Drukke tijden voor winkelpersoneel
Eisen stellen aan een 'organizer'
Achttien miljoen chocoladeletters
Sinterklaas
VRIJDAG 20 NOVEMBER 1992sas A/L33
Het pistool
Ook nu ik zelf kinde
ren heb, moet ik als
het sin terklaasfeest
nadert altijd weerdenken aan
een pistool Wat wou ik vroeger
graag een pistool hebben om-
>eks die tijd. Nu trouwens ook
nog wel.
De sinterklaastijd is voor mij een
tijd die wordt omgeven door een
lorme droefenis. Al dat gelieg
7 bedrieg over een goedheilig-
ran die in Spanje woont, die
goede daden beloont en slechte
afstraft. Wat een vals cliché in
een maatschappij waarin het al
leen gaat om de duit en de fluit
Mijn vader was en is een man
die in de familiekring niet be
paald bekend staat als een lol
broek. Zin in feestjes of verjaar
dagen had hij nooit. Maar op 5
december moest hij in gezinsver
band natuurlijk aantreden. Niet
als sint* t klaas, nee, maar als
zwarte Piet.
Opeens was dan de zinken teil
waarin we 's zaterdag allemaal
een bad moesten nemen verdwe
nen van het balkon. Als mijn
zusje en ik sliepen werd die teil
tot aan de rand toe gevuld met
cadeautjes. En vlak voorliet
heerlijke avondje zou beginnen,
sjouwde mijn vader onder veel
gevloek die teil naar beneden.
\r het gangetje, waar hij klem
stond tussen de solex en de deur.
Als er brand was uitgebroken in
nze bovenwoning zouden wij
uit het raam hebben moeten
springen, want normaal de wo
ning verlaten was niet meer mo-
gelijk.
nneer wij onze keeltjes schor
hadden gezongen aan sinter
klaasliedjes, moest mijn vader
plotseling even naar het toilet.
Maar hij had de kamerdeur nog
niet ach ter zich die11 tgetrokken
of er klonken op de overlQop een
paar angstaanjagende dóods-
klappen. En clan volgde onver
mijdelijk de hand mefleperno-
hard als grint, pepernoten
met een niets ontziende
wreedheid in onze richting wer
den gegooid. „Niet teveel, zwarte
Piet, niet teveel", riep mijn moe
der dan. „Straks trappen ze ze in
het kleed en dan moet ik die rot
zooi morgen allemaal weer op
zuigen.
In dat gebons op de overloop
herkende ik de vuistslag van
mijn vader. Het was dezelfde
vuistslag waarmee hij soms tij
dens de maaltijd het eetgerei
deed rinkelen. Hij was driftig
mijn vader. Hij is het nog. Om
zijn eettafel tirades legen zijn ba
zen kracht bij te zetten, sloeg hij
soms plotseling keihard met zijn
vuist op tafel, terwijl dat werd
begeleid met uitroepen als: „Aan
het gas met die klerelijers! Als ik
er geen poen bij krijg nemen ze
r mij maar een kameel.Dat
voor een kind niet echt lek
ker.
Dat pistool waarnaar ik zo ver
langde, heb ik op een keer gekre
gen. Ik was een jaar of zes. Het
>i prachtig wapen, net
echt. Ik weet niet hoe het kwam,
maar het lag al meteen ver
trouwd in mijn hand.
Laatst, toen ik aan het eten was
n Haags restaurant, moest
weer aan terugdenken. Het
v nogal sjiek. Op een zeker
m er een Haagse
penosejongen binnen in kenne
lijke staat. Hij ging zitten aan de
counteren legde ineens twee
pistolen op de bar, met de woor
den: „Dit is de rabbi en ddt is de
priester." En nadat zo'n beetje
alle aanwezigen als hazen het
pand hadden verlaten, zei hij te-
een de kelner: „Zo, en nou wil ik
hier eens lekker rustig vreten.
NIEUWE RIJN 7,
LEIDEN
071-140461
'Gigantisch gezellig en prachtig mooi'
ook gebruik van het zogenaam
de KOZA-bestand. Dit is een
pool van vaste partime-werkne-
mers die het hele jaar door op
de donderdagavonden en de
zaterdagen werkzaam zijn.
Nickolson: „Zij vormen een be
langrijk onderdeel van ons
werknemersbestand. Over het
algemeen zijn zij van een hoog
niveau; merendeels studenten.'
Eén van hen is de 21-jarige
Judith Dijkman, derde-jaars
economie-student en inmiddels
ruim een jaar werkzaam bij de
Leidse V&D-vestiging. Als ver
koopster op de lederwaren-af
deling is ze ook dit jaar de sin-
terklaasdrukte met plezier tege
moet gegaan. „Het gaat er dan
allemaal een beetje informeler
aan toe. Je krijgt kinderen die je
om raad vragen en moeders die
samen met hun dochtertje iets
voorvader uitzoeken."
De economie-studente heeft
net als de andere partime-
krachten een KISS-cursus ge
volgd. De letters staan voor
Kwaliteit, Informatie, Service en
Samenwerking. Tijdens deze
lessen leerde ze dat ouderwetse
verkoop-technieken het weer
goed doen. Judith Dijkman: „De
klant wil weer 'persoonlijk' be
handeld worden". Het snuffe
len-, inpakken- en wegwees
tijdperk blijkt in het grootwin
kelbedrijfpassé.
De algemeen verkoopchef
vult dit aspect aan met: „ln het
verleden hebben we hier en
daar wel eens een steekje laten
vallen. Maar tegenwoordig zijn
we er weer diep van overtuigd
dat verkopen een vak is. Een
verkoper of verkoopster is er
niet alleen om de gekochte waar
in een zakje te doen en af te re
kenen. Met een beetje lief ach
ter de kassa staan te glimlachen,
kom je er niet. De ldant in het
warenhuis wil weer goed en de
gelijk worden geïnformeerd."
Elektronisch rampenplan in de aanslag
Vol verwachting klopt ons
hart. Het refrein van een
aloud sinterklaasliedje. Na
tuurlijk zijn het gedicht en
de suprise het allerbelang
rijkste van het sinterklaas
cadeau. Maar wie is er niet
nieuwsgierig naar de in
houd van al die fraai ver
pakte presenten? Het sin
terklaasfeest is en blijft
daarom een onderne-
mingsfeest bij uitstek.
Want al die cadeautjes en
de prulletjes moeten wel
ergens gekocht worden.
IRENE NIEUWENHUUSE
Met de feestdagen voor de deur
denken veel mensen aan de
aanschaf van elektronisch
speelgoed. Voor kinderen spel
computers met sinterklaas en
voor volwassenen - of aanko
mend volwassenen, want die
zijn er helemaal gek op - een or-
ganizermet de kerst.
Een 'organizer' is een aan
trekkelijke combinatie van
agenda (planner), opschrijf
boekje, rekenmachine en adres
lijst. Er zijn er die daar nog een
reeks trucjes bij kennen, zoals
automatische waarschuwingen
voor een afspraak tot het auto
matisch opwekken van tele-
foonkiestonen uit de aanwezige
adreslijst.
Organizers zijn al te koopn
vanaf zo'n 150,-. De prijzen
lopen door tot het tienvoudige.
En meestal is alle waar naar zijn
geld: hoe kostbaarder, hoe meer
functionaliteit en uitbreidings
mogelijkheden. Maar er komen
afschrikwekkende problemen
voor met organizers. Sommige
mensen vervloeken zo'n appa
raat en willen er nooit meer van
weten.
Op 'tilt'
Een tijd geleden verscheen op
de voorpagina van een bekend
en veelgelezen weekblad een
zwartomkaderde mededeling
van de hoofdredacteur. „Wil ie
dereen die een afspraak met mij
heeft direct contact met mij op
nemen? Ik ben al mijn gegevens
kwijt omdat mijn elektronische
zakagenda in het ongerede is
geraakt".
Waarschijnlijk is het apparaat
op 'tilt' gegaan. Batterijen op,
fout in de software, bedienings-
fout of zo en meteen is hele in
houd van de organizer foetsie.
Een toch bepaald hooggeplaats
te ingenieur uit Eindhoven wil
de onlangs ook best kwijt dat hij
die dingen wantrouwde. Reden:
hij was eens een hele zondag
bezig geweest om al zijn adres
sen in te tikken. Niet lang daar-1
na was hij ze allemaal weer
kwijt, omdat het apparaat niet
deugde.
Koop dus een góede, vooral
voor relaties want u maakt vij
anden voor het leven als die ook
hun gegevens kwijtraken. Kiest
u een goedkoop apparaat kun
nen u de volgende 'rampen'
overkomen:
Ramp I: Uw batterijen zijn op
of uw computertje 'hangt'. In
dat geval zit er niets anders op
dan batterijen te vervangen, de
'resetknop' te gebruiken en alles
weer opnieuw in te typen.
Remedie A Zorg dat u een ty
pe krijgt dat een extra backup-
batterij heeft. Als de gewone
batterijen op zijn, houdt het ap
paraat zijn gegevens vast.
Remedie B: Zorg dat uw ma
chientje een extra (credit-card)
geheugen heeft. Dit soort ge
heugens hebben een eigen bat
terij of verliezen de gegevens
niet als de hoofdbatterij leeg is.
U kunt eventueel die kaart
thuis, apart bewaren. Valt uw
elektronische zakagenda aan
diggelen, dan steekt u die kaart
in een nieuw exemplaar en (bij
na) alle gegevens zijn terug. Dit
is vooral aan te raden voor de
inmiddels wat verouderde, en
dus vrij zware, Atari Portfolio.
Omdat hij geen backup-batterij
heeft, is een extra geheugen
kaart een 'must'.
Ramp 2: Uw machientje komt
onder een stoomwals of valt van
de Spacetower in Rotterdam.
Afgezien van de vraag of u wel
een aansprakelijkheidsverzeke
ring bezit, wordt het tijd om u af
te vragen hoe u alle gegevens
ooit terugkrijgt.
Remedie: Het best kunt u een
organizer kopen met een com
municatie-pakket en -kabel.
Daarmee kunt u hem thuis op
de PC aansluiten. Eens per
week, bij voorkeur na een druk
ke werkweek in het weekeinde,
giet u even rustig de hele in
houd van uw elektronisch zak
boekje over in uw PC. Soms is
het bovendien makkelijker om
alle gegevens meteen even te
bewerken (te schonen) op de
grote machine en ze dan 'ver
frist' terug te zetten in de orga
nizer. Mocht u het apparaatje
ooit kwijtraken, dan bent u alle
gegevens niet kwijt. Dat geldt in
hevige mate voor elektronische
zakagenda's met heel veel func
ties.
Ramp 3: Iemand 'rolt' uw ap
paraat, of nog erger u laat hem
zelf liggen bij een collega-con
current op kantoor. Alle afspra
ken, zaken- en prive-adressen,
telefoonnummers, aantekenin
gen van gesprekken en concept
brieven, ja soms zelfs pincodes
voor creditcards, vallen in ver
keerde handen.
Remedie zorg voor een appa
raat dat een password heeft, een
sleutel die u alleen kent. Kies
een beetje ingewikkelde code,
liefst niet de voornaam van uw
echtgenoot/-note en schrijf
hem vooral niet op een papier
tje dat u achter op het ding
plakt.
Een goede elektronische zak
agenda schakelt zichzelf uit als
u hem een tijdje niet gebruikt
om batterijen te sparen. Hij
moet dan weer 'gewekt' worden
met een knopdruk. Een be
trouwbare organizer komt dan
precies terug in het scherm
waarmee u het laatst werkte,
maar vraagt voor de zekerheid
eerst om het wachtwoord! Doet
hij dat niet dan kan iedereen
toch achter de gegevens komen
die in het apparaat zitten.
Eisen stellen
Als u dit rampenlijstje nagaat
blijkt dus dat aan een functio
nele organizer nogal wat eisen
moeten worden gesteld, met als
gevolg een fors prijskaartje.
Tenzij u zich tevreden bent met
minieme eisen. De allereenvou
digste, met aplomb gepresen
teerde organizer, is in feite niet
meer dan een uitgebreide re
kenmachine. Hij heeft een wat
uitgebreider geheugen waar
men teksten of adressen in kan
opslaan.
Er is pas echt sprake van een
organizer als naast rekenmachi
ne en adreslijst ook een agenda
is ingebouwd. Liefst een agenda
met mogelijkheden tot (instel
baar) alarm, zodat men nooit
meer te laat hoeft te komen op
een afspraak. Een goede elek
tronisch agenda laat het boven
dien niet toe dat afspraken el
kaar kruisen.
De betere typen kunnen
voorts met hulp van de adres
databank ook telefoonnummers
draaien: de organizer brengt de
toontjes voort die moderne tele
fooncentrales kunnen omzetten
naar nummers. De Psion Series
3 kan dat, evenals de Atari Port
folio.
De meest dure en geavan
ceerde machientjes kunnen ook
omgaan met een ingebouwd
spreadsheet, bevatten een zeer
redelijke tekstverwerker. Verder
de mogelijkheid om zo'n 200 tot
300 grams machientje te ver
binden met een huis- of kan
toorcomputer of printer.
Programmeerbare organizers
hebben sowieso een streepje
voor. Men kan er programma's
voor kopen inzake bijv. voor
raadbeheer of barcodelezen.
Ook zijn er spelletjes voor te
krijgen als schaken, patience en
noem maar op. Het zijn eigen
lijk zakcomputers van zeer ge
ringe omvang die de mogelijk
heden van de XT-PC van vroe
ger makkelijk evenaren. Zij be
schikken ook over aanzienlijke
(extra) geheugens tot enkele
Megabytes toe.
De vakken op de speelgoedaf
delingen van de warenhuizen
staan inmiddels propvol. Gezel
schapspelletjes, poppen en
knuffelberen wedijveren om het
mooiste en opvallendste plekje.
Bij V&D Leiden is een speciaal
vak ingericht voor het kleinere
schoencadeau. Donkerblauwe
gordijnen flankeren al het
speelgoed, terwijl flonkerende
sterren alvast naar de kerst lon
ken. Chef-verkoper Bas van der
Steld (23 jaar) omschrijft de sin
terklaassfeer van zijn afdeling
als 'gigantisch gezellig' en
'prachtig mooi'.
\an der Steld: „Natuurlijk lo
pen we in de sinterklaastijd alle
maal een stapje harder. Als je 's
ochtends binnenkomt begin je
ogenblikkelijk. Je verdoet geen
seconde. De winkel moet tip
top in orde zijn. Overwerk hoort
er soms bij, maar daar heb ik
nog nooit iemand over horen
klagen. Ik vind het zelfs wel
leuk, omdat je dan altijd samen
druk bezig bent."
Tempo
Het behoort volgens de chef van
de speelgoedafdeling nu een
maal tot de gewoonste zaak van
Sinterklaastijd. Extra drukte voor het winkelpersoneel. foto united photos de boer nils van houts
de wereld dat de ladingen
speelgoed 'supersnel' vanuit het
magazijn de winkelvakken in
gaan. „Soms is het gewoon niet
aan te slepen", herinnert hij
zich van voorgaande jaren.
Vooral Lego en Barbies blijven
waanzinnig populair bij de
jeugd."
Collega-verkoper Arnoud
Zoutman beaamt dat. Zoutman
heeft als 19-jarige een jaar sin
terklaasverkoop-ervaring. „Het
enige dat ik echt vervelend vind
is dat je tijdens de topdrukte
soms klanten niet altijd volledig
kunt adviseren. Kijk, als ik merk
dat iemand een Barbiepop voor
een veel te jong kind wil kopen,
zal ik die klant daar op attende
ren en proberen hem of haar
over te halen een betere aan
koop te doen. In de drukte van
de sinterklaastijd kom je aan
het geven van die aandacht
soms niet toe. Dan is het vaak
gewoon een kwestie van het
tempo er fors in houden."
„Óf de extra werktijden in de
sinterklaasdrukte belastend is
voor mijn privéleven? Welnee,
Als je merkt dat klanten tevre
den zijn, loop je met plezier een
tikkeltje sneller. Ik heb een
werkweek van 32 uur en in de
sinterklaastijd draai ik wel eens
een dagje meer. Mijn vriendin
werkt in de horeca, daar weten
ze wat onregelmatige werktij
den zijn!"
Extra uren
Volgens algemeen verkoopchef
Nickolson van V&D Leiden,
worden er voor de sinterklaas-
drukte weinig extra mensen
aangetrokken. Van uitzend
krachten maakt hij in het geheel
geen gebruik. „Die zijn veel te
duur en beschikken niet over de
ervaring van onze eigen werk
nemers." Behoudens enkele
seizoenkrachten, zoals bijvoor
beeld bij de afdeling Lego, drijft
de sinterklaasverkoop derhalve
geheel op het vaste personeel.
Van partime-krachten wordt
min of meer verwacht dat ze
wat extra uren draaien.
Nickolson: „Regeren is nog
steeds vooruitzien. Wij vragen
ons personeel daarom ruim van
te voren rekening te houden
met de extra koopavonden. De
meesten hebben daar geen en
kel probleem mee. Uiteraard
houden we ons strikt aan de
voorschriften. Dus als iemand 's
avonds werkt, begint hij 's mid-
dags om één uur."
Ondersteuning
Om de verkoop tijdens de sin
terklaasdrukte nog meer in goe
de banen te leiden, maakt V&D
Op de voorgrond twee 'goede' organizers; links de Atari Portfolio, rechts
van de kleinste schootcomputers.
De chocoladeletter M van moeder,
mamma of Marie wordt het meest ge
geten, op de voet gevolg door de
van Jaap, Jan of John. Wie Ibbeltje.
Isabel of Irene heet, lijkt pech te heb
ben, want de iele I is zoveel minder
eetplezier dan forse M, W, H, of E.
Maar de firma Verkade heeft dat
probleem ondervangen door twee
I's in het kartonnen doosje te stop
pen. En twee I's wegen net zoveel
als één A, B of C. Chocoladelet
ters. ofwel het lekkerste alfabet van Ne
derland.
Hollandser dan de chocoladeletter kan
bijna niet. Zelden ontbreekt de letter in
de zak met sinterklaas-cadeautjes. Ne
derland, dat een voorkeur aan de dag
legt voor de letter in melk-uitvoering,
verobbert jaarlijks achttien miljoen let
ters. Het letter-eet-seizoen loopt van ok
tober tot en met 5 december. De pro-
duktie begint al in maart.
„We hopen dat mensen, die in oktober
een letter kopen voor sinterklaas, die let
ter zelf opeten. Want dan moeten ze
wéér een letter kopen...", zegt account
manager C. van der Weijden van de
koek- en chocoladefabrikant Verkade, de
marktleider als het om chocoladeletters
gaat. Verkade maakt 21 letters in vier ge
wichten, variërend van 65 tot 150 gram.
Wiens voornaam met een X, Q, Y, Zot U
begint, heeft pech. Die letters heeft Ver
kade niet in het assortiment. „Maar de
kans bestaat dat we enkele van die let
ters toch gaan maken. Want er zijn zo
veel meisjes die Yvonne heten."
Opvallend is dat Nederlanders in wat
Verkade noemt heimwee-landen als
Amerika en Canada, rond sinterklaas
verhoudingsgewijs veel chocoladeletters
eten. „Er gaan echt hele ladingen heen",
zegt Van der Weijden. „Ze houden daar
sterker vast aan traditie dan wij hier."
Opmerkelijk is dat, als sinterklaas maar
even zijn hielen heeft gelicht, de letter
verkoop als een kaartenhuis in elkaar
stort. Van der Weijden: „We hebben er
geen verklaring voor waarom de letters
na 5 december niet meer verkocht wor
den."
De chocoladeletter is ook een klein mys
terie. Niemand weet hoe we er aan ko
men. Vermoedelijk is of Droste in Haar
lem of De Baronie in Breda er mee be
gonnen. Verkade maakte zijn eerste let
ters in de jaren '20. Al die tijd heeft de
chocoladefabriek hetzelfde lettertype ge
bruikt. Sinds enkele jaren brengt Verka
de een tweede letter op de markt, de di
gitaal-letter.
Van der Weijden: „Ik reed eens op mijn
fiets, zat ik zo over de letters te denken.
Ik dacht aan een nieuw type letter, dat
paste in het computer-tijdperk." Het
ideetje werd uitgewerkt. „En het is ook
een goed lopend digitaal-lettertje."
