'Ik zie de schoorsteenpijp al dik worden'
Veel liefde en fantasie op pakjesavond
KARPETTEN
HET SASSENHEIMS
VLOERENHUIS BV
KEUKEN PRIJSDOORBRAAK BIJ
Sinterklaas
Het sinterklaasfeest in de jaren dertig
had een heel wat soberder karakter dan
nu. Maar ook in die tijd wachtten kin
deren met kloppend hart op de komst
van de goedheiligman. Twee van die
kinderen waren Ans (66) en Fons Wol-
ters (70) uit Leiderdorp, die nu beiden
al lang niet meer in sinterklaas geloven.
Met hen kijken wij terug naar de tijd
dat geschenken vooral 'nuttig' moesten
zijn.
CEES VAN HOORE
Ans: „Rond sinterklaastijd werden wij wel een
beetje bang gemaakt, ja. Als we kattekwaad
uithaalden, zei mijn moeder: „Kijk uit hoor,
anders komt zwarte Piet je halen. Ik zie de
schoorsteenpijp al dik worden, straks komt-ie
naar beneden'."
„Wij geloofden erg lang nog in sinterklaas.
Ik tot mijn negende. Het feest werd bij ons
nooit 's avonds gevierd. We waren thuis met
acht kinderen en moesten op sinterklaas
avond een verlanglijstje op een stoel leggen.
Er stond dan een rij van acht stoelen in de ka
mer. De volgende morgen lag er dan een klein
presentje voor je, een popje of zo. En altijd
iets nuttigs, zoals sokken of wanten. Ja, een
cadeau moest in die tijd vooral nuttig zijn.
Niet zo leuk natuurlijk voor een kind."
„Mijn vader had een bakkerij in Alkmaar. In
de sinterklaastijd was het erg druk. Zelfs de
gordijnen roken bij ons naar speculaas. Mijn
vader goot zelf chocoladeletters. Hij maakte
eerst een vloeibaar chocolademengsel en dat
werd dan gloeiend heet in lettervormen gego
ten. Het was nog een heel karwei om de let
ters er mooi glanzend uit te krijgen. Om ze
goed te laten afkoelen, moest je er zo snel mo
gelijk mee naar buiten lopen. Als je daar te
lang mee wachtte, sloegen de letters dof uit en
dan waren ze onverkoopbaar. Op sinterklaas
avond zaten mijn ouders in de stoel te slapen.
Ze konden geen pap meer zeggen na al die
drukte in de winkel."
„In de oorlog stond de sinterklaasviering bij
iedereen op een laag pitje. Eén keer hebben
wij nog een leuke surprise gemaakt. We had
den een babyvachtje en een schapekop, die
we hadden gekocht bij een feestwinkel. Daar-
Ans en Fons Wolters.
van hebben we een schaap gemaakt. Mijn va
der moest dat schaap op sinterklaasavond
slachten. In elk lichaamsdeel hadden we een
surprise verstopt. De poten waren voor mijn
broer, die altijd naar botten aan het zoeken
was in de soep. De maag was voor mijn ande
re broer, die altijd honger had. En mijn zusje
kreeg de hersens, omdat ze vaak zo vergeet
achtig was. In de hongerwinter werd sinter
klaas niet meer gevierd. Als ik nu in de sinter
klaastijd langs de broodafdeling van Albert
Heijn loop en die geur van net gebakken spe
culaas ruik, moet ik altijd denken aan mijn
Jeugd."
Fons: „Wij woonden in Den Haag, samen
met een aantal tantes. Er was wel wat geld be
schikbaar voor cadeautjes, want de tantes be-
FOTO HIELCO KUIPERS
taalden mee. Op 5 december moesten wij 's
avonds onze verlanglijstjes klaarleggen en dan
waren er 's morgens cadeautjes. Ik ben er al
snel achtergekomen dat sinterklaas niet be
stond. Dat kwam door mijn broer, die wat ou
der was dan ik. Op sinterklaasavond maakte
hij me 's nachts wakker. Hij had precies uitge
rekend welke treden van de zoldertrap er
kraakten en welke niet. Voorzichtig gingen we
naar beneden. We zagen onze cadeautjes in
de kamer liggen, samen met de wortels en het
water voor het paard. Gek hoor, dat sinter
klaas die bij de aflevering van de cadeaus niet
meteen had meegenomen, dachten we. En
toen we 's morgens in de kamer kwamen, wa
ren die wortels en het water wél ineens weg.
Toen wist ik dat sinterklaas niet bestond. Zo
onpraktisch zou hij toch niet zijn?"
„Op de ochtend van 6 december mochten
we met onze cadeautjes spelen. De scholen
begonnen wat later of we hadden 's morgens
vrij - dat weet ik niet precies meer. Ik herinner
me dat ik één keer erg blij ben geweest met
een indianen pak dat mijn tantes zelf hadden
gemaakt. Mijn broer kreeg een cowboypak.
Wat ik me ook nog goed voor de geest kan ha
len, is dat hij een keer meccano heeft gekre
gen. Voor mij was er ook zo'n soort bouwpak
ket, maar van een goedkoper merk. 'Trix', zo
heette dat. Ik was nog klein en kon de schroe
ven niet zo vast aandraaien en als je dan een
grote stellage had gebouwd, sodemieterde dat
bouwsel telkens weer in elkaar. Het was in die
tijd niet zo dat je ergens mee werd geholpen.
Nee, ze zeiden: „Wat een domoor, hij kan die
schroeven nog niet eens goed vastdraaien!".
Je moest alles zelf uitzoeken, niemand die je
hielp."
„Rond sinterklaastijd gingen we naar de
stad om etalages te bekijken. Bij de Bijenkorf
en Vroom Dreesmann hadden ze prachtige
bewegende dingen in de etalages staan. Met
open mond keken we ernaar. Al dat prachtige,
onbereikbare, speelgoed.
„Ik ben pas echt sinterklaas gaan vieren,
toen ik mijn vrouw leerde kennen. Bij haar
thuis maakten ze surprises. Ze zat toen in een
godsdienstig praatgroepje. Dat groepje heb ik
nagemaakt, met een soort kamertje waarin
poppetjes van touw aan stoeltjes en tafeltjes
van ijzerdraad zaten te converseren. Met een
gedicht erbij natuurlijk. Ik heb eens een keer
een heel lang gedicht gemaakt op de wijs van
'Toen onze Mop een Mopje was'. Dat ging
over de breimanie van mijn schoonmoeder.
Op kantoor deed ik met collega's een wed
strijd wie het langste gedicht kon maken voor
zijn wederhelft. Die wedstrijd heb ik gewon-
Het probleem van een leuke attentie
Voor velen schuilt - gelukkig -
de waarde van het pak(je) op
sinterklaasavond niet in het be
drag dat ervoor is uitgetrokken,
maar in de liefde en fantasie die
erin steekt. Een leuke surprise,
een smaakvolle verpakking,
daar zit 't op 5 december toch
vaak in de eerste plaats in. El
kaar een plezier doen met een
aardige atterttie. Maar eer je
zo'n attentie gevonden hebt
Dat is vaak moeilijker dan met
een gevulde knip naar de winkel
gaan en het geld laten rollen.
Daarom een paar tips voor leu
ke, lieve en aardige geschenken
die lang niet altijd veel hoeven
te kosten.
Drukwerk
Doe iemand eens een plezier
met persoonlijk drukwerk. De
man die in zijn vrije tijd veel
energie steekt in de plaatselijke
voetbalclub, zal Vast wel blij zijn
met visitekaartjes waarop staat:
Coach van GSV (of hoe zijn club
ook heten mag). Men kan zoiets
bij een sneldrukkerij of via spe
ciale automaten (laten) maken.
Iemand die zijn/haar contac
ten via brieven onderhoudt, is
ongetwijfeld gelukkig met een
doos papier of kaarten voorzien
van naam en adres. En het kost
bij de moderne offsetdruk echt
niet veel meer als op de visite
kaartjes of het papier een pasfo
to van de persoon zelf wordt af
gedrukt. Heel origineel en altijd
een succes. Wanneer men het
niet te duur wil maken, neem
dan een zwart/wit foto. Kleur
kost meteen een stuk meer.
Abonnement
Sinterklaas is een mooie
genheid voor een jaarabonne
ment op een stripblad of tijd
schrift, van roddelbladen tot
hobbytijdschriften. De een ver
zamelt oude auto's, een ander is
gek van treintjes, weer een an
der houdt van lekker koken en
eten, of van handwerken. Vrij
wel voor elke hobby is er een
tijdschrift. Ga maar eens in de
kiosk of de winkel kijken. Voor-
of achterin staat altijd aangege
ven wat een abonnement kost
en waar het te bestellen is.
Men hoeft bij een abonne
ment niet alleen maar aan tijd
schriften en kranten te denken.
In de meeste plaatsen van enige
omvang is tegenwoordig een
Artotheek of Kunstuitleen. Ook
die kennen een abonnement
om een jaar lang een of meer
kunstwerken te lenen, die dan
na een bepaalde periode omge
ruild kunnen worden voor iets
anders. Een kunstwerk dat goed
bevalt kan desgewenst worden
aangekocht.
Wie echt helemaal niet meer
weet wat te geven kan altijd nog
besluiten tot een enveloppe met
inhoud. Maar de meesten vin
den dat niet leuk. Hoewel, als
men zoiets leuk weet te verpak
ken met een geestig gedichtje
erbij, kan het een oplossing zijn.
Wil men niet aan contant
geld, dan is er de mogelijkheid
van een waardebon. Er is tegen
woordig heel wat meer dan CD-
en boekenbonnen. Heel prak
tisch zijn de VW-bonnen, om
dat die bij een groot aantal za
ken te besteden zijn. Niet alleen
voor de aankoop van boeken of
muziekschijfjes, maar ook voor
kleding, voor een etentje buiten
de deur, voor fototoestellen, lin
gerie en huishoudelijke artike
len. In elke plaats is bij de VW
Cadeau-suggestie: een jaarabonnement op een tijdschrift In de hobby
sfeer bij voorbeeld is er voor vrijwel elke liefhebberij een gespeciali
seerd blad. FOTO UNITED PHOTOS DE BOER NILS VAN HOUTS
een boekje verkrijgbaar waarin
alle 'inleveradressen' in de regio
staan.
Theaterbonnen, ook een leuk
idee. Want een avondje naar de
schouwburg of popconcert is
tegenwoordig vrij kostbaar. Met
zo'n bon is er tenminste al een
begin. Een bioscoopbon is
meestal wel voldoende voor een
compleet kaartje.
Cadeaubonnen zijn in een
groot aantal verschillende waar
den verkrijgbaar, zodat er altijd
wel een passend geschenkbe
drag te vinden is. Nog een tip:
wanneer men voor een groter
bedrag aan waardebonnen
geeft, verdeel die dan in kleine
re coupures. Dus liever 5 bon
nen van een tientje dan 1 van
vijftig gulden. Op die manier
kan men de bedragen gemakke
lijker in diverse winkels of voor
diverse doeleinden besteden.
Bij aankoop van de meeste
bonnen staat duidelijk aangege
ven dat ze in hun geheel in één
keer besteed moeten worden.
Geld terug is er niet bij, tenzij
het om een paar dubbeltjes of
kwartjes gaat.
En men kan natuurlijk een ei
gen waardebon maken. Een
mooie kaart waarop staat: 'Deze
waardebon is goed voor een di
ner voor twee bij ons thuis. Wij
ontvangen jullie graag op af
spraak'.
Verpakken
Een abonnement, geld of een
waardebon cadeau doen vraagt
om een verpakking met enige
fantasie. Verpak een bon in een
enveloppe, doe er een papier
omheen, en nog een en nog
een. Aan de omvang van het
uiteindelijk is dan echt niet
meer af te zien wat erin zit.
Een andere mogelijkheid is de
bon in een lijstje zetten. Als het
om meer bonnen of papiergeld
gaat kan men ook een voordeli
ge wissellijst kopen en hierin
van geld of bonnen een 'schil
derij' of collage maken. Soms
hebben zulke wissellijsten pas
se-partouts met rondjes, ovaal-
tjes en vierkantjes om verschil
lende foto's achter te schuiven.
In plaats van foto's zijn ook ge
schenkbonnen of geld in kleine
coupures te nemen. Staat heel
grappig.
En een leuke surprise is ook
nooit weg. De Theaterbon zou
men kunnen verbergen in een
heuse kijkdoos. Schoenendoos,
gekleurd papier er overheen,
een kijkgaatje aan de voorkant
en binnenin een podium met
papieren poppetjes of een bio
scoopzaal met filmdoek knutse
len. Zo'n verpakking verhoogt
de pakjespret en bezorgt de ma
kers veel voorpret.
Geweldige sortering
Herensingel 10-11-12 Leiden
Telefoon 071-218130
Feestelijke Loulou
Loulou - een bekende geur geïnspireerd op de tiarébloem - voor deze
gelegenheid feestelijk verpakt in een gitzwarte doos waarvan het deksel
Is voorzien van een weelderig bloemdessin. In de doos met een eau de
parfum en een een stuk zeep kost 65 gulden. Te koop In parfumerieza-
ken' FOTO PR
liest, want steeds meer mensen
geven hun cadeaus met Kerst
mis. Onbegrijpelijk is het, want
de kerstman is een saaie figuur.
Gelukkig blijven de pepernoten,
de marsepein en de speculaas bij
5 december.
De woorden pepernoot en mar
sepein zijn al honderden jaren
oud, maar speculaas is pas aan
het begin van deze eeuw erbij
gekomen. Toch is het baksel zelf
veel ouder. De koekvrijer komen
we in ieder geval al tegen in de
Camera Obscura uit 1839. Maar
de koek heette toen nog specula
tie, wat eigenlijk een algemeen
woord was voor 'trek' of 'lust'. Je
kon toen nog zeggen dat je er
gens geen speculatie in had. Spe
culatie was de aanduiding van
iets lekkers, lekkernij, snoep
goed. Gaandeweg werd specula
tie vooral de benaming van dat
speciale 5 december gebak: de
vrijer.
De gewone uitspraak zal wel
spikkelasie geweest zijn. Dat zou
in ieder geval verklaren hoe we
van speculatie op speculaas ge
komen zijn. Want wie bakkie en
flessie zegt voor bakje en flesje,
zo iemand zal gaan denken dat
een spikkelasie een kleine spik
kelaas is. De vorm speculaasje is
dus eigenlijk een vergissing: ont
staan in de mond van mensen
die speculatie geuvonlijk uit
spraken als spikkelasie: als je dat
soms 'netjes' wilt uitspreken,
dan maak je er net als bij flessie,
bakkie, flesje en bakje, 'specu
laasje' van. En als het speculaas
je er eenmaal is, wordt een groot
exemplaar vanzelf een speculaas
genoemd.
Rond de eeu wwisseling zien we
in de woordenboeken alleen nog
speculatie genoemd staan; geen
speculaas. Maar de van huis uit
onjuiste uitspraak speculaasje
en speculaas heeft het toch ge
wonnen. Tegenwoordig weten
we niet beter of speculaas is het
gewone woord. Waar zouden we
zijn als we speculaas geen specu
laas meer mochten noemen!
In de oude sinterklaasliedjes is
wel sprake van suikergoed eb
marsepein, maar speculaas
komt er niet in voor. Dat komt
dus doordat het woord specu
laas jonger is.
Pepernoten komen overigens
evenmin in die liedjes voor.
Maar dat heeft een heel andere
verklaring: namelijk dat de pe
pernoten vroeger niet speciaal
met het sinterklaasfeest te ma
ken hadden. Suikergoed en mar
sepein, dat is het traditionele 5
december snoepgoed, al is er van
dat suikergoed niet veel meer
Joop van der Horst
Hortusplein 14-22, Sassenheim
Telefoon 02522-19139
VRIJDAG 20 NOVEMBER 1992 mm -31
Voor een snel
kopje soep
Scheerset
Van eigenlijk zo Iets
saais als een scheer
kwast en een krab
bertje weten desig
ners toch nog Iets bij
zonders te maken. De
bol is van zwart mar
mer. Deze scheerset
kost op een stuiver na
80 gulden. Meer in
formatie: 'Inspira
tion', tel. 01718-
2 33 34.
FOTO HENK
BOUWMAN
Sinterklaasfeest in de jaren dertig
Spikkelaas
Met een elektrische waterkoker
breng je in een mum van tijd wa
ter aan de kook. Heel handig voor
op de werkplek, waar meestal wel
een stopcontact in de buurt is. De
ze waterkoker van Moulinex,
waarin je 'n liter water in 3,5 mi
nuut aan de kook brengt, heeft
een dubbel kunststof buitenwand,
die altijd koel blijft. Prijs rond de
85 gulden. Meer infotratie 018 20
-2 30 33.
