt bij een frontale
botsing met een bus op de
Venneperweg. Hoe het onge
luk precies is gebeurd, is on
duidelijk. De politie onder
zoekt de toedracht nog, maar
ze vermoedt dat een van de
twee weggebruikers op de
verkeerde weghelft terecht is
gekomen.
De man reed op de Venne
perweg richting Burgerveen,
ter hoogte van de Aalsmeer-
derweg kwamen de twee met
elkaar in botsing. De brand
weer heeft de automobilist
uit de auto moeten bevrij
den, omdat hij bekneld in
zijn auto zat. De man is naar
het Academisch Ziekenhuis
in Leiden overgebracht De
bus van Centraal Nederland
is met een takelwagen van de
weg gehaald.
LEIDEN PAUL VAN DER KOOU
Alle Kamerleden kregen giste
ren een gesigneerde zeefdruk
van een stier die verwordt tot
een fabriekje. Het is de zoveel
ste actie van de Dierenbescher
ming tegen het plan om verder
te fokken met de 'Leidse' stier
Herman, waarvan erfelijke ei
genschappen zo zijn veranderd
dat vrouwelijke nakomelingen
geneesmiddelen kunnen produ
ceren in hun melk.
Van minister Bukman (Land
bouw) mag het Leidse bedrijf
Gene Pharming verder fokken,
maar de Tweede Kamer moet
zich er donderdag ook nog over
uitspreken. Vandaar de zeef
druk en, sinds vorige week, een
fax- en briefkaartenactie.
De fax-actie moest de fax van
minister Bukman verstoppen,
de briefkaartenactie de post-
bakjes van de fractievoorzitters
van de regeringsparijen. Buk
man kreeg echter slechts 20 fax
berichten binnen en Brinkman
en Wöltgens moeten het doen
met een fractie van de 40.000
verspreide briefkaarten, met de
zelfde afbeelding als op de zeef
druk.
Toch geeft de Dierenbescher
ming de moed niet op. Om de
vergadering van donderdag 'op
te luisteren' zoekt ze vrijwilli
gers, terwijl ze speciaal voor
v
£$<7* IV: - a V'
Herman een campagne tegen
biotechnologie bij dieren heeft
vervroegd. Aanvankelijk zou die
campagne pas in januari begin
nen, maar volgens woordvoer
ster A. Hertsenberg is wachten
zinloos: „Als de Kamer het licht
donderdag op groen zet, is het
hek van de dam en wordt daar
later zeker op teruggegrepen bij
nog verdergaande proeven.
Vandaar dat we uit alle hoeken
en gaten geld hebben gehaald
voor Herman." Gene Pharming,
het bedrijf achter Herman, wil
vandaag of morgen een brief
aan de Kamerleden sturen
waarin het de argumenten van
de Dierenbescherming weer
legt. Volgens het pr-bureau van
het bedrijf is dat zeker geen
wanhoopsactie: „Gene Phar
ming ziet de uitslag met het vol
ste vertrouwen tegemoet."
kunnen er
elk jaar worden gemaakt met
het afval van de Nederlandse
kerncentrales. Uit dat afval valt
namelijk 100 kilo plutonium te
produceren. Over de gevaren
van die stof gaat het vandaag in
tien landen, waaronder Neder
land. gepresenteerde boek 'Plu
tonium'. Het is uitgegeven door
de IPPNW, een internationale
organisatie van artsen die zich
inzet om kernoorlogen te voor
komen. De IPPNW kreeg voor
haar inspannningen in 1985 de
Nobelprijs voor de vrede.
De Leidse arts J. Gevers Leu
ven is vice-president van de
Nederlandse tak van die organi
satie, de Vereniging voor Ge
zondheidszorg en Vredesvraag
stukken (NVMP) die 1800 leden
telt. De les die Nederland uit het
nieuwe boek moet trekken is
volgens hem eenvoudig: zorg
dat plutonium onbereikbaar
blijft. Nederland zou dat kun
nen doen door kernafval ook als
afval te beschouwen en niet als
een grondstof voor ander mate
riaal.
Aan het opvolgen van dat ad
vies zitten echter nogal wat ha
ken en ogen. Zo zou het kernaf
val niet meer moeten worden
geëxporteerd naar Frankrijk en
Engeland. Daar wordt het opge
werkt en wordt er plutonium uit
gewonnen. In plaats daarvan
zou Nederland het zelf moeten
houden om het definitief op te
bergen, bijvoorbeeld fn de bo
dem. Maar wie weet hoeveel
moeite het al kostte om een lo-
katie voor tijdelijke opslag en
verpakking te vinden, kan zich
nauwelijks voorstellen dat zo
iets haalbaar is. Ook Gevers
Leuven heeft persoonlijk zijn
twijfels over dergelijke stappen,
hoewel hij de strekking van het
boek onderschrijft.
Zijn vereniging en de interna
tionale koepelorganisatie wijzen
kernwapens op medische gron
den af. Daarbij wordt gepro
beerd zo onpartijdig mogelijk
op te treden. Zo nam de IPPNW
het initiatief voor een conferen
tie naar aanleiding van het stor
ten van kernafval in zee bij No
va Zembla. Daar spraken voor
het eerst Russische militairen,
politici en actievoerders onder
wie vertegenwoordigers van
Greenpeace met elkaar. „Ik ben
ervan overtuigd dat wij hebben
bijgedragen aan de verlenging
van het verbod van Jeltsin op
kernproeven", zegt Gevers Leu
ven.
Om uit te leggen waarom on
der anderen medici en ver
pleegkundigen zich inzetten te
gen kernwapens schetst Gevers
Leuven hoe mensen die besmet
zijn met plutonium na verloop
van tijd long- of botkanker krij
gen. „Het is wat dat betreft net
als met andere ziekten die je
niet kunt genezen, die moet je
voorkomen." En hij wijst op de
gruwelen van de kernoorlog.
„Wie een grote mond opzet
over chemische wapens omdat
die gemeen zijn, moet dat ook
doen over atoomwapens. Die
zijn nog gemener."
Het boek 'Plutonium, Deadly
Gold of the Nuclear Age' Is ge
schreven door de Amerikaanse
hoogleraar Howard Hu. Het Is
voor 35 gulden te bestellen bij
het bureau van de NVliP, Post
bus 9108, 6500 IIK Nijmegen,
telefoon 080-615902.
De unieke door studenten zelf opgezette
ziektekostenverzekeraar SSGZ verdwijnt
per 1 januari. SSGZ is overgenomen door
het Zilveren Kruis in Noordwijk. De in
troductie van de nieuwe studenten-stan
daardpolis die alle maatschappijen wet
telijk moeten voeren, heeft de SSGZ
overbodig gemaakt. Daarnaast is de
schaalvergroting die gepaard gaat aan de
invoering van het plan Simons de SSGZ
noodlottig geworden.
De Stichting Studenten Gezondheids
zorg heeft op de kop af 40 jaar bestaan.
De SSGZ werd in 1952 door opgericht
met de opzet studenten een goedkope
verzekering te bieden. De onderlinge
verzekering werd door studenten zelf be
stuurd. Dat unieke zelfbeheer, geïllu
streerd met de slogan 'Studenten heb
ben hun eigen verzekering', loopt nu af.
„Dat is altijd erg goed gedaan", weet
woordvoerder K. Bruintjes van het Zilve
ren Kruis. De polis was goed en goed
koop.
Maar omdat alle verzekeringsmaat
schappijen nu wettelijk verplicht zijn een
dergelijke verzekering te voeren, is er
geen reden een eigen maatschappij in
stand te houden. Die maatschappij is
met 28.000 verzekerden naar de huidige
maatstaven al erg klein, maar zou door
de schaalvergroting als gevolg van het
plan Simons al helemaal tot de dwergen
gaan behoren, zo weet Bruintjes. Een
overname door het Zilveren Kruis lag
voor de hand omdat de Noordwijkse
ziektekostenverzekeraar al sinds begin
jaren tachtig de administratie voert voor
de SSGZ.
Hoewel Bruintjes het exacte bedrag
niet wil bevestigen, zou Zilveren Kruis
ongeveer 1,4 miljoen gulden hebben be
taald. De SSGZ had daarnaast zelf ook
nog vermogen, Het totale bedrag van
drie miljoen gulden is ondergebracht in
een nieuwe Stichting Student en Ge
zondheid. Die moet uitgroeien tot een
breed advies- en overlegplatform.
