Strenge straf op werk
weigeren in tuinbouw
Binnenland
Seksuele kennis van veel jongeren beperkt
Opvang van
asielzoekers
loopt vast
Protest Greenpeace
PvdA: Tarief openbaar
vervoer minder omhoog
'Regeringen hielden nauwelijks toezicht op Bernhard'
Nieuwe speelgoedgigant
op Nederlandse markt
WOENSDAG 11 NOVEMBER 1992
5
Algemeen Nederlands Persbureau GPD Gemeenschappenke Persdienst
Weer twee gevallen van polio
utrecht» Het aantal mensen dat vermoedelijk polio heeft, is gis
teren opgelopen tot dertig. In Goes werd een tweejarig jongetje
uit Tholen ontslagen uit het ziekenhuis nadat onderzoek had
vastgesteld dat hij polio heeft. Hij is de derde polio-patiënt in
Zeeland. In het Sophia Ziekenhuis in Rotterdam werd gistermid
dag een achtjarig meisje uit 's Gravendeel opgenomen met ver
moedelijk polio. Beide kinderen waren niet gevaccineerd. Het
eerste geval van polio-besmetting deed zich op 18 september in
Streefkerk voor.
Kamer doet 'Maastricht' over
den haag Op uitdrukkelijk verzoek van WD-leider Bolkestein
zal de Tweede Kamer morgen het vorige week gehouden debat
over het Verdrag van Maastricht in verkorte versie herhalen. Bol
kestein zei gisteren in de Kamer dat hij er behoefte aan heeft de
hoofdlijnen van de betekenis van 'Maastricht' nog eens duidelijk
uiteen te zetten. Hoewel de andere fracties daar het nut niet van
zien, zullen zij toch meedoen, zij het zonder de fractieleiders
zoals Bolkestein had gewild.
Negen jaar voor moord bij discotheek
arnhem» De rechtbank in Arnhem heeft een 20-jarige man uit
Ede veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf wegens moord.
Hij schoot op 29 maart van dit jaar een 35-jarige Wageninger
dood voor de deur van discotheek Fantasy in Wageningen. Het
slachtoffer wilde tussenbeide komen toen de man uit Ede zijn
vriendin aan haar haren over de parkeerplaats sleepte. Zijn be
hulpzaamheid moest hij bekopen met een fataal pistoolschot.
Zijn zwager raakte ernstig gewond, terwijl zijn vrouw een
schampschot opliep. In de Oudejaarsnacht stak de inwoner van
Ede een taxichauffeur neer, toen deze weigerde hem naar Am-
hem te brengen. Ook stak hij al eens in op een portier van een
nachtclub.
Bekeuring voor 'grafgroenschennerij'
ruurlo Een 24-jarige Amerikaan uit Michigan heeft in Ruurlo
een bekeuring gekregen voor 'grafgroenschennerij'. De man was
bezig op het kerkhof stekjes te knippen van struiken die op gra
ven staan. Bezoekers van het kerkhof vonden dat niet gepast en
deden bij de politie aangifte. De Amerikaan kreeg een bekeu
ring; de verzamelde stekjes zijn in beslag genomen. Uit het ver
hoor bleek dat de man elk jaar enkele maanden in Nederland
verblijft. Hier heeft hij een lucratieve bezigheid ontdekt: stekjes
van bomen en struiken knippen en die verkopen aan tuinders in
het Westland. Van de gemeente Ruurlo had hij toestemming ge
kregen stekjes te snoeien. De politie vond het echter te ver gaan
om groen van graven weg te halen.
Jonge tuinders bereid werken met illegalen te beëindigen
Het kabinet wil strenge straffen zetten op het weigeren
van werk in de tuinbouw. Werk in deze sector kan voor
veel werklozen worden beschouwd als passende arbeid.
Over de aard van de sancties wil het kabinet nog overleg
voeren met de arbeidsbureaus en de Vereniging Neder
landse Gemeenten. Dit schrijft het kabinet aan de Twee
de Kamer over de arbeidsproblematiek in de tuinbouw.
De notitie is een reactie op het rapport-De Boer dat afge
lopen zomer verscheen. Daarin staan aanbevelingen om
illegale arbeid in de tuinbouw terug te dringen.
schuldig maken met kracht
voortgezet."
Volgens het kabinet moeten
de wergevers werken in de tuin
bouw aantrekkelijker maken.
Tegelijkertijd moet het beleid
zich meer richten op de werk
zoekende.
Het aantrekken van arbeids-
den haag «anp
Volgens het kabinet is het te
werkstellen van illegalen een
verwerpelijke weg voor het op
lossen van personeelsproble
men. „Daarom wordt het strin
gent opsporen en vervolgen van
werkgevers die zich hieraan
krachten van buiten de Europe
se Gemeenschap wordt door
het kabinet uitsluitend gezien
als een noodoplossing voor de
korte termijn. Het aantal werk
vergunningen voor deze catego
rie arbeidskrachten wordt de
komende drie jaar dan ook ge
leidelijk verminderd.
Tegelijkertijd moet het tijde
lijk werken in de tuinbouw ge
makkelijker en aantrekkelijk
worden. Scholieren en studen
ten die tijdelijk in de tuinbouw
werken, krijgen daarom vrijstel
ling van premies en loonbelas
ting tot een maximum van
1.500 gulden per jaar.
Uitkeringsgerechtigden die
werk in de tuinbouw aanvaar
den, mogen met ingang van
1994 jaarlijks 3.100 gulden bij
verdienen zonder dat op hun
uitkering wordt gekort.
Jonge tuinders uit Noord- en
Zuid-Holland hadden gister
middag een gesprek met staats
secretaris Kosto van justitie over
de problemen in de tuinbouw.
De tuinders, verenigd in het
Hollands Agrarisch Jongeren
Kontakt, zeggen bereid te zijn
het werken met illegalen te be
ëindigen. Wel is het noodzake
lijk dat er een overgangsregeling
komt die de tuinders de tijd
geeft zich aan te passen aan de
nieuwe situatie, aldus het HAJK.
In een petitie werd Kosto ge
vraagd een einde te maken aan
de politierazzia's in het West-
land.
amsterdam anp
De seksuele kennis van Nederlandse scho
lieren laat nog steeds te wensen over. Meer
dan de helft van de meisjes weet niet waar
menstruatiebloed vandaan komt en een
derde van de jongens weet niet dat ze bij
hun eerste zaadlozing al vruchtbaar zijn.
Zeventig procent van de jongens en meisjes
vanaf dertien jaar weet niet precies wan
neer een vrouw vruchtbaar js. Dat blijkt uit
een puberteitsonderzoek onder scholieren,
uitgevoerd door tamponfabrikant Tampax
in Amsterdam.
De educatieve dienst Tampax-Nederland
hield in overleg met docenten op zes mid
delbare scholen een enquête onder ruim
vijfhonderd jongens en meisjes van dertien
jaar en ouder. Verder putte het bedrijf uit
antwoordenlijsten van vijfduizend lezers
van het jongerenblad Popfoto.
Uit het onderzoek blijkt dat driekwart van
de Nederlandse schooljeugd meer seksuele
voorlichting op school wil. Het viel de on
derzoekers op dat onder scholieren opval
lende misverstanden bestaan over puber
teitsverschijnselen bij de andere sekse. Zo
weet 13 procent van de meisjes niet dat
sperma het lichaam via de penis verlaat; 30
procent van de jongens weet niet dat de
menstruatie stopt zodra een vrouw zwanger
wordt.
utrecht anp
De opvang van asielzoekers en
ontheemden dreigt vast te lo
pen. De Interim Stichting Op
vang Asielzoekers (ISOA) en de
Stichting Projecten Opvang
Asielzoekers (POA), die in op
dracht van het ministerie van
WVC de centrale opvang voor
hun rekening nemen, meldden
gisteren dat de centrale opvang
in onderzoekscentra, asielzoe
kerscentra en de tijdelijke op
vangcentra volledig is benut.
Het gaat hier om 11.500 plaat
sen. Om de voortdurende
stroom asielzoekers en ont
heemden toch op te vangen,
moet worden uitgeweken naar
noodvoorzieningen, .zoals ho
tels en pensions.
Volgens de stichtingen werd
verwacht dat het aantal asiel
zoekers zou dalen. Maar het te
gendeel is waar: er kwamen in
oktober meer asielzoekers dan
in de vergelijkbare periode van
1991. Per week melden zich on
geveer honderd ontheemden
uit het voormalige Joegoslavië
en vierhonderd of meer asiel
zoekers. Het gebrek aan op
vangplaatsen wordt tevens ver
oorzaakt doordat gemeenten te
weinig plaatsen beschikbaar
stellen.
De opvang van ontheemden
bij gastgezinnen loopt ook nog
niet naar wens. Op dit moment
verblijven veertig ontheemden
bij gastgezinnen. In augustus
verklaarden duizenden Neder
landers zich nog bereid als gast
gezin op te treden.
Dordrecht De milieu-organisatie Greenpeace heeft gisteren 55.000 handtekeningen
aangeboden aan de directie van het chemie-concem Dupont in Dordrecht. De handteke
ningen werden in de zomermaanden verzameld na een oproep in het Greenpeace Magazi
ne. Bij de ingang van het bedrijf zette de milieu-organisatie een kleurige paraplu neer, met
daarin een gat, dat de aangetaste ozonlaag moet symboliseren. Greenpeace wil met de ac
tie bereiken dat het Dordtse bedrijf de produktie van CFK's en HCFK's (een CFK-variant)
onmiddellijk stopzet. Begin april voerde Greenpeace ook al actie bij Dupont. Toen klonken
25 leden van de milieu-organisatie zich vast aan een goederentrein, die chloor bevatte.
Chloor is een belangrijke grondstof voor de produktie van CFK's. Behalve de handtekenin
gen bood Greenpeace ook een rapport aan, waarin een lijst met alternatieve stoffen voor
HCFK's en CFK's is vernield. Volgens woordvoerder H. Post van Dupont wordt gewerkt
aan de beëindiging van de CFK-produktie eind 1994. Voor de HCFK's wordt al naar alter
natieven gezocht, maar concrete maatregelen om de produktie te staken zijn er vooralsnog
niet
Amsterdam Met grote precisie werd gisteren de nieuwe klokketo-
ren op de Olofskapel geplaatst Deze kapel op de kop van de Am
sterdamse Zeedijk wordt maandag door het Golden Tulip Barbizon
Palace als congrescentrum in gebruik genomen. Met het plaatsen
van de tien meter hoge klokketoren werd de renovatie van het ge
bouw afgerond. In de zeskantige toren zit een uurwerk met aan drie
zijden een wijzerplaat. Aan de hand van oude gravures is de oor
spronkelijke toren nagemaakt die in het begin van de zestiende
eeuw werd geplaatst en in 1860 van de Olofskapel verdween. Op de
achtergrond rechts staat de Zuiderkerk. foto nieuw anefo
kostenstijgingen van auto en
openbaar vervoer gelijk moeten
oplopen, maar steunt het
pleidooi van de PvdA niet. Het
CDA vindt dat niet alleen moet
worden gekeken naar de benzi
neprijzen - die niet worden ver
hoogd - maar ook naar de vaste
autokosten, zoals de motorrij
tuigenbelasting, die wel om
hoog gaat. De PvdA wijst er ech
ter op dat de automobilist zo
niet rekent en slechts uitgaat
van de variabele kosten, dus de
benzineprijs.
Ook de WD is niet op voor
hand enthousiast over het
PvdA-voorstel om de tariefstij
ging in het openbaar vervoer te
beperken. „Ik vraag mij af waar
die inkomstenderving uit moet
worden betaald. Ik vrees dat dit
ten koste zal moeten gaan van
de investeringen in de infra
structuur en daar zijn wij perti
nent op tegen", aldus WD-
woordvoerster Jorritsma.
De PvdA weigert vooralsnog
ook in te stemmen met een
voorgenomen bezuiniging van
25 miljoen gulden op het
streekvervoer. De gehele Kamer
vroeg zich bezorgd af waar mi
nister Maij-Weggen de 128 mil
joen gulden aan bezuinigingen
denkt weg te halen, die haar net
afgelopen weekeinde door het
kabinet zijn opgelegd. De mi
nister geeft vandaag antwoord.
foto anp hans steienmeier
den haag gpd
De tarieven in het openbaar
vervoer mogen in 1994 niet met
zes tot acht procent omhoog,
zoals het kabinet wil, maar
moeten worden beperkt tot
maximaal vier procent. Dit
heeft PvdA-woordvoerder Van
der Vaart gistermiddag gezegd
bij de behandeling van de be
groting van Verkeer en Water
staat in de Tweede Kamer. Als
bovendien blijkt dat het open
baar vervoer zich ten opzichte
van het autogebruik volgend
jaar negatief ontwikkelt, dan
dienen de tarieven voor open
baar vervoer in 1994 helemaal
niet te worden verhoogd.
De PvdA ziet geen kans meer
om de voor volgend jaar ge
plande tariefstijging van zes
procent te beperken. De ver
voersbedrijven hebben die ver
hoging namelijk al goeddeels
voorbereid. De PvdA wil de ta
riefsverhoging voor het open
baar vervoer beperken, omdat
autogebruikers met een kleinere
verhoging worden geconfron
teerd. Dit terwijl in het regeer
akkoord is afgesproken dat die
verhogingen gelijk zullen lopen.
Van der Vaarts partijgenoot
Van Gijzel merkte op dat de ge
plande tariefsverhoging niet
leidt tot kwaliteitsverbetering
van het openbaar vervoer.
„Mensen die de overstap van
auto naar openbaar vervoer
hebben gemaakt, dreigen zo
weer af te haken", aldus Van
Gijzel. Het kabinet acht de ta
riefsverhoging nodig om het
openbaar vervoer kostendek
kend te maken.
Het CDA vindt ook dat de
Prins Bemhard mag zijn handen dan
weieens vuil hebben gemaakt, die van de
verschillende Nederlandse regeringen
zijn - in relatie tot de prins - ook verre
van schoon. Zij zijn in de periode 1946-
1976 op zijn minst slordig omgegaan
met de bijzondere positie van de man
van de Koningin.
De verschillende regeringen maakten
bovendien meermalen dankbaar gebruik
van „goodwill ambassadeur" Bemhard.
Dat geldt ook voor het kabinet-Den Uyl,
de regering van de Lockheed-affaire, die
de prins opdracht gaf de banden met de
sjah van Iran te verbeteren. De huidige
premier Lubbers profiteerde mee als mi
nister van economische zaken. Dat staat
in het boek 'De Prins-gemaal' van jour
nalist Harry van Wijnen, dat gisteren ver
scheen bij uitgeverij Balans.
De regering deed van 1946-1976 alsof
de Prins der Nederlanden, ofwel de
„prins-gemaal", staatsrechtelijk niet be
stond, stelt Van Wijnen. De ministeriële
verantwoordelijkheid werd zwaar veron-
tachtzaamd, terwijl de prins toch „in de
gevarenzone van Lockheed zwom" en
intensieve contacten met het internatio
nale bedrijfsleven onderhield.
In zijn hoedanigheid van inspecteur-
generaal van de krijgsmacht - en dus wel
vallend onder ministeriële verantwoor
delijkheid - nam hij ook nog eens een
deel van de internationale contacten met
de internationale vliegtuigindustrie over
van minister van oorlog Staf.
Het gehele internationale werkterrein
van de prins had volgens Van Wijnen al
in 1946 onder één centraal punt van toe
zicht (de premier) moeten komen. De
meervoudige status van de prins leverde
te veel problemen op: dan was hij mili
tair, dan weer delegatieleider van een
economische missie, dan weer lid van
het Koninklijk Huis.
„Er was altijd een grijze zone waarin
het toezicht niet voorzag en waarop,
door gebrek aan overleg tussen de mi
nisters, de ministeriële verantwoordelijk
heid in de praktijk geen vat had." Van
Wijnen wijt een en ander aan gemak
zucht en aan de kortstondigheid van de
diverse ministerschappen. De arm van
de ministeriële verantwoordelijkheid
slaagde er niet in „overzee" te reiken,
waar de prins juist zo actief was.
Intussen had de prins een grote inter
nationale reputatie gekregen: de sjah
wilde alleen maar met hém onderhande
len en president Kennedy excuseerde
zich uitputtend tegenover de „prins-ge
maal" over het mislukken van onder
handelingen over landingsrechten voor
de KLM in Los Angeles.
„De internationale reputatie van prins
Bernhard berustte ten dele op mystifica
tie, zoals het duidelijkst bleek in de VS,
waar zijn persoonlijke kwaliteiten veelal
met politieke invloed werden verward",
aldus Van Wijnen. „De Nederlandse re
gering had hier duidelijkheid kunnen
scheppen doch liet dit na. Zolang de
voordelen groter waren dan de nadelen
liet de regering het internationale mis
verstand over de invloed van de prins
voortbestaan. Als zij dat (internationaal
voordelige) misverstand uit de weg zou
hebben geruimd, dan was de kip met de
gouden eieren wellicht van de leg ge
raakt."
De prins struikelde in 1976 over de
Lockheed-affaire en werd door het kabi
net-Den Uyl bestraft. Dat laatste noemt
Van Wijnen gegrond, maar „de motive
ring van het oordeel van de regering was
niet vrij van hypocrisie en ze was vooral
onevenwichtig.„De regering had nau
welijks toezicht op de prins uitgeoefend,
geen enkel kader voor hem aangegeven
en geen schrikdraad gespannen. En ook
het parlement had hem, zeer wel wetend
dat hij een vrijbuiter was, altijd laten be
gaan."
Saillant is vooral het hoofdstuk „Trou
bleshooter in Teheran", waarin Van Wij
nen een geheime missie van de prins
naar Iran onthult, gemaakt in opdracht
van het kabinet-Den Uyl. Het land had
de handelsbetrekkingen in 1974 verbro
ken vanwege de begrijpende houding
van Nederland tegenover de bezetters
van de Iraanse ambassade in Wassenaar.
Een Nederlandse missie naar Teheran
zou alleen slagen als een „beproefde
aloude kunstgreep" zou worden toege
past en Bemhard in de strijd werd ge
worpen. De prins reisde in april 1975
naar Teheran en bereidde er de weg voor
minister van economische zaken Lub
bers en zijn missie.
Lubbers kon zich de activiteiten van
de prins in Teheran, in 1977 in een ge
sprek met Van Wijnen, niet herinneren.
De auteur van „De Prins-gemaal" spoor
de echter brieven op waaruit het tegen
deel blijkt. Uit maart 1975 is er een brief
van de huidige premier waarin hij de
prins gegevens verstrekt over projecten
en leveranties „waarin het Nederlandse
bedrijfsleven bijzonder is geïnteres
seerd" en uit juni een bedankje: „Ik ben
mij ervan bewust dat de recente bespre
king die u met de sjah hebt gevoerd in
belangrijke mate tot het welslagen van
de economische missie heeft bijgedra
gen."
Toys R Us concurrent Bart Smit en lntertoys
zuid-oost Azië en Canada is de
onderneming actief.
De winkelformule van Toys R
Us is vergelijkbaar met die van
Ikea: groot, goedkoop en toe
gankelijk. De vestigingen verko
pen al het speelgoed dat op de
wereld wordt gemaakt. Door de
hoge omzet kunnen de prijzen
laag blijven. Van alle speelgoed
die fabrikant Fisher-Price ver
vaardigt, wordt bijvoorbeeld
ongeveer een kwart verkocht via
Toys R Us-winkels.
Het Amerikaanse bedrijf zal
een serieuze concurrent vor
men voor Bart Smit en lnter
toys. Deze twee speelgoedke
tens. die elkaar in omvang nau
welijks ontlopen, betwisten el
kaar al enkele jaren het markt
leiderschap. In de speelgoed
sector ligt de nadruk de laatste
jaren op prijsconcurrentie en
minder op kwaliteit.
De Amerikaanse speelgoedke
ten Toys R Us stort zich op de
Nederlandse markt. Volgend
jaar wil het bedrijf op diverse
plaatsen in de Benelux zogehe
ten megastores openen met
voordelig geprijsd speelgoed.
Toys R Us-winkels zijn gemid
deld twintig keer zo groot als
een normale speelgoedzaak en
zijn doorgaans gevestigd aan de
rand van de stad.
Directeur P. Bomas bevestigt
dat Toys R Us zich volgend jaar
op de Nederlandse speelgoed-
markt zal begeven, maar wil
nog niet zeggen waar precies of
tot hoeveel vestigingen is beslo
ten. Het van oorsprong Ameri
kaanse bedrijf opende eerder
met succes mammoetwinkels in
Frankrijk, Spanje, Groot-Brit-
tannië en Duitsland. Ook in
Recordaantal
kinderzegels
bussum GPD
Dit jaar is een recordaantal kin
derpostzegels en kaarten ver
kocht. Dr. M. de Haan. alge
meen directeur van de Stichting
Kinderpostzegels Nederland
(SKN), maakte gisteren in Bus-
sum bekend dat de opbrengst
dit jaar ongeveer één mfljOM
gulden hoger zal liggen dan de
afgelopen jaren toen de gemid
delde omzet tien miljoen be
droeg. „En 1995 wordt het jaar
van de twintig miljoen", voor
spelde mr. J. de Valk, bestuurs
voorzitter van de SKN.
Het succes is volgens de
Stichting Kinderpostzegels te
danken aan de nieuwe wijze
van geld innen. Voor het eerst
hoefden de ruim 300.000 basis
scholieren niet meer met con
tant geld over straat, omdat de
kopers een eenmalige machti
gingskaart konden gebruiken.
Volgens Valk leverde dit niet
meer klanten op. maar wel gro
tere bestellingen. Meer dan ne
gentig procent van de betalin
gen is via de machtiging ge
daan.
Met de opbrengst verwacht
de SKN meer dan 1.400 projec
ten te steunen op het gebied
van de kinderhulp en jeugdwel-
zijnszorg in Nederland en de
Derde WerekL
