Gaswinning
oorzaak van
vijf bevingen
Justitie helpt buitenlandse
soms aan nieuwe identiteit
Binnenland
Lubbers buigt voor wil Kamer
'Haags koopkrachtverhaal deugt niet'
Negen jaar cel geëist
voor moord uit wraak
'Serieverkrachter' aangehouden
VRIJDAG
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1992
:n Nederlands Persbureau CPD Gemeenschappelijke F
'Tequila' in de computer
den haag In de Tweede Kamer is op het nippertje een kleine
computerramp afgewenteld. Een bliksemsnelle anti-virusactie
van het personeel van het Parlementair Automatiseringscen
trum Parac heeft kunnen voorkomen dat de bestanden van
sommige computers ontoegankelijk zouden worden. Ze waren
besmet met het 'gevaarlijke virus' met de naam Tequila. Ook het
virus Yankee Doodle werd gesignaleerd, maar dat is tamelijk on
schuldig. Het speelt iedere dag om vijf uur 's middags het liedje
'Yankee Doodle'.
Groene kaart niet in 'Joegoslavië'
den haag De 'groene kaart' is niet meer geldig in het voormali
ge Joegoslavië. Dat heeft F. Blees van het Nederlands Bureau
voor de Motorrijtuigenverzekeraars in Den Haag gisteren ge
zegd. De groene kaart verzekert automobilisten en vrachtwagen
chauffeurs tegen wettelijke aansprakelijkheid in het buitenland.
Mensen moeten nu in veel gevallen een extra grensverzekering
afsluiten.
EG geeft Nederland 290 miljoen
brussel Nederland krijgt 290 miljoen gulden van de Europese
Commissie voor de bestrijding van de langdurige en de jeugd
werkloosheid. Het gaat vooral om gehandicapten en migranten.
In totaal wijst de commissie ongeveer vijf miljard gulden toe aan
projecten in Europa.
Purmerender aan ontvoering ontsnapt
purmerend» Een 34-jarige inwoner van Purmerend is er gister
avond laat in geslaagd te ontsnappen aan een ontvoering door
twee gewapende mannen. De daders zijn spoorloos. Het tweetal
was omstreeks tien uur de woning van het slachtoffer binnenge
drongen en had de man onder bedreiging van een pistool te
voet meegenomen. Kort daama wist hij te ontsnappen.
Voortbestaan stoomtramlijn in gevaar
hoorn Het voortbestaan van de stoomtramlijn Hoom-Medem-
blik is in gevaar. De eigenaar van het historisch materieel, de
stichting Museumstoomtram, heeft vanwege financieeel wanbe
heer het vertrouwen opgezegd in de exploitant van de tramlijn,
de Museumstoomtram BV. De bestuurlijke problemen kwamen
gisteren tot een uitbarsting. De raad van commissarissen van de
BV is door de stichting gevraagd op te stappen. Anders zal de
stichting de stoomlocomotieven niet beschikbaar stellen. Dit
zou het einde van de bekende Westfriese toeristische attractie in
de zomer betekenen.
Verkoop in pompstations ter discussie
den bosch Het Gerechtshof in Den Bosch heeft gisteren strafza
ken tegen twee bezinepomphouders aangehouden over verkoop
van goederen in de avonduren. Het hof wil de kwesties voorleg
gen aan het Europese Hof van Justitie in Luxemburg dat zich
met de uitleg van het EG-recht bezighoudt. De belangrijkste
vraag is of het verbod in de Winkelsluitingswet om 's avonds en
op zondag goederen te verkopen die niet direct met het wegver
keer te maken hebben, de concurrentievrijheid niet ten onrechte
beperkt. Concurrentievrijheid is een van de pijlers van het Ver
drag van de Europese Gemeenschap.
Nijlpaard Tanja bevalt in Artis ondanks prikpil
amsterdam
Het dertigjarige nijlpaard Tanja
dat woensdag in de Amster
damse dierentuin Artis was be
vallen, heeft haar baby na an
derhalve dag doodgedrukt. De
bevalling was een complete ver
rassing want het nijlpaard
sinds februari aan de prikpil.
Ook was de zwangerschap niet
opgemerkt.
De Artis-medewerkers troffen
woensdag ineens een nijlpaard
baby aan in het water van het
verblijf. Het jong was ongeveer
zestig centimeter hoog en een
meter lang.
De dierentuin had Tanja het
anti-conceptiemiddel gegeven
omdat zij en haar man Joop
vaak de liefde bedrijven. Artis
wilde een zwangerschap voor
komen omdat Tanja de meeste
van haar vijftien nakomelingen
heeft doodgedrukt. Bovendien
wilde de dierentuin geen nieu
we nijlpaarden omdat „ze niet
aan de straatstenen zijn kwijt te
raken".
Omdat sterilisatie bij nijlpaar
den riskant is, kreeg Tanja als
eerste nijlpaard ter wereld de
prikpil toegediend. Nu het ex
periment is mislukt, moet Artis
een nieuwe anti-conceptieme
thode zoeken.
Zeventien jaar geleden kreeg Tanja ook een baby. Dat was toen al haar negende.
FOTO ARCHIEF
Verdrag van Maastricht aangenomen
De Tweede Kamer bepaalt in 1997 of in 1999 welk
standpunt het dan zittende kabinet moet inne
men over het inruilen van de gulden voor de
ECU. Premier Lubbers heeft zich gisteren in de
slotronde van het goedkeuringsdebat over het
Verdrag van Maastricht neergelegd bij deze wens
van de regeringsfracties van CDA en PvdA. „Als
de Kamer net zo wil, het zij zo", aldus Lubbers.
In de Nederlandse verhoudingen krijgt het par
lement dus het laatste woord over het lot van de
gulden. Maar het blijft de Europese ministerraad
die volgens het principe 'meeste stemmen gel
den' te zijner tijd zal besluiten welke munten wel
en welke niet sterk genoeg zijn om op te gaan in
de ECU. In dat Brusselse besluitvormingsproces
kan Nederland worden overstemd.
Ook de Duitse Bondsdag wil tegen de tijd dat
de Mark verdwijnt nog in eigen huis over de
kwestie debatteren. Het is onduidelijk of de Duit
sers daarmee een vrijbrief hebben om zich tegen
die tijd onder de ECU uit te wurmen. Die bedoe
ling heeft de Tweede Kamer in ieder geval niet,
bezweren woordvoerders van CDA en PvdA.
Vorige week debatteerde het parlement al meer
dan twintig uur over 'Maastricht'. WD-leider Bol-
kestein had het gisteren nog eens dunnetjes over
willen doen met alle fractievoorzitters. Maar Bol-
kestein bereikte juist het omgekeerde: Niet alleen
omdat de fractievoorzitters het lieten afweten,
maar ook omdat alle woordvoerders hun inbreng
tot enkele strikt noodzakelijke punten beperkten.
Daardoor was het debat in een mum van tijd af
gelopen.
Groningen gaat
bezoeker rosse
buurt noteren
groningen» anp
Automobilisten die in de rosse
buurt van Groningen komen,
lopen de kans dat hun kenteken
wordt genoteerd en dat ze een
brief van de gemeente krijgen
met het verzoek de buurt in het
vervolg te mijden.
Dat is een .van de maatrege
len, die burgemeester Ouwer-
kerk gisteren presenteerde om
de overlast van de tippelprosti-
tutie in het centrum van de stad
tegen te gaan. Volgens Ouwer-
kerk is er wettelijk niets op te
gen de kentekennummers te
noteren. Hij hoopt dat het stu
ren van brieven een ontmoedi
gende werking heeft. Overigens
wil Groningen ook strenger op
treden tegen de tippelaarsters
zelf. Zij zullen het risico lopen
een straatverbod te krijgen.
Ouwerkerk voelde aanvanke
lijk meer voor een gedoogzone,
maar daar bleek de gemeente
raad niet voor te zijn. Ouwer
kerk: „Dan zullen we dit maar
eens proberen. Het is misschien
niet het ei van Columbus, maar
wie weet, schrikt de kentekenre
gistratie klanten toch behoorlijk
af."
Bond: We leven
toch niet in de
Middeleeuwen
almelo anp
„We leven niet meer in de Mid
deleeuwen. Zo kun je vandaag
echt niet meer met je mensen
omspringen." Districtsbestuur
der H. Zebel van de Industrie
bond FNV heeft geen goed
woord over voor de handelwijze
van directeur R. Bakker van ma
chinefabriek Universal in Al
melo. Bakker heeft zijn 48 werk
nemers namelijk zo ver gekre
gen dat zij zich zwart op wit
bereid hebben verklaard om
eventueel „vrijwillig" ontslag te
Het noodlijdende bedrijf is er
zo beroerd aan toe dat op zeer
korte termijn achttien van de 48
werknemers het veld moeten
ruimen. De toestand is zo ern
stig dat de onderneming zich
geen langdurige ontslagproce
dure meer kon permitteren, zo
luidde de onheilsboodschap. De
geschrokken werknemers heb
ben vervolgens 'hun handteke
ning fe/e'
Centraal akkoord geaccepteerd, maar berekeningen De Vries niet
De Tweede Kamer wilde gisteren beginnen aan het debat over het centraal akkoord, maar kwam er op het laatste moment achter dat de stukken
nog niet beschikbaar waren. De Groen-Links-fractieleden Rosenmöller (midden) en Beckers gingen maar eens bij minister De Vries informeren hoe
het met die stukken zat. Toen het debat uiteindelijk toch was begonnen, toonde alleen de PvdA enig enthousiasme voor het centraal akkoord.
FOTO ANP ED OUDENAARDEN
nunspeet/pen haag gpd
De Industriebond FNV is wel bereid om de
aanbevelingen uit het centraal akkoord van
werkgevers, werknemers en kabinet te vol
gen, maar de bond accepteert niet de bere
keningen van minister De Vries (sociale za
ken) over de koopkracht. De bond zal de
CAO-onderhandelingen volgend jaar in
gaan met looneisen van tussen de 2,5 en
3,25 procent.
Net als andere vakbonden gaf ook de In
dustriebond FNV gisteren zijn zegen aan
het centraal akkoord. Voornaamste elemen
ten daarin: loonmatiging en bevordering
van de werkgelegenheid. De FNV-bond vult
loonmatiging echter anders in dan 'politiek
Den Haag'. In Den Haag wordt eerder aan
loonstijgingen met 1,5 procent of minder
gedacht dan aan percentages die daarboven
liggen.
Met de anderhalf zou men één procent
onder het percentage blijven waarmee de
kosten van het levensonderhoud volgend
jaar naar verwachting zullen stijgen. Minis
ter De Vries heeft echter steeds voorgere
kend dat werkend Nederland er zelfs bij een
bevriezing van de (bruto) lonen nog een
tientje of drie, vier (netto) op vooruit zou
gaan. Dat komt, aldus De Vries, doordat be
lastingen en sociale premies omlaag gaan.
Voor het gemak neemt hij in die berekenin
gen overigens ook de BTW-verlaging mee,
ook al is die al begin vorige maand inge
gaan. De Industriebond FNV zegt daar ech
ter geen boodschap aan te hebben.
Bondsvoorzitter Bé van de Weg: „In de
laatste tien jaar hebben we in onze loon-
voorstellen nooit meegenomen wat de
overheid ons aan meer lasten (hogere be
lastingen, hogere premies) oplegt. Die heb
ben we er altijd buiten gelaten. En dan zou
den we verlagingen nu ineens wèl moeten
meerekenen?"
Minister De Vries beschouwt naleving
van het centraal akkoord overigens als
toetssteen voor het functioneren van de
overleg-economie. Geven werkgevers en
vakbonden bij de CAO-onderhandelingen
geen gehoor aan de centrale aanbevelingen,
dan is dat voor De Vries reden de overheid
een meer sturende rol te geven. De be
windsman heeft dat gisteren laten weten.
In de Tweede Kamer leek de minister zich
gisteren trouwens min of meer neer te leg
gen bij het verzet van een Kamermeerder
heid tegen de voorgenomen WAO-maatre-
gelen. De Vries zei althans dat hij niet ver
wacht dat de Tweede Kamer het WAO-plan
van het kabinet ongewijzigd overneemt.
Een Kamermeerderheid verwerpt de voor
genomen bevriezing van bestaande WAO-
CDA: Akkoord
onderwijs nog
eens bekijken
Gaswinning in het 'Eleveld' is de oorzaak van de vijf
zwakke aardbevingen die sinds april vorig jaar bij het
Drentse Eleveld en Geelbroek zijn waargenomen. Naar
de oorzaak van aardbevingen bij Purmerend, Emmen,
Assen, Hooghalen en Middelstum wordt het onderzoek
onder leiding van het KNMI voortgezet. Dit staat in een
rapport van de Begeleidingscommissie Onderzoek Aard
bevingen, dat gisteren naar de Tweede Kamer is ge
stuurd.
Uit onderzoek is naar voren
gekomen dat door het onttrek
ken van gas aan de diepe on
dergrond verschuivingen langs
bestaande breuken kunnen op
treden. De vijf aardbevingen bij
Eleveld en Geelbroek hebben
zich voorgedaan door verschui
ving langs een bestaande breuk
op een diepte van drie kilome
ter in het reservoir van het gas-
veld Eleveld, aldus de onderzoe
kers.
De Nederlandse Aardolie
Maatschappij (NAM) is niet ver
rast over de uitkomsten van de
voortgangsrapportage. Volgens
woordvoerder F. Duut is het
nooit uitgesloten dat zich bij het
onttrekken van gas aan de bo
dem kleine schokjes voordoen.
den haag gpd
Minister Andriessen van econo
mische zaken wijst er op dat al
le onderzochte bevingen tien
duizend keer minder hevig wa
ren dan de aardbeving die in
april dit jaar Roermond trof.
Kamerleden hadden ophelde
ring gevraagd over de bevingen
na berichten dat gaswinning de
ooraak zou zijn. De ministeries
van economische zaken en ver
keer en waterstaat stelden daar
op in oktober vorig jaar de be
geleidingscommissie in. Het
gaat om aardbevingen in de pe
riode van 1986 tot en met au
gustus van dit jaar. De kracht
van de bevingen loopt uiteen
van 1,6 tot 2,8 op de schaal van
Richter.
Het CDA bindt zich niet aan
een akkoord dat minister Ritzen
(onderwijs) heeft bereikt met de
vakbonden over het verhogen
van onder meer de aanvangssa
larissen van leerkrachten. De
grootste regeringsfractie wil vol
gens fractieleider Btrinkman
eerst zien hoe Ritzen de aan
hem opgelegde extra bezuini
gingen van 454 miljoen gulden
in 1993 en later invult. Zint die
invulling het CDA niet, dan wil
de fractie het salarisakkoord
herzien.
De raamovereenkomst voor
ziet in een bedrag van 211 mil
joen gulden dat komend jaar
vrijkomt voor de leerkrachten.
Dat bedrag loopt op tot 711 mil
joen gulden in 1996 en latere ja
ren. Ritzen en de bonden gaan
het akkoord nu verder uitwer
ken. Op 1 februari 1993 moet
dat beraad rond zijn.
Overigens blijkt een groot
aantal leraren in het voortgezet
onderwijs en het basisonderwijs
in alle grote Nederlandse ge
meenten hun salaris niet op tijd
of verkeerd te krijgen.
Dat komt omdat de salarisad
ministratie in Den Haag een
chaos is. Vorig jaar werd een
nieuw computersysteem inge
voerd en dat werkt niet goed.
Vorige week vergaderden hoof
den van onderwijsafdelingen
van gemeenten over dit onder
werp. Ze vinden dat ze snel sa
men actie moeten ondernemen.
Officier: Achtergrond geen excuus
amsterdam anp
Officier van justitie mr. L Dun
heeft gisteren voor de recht
bank in Amsterdam negen jaar
gevangenisstraf geëist tegen een
38-jarige Turk. Op 15 mei zou
hij in Amsterdam een 40-jarige
landgenoot uit wraak hebben
doodgeschoten.
De twee mannen hadden ru
zie over een drugsschuld. De
woordenwisseling, die zich
voordeed in een koffiehuis in
het centrum, ging gepaard met
scheldpartijen. Volgens de ver
dachte werd hij daarbij met de
dood bedreigd. Maar veel ern
stiger vatte hij de seksueel ge
tinte beledigingen op, geuit aan
het adres van zijn familie.
De man ging daarop naar de
Zeedijk om een wapen te halen
en keerde daarmee terug naar
het koffiehuis, waar de ruzie
zich voor het terras voortzette
en ontaardde in een handge
meen. Omstanders haalden het
tweetal uit elkaar. Vervolgens
trok de verdachte zijn pistool en
schoot van korte afstand twee
keer. Hij maakte zich uit de voe
ten, met in zijn kielzog een oog
getuige. Op diens aanwijzingen
kon de politie de man vrijwel
direct na het drama aanhouden.
In de zaak is een uitvoerig
rapport uitgebracht door de
Leidse Turkije-deskundige A.
Nauta om de motieven van de
verdachte te onderzoeken. Vol
gens normen die vooral onder
de Turkse plattelandsbevolking
gelden, worden vrouwelijke fa
milieleden door seksuele bele
digingen te schande gemaakt en
moet dit ongedaan worden ge
maakt, aldus Nauta. Als op deze
gronden met geweld wraak
wordt genomen, houdt de rech
ter in Turkije hiermee rekening
in de straf die hij geeft. Nauta
achtte de wraakmotieven van
de verdachte aannemelijk.
Officier Dun vond Nauta's
rapport „buitengewoon interes
sant", maar was van mening
dat een moord als deze „op
geen enkele wijze, ongeacht de
achtergrond, begrip mag on-
moeten, zeker niet in de Neder
landse rechtsorde."
De rechtbank doet uitspraak
op 25 november.
den haag» anp
uitkeringen van arbeidsongeschikten jonger
dan vijftig jaar. Alleen het CDA steunt het
kabinet op dit punt.
Nadat CDA en WD gisteren bij het kabi
net hadden aangedrongen op solide bezui
nigingen, noemde PvdA-ffactieleider Wölt-
gens de bezuinigingsplannen van het kabi
net „tijdig en evenwichtig". Als er begin vol
gend jaar meer bekend is over de economi
sche ontwikkeling wil hij de zaak opnieuw
bekijken.
Zijn CDA-collega Brinkman deed een
aantal concrete bezuinigingsvoorstellen
naast de door hem al geopperde mogelijk
heden in de sociale zekerheid en de volks
gezondheid. Hij noemde: isolatiesubsidie
(300 miljoen), kleine subsidies verkeer en
waterstaat (150 miljoen), studiefinanciering
(enkele honderden miljoenen guldens), ob
jectsubsidies volkshuisvesting en individue
le huursubsidie voor jongeren (enkele hon
derden miljoenen guldens).
Minister Kok (financiën) reageerde niet
direct. Wel wees hij erop dat het snijden in
objectsubsidies de huren opdrijft. Bij de
studiefinanciering sneerde hij richting
Brinkman: „Moeten we die inkomensaf
hankelijk maken? En de kinderbijslag dan
ook maar?", wetend hoe gevoelig die zaken
bij het CDA liggen.
Een aantal keren per jaar helpt het ministerie van
justitie een Turks of Marokkaans meisje, dat te
gen haar zin is uitgehuwelijkt, aan een nieuwe
identiteit en een Nederlands paspoort. Dat heeft
een woordvoerster van Justitie vandaag gezegd.
Het ministerie werkt uitsluitend aan zo'n per
soonsverandering mee als het leven van het meis
je in kwestie gevaar loopt, benadrukt de woord
voerster. Justitie reageert met de mededeling op
een artikel in het jongerenblad Primeur dat don
derdag verscheen. Daarin staat het avontuur van
het 18-jarige Turkse meisje 'Anna', een schuil
naam. Zij vluchtte drie maanden geleden, gehol
pen door journalisten, vanuit Turkije naar Neder
land. Ze zat daar op een gedwongen huwelijk te
wachten. 'Anna' woonde voordien haar hele le
ven in Nederland.
Eenmaal terug in Nederland gesmokkeld
volgens Primeur toonde het ministerie van jus
titie zich gevoelig voor de uitzichtloze situatie van
het meisje en hielp haar aan de benodigde papie
ren. Vorige week werd de naturalisatieprocedure
afgerond. Inmiddels heeft 'Anna' een nieuwe
identiteit en gaat ze weer naar school.
Justitie beschikt niet over exacte cijfers van het
aantal keren dat een nieuwe identiteit wordt ver
schaft aan uitgehuwelijkte meisjes. Volgens de
woordvoerster van justitie is 'Anna' een duidelijk
voorbeeld van een situatie waarin Justitie zich ge
noodzaakt ziet de helpende hand te bieden.
„Omdat dit meisje al zolang in Nederland woon
de, had zij een duidelijke optie op het Nederlan
derschap. Als een meisje pas enkele jaren in Ne
derland verblijft en dan in een soortgelijke situa
tie verzeild raakt, is naturalisatie beslist niet vans-
zelfsprekend. Iedere aanvraag om een nieuwe
identiteit zal altijd op zich worden beoordeeld",
onderstreept zij.
amsterdam gpd
De Amsterdamse politie heeft
begin deze week een 30-jarige
inwoner van de hoofdstad aan
gehouden op verdenking van
negen verkrachtingen en aan
randingen. De man werd vorig
jaar door de rechter vrijgespro
ken van een verkrachting en
twee pogingen daartoe. Hij
heeft nu tegenover de politie
bekend dat hij deze feiten wel
op zijn geweten heeft. De man
wil een behandeling ondergaan
in het Pieter Baan Centrum in
Utrecht.
Tijdens de rechtszaak vorig
jaar erkende de rechter het
DNA-onderzoek niet als wettig
bewijsmiddel. Uit wangslijm
van de man was gebleken dat
hij de verkrachting moest heb
ben gepleegd.
Bij de Jeugd- en Zedenpolitie
zijn tot nu toe negen gevallen
van verkrachting en aanranding
bekend. Vermoed wordt dat
meer vrouwen slachtoffer van
de man zijn geweest, maar dat
zij geen aangifte hebben ge
daan. De man 'opereerde' voor
namelijk in Amsterdam-West,
maar moet ook buiten de
hoofdstad actief zijn geweest.
Rechercheurs werden ingezet
om de man te betrappen Uit
hun observaties bleek dat hij
duidelijk op zoek was naar po
tentiële slachtoffers. Hij volgde
vrouwen die uit nachtbussen
stapten, viel hen vanuit de bos
jes lastig en gaf zich twee keer
uit als politieman. In die rol eis
te hij bij prostituées gratis seks.
Om zijn slachtoffers in bedwang
te houden maakte hij gebruik
van een mes of dreigde hij hen
te wurgen.
De man heeft in geen van de
recent aan het licht gekomen
zaken een bekentenis afgelegd.
Voor de zaken die hij wel heeft
bekend, kan hij niet meer wor
den gestraft.
