Industrie naar dieptepunt
Groot verschil tussen samen wonen en samenwonen
"mmim 1
Dales wil rijksoverheid
niet sneller inkrimpen
Veel heroïneprostituées
hadden moeilijke jeugd
Binnenland
Ter Beek wil
niet verder
bezuinigen
'Werknemers moeten zelf
de werktijden regelen'
Vluchtelingen uit 'Joegoslavië
Schroef op de vakbeurs
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1992
Weer truck met sigaretten geroofd
roermond» Een vrachtwagencombinatie met bijna duizend slof
fen sigaretten is gisteren gestolen van een parkeerplaats in Roer
mond. De waarde van de vrachtwagencombinatie met inhoud
wordt geschat op 2,5 miljoen gulden. Van de daders ontbreekt
nog elk spoor. De gestolen lading sigaretten van de 'kaping' vori
ge week van een vrachtwagen met sigaretten bij Hoogerheide is
intussen terecht. De politie vond afgelopen dinsdag de vracht
wagen en de sigaretten terug in een loods in Lelystad. In totaal
werden drie personen gearresteerd.
Modereportage in Rails mocht niet
Amsterdam De uitgever van het blad 'Rails' had in een modere
portage in het augustus/septembernummer geen foto's mogen
afdrukken die kunnen inspireren tot geweld tegen vrouwen, zo
heeft de Amsterdamse rechtbank gisteren bepaald! De zaak was
aangespannen door de landelijke vereniging Blijf van mijn Lijf
die rectificatie eiste van het gewraakte artikel en redactionele
ruimte in 'Rails' om haar doelstellingen uiteen te zetten. Onder
het motto 'Dressed to kill' wordt een vrouw onvoerd, vastgebon
den, geblinddoekt en als lijk achtergelaten, steeds in andere kle
ding. Op de eisen van Blijf van mijn Lijf ging de rechtbank niet
in, omdat de redactie inmiddels heeft besloten zelf t
ge rectificatie te publiceren in het ja
Drie jaar voor roof invalide bejaarde
Leeuwarden De Leeuwarder rechtbank iheeft een 25-jarige man
veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf wegens het beroven
van een bejaarde invalide man uit het Friese Menaldum. Het
slachtoffer werd daarbij op een stoel vastgebonden en met een
mes bedreigd. De man maakte bij de overval circa 1600 gulden
buit.
den haag gpd
Minister Dales van binnenland
se zaken voelt niets voor de
wens van het CDA om het aan
tal rijksambtenaren forser in te
krimpen dan oorspronkelijk de
bedoeling was. Volgens de mi
nister heeft zij al de handen vol
aan de „grote efficiency-opera-
tie".
Volgens die plannen moet de
rijksdienst in 1994 660 miljoen
gulden bezuinigen, waarbij
9.000 ambtenaren dienen te
verdwijnen. Het CDA wil daar
naast van de 147.000 rijksamb
tenaren er 3.000 extra naar huis
sturen en na 1994 nog eens
12.000. De eerste taakstelling is
te ambitieus en de tweede niet
aan de orde. „Ik ben niet voor
nemens over mijn graf heen te
regeren", aldus de minister.
In het debat in de Tweede Ka
mer over de voortgang van de
inkrimpingsoperatie liet Dales
weten wel bereid te zijn 'materi
aal' te verzamelen, zodat een
volgende minister verder kan
gaan met de afslanking.
De Kamer meent dat de in
krimping van de rijksoverheid
nog te weinig gebeurt op grond
van een kritische herbezinning
van overheidstaken. D66 vindt
dan ook dat het CDA-voorstel
tot drastische reductie een „te
bot" middel is. De WD denkt
echter dat op den duur nog wel
meer ambtenaren op de depar
tementen kunnen vertrekken.
De hele Kamer is het met de
minister eens om wat betreft de
arbeidsvoorwaarden de ambte
naren net zo te gaan behande
len als werknemers in het be
drijfsleven. Maar over de con
crete inhoud daarvan verschil
len de kamerleden met de mi
nister. Vooralsnog beperkt het
'marktconforme' van de over
heid als werkgever zich tot de
wijze van onderhandelen met
de ambtenarenbonden en het
afschaffen van de wachtgeldre
geling in 1996, aldus Dales.
Maar tot verbazing van de ka
merleden liet de minister weten
dat werkloze ambtenaren dan
na maximaal vijf jaar niet in de
bijstand terechtkomen. In
plaats daarvan betaalt de over
heid, net zoals nu het geval is
met het wachtgeld, de werk
loosheidsuitkering nog maxi
maal vijftien jaar door.
amsterdam anp
Veertig procent van de heroïne-
prostituées is in hun jeugd ver
kracht of mishandeld. Een der
de van die vrouwen heeft in-
cestervaringen. Dat blijkt uit
een onderzoek van C. Karsten,
tot voor kort werkzaam bij het
Jellinek Centrum in Amster
dam. Het onderzoek kwam aan
de orde tijdens het symposium
'Vrouwen onder invloed', van
de Stichting Drugshulpverle
ning Amsterdam, dat gisteren
werd gehouden in samenwer
king met het Vrouwen Krisis
Centrum.
Karsten ontdekte verder dat
prostituées dezelfde klachten
hebben als vrouwen die in een
psychiatrische inrichting zitten.
Tot ongenoegen van de onder
zoekster worden ze echter to
taal anders behandeld. „In het
hulpcircuit van verslaafde,wou
wen is nauwelijks aandacht
voor psychotherapie en seksu
eel misbruik Is het dan gek dat
de hulpverlening zo weinig uit
haalt?", zo vroeg zij zich af.
Karsten benadrukte dat de af
hankelijkheid van drugs vaak
niet het belangrijkste probleem
is van verslaafde vrouwen. „Ver
slaving is voor sommigen het
enige middel waarmee ze zich
te weer kunnen stellen tegen
traumatische herinneringen."
Hulpverlening moet zich dan
ook concentreren op de speci
fieke achtergrond van verslaaf
de vrouwen, zo betoogde Kar
sten.
Volgens E. Noorlander, psy
chotherapeut van het Pieter
Baan Centrum in Utrecht, is het
echter ook weer niet zo dat een
verslaving vanzelf oplost als de
onderliggende problemen een
maal zijn gelokaliseerd en be
handeld. „Een verslaving die
zich eenmaal heeft ontwikkeld,
i proces waar geen oorza-
den haag gpd
Minister Ter Beek van defensie
vindt dat er meer dan genoeg
op zijn begroting is bezuinigd.
„De grenzen van het vredesdivi-
dend zijn bereikt", aldus Ter
Beek gisteren tijdens het debat
over zijn begroting. Deze kabi
netsperiode heeft de minister in
totaal negen miljard ingeleverd.
De fracties van CDA en WD re
ageerden enthousiast op de
stelling van Ter Beek dat de
grens is bereikt. De PvdA deed
er het zwijgen toe.
Om de krijgsmacht om te vor
men tot een verkleinde, snel in
zetbare en professionele organi
satie zijn extra investeringen
broodnodig, benadrukte Ter
Beek. „Blijven die achterwege
dan dreigt Defensie te vervagen
in de schaduw van haar verle
den." Extra investeringen zijn
onder andere het optuigen van
een luchtmobiele brigade com
pleet met transport- en ge
vechtshelikopters en een amfi
bisch transportschip. Er is ook
geld nodig om een goed sociaal
beleid te voeren in een krim
pende organisatie.
Voor het afschaffen van de
opkomstplicht voor dienstplich
tigen denkt Ter Beek nog altijd
een ruime periode nodig te
hebben. CDA en PvdA noem
den de voorgenomen over
gangsperiode van vijf jaar te
lang. Maar Ter Beek wil niet te
hard van stapel lopen, „want
voor mij staat vast dat het pro
ces beheersbaar moet blijven,
zowel wat betreft de inzetbaar
heid van de krijgsmacht als de
sociale gevolgen. Die sociale ge
volgen staan heel hoog op mijn
Dienstenbond wil 'etage-CAO
Rotterdam Een doorkijkje op de vakbeurs Binnenvaart e
Ahoy de nieuwste ontwikkelingen op deze gebieden te zii
Werknemers moeten veel meer
zelf kunnen bepalen wat in hun
arbeidsovereenkomst komt te
staan. Loonsverhogingen en
scholing moeten weliswaar cen
traal worden geregeld, maar
over zaken als werktijd moeten
werknemers zelf afspraken kun
nen maken. Een ontwerp voor
een dergelijke 'etage-CAO' heeft
de Dienstenbond FNV gemaakt
voor de banken- en verzeke
ringssector.
De bundeling van banken en
verzekeringsmaatschappijen is
voor de Dienstenbond de direc
te aanleiding geweest zich te
bezinnen op de CAO's voor die
sectoren. Tot dusver gelden
voor de banken en de verzeke
raars afzonderlijke CAO's. Dat
leidt tot onoverzichtelijke situa
ties nu binnen bijvoorbeeld de
Internationale Nederlanden
Groep zowel banken (NMB,
Postbank) als verzekeraars (Na
tionale Nederlanden) samen-
erzekerings-
CAO's zoals die tot dusver be
staan, hebben volgens Dien
stenbond-bestuurder Noten
nog hooguit een bestaansrecht
van een jaar of vier. Daarna zul
len ze volgens hem uiteenvallen
in concem-CAO's of uitmonden
in een algemeen geldende 'su-
per-CAO' die op lager niveau
verder wordt ingevuld waar het
bijvoorbeeld gaat om werktij
den.
Op een veel lager niveau in de
bankwereld zou het personeel
zo meer te zeggen kunnen krij
gen over bijvoobeeld de vraag
of bankkantoren op zaterdag
open zullen zijn. Volgens Noten
zou het zelfs zo ver moeten
kunnen gaan, dat in de kanto
ren van de ABN-AMRO her en
der in het land andere werktij
den gelden dan in het hoofd
kantoor in Amsterdam.
Het plan gaat nu eerst naar de
achterban. Vanuit de Diensten
bond CNV en werkgeverskrin
gen zegt Noten al positieve ge
luiden te hebben gehoord over
zijn voorstel.
Orderpositie loopt plotseling sterk terug, pessimisme overheerst
Op een extra financiële belo
ning hoeven de laatste lichtin
gen dienstplichtigen niet te re
kenen, liet Ter Beek de Tweede
Kamer weten. De bewindsman
wil de laatste pechvogels wel
compenseren met „niet finan
ciële middelen". Ter Beek wilde
niet zeggen wat hij daarmee be
doelde. Maar hij kan putten uit
een serie tips van de commissie
Dienstplicht. Die variëren van
een verkorting van de diensttijd
tot bemiddeling bij het vinden
van een baan op de arbeids
markt.
Meer cursussen
Nederlands in
grote steden
rotterdam anp
De vier grote steden willen in de
komende drie jaar de bestaan
de, 1L000 namen tellende
wachtlijsten voor Nederlandse
les wegwerken. Amsterdam,
Rotterdam, Den Haag en
Utrecht willen jaarlijks 4.000
cursusplaatsen extra, zo blijkt
uit een plan van aanpak dat de
vier gisteren presenteerden.
Toch verwachten de grote
steden dat ook na 1995 extra in
spanningen nodig zijn om aan
de vraag naar cursussen Neder
lands te voldoen. Dat komt om
dat de helft van de buitenlan
ders die zich in Nederland vesti
gen naar een van de vier grote
steden komt.
Het kabinet heeft de grote
steden de komende drie jaar 52
miljoen extra gegeven om de
achterstand in de basiseducatie
aan allochtonen weg te werken.
Overigens zijn de cursussen be
doeld voor alle volwassenen die
moeite hebben met lezen,
schrijven en begrijpen van Ne
derlands. In de praktijk is geble
ken dat driekwart van de cursis
ten van allochtone afkomst is.
De instellingen in de vier grote
steden bieden momenteel aan
ongeveer 20.000 cursisten
plaats. Er is een wachtlijst van
rond de 11.000 belangstellen
den.
De vooruitzichten voor de Nederlandse industrie zijn
sinds de recessie van 1982 niet zo slecht geweest. De or
derpositie loopt sterk terug, zo blijkt uit cijfers van het
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Twee vakbon
den voor hoger personeel, de VHP en de Unie BLHP,
hebben gisteren besloten hun looneisen voor 1993 te ver
lagen vanwege de verwachte economische tegenwind.
den haag gpd-/>
nog in het verschiet ligt - is in
tien jaar niet zo laag geweest.
Volgens de meest recente CBS- Bovendien verwachten de
enquête namen de orders voor meeste ondernemers dat de si-
de industrie vorige maand op- tuatie niet snel zal verbeteren,
vallend sterk af. De orderpositie Van pessimisme is vooral
- het aantal maanden werk dat sprake in de basisindustrie,
waar halffabrikaten worden ge
maakt zoals chemische grond
stoffen, staal en papier. In de
metaalindustrie (Hoogovens)
worden nog zware klappen ver
wacht.
In de investeringsgoederenin-
dustrie (machines) zijn de on
dernemers vooral negatief over
het aantal nieuwe orders, maar
is men gematigder over de om
vang van de gehele orderporte
feuille. Ook ondernemingen die
consumptiegoederen produce
ren zijn pessimistisch over de
nabije toekomst.
Volgens een woordvoerder
van het CBS zijn industriële on
dernemers „traditionele doem
denkers. Maar het gaat om de
trend. En in de loop der jaren
hebben we geconstateerd dat
die trend wel degelijk voorspel
lende waarde heeft voor de wer
kelijke ontwikkelingen".
De VHP, Vakbond voor Hoger
Personeel met een kleine 30.000
leden, heeft gisteren zijn looneis
verlaagd van 4,75 naar 2,5 tot
2,75 procent. Aanleiding daar
voor is het centraal akkoord
over loonmatiging dat met veel
pijn en moeite tussen werkge
vers en vakbeweging werd afge
sloten. Ook de Unie BLHP
(65.000 leden) verlaagt zijn
looneis van 4,5 naar 2.5 tot 3
procent. Unie BLHP en VHP
zijn allebei aangesloten bij de
MHP, de vakcentrale voor mid
delbaar en hoger personeel.
Hun eisen komen daarmee iets
hoger uit dan de verwachte in
flatie voor volgend jaar, 2,5 pro
cent. De meeste bonden zitten
momenteel rond dat percenta
ge. Het kabinet wil daarentegen
dat de nullijn wordt aangehou
den en dat de bruto-lonen vol
gend jaar in het geheel niet stij
gen.
Amsterdam Met zeven families staan ze bijeen op een modderige
camping in een uithoek van Amsterdam. Mannen, vrouwen en kinde
ren. De zigeunerfamilies komen uit het voormalige Joegoslavië en ho
pen hier onder de een of andere opvangregeling te kunnen vallen. „Drie
maanden geleden zijn we uit Joegoslavië vertrokken. Het is niet goed
daar. De oorlog. Veel geweld. Over twee weken moet ik bevallen. Geld
voor een ziekenhuis heb ik niet. Hoe het verder moet, ik weet het niet",
zegt een van de vrouwen. Zelf zegt ze uit Kroatië te komen. Een paar ca
ravans verder vertelt een man dat hij met zijn gezin uit Bosnië is ge
vlucht. Via Duitsland en België kwamen ze naar Nederland. Als groep
willen ze bij elkaar blijven. En daar schuilt nu juist het probleem. In de
opvangcentra voor asielzoekers kunnen sommigen misschien nog wel
een plekje vinden, maar voor de hele groep is er geen plaats.
Het aanvragen van politiek asiel is alleen mogelijk vanuit een op
vangcentrum. Dat idee hebben ze dus moeten laten varen. Nu hopen ze
in aanmerking te komen voor de status van ontheemden. Die geeft ook
recht op financiële bijstand. „Voor de camping moeten we zeshonderd
gulden per maand betalen. Veel geld hebben we niet en verzekerd zijn
we ook niet", vertelt de man. De campingbeheerder laat weten dat het
betalen tot nu toe nog geen probleem is geweest. „Op andere cam
pings zijn ze steeds geweigerd. Wat mij betreft kunnen ze blijven, zo
lang ze hun standplaats maar betalen." foto cpd emiel van lini
Ziekenfonds
geeft gratis
kraampakket
DOORWERTH GPD
Het Regionaal Ziekenfonds Rij-
n/IJsselland Gelderland en
Utrecht (RZR) geeft sinds giste
ren gratis kraampakketten aan
verzekerden die thuis bevallen.
De pakketten bestaan uit alle
benodigde spullen voor de
thuisbevalling, zoals matrasbe
schermers, kraammatrassen,
navelstrengklem, verband- en
ontsmettingsmiddelen, veilig
heidsspelden, papieren luiers
en zeep.
RZR wil zo het thuis bevallen
stimuleren. Dat levert op ter
mijn geld op, want thuisbeval
lingen zijn aanzienlijk goedko
per dan (poliklinisch) in het
ziekenhuis bevallen. Een aan
tal ziekenfondsen keert bij
thuisbevallingen wel een pre
mie uit, maar RZR is de eerste
die daadwerkelijk zorg ver
leent met een concreet pro-
dukt.
Het kraampakket wordt on
geveer zes weken voor de be
valling via verloskundige of
huisarts aan de verzekerde ge
geven. Tijdens de proefperiode
tot 1 januari volgend jaar ver
wacht RZR zo'n 125 pakketten
(ter waarde van 125 gulden) te
verspreiden. Als de proef be
valt, zal RZR naar verwachting
zo'n 3.000 pakketten per jaar
uitreiken.
den haag marc
r die t
e hoe
ken
zijn
dus Noorlander tijdens
symposium.
het
Eén en één is t\
ven nog geen eenheid te
was een verheffender uitkomst denk
baar van het debat deze week in de
Eerste Kamer over de Nabestaanden
wet. Een debat dat bovendien volgen
de week een vervolg krijgt. Een dezer
dagen zal staatssecretaris Ter Veld van
sociale zaken nogmaals een poging
wagen het begrip 'samenwonenden'
eenduidig in te vullen.
„Wie heeft dit ooit bedacht. Dat
moet een heel creatieve geest zijn ge
weest", mopperde PvdA-senator Jaars-
ma tijdens het debat. „Als ik nu con
stateer dat wij hier met z'n allen over
dit soort simpele formuleringen zo ver
schrikkelijk veel verschil van mening
produceren, ziet de wetgever daarin
geen aanleiding eens te overdenken of
het wel verstandig is op de ingeslagen
weg door te gaan?
Steen des aanstoots is de gelijke be
handeling van gehuwden en samen
wonenden in de Nabestaandenwet, die
per 1 januari de weduwen- en wezen
wet moet vervangen. Gelijke behande
ling wordt door bijna alle fracties toe
gejuicht. Maar wie als samenwonend
wordt beschouwd en daaraan het recht
op een uitkering kan ontlenen, houdt
de Senaat en Ter Veld verdeeld.
Ter Veld schaart onder samenwo
nenden mensen die een „duurzame,
gezapienlijke huishouding voeren". De
duurzaamheid moet blijken uit een
verstrengeling van de inkomsten en
uitgaven gedurende ten minste drie
maanden. „We controleren niet in het
bed, maar wel in de keuken", aldus Ter
Veld. Bloedverwanten die een huis de
len, vallen niet onder deze regeling.
Ter Veld volgt hiermee de definitie
zoals die sinds 1987 ook in andere so-
ciale-zekerheidswetten (AOW, Bij
standswet, Toeslagenwet) is opgeno
men. En zonder problemen, meent de
staatssecretaris. De Senaat denkt daar
anders over. Volgens CDA-senator Bot
leidt de definitie van Ter Veld tot „veel
verwarring en rekensommen" bij zo
wel de betrokkenen als de overheid.
Bot: „Daarbij is één ding zeker: zoals
het lijkt, is het niet."
Bot meent dat twee studenten die
om praktische redenen samenwonen,
straks ook aanspraak kunnen maken
op een nabestaandenuitkering als één
van de twee overlijdt. Een ongewenste
situatie die fraude in de hand werkt,
meent het CDA. D66 bestempelde het
wetsvoorstel als een „uitvoeringstech
nisch monstrum". De PvdA hield het
op een „wetstechnisch rommeltje".
Ter Veld kon de Senaat niet gerust
stellen. „Er is een groot verschil tussen
samen wonen en samenwonen con
form de begrippen in de sociale zeker
heid", hield ze de Eerste Kamer voor.
Ondanks de toegezegde controle door
de Sociale Verzekeringsbank en de na
dere uitleg, hielden de senatoren voet
bij stuk. Zij willen een duidelijk afgeba
kend criterium voor samenwonen, om
fraude en een onuitvoerbare wet te
voorkomen.
De senatoren denken daarbij aan de
eis van een samenwoningscontract bij
de notaris opgemaakt. Als gevolg van
deze striktere definitie hebben minder
mensen recht op een nabestaanden -
uitkering, tenzij alsnog een dergelijk
contract wordt afgesloten. Aan de an
dere kant verliezen weduwen hun uit
kering niet als zij ongeregistreerd sa
menwonen.
Ter Veld zal vandaag of uiterlijk
maandag de Senaat per brief informe
ren op welke wijze zij de wet denkt aan
te scherpen. Enkel op basis van deze
schriftelijke toezegging moet de Eerste
Kamer dinsdag een oordeel vellen. An
ders komt de invoeringsdatum (1
janauri) en daarmee de beoogde be
zuiniging in gevaar.
Of de Senaat akkoord gaat met deze
bijna 'blanco cheque', is allerminst ze
ker. De officiële wetswijziging moet na
melijk eerst door de Tweede Kamer en
die heeft inmiddels kenbaar gemaakt
weinig te voelen voor de aangescherp
te bepaling. Als de Tweede Kamer de
wijziging zou afstemmen, terwijl de Se
naat de wet al heeft goedgekeurd, staat
deze laatste met lege handen.
