Vrije tijd
L-^lj
Bellenblazen
Potpourri
Jojofoon
Eerbetoon
Handwerk
Jonge speurneuzen op zoek naar vermist huisdier
'Handig in huis'
voor klussen thuis
Perfect machinaal
figuurzagen
Praktische gids
over verwarming
I VRIJC
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1992
REDACTIE HENRIETTA V
DINGEN
NIEUWE CD'S
POP/POPULAIR
Golden Earring The naked
truth' Sony.
De vaderlandse rock-'n-roll-
trots speelt nu ook zonder in te
pluggen. Het kwartet, dat de
laatste jaren zowel live als op de
plaat alleen nog maar herha
lingsoefeningen doet, krijgt
door de akoestische rage nieuw
leven ingeblazen. 'The naked
truth', opgenomen tijdens een
kroegconcert in Amsterdam
voor een klein publiek, is dan
ook een van de meest geïnspi
reerde platen van Golden Ear
ring geworden.
De groep maakt het zichzelf
niet gemakkelijk. 'Another 45
miles' is van origine al voor het
grootste deel niet-elektrisch,
evenals 'Eight miles high' van
The Byrds. Beide nummers krij
gen dan ook gloedvolle doch
weinig verrassende vertolkin
gen. Maar nummers als 'Vanilla
Queen', 'Twilight zone' en 'Ra
dar love' staan van nature bol
van de elektriciteit. Rinus
Gerritsen (staande bas), Cesar
Zuiderwijk met zijn Ma-
durodam-drumstel, George
Kooymans (akoestische gitaar)
en de uiterst gedreven zingende
Barry Hay werken zich uit de
naad om de spanning in deze
nummers te behouden. En het
lukt ze want niet een stuk op
deze cd van 70 minuten ver
wordt tot een kampvuur
deuntje. Grootste verrassing is
de titelsong, een van de twee
nieuwe nummers op deze cd.
Een diepgravend, serieus stuk
met aangrijpende teksten.
Bettie serveert 'Palomine'
Play it again Sam/ Brinkman.
Zowel de groepsnaam als het
dashboard-hondje op de hoes
zet menigeen op het verkeerde
been. Wat Bettie serveert is na
melijk geen melig carnavals
bandje. De ongelukkig gekozen
groepsnaam, waarmee net Arn
hems/Amsterdamse kwartet
emotionele gitaarrock op deze
debuut-cd.
Zangeres Carol van Dijk is een
relevatie. Haar mooie zang
houdt moeiteloos stand te mid
den van het heftige gitaarge-
weld dat Peter Visser, hier en
daar bekend van de ontbonden
De Artsen, ontketent.
Toch is 'Palomine' geen goede
cd. De elf nummers op deze cd
zijn aan de eenvormige kant. De
intro's zijn zeurderig, veel te
lang en stuurloos en leiden te
vaak naar uiterst voorspelbare
climaxen.
Bettie serveert heeft het wel de
gelijk in zich om een grote,
toonaangevende Nederlandse
act te worden maar moet in het
vervolg wat meer de tijd nemen
voor zijn liedjes.
WK
JAZZ
Hannes Zerbe Blech Band
'Rondo a la Fried' BV Haast.
Binnen de jazzachtige muziek
van de vroegere DDR was de
Blech Band van pianist Zerbe
de belangrijkste van de grotere
formaties. De musici zijn zowel
afkomstig uit het jazzcircuit als
uit symfonieorkesten. De veer
tien leden van de band spelen
hier muziek die veel weg heeft
van Breukers Kollektief, maar
met een grotere nadruk op de
Middeneuropese tradities van
marsen en walsen. Ook de
speelwijze is serieuzer en pre
ciezer, je zou bijna zeggen: het
Kollektief zonder humor. Dat is
niet geheel waar; als je niet van
zeer precies uitgevoerde zwaar
geaccentueerde twee-, drie- en
vierkwartsmaten houdt, worden
deze meestal in fraaie soli van
veteranen als Manfred Nering
(altsax) en Jörg Huke (trombo
ne) flink gerelativeerd.
De overgangen van de strakke
Europese ritmiek naar jazzs-
wing zijn dikwijls wat abrupt.
Opnieuw dringt zich hier de
vergelijking met Breukers orkest
op, zeker als trompettist Andy
Altenfelder en Breuker zelf hier
kers circusachtige sopraansolo
in 'Walzer für Fumpenpetze' uit
de lange 'Suite in sieben Satzen
aus König K.' Als arrangeur en
componist overtuigt Zerbe hier
andermaal.
Jack DeJohnette 'Music for the
Fifth World' Manhattan.
Uit het feit dat deze cd niet on
der hét label Blue Note, maar
het sub-label Manhattan uit
komt, blijkt al dat DeJohnette
met deze produktie sterk naar
de rockkant neigt. Het is zonder
meer de meest commerciële cd
die de drummer/toetsenist
sinds jaren heeft gemaakt.
Vooral liefhebbers van de fu-
sion-gitaar zullen door de be
zetting aangetrokken worden:
behalve John Scofield doet ook
nog eens Vernon Reid (Living
Colour) mee. Twee meer jazz-
en fusion-georiënteerde stuk
ken ('Miles' en 'Darkness to
Light') worden door 'ethnisch'
aandoende nummers met veel
zang gedomineerd. Het meeste
van dit materiaal is Indiaans ge
ïnspireerd, zoals het dramati
sche titelnummer. Over het al
gemeen lijkt het er op dat De
Johnette met opzet geprobeerd
heeft om alles licht verteerbaar
te houden met als gevolg mis
schien dat alleen sommige fu-
sionliefhebbers aan hun trekken
komen. In het reggae-stuk 'De
ception Blues' blijkt overigens
DeJohnette vrij aardig te kun
nen zingen. Afgezien van een
zeer flauwe uitvoering van Jim
Peppers 'Witchi Tai To' is het
geen slechte cd, eerder een wis
selvallige.
KV
KLASSIEK
Beethoven Symfonie nr. 4 in
Bes, op. 60, nr. 7 in A, op. 92.
Symfonie nr. 5 in c, op. 67, nr. 6 in
F, op. 68 (Pastorale) Koninklijk
Concertgebouworkest o.l.v.
Wolfgang Sawallisch EMI.
Een nog niet afgesloten evene
ment in het Amsterdamse con
certleven: de complete Beetho-
vencyclus onder Sawallisch, die
in december wbrdt afgesloten
met de Achtste en de Negende.
Hoogtepunten waren de uitvoe
ringen van de Vijfde en de Zes
de, samen uitgebracht op één
cd, die door EMI Nederland
prompt tot 'cd van de maand'
werd uitgeroepen. Een betere
keus lijkt nauwelijks mogelijk.
Sawallisch dirigeert de overbe
kende Vijfde superieur en het
Concertgebouworkest klinkt zo
'koninklijk' als zelden tevoren.
In het veel grotere scala aan nu
ances en klanksubtiliteiten van
de Zesde wordt dit niveau zo
mogelijk nog overtroffen. Wie
zich afvraagt of er nog behoefte
bestaat aan een nieuwe Beetho
ven-cyclus, kan nu tot inkeer
komen: er bestaat altijd behoef
te aan musiceren op dit niveau.
Het wordt alleen moeilijk de en
kele weken eerder verschenen
en niet afgeprijsde opnamen
van de Vierde en Zevende te la
ten liggen, te meer daar die
nauwelijks voor de beide andere
onderdoen.'
Virtuosities' Composities van
o.m. Chopin, Liszt, Paganini,
Schubert en SaintSaëns Wibi
Soerjadi (piano) Philips.
De 22 jaar geleden in Leiden ge
boren pianist Wibi Soerjadi lijkt
een pianistisch talent van de
eerste orde. Hoe dat zal uitrij-
pen, moeten we afwachten,
maar dat neemt niet weg dat
zijn eerste cd (tijdelijk NKV-
aanbieding) een schot in de
roos is. In ieder geval is zijn spel
meer dan alleen maar virtuoos,
zoals de titel suggereert en met
een fraai toucher en veel kleine
nuanceringen weet hij de diver
se stemmingen fraai weer te ge
ven. Speciale aandacht verdient
de samenstelling: voor de helft
opmerkelijke arrangementen
van bekende melodieën.
PK
Kliederen met water is een ge
liefde bezigheid van peuters en
kleuters. Daarom brengt Play-
skool dit stukje speelgoed voor
in het bad: baby's bellenblazer.
De bellenblazer zuigt zich met
vijf nappen vast aan de bad-
wand. Babyshampoo bovenin
het huisje en met een druk op
de hendel krijg je de mooiste
bellen. De schildpad die water
spuit en het schoepenrad dat
gaat draaien als je er water
overheen giet zorgen voor nog
meer waterpret. Geschikt voor
kinderen van 1 - 3 jaar. Prijs
69,50. Te koop in speelgoed
zaken en warenhuizen.
Sfeervol en geurig dat maak je
het met deze kandelaar, die een
bakje heeft om geurige blaad
jes, kruiden of gewoon een zak
je potpourri in te doen. Prijs
39,95. Meer informatie: Inspi
ration, tel. 0 17 18-2 33 34.
foto henk bouwman
Een alternatief voor de telefoon-
haspel is deze jojofoon, die heel
eenvoudig tussen de hoom en
het toestel kan worden gemon
teerd. Voordeel is dat je niet,
zoals met een verlengsnoer voor
de telefoon met het hele toestel
hoeft te gaan sjouwen. De jojo
foon is klein (doorsnede van
47mm) en weegt maar 40 gram.
Het apparaatje met een verleng
snoer van vijf meter kost
29,95.
Meer informatie: Deelin Beheer
BV Amsterdam, telefoon 020-
6 62 83 77.
De verkoop van de 100-miljoenste Swatch
'viert' de Zwitserse firma met het uitbren
gen van de 'The People', een horloge dat
een eerbetoon aan de aarde en haar bewo
ners is. Het jubileumhorloge is ontworpen
door de Italiaanse architect Allesandro
Mendini. De kunststofband is verdeeld in
26 segementen die de flora en fauna op aar
de symboliseren. De wijzerplaat verenigt
Swatchliefhebbers van New York tot Wladi-
wostok en van Johannesburg tot Stock
holm. Prijs:/ 85 (beperkte oplage). Meer in
formatie: Swatch, telefoon 043-25 25 50.
Al 250 jaar is Kosta-Boda het
neusje van de zalm op het ge
bied van glasblazerstechniek,
gekoppeld aan design. Deze
vaas komt uit de Zweedse fa
briek en is een ontwerp van Ul
rica Hydman-Vallien. Meer in
formatie: Ultima Design,
Noordwijk, telefoon 01719-
1 55 22.
SPELLETJES
Cluedo nu ook geschikt voor kinderen
Het detective-spel Cluedo doet het al
jaren goed. Maar om de kleintjes nu
te confronteren met het oplossen van
een moord in spelvorm gaat de mees
te ouders iets te ver. Spelfabrikant
Parker is daar handig op ingespron
gen door een juniorversie van Cluedo
op de markt te brengen.
Ciuedo Junior is de zoveelste kin
derversie van een volwassenenspel. Er
zijn reeds jeugdversies van onder
meer Triviant, Monopolie, Pictionary
en Computer Electro. Het idee van
het spel blijft hetzelfde, maar vragen
en attributen zijn behoorlijk aange
past.
Bij Cluedo Junior hoeven de spelers
niet op zoek te gaan naar de moorde
naar, het moordwapen en de plaats
van het misdrijf, maar moeten ze ant
woorden zoeken op de vragen welk
huisdier wordt vermist, wie heeft het
dier ontvoerd en waar het verborgen
wordt gehouden.
In de vrolijk uitgevoerde doos vin
den we een speelbord met wonder-
wiel en zeven valkuilen, zes verdach
ten met voetstuk (pionnen), zeven
voorwerpen met voetstuk, speurglas,
dobbelsteen en speurblok.
Voordat het spel kan worden ge
speeld krijgen alle spelers een speur
blok en kiezen een verdachte uit. De
ze zet je in het plastic voetstuk en ge
bruik je als pion. Alle verdachten, ook
degene die niet worden gebruikt als
pionnen, worden op het startvakje ge
plaatst. Je hebt namelijk alle verdach
ten nodig om het raadsel van het ver
dwenen huisdier op te lossen. Vervol
gens worden alle voorwerpen op de
zeven valkuilen in het wonderwiel ge
zet.
Het raadsel wordt uitgekozen door
aan het wonderwiel te draaien totdat
een van de zwarte punten aan de bui
tenkant van de draaischijf gelijk ligt
met het rode pijltje aan het einde van
het speelbord. Degene die met de
Detective-spel voor jonge speurders.
dobbelsteen het hoogste aantal ogen
gooit mag beginnen. Er mogen meer
dere pionnen op een vakje staan.
Het spel werkt als volgt: gooi met de
dobbelsteen, verzet je pion het over
eenkomstige aantal vakjes en volg de
instructies die op het vakje staan. De
aanwijzingen die je tijdens het spel
vindt, schrijf je op in het speurblok.
Zorg er voor dat je tegenspelers daar
geen blik op kunnen werpen. Om er
achter te komen in welke ruimte (keu
ken, slaapkamer, zitkamer, onder de
trap, bibliotheek en badkamer) het
huisdier verborgen wordt gehouden,
moet je aanwijzingen vinden omtrent
de,vloer en de muur. Ligt er hout of
tapijt en is de muur blauw, groen of
geel.
Om er achter te komen welke ver
dachte (Rosanna Roos. Peter Plum,
Gerard Groen, Wendy Wit, Molly
Mustard en Polly Pauw) het huisdier
heeft ontvreemd, moet je aanwijzin
gen over de verdachte vinden. Bij
voorbeeld kleur haar, gelaatsuitdruk
king en kleur ogen.
Om er achter komen welk huisdier
(hond, kat, aap, schildpad of vogel)
wordt vermist bekijk je de aanwijzing
onder het wonderwiel. Dat mag alleen
als je op een vakje met een trap te
rechtkomt of op een vakje met 'bekijk
de aanwijzing'. Als je op laatsge-
noemd vakje terechtkomt, til je het
voorwerp dat bij de betreffende ka
mer hoort op en lees je met behulp
van het speurglas de aanwijzing. Niet
hardop natuurlijk. Je zet het voorwerp
weer terug en schrijft de aanwijzing
op je speurblok.
Het vakje met 'gooi nog een keer'
spreekt voor zichzelf. Maar op het
vakje 'bekijk een aanwijzing' mag je
zelf kiezen welke valkuil je wilt ope
nen om de aanwijzing te lezen. De
valkuil met het opschrift 'oplossing'
laat je natuurlijk dicht. Als je aan het
eind van je beurt alle aanwijzingen
hebt verzameld en weet wie, wat,
waar heeft verstopt roep je: „Ik ga het
raadsel oplossen." Je laat het de ande
ren weten, opent de valkuil met 'op
lossing', pakt het speurglas en leest
wat er staat. Als het klopt heb je ge
wonnen. Maar als je het fout hebt,
mag je niet meer meedoen. De andere
spelers gaan net zolang door tot een
van hen de oplossing heeft gevonden.
Cluedo Junior is geschikt voor 1 tot
en met 6 spelers van 6 tot 10 jaar.
Daarbij moet worden aangetekend
dat de oudsten het er beter van af
brengen. Zes- en zevenjarigen zier
nogal eens wat aanwijzingen over he
hoofd en vinden het moeilijk bepaal
de verdachten uit te sluiten.
Het spel ziet er verzorgd uit. Kaart
jes en spelbord zijn goed bestand te
gen de soms wat hardhandige behan
deling die de kinderen in het vuur var
het spel aan de dag leggen.
De spelregels zijn duidelijk om
schreven zodat de Idnderen het in de
meeste gevallen gauw doorhebben.
Het is echter aan te raden om er als
volwassene in eerste instantie even bij
te blijven omdat zoals gezegd de aller
jongsten nogal wat problemen onder
vinden. Als ze het spel enkele keren
hebben gespeeld, zullen zij echter net
zo bedreven zijn als de wat ouderen.
Cluedo Junior is een leuke variant
op het gewone Cluedo. Zeer geschikt
voor kinderen en bovendien leer
zaam. Spelenderwijs leren zij feiten
combineren, informatie op waarde
schatten en verbanden leggen.
Cluedo Junior van Parker. Richt
prijs: 45 gulden.
DOE HET ZELF
Handig in huis' behandelt vrijwel alles wat
er in huis zoal te klussen valt, vanaf iets
eenvoudigs als het verwisselen van een
kraanleertje' tot onderhoud van en repara
ties aan de cv. Het is een royaal opgezet
werk (23 x 26 cm, ruim 230 pagina's) dat
vooral door de talrijke gekleurde illustraties
heel aantrekkelijk oogt. Verder bevat het
grote hoeveelheid instructieve tekenin
gen die een goede ondersteuning van de
tekst vormen. In totaal bevat het boek ruim
duizend illustraties.
De inhoud loopt goed in de pas met de
jongste ontwikkelingen op het gebied van
technieken en gereedschap. De tekst is al
leszins begrijpelijk voor de gemiddelde doe-
het-zelver. Een dhz-boek kan natuurlijk niet
echt èlle onderwerpen bevatten, maar in
het hoofdstuk over vloeren is het stilzwijgen
laminaatparket toch wel een gemis.
Het leggen van deze (sterk in populariteit
gestegen) vloerafwerking wijkt weliswaar
niet zo veel af van het leggen van houtpar
ket, dat wél wordt behandeld, maar het had
toch wel even mogen worden genoemd.
De oorspronkelijk Engelse uitgave is voor
Nederland vertaald en geredigeerd door
Willem Aalders, een bekend auteur op dhz-
gebied, en uitgegeven door de Zuid-Hol-
landsche Uitgeversmaatschappij. Voor
49,90 is het boek te koop.
Figuurzagen was vroeger een van de popu
lairste winterhobby's. De charme van deze
bezigheid is opnieuw ontdekt,
figuurzagen niet meer met de ou
derwetse 'beugel', het gaat nu machinaal.
Een puike machine voor hobbyist en mo
delbouwer is de Hegner Multicut 1. Hij
werkt met uiterste precisie, is gemakkelijk
en veilig te bedienen, levert een perfect
gladde zaagsnede op (nabewerken niet no
dig) en is geruisarm.
Je kunt er hout tot 5 cm dik mee zagen, me
talen tot 5 mm, perspex en dergelijke tot 15
mm. Hij maakt moeiteloos de scherpste
bochtjes en geeft zelfs geen krimp als je
haaks de bocht om gaat. Ingenieus is de
blaasvoorziening die de (tot 45 graden kan
telbare) zaagtafel vrij van zaagsel houdt; de
motor stelt namelijk tevens een 'blaasbalg'
in beweging van waaruit een op de zaag
snede gerichte luchtstroom wordt toege
voerd. Je kunt er ook nog een stofzuiger
slang op zetten om de boel af te voeren.
Dus binnenshuis werken is geen probleem.
De machine kost, inclusief 38 zaagblaadjes,
838 gulden. Meer informatie: Hegner Ne
derland, Eist, 08819-7 44 31.
Veilig en gemakkelijk te bedienen, foto gpd
Een nieuwe cv-ketel, boiler of geiser kiezen
doe je niet 'even gauw'. Om een juiste keu
ze te maken is een grondige oriëntatie voor
af noodzakelijk. Dat geldt zeker als je een
geheel nieuw systeem ter vervanging van
het bestaande, of bestemd voor een te bou
wen woning gaat uitzoeken.
Het gaat om een forse investering en als die
niet volkomen doordacht en verantwoord
wordt gedaan, kun je daar vele jaren spijt
van hebben. Een duidelijke en complete lei
draad is de pas verschenen Welke-Uids
Verwarming en Isolatie'. In bijna honderd
pagina's is een scala aan objectieve infor
matie over verwarming, warmwatervoorzie
ning, isolatie en subsidiemogelijkheden op
genomen. Een uitgebreide lijst van fabri
kanten en importeurs maakt eveneens deel
uit van deze gids. In de tijdschriftenwinkel
voor 4,95 te koop.
