'Het is een vorm
van erkenning'
5,- KORTING
3 SL0GGI SLIPS MET
Cultuur&Kunst
Vertraging in kwestie
Koenigs-kunstcollectie
Striptekeningen vervelen door trucage
Fascinerende 'Tekenen van tijd'
DINSDAG 24 NOVEMBER 1992
19
ruygrok (CHEF)
SASKIASTOEIINGA
Lunchconcert Hiroko Yano
leiden De Japanse pianiste Hiroka Yano is aanstaande donder
dag tijdens een lunchconcert in de K&O-Kapelzaal te Leiden te
beluisteren in werken van Mozart, Brahms en Debussy. Het con
cert begint om 12.45 uur.
U2 in mei in De Kuip
De Ierse popgroep U2 treedt 9 en 10 mei op in het
Rotterdamse Feijenoord-stadion. Met dit concert in de Kuip be
gint U2 de Europese tournee 'Zooropa '93'. De voorverkoop be
gint aanstaande zaterdag op de bekende adressen.
Cursussen in oudheden
leiden Het Rijksmuseum van Oudheden begint in het nieuwe
jaar met drie cursussen. De taal van de oude Egyptenaren komt
aan bod in de cursus 'Hiërogliefenschrift voor Beginners', die op
9 januari begint. Wie zich interesseert voor de Egyptische be
schaving kan op 18 maart terecht bij de cursus 'De cultuur van
het Oude Egypte'. Tenslotte wordt op 28 januari de cursus 'Be
dolven Steden' gegeven, over de opgravingsgeschiedenis van de
steden rond de vulkaan Vesuvius. Aanmeldingen en informatie:
tel. 163178.
Excursie en lezing over ikonen
leiden De ikoonschilderkunst is het onderwerp van een diale
zing die morgenavond om 20.15 uur gehouden wordt in de K
&0-Kapelzaal aan de Oude Vest. Kunsthistoricus H. Rijken stelt
de achtergronden van deze schilderkunst, de schildertechniek
en de cultuur waarin de ikoonschilderkunst tot grote bloei
kwam, aan de orde. Een dag later, op 26 november, vindt een
rondleiding plaats in het Catharijneconvent in Utrecht waar vele
ikonen uit de 15e tot en met 18e eeuw zijn tentoongesteld. In
formatie en aanmeldingen bij K&O (tel. 141141).
Musical Tsjechov in Den Haag
den haag De musical Tsjechov, met onder meer Boudewijn de
Groot in de hoofdrol, wordt op 5 december opgevoerd in de
Haagse Schouwburg. De musical vertelt het verhaal van de in
zijn tijd al vermaarde Russische schrijver Anton Pavlovitsj
Tsjechov. Het werd geschreven door Dimitri Frenkel Frank en
Robert Long. Kaarten voor deze voorstelling zijn verkrijgbaar bij
het Uitbureau van K&O aan de Oude Vest in Leiden (tel.141141)
Daverend slotakkoord Fodor
Amsterdam 'Fodor Longa, Res Brevis' wordt de laatste expositie
van Museum Fodor in Amsterdam. Het publiek krijgt precies elf
dagen de tijd, van 21 t/m 31 december, om kennis te nemen van
dit „daverend slotakkoord". Het wordt een leeg gebouw met
muren barstenvol kunst, aldus het museum. Schilderingen, te
keningen, foto's en zeefdrukken zijn direct op de wanden uitge
voerd en onvervreemdbaar deel van het gebouw. Zo drukken de
kunstenaars in Amsterdam het belang van Fodor uit. Zoals be
kend gaat Museum Fodor 1 januari op in het Stedelijk Museum
in Amsterdam.
Concert Fischer-Z in De Meerse
Ficher-Z
hoofddorp De Engelse band Fischer-Z geeft op zondag 29 no
vember een concert in schouwburg De Meerse in Hoofddorp.
Nadat de band begin jaren tachtig was doorgebroken naar het
grote publiek, werd het ineens stil rond Fischer-Z. In 1991 werd
de draad weer opgepakt met een nieuw concept: theaterconcer
ten met voorman John Watts als ideale clown. Onlangs werd een
nieuwe cd 'Destination Paradise', uitgebracht. Hete
theatrale en visuele elementen, begint om 20.15 uui
A he Korbee's Huis ter Duin bij '50 mooiste van Nederland'
Wat heeft Grand Hotel Huis ter Duin in Noordwijk ge
meen met het Thialf Ijsstadion in Heerenveen, de Euro
mast in Rotterdam en Hoogovens in IJmuiden? Dit: ze
behoren alle vier tot de vijftig mooiste na-oorlogse ge
bouwen in Nederland. Althans, dat vindt Jaap Huisman
van wiens hand deze week het boek 'Mooi Gebouwd Ne
derland, selectie: de 50 mooiste' verscheen. En van Huis
ter Duin-architect Arie Korbee (28) mag iedereen gerust
weten dat dat boek er is.
Arie Korbee ontwierp als jong afgestudeerde architect de nieuwbouw v
noorpwuk paul de vlieger
Huisn -m schreef eerder, twee
jaar g, leden, 'Lelijk Gebouwd
Nederland', een boekje over de
vijftig grootste missers van na
de oorlog. De pennevrucht van
de architectuur-criticus van De
Volkskrant oogstte toen nogal
wat opschudding onder de Ne
derlandse architecten. Welis
waar was meteen duidelijk dat
Huismans boekje 'met een
glimlach' moest worden gele
zen, voor de architecten van de
Leidse vuilverbranding, het Ca
sino in Zandvoort en de Salva-
torikerk in AJphen aan den Rijn
om er maar eens drie te noe
men betekende het bepaald
niet de publiciteit waarop ze za
ten te wachten.
'Zitten wachten' heeft Arie
Korbee ook niet op vermelding
van 'zijn' Huis te Duin bij de
vijftig mooiste van het land.
Laat staan dat hij er van heeft
gedroomd. Leuk vindt hij het
wel. „Ik weet wel: het is één cri
ticus en het is zo subjectief als
wat. Maar toch, het is een vorm
van erkenning en ik vind dat
persoonlijk heel eervol. Als ik
zie tussen welke nationale en
internationale vakbroeders ik
allemaal in dat boekje sta, ben
ik best een beetje trots. Ik ben
verreweg de jongste in dit boek,
denk ik. En Huisman blijft na
tuurlijk toch ook iemand die
meer verstand van architectuur
heeft dan de gemiddelde Ne
derlander."
Arie Korbee ontwierp de
nieuwbouw van Huis ter Duin
toen hij nog maar net was afge
studeerd van de Technische
Universiteit in Delft. Als 25-iari-
ge beginnend architect een we-
reldklus', natuurlijk. Korbee jr,
die met zijn vader Leen aan de
Nieuwe Zeeweg een architec
tenbureau heeft, vindt dat ook.
„Een start waar iedere architect
van droomt. Het was een hecti
sche tijd toen, omdat na de
brand snel herbouwd moest
worden. Veel tijd was er niet en
alle betrokkenen hebben zich
toen echt uit de naad moeten
werken. Des te leuker is het, als
het zo goed uitpakt", aldus de
Noordwijker.
Achter zijn ontwerp van een
kleine drie jaar geleden staat
Korbee nog steeds. „Als ik het
nu zou moeten doen, deed ik
het weer zo. Op een paar details
na misschien, die je door het
zich wijzigende tijdsbeeld an
ders zou aanpakken, Maar de
materiaalkeuze, de manier
waarop we in het ontwerp res
pect hebben getoond voor het
oude hotelgebouw, het golven
de dak en de liftschachten aan
de buitenzijde: ik vind het nog
steeds erg mooi."
Korbee durft best toe te geven
nog altijd heel trots te zijn op
zijn ontwerp van Huis ter Duin.
„Óf ik er steeds aan moet den
ken als ik bij het binnenrijden
van Noordwijk dat hotel zie
staan? Nee, dat niet meer. In het
begin wel. Maar je kunt er na
tuurlijk niet eeuwig bij blijven
stilstaan. Er is meer ie doen. Er
zijn andere projecten die de
aandacht vragen. Weliswaar
niet zo aansprekend als Huis ter
Duin, maar toch ook prachtig
om te doen", aldus Korbee die
onder andere onlangs voor de
plek van discotheek Club 71 een
appartementengebouw ont
wierp.
Terug naar Huismans boekje.
In de keuze van de vijftig mooi
ste gebouwen van Nederland
kan Korbee zich wel min of
meer vinden. „Er slaan er zeker
een paar in, die ook op mijn
lijstje zouden voorkomenzegt
hij voorzichtig. Met de kwalifi
caties die de auteur aan Huis ter
Duin geeft, kan Korbee ook le
ven. 'Een Grand Hotel dat voor
de verandering zijn naam eer
aan doet', schrijft Huisman. En:
'een golvend dak dat van de
verte op de kuif van Lucky Luke
lijkt'. Maar ook: 'Het hotel is het
wervende middelpunt van een
lint appartementen waarbij de
fantasie van de architect is blij
ven steken in de vorm van het
balkon.' „Tja", zegt Korbee,
„die Huisman kan soms wat bot
zijn in zijn uitspraken. Maar die
appartementen zijn trouwens
van een andere arcnitect."
MOSKOU HANS GELEIJNSE
De Russische minister van cul
tuur Sidorov vindt dat pas over
teruggave van de Koenigs-
kunstcollectie aan Nederland
kan worden gesproken als on
omstotelijk is bewezen dat de
collectie Nederlands eigendom
is. Sidorov zegt dat in een
view met het
Komsomolskaja Pravda.
De uitlating van
duidt op een vertraging in de af
wikkeling van de Koenigs-kwes-
tie. Tot nog toe is van Russische
zijde nooit bestreden dat de col
lectie Nederlands eigendom is.
Sidorov zei begin oktober, toen
hij wereldkundig maakte dat de
miljoenen-collectie in een Rus
sisch museum lag, dat over te
ruggave aan Nederland kon
worden gesproken, wanneer er
geen andere claims op de col
lectie kwamen. Sidorov zegt nu
in de Komsomolskaja dat nog
niet is uitgemaakt of de collectie
Nederlands of Duits bezit is. Bij
de Nederlandse ambassade is
echter niets bekend van Duitse
claims op de collectie.
De collectie tekeningen, etsen
en gravures van de Haarlemse
bankier Franz Koenigs werd aan
het begin van de Tweede We
reldoorlog aan Hitler-Duitsland
verkocht. Dat gebeurde door de
Rotterdamse havenbaron Van
Beuningen. Omdat Nederlandse
wetgeving transacties met de
vijand verbiedt, wordt de ver
koop van de collectie als illegaal
beschouwd.
De collectie werd aan het
eind van de Tweede Wereldoor
log met tal van andere kunst
werken als oorlogsbuit door de
Sovjets meegenomen en in het
Poesjkin-museum verborgen.
Tot Sidorov met zijn 'onthul
ling' kwam, werd door Moskou
steeds ontkend dat de kunst
werken van onder anderen
Rembrandt, Duerer, Van Ostade
en Tintoretto in Russisch bezit
De Russische pers heeft pas
eind vorige week lucht gekregen
van het feit dat Sidorov begin
november de Koenigs-collectie
aan de Nederlandse ambassa
deur Vos heeft laten zien. Van
nationalistische en communis
tische kant is Sidorov nu zwaar
onder vuur genomen omdat hij
'Russische eigendommen' aan
Nederland (en Duitsland) zou
willen uitleveren. Het nationa
listische weekblad Den (Dag)
heeft Sidorov al een plaats gege
ven in een lijstje 'Vijanden van
het Russische Volk'.
Opvallend is dat ook de architectuurtekeningen het telkens van dezelfde trucs moeten hebben: extreme kikker- en vogelperspectieven, panorami
sche fish-eye overzichten, een nostalgisch futurisme van Manhattan-achtige stadsgezichten vol Zeppelins, Bugatti's en hier en daar een vrouw met
een openhangend blousje.
beeldende kunst
beeldende kunst
Marijke
Gerritsma. Te zien: t/m 13 december. Do., vr.. za.. en zo. van
12-18 uur. Grafische werkplaats De bange duivel. Rijndijk-
Soms gebeurt het bij een solotentoonstelling dat
je bij het eerste kunstwerk direct getroffen raakt.
Soms ook wekt zo'n eerste indruk verwachtin
gen, die niet beantwoord woorden. Het tegen
deel is het geval bij de expositie van Marijk Ger
ritsma. De schildering op papier van twee vis
sen, passend in een patroon van vlakken en or
namenten gaf tegelijk rust en spanning weer. Af
en toe spelen dieren en menselijke figuren een
rol in Gerritsma's recente werk, maar in hoofd
zaak geven de composities met geordende pa
tronen en architectuur-fragmenten de toon aan.
Sommige patronen doen denken aan ornamen
ten van een gebouw, zonder associaties met op
pervlakte versiering, maar eerder als een herin
nering aan wat blijft ondanks het verglijden van
de tijd.
'De bange duivel' is niet in de eerste plaats
een expositieruimte maar een grafische werk
plaats. Haast vanzelfsprekend maakt grafiek
deel uit van werk van de tentoonstelling naast
een groot aantal werken op papier en schilderij
en. Door deze verscheidenheid in technieken
valt er veel te ontdekken; iedere schildering of
bladgrafiek bevat als je goed kijkt een rijkdom
aan elementen en lagen die de vluchtige blik
vasthoudt en dwingt tot verdere beschouwing.
Een kleurets of een schildering op papier, stel
len eigen eisen door de techniek, maar in beide
werken past Marijk Gerritsma sterke gelaagd
heid en identieke vormen toe. Een opvallende
overeenkomst is te zien bij een schildering
waarin lijnen ingekrast zijn, niet zoals bij een ets
in de plaat, maar in de gekleurde laag. Dit voor
beeld geeft aan dat er, ongeacht de gebruikte
techniek, een duidelijke lijn door het werk loopt,
bijvoorbeeld in het gebruik van motieven, in
krassingen en colage-achtige elementen. Maar
ook de verschillen komen tot uitdrukking, zoals
bij een tweetal aan elkaar verwante etsen uit
1991, waarvan éen meer evenwicht en kracht
bezit. Gerritsma's kleurgebruik is consequent,
maar niet voorspelbaar en draagt duidelijk het
stempel van persoonlijke, weloverwogen keu-
Er gaat een fascinerende werking uit van Ger
ritsma's werken.'Ik bewonder behalve de fraaie
kleuren vooral de wijze waarop deze kunstena
res beelden oproept van tijd en tegelijk van tij-
deloosheid. 'Tekenen van tijd' is in dubbele be
tekenis een zeer passende titel voor deze pre
sentatie. In alle rust brengt de beschouwing van
Marijk Gerritsma's werk een prachtige wereld
tot leven.
Boekenweek
geschenk van
W.F. Hermans
„In de mist van het schimmen
rijk: fragmenten uit het oorlogs
dagboek van student Karei R."
is de titel van het boek dat Wil
lem Frederik Hermans heeft ge
schreven als Boekenweekge
schenk 1993. Het boek ver
schijnt in een oplage van ten
minste een half miljoen exem
plaren, zo meldt de Stichting
Collectieve Propaganda van het
Nederlandse Boek (CPNB).
Het boek sluit aan bij het the
ma van de boekenweek „het le
ven geschreven: dagboeken,
brieven en biografieën". De
boekenweek wordt van 10 tot
en met,20 maart 1993 gehou
den.
Het traditionele essay, dat in
1993 door Martin van Ameron-
gen wordt geschreven, is geti
teld „Mijn leven, zijn leven". De
CPNB brengt ook een eenmali
ge editie uit van het tijdschrift
IK.
Schuiten en Benóit Peeters
Te zien: t/m 20/12, wo t/m vr 12-17 uur,
za en zo 11-17 uur De Waag, Aalmarkt
Albert Speer wist het ook:
schaalvergroting overrompelt.
Door in zijn ontwerpen absur
de, onfunctionele afmetingen
toe te passen, realiseerde hij
bouwsels, die niet van deze we
reld leken te zijn. Dat paste pre
cies in de Nazi-ideologie, die
vereiste dat zijn gebouwen de
bovenmenselijke macht van de
Fuhrer uitstraalden. Bij nader
inzien blijken de gebouwen van
Speer echter alles behalve bij
zonder, Alles is bij elkaar gejat
en berust op dat ene foefje.
Op dezelfde wijze blijken de
tekeningen van Francois Schui
ten en Benóit Peeters, die op
het eerste gezicht imponeren,
bij nader inzien gebaseerd te
zijn op telkens weer dezelfde
trucjes. Schuiten en Peeters, af
komstig uit Franstalig Belgie,
zijn de auteurs van een reeks
stripalbums getiteld 'De Duiste
re Steden'. Deze maand expo
seert De Waag in Leiden origi
nele tekeningen uit deze serie.
Daarmee krijgt de tentoonstel
lingreeks rond Beeldende Kunst
en Architectuur, waarin vooral
museaal georiënteerde kunst
centraal stond, een tamelijk po
pulaire afsluiting.
De strips van Schuiten en
Peeters laten zich lezen op ver
schillende niveaus, van krypto-
erotische verhaaltjes tot futuris
tische maatschappijkritiek. Ze
zitten bovendien vol kunsthis
torische grapjes. Daardoor heb
ben ze in intellectuele kringen
een zekere cult-status veriae
gen, wat waarschijnlijk ook ver
klaart waarom De Waag er aan
dacht aan wenst te besteden.
In 'De Duistere Steden' gaat
het in de eerste plaats over
bouwkunst. De verhalen zijn
over het algemeen nogal ge
zocht en lijken voornamelijk be
doeld als excuus om fantasierij
ke decors te kunnen ontwerpen,
waarin alle architectonische re
gisters worden opengetrokken.
De tekeningen zelf laten zich
moeiteloos plaatsen in de tradi
tie van 'de klare lijn', ontwikkeld
in de Kuifje-strips van Hergé. Ze
bestaan uit gestileerde lijnpa-
tronen, ingekleurd met heldere,
transparante inkten. Ze onder
scheiden zich echter van Her-
gé's werk door een relatief ge
brek aan spontaniteit in de lijn-
voering, die vrijwel geheel met
passer en lineaal tot stand
komt, en door een absoluut ge
brek aan humor. De vlakke ka
rakters van de stereotyp gete
kende poppetjes en de ver
krampte teksten geven een
eendimensionale, benauwende
sfeer aan de tekeningen.
Daardoor gaat het des te
meer opvallen dat ook de archi
tectuurtekeningen het telkens
van dezelfde trucs moeten heb
ben: extreme kikker- en vogel
perspectieven, panoramische
fish-eye overzichten, een
nostalgisch futurisme van Man-
hattan-achtige stadsgezichten
vol Zeppelins, Bugatti's en hier
en daar een vrouw met een
openhangend blousje. Zeker: er
valt heel veel te zien en het is
een aardig spelletje om zoveel
mogelijk Kunsthistorische ver
wijzingen in de tekeningen te
ontdekken. Maar wat nu precies
het doel is van die eindeloze op
eenstapeling van motieven,
wordt niet duidelijk. En dat ver
veelt toch, op den duur.
(geldt voor Bast en Luxe Sips en bj 2 9ogg for Men).
Sloggi Basis Sips zji gemaakt van 95% fyi katoen en
5% Lycra', Luxe Sips 85/10* Ook na ertdetooi wassen
Mjven ze perfect in vorm Zit goed blijft goed. v ~J J
