Befaamde
dichters
naar Leiden
Je zult mij niet horen zeggen dat
ik tussen de grote jongens hoor'
Cultuur&Kunst
H.J. Wolter, een onbekend
impressionist in De Paauw
Sigrid Koetse
imponeert als
diva Callas
Kunstenaarsbibliotheek
naar Van Gogh Museum
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1992
W ACT* cm VAN MOCW Ruecao
Gedichtenexpositie
leiden Onder de titel 'Gedichten voor u en mij' zijn gedichten
an Leidenaar Pieter van der Heijden tot en met 6 december in
de Centrale Bibliotheek in Leiden te zien. Zowel alledaagse als
ingewikkelde onderwerpen verwerkt Van der Heijden in puntige
gedichten. Op zondag 15 november leest de dichter voor uit ei
gen werk. Dat gebeurt om 14.00 en 15.00 uur. De gedichten zijn
steeds tijdens de openingsuren van de bibliotheek aan de
Nieuwstraat te bewonderen.
Speelkaarten en beelden
noordwukerhout Een verzameling speelkaarten van 1 lenk Svts-
ma en door Nel Ravensbergen vervaardigde keramische beelden
zijn tot 28 november tentoongesteld in de bibliotheek van
Noordwijkerhout. De bibliotheek is maandag, woensdagen vrij
dagopen van 14.00-17.00en van 19.00-21.00 uur. opdonderdag
en zaterdag van 10.00-1230 uur.
KofFieconcert met gitaarmuziek
roelofarendsveen Het Segovia Guitar Quartet speelt tempera
mentvolle Spaanse en Zuidamerikaanse muziek en eigen arran
gementen van bekende werken (De Falla. Ravel. Brahms) tijdens
een koffieconcert op 8 november. In Dorpshuis De Alkeburcht in
Roelofarendsveen. Aanvang: 13.00 uur.
Prijs voor Duitse componist
Amsterdam» De 20-jarige Duitse componist Birger Helmut Peter
sen heeft voor zijn compositie 'Fadensonnen' de Europese com-
positieprijs 1992/1993 voor jonge Europese componisten tot 35
jaar gewonnen. Aan de wedstrijd deden 47 deelnemers mee. De
winnende compositie zal worden uitgevoerd als verplicht onder
deel van de eerste ronde van het 14de Nationaal Vioolconcours.
Dat in maJrt en april 1993 in het Concertgebouw in Amsterdam
wordt gehouden.
recensie irene van beveren
Expositie van landschappen en stadsge
zichten van H.J Wolter. tot 7/12. di t/m
vr, 10-16 uur. za en zo 13-16 uur. De
Paauw, Raadhuislaan 22,
Hendrik Jan Wolter (1873-1952)
zou je een slachtoffer kunnen
noemen van de inmiddels ach
terhaalde eis dat kunst vernieu
wend moet zijn. Veel van zijn
werken doen zeker niet onder
voor die van kleur- en lichtvir-
tuozen als Monet. Sisley en
Seurat. Alleen schilderde YVolter
ze dertig jaar later. En dat
maakte hem tot een knap na
volger. niet tot een voorloper of
baanbreker, waardoor hij eigen
lijk al tijdens zijn leven als schil
der in de vergetelheid raakte.
Twee tentoonstellingen en
een onlangs verschenen mono
grafie moeten daar verandering
in brengen. In het Wassenaarse
raadhuis De Paauw zijn tot 7
december stadsgezichten en
landschappen te zien. Daarna
zal deze expositie, aangevuld
met figuurstukken, vanaf 15 de
cember een vervolg krijgen in
museum Flehite in Amersfoort.
'Hendrik Jan Wolter, schilder
van licht en kleur', de pionogra-
fie geschreven door Klaas de
Poel. munt niet uit in stijl, maar
het boek bevredigt de nieuws
gierigheid naar het leven en
werk van deze nog onbekende
schilder.
De in Amsterdam geboren
Wolter studeerde aan de Ant
werpse Academie des Beaux
Arts. Aanvankelijk ontwikkelde
hij zich als figuurschilder, maar
door een studieverblijf in Parijs
raakte hij voorgoed in de ban
van de Franse impressionisten.
Hij werd vooral gefascineerd
door het effect van zonlicht op
water. Veel sprankelende sfee
rimpressies van havens en rivie
ren heeft hij nagelaten, ondanks
zijn tijdrovende functies als
hoogleraar aan de Rijksacade
mie voor Beeldende Kunsten in
Amsterdam en later als voorzit
ter van de Commissie voor bui
tenlandse kunsttentoonstellin
gen.
In De Paauw is een aantal van
deze doeken te zien, zoals 'Uit
varende vissersvloot in de baai
van Polperro' uit 1913. Het is
geschilderd met vele speelse
streepjes in kobaltblauwe,
paars-rose en groen-gele varia
ties, waartussen het lichte doek
zichtbaar blijft. Elke toets sug
gereert de beweging van het in
het licht schitterende en
vonkende water. Het doek
vormt een van de hoogtepunten
van de tentoonstelling.
Een ander is het 'Gezicht op
de Amstel bij voorjaarslicht' uit
circa 1918. De Poel heeft in zijn
boek bij Woliers Amstelgezich-
ten een citaat opgenomen van
N.R.C.-recensent Han Redeker.
Deze schreef naar aanleiding
van een overzichtstentoonstel
ling, ter gelegenheid van de
honderdste geboortedag van de
schilder, dat Wolter "in zijn
Amsterdamse stadsgezichten de
tintelende lichtheid en leven
digheid van de Parijzenaars be
nadert. De beste werken uit die
periode kan men zonder be
zwaar tussen Parijse impressio
nisten hangen."
Boek van Betty Mahmoody
bekroond met Publieksprijs
amsterdam
Het boek 'ln een sluier gevan
gen' van de Amerikaanse Bettv
Mahmoody (47) heeft de Pu
blieksprijs voor het Neder
landse Boek 1992 gewonnen.
Dat is de -verrassende- uitslag
van de stemming die vanaf be
gin september in honderden
boekhandels en bibliotheken
heeft plaatsgehad. Mahmoody
nam de prijs, een bedrag van
15.000 gulden en een sculp
tuur van Jeroen Henneman.
gisteren in de Rode Hoed in
Amsterdam persoonlijk in ont
vangst.
De winnende titel is het eni
ge vertaalde boek uit de top
vijf van kanshebbers. 'In een
sluier gevangen' verwierf in to
taal 9 procent van de meer
dan elfduizend uitgebrachte
stemmen. Voor het boek
'/wemmen met droog haar'
van Kees van Kooten was met
8 procent van de stemmen
een tweede plaats weggelegd.
In een sluier gevangen ver
telt het waar gebeurde verhaal
van een Amerikaanse vrouw
die is getrouwd met een Ira
niër. Het huwelijk raakt onder
spanning wanneer haar man
in de ban komt van de revolu
tie van ayatollah Khomeini. De
met haar dochtertje uit Iran
weg te komen
Wereldwijd zijn van- Mah
moody's boek 15 miljoen
exemplaren verkocht. In Ne
derland zijn dat er 150.000. De
schrijfster werd in 1990 in
Duitsland gekozen tot Vrouw
van het Jaar
Volgens de directeur van de
CPN B. Henk Kraima. is het
opvallend dat acht van de boe
ken uit de top 10, literaire boe
ken zijn. Even opmerkelijk
noemde hij het dat zeven van
de boeken uit de top 10 zijn
geschreven door een vrouw.
Naast de winnares zijn dat
i icii,i i laane 11 Ie heren van
thee -3de plaats), Margriet de
Moor (Eerst grijs, dan wit. dan
blauw -4de), Connie Palmen
(De wetten -5de), Renate Ru
binstein (Mijn beter ik -7de),
Benoite Groult (Een eigen ge
zicht -8ste) en Renate Dorres-
tein (Het hemelse gerecht -
10de)
Diverse onderzoeken wijzen
uit dat vmuwen vaker boeken
lenen, kopen en lezen. Zo zijn
er twee keer zoveel vrouwen
lid van een bibliotheek dan
mannen, wordt 60 procent van
de boeken door vrouwen aan
geschaft en besteden vrouwen
40 procent meer tijd aan het
lezen van boeken dan man-
Vorig jaar ging de Publieks
prijs naar Annie M G. Schmidt.
De bekroning was toen nog
Poetry International in de Burcht
Poetrv International, het jaarlijkse poëziefestival van de
Rotterdamse Kunststichting, gaat zich volgend jaar ge
deeltelijk afspelen in Leiden. De gemeente Leiden is in
gesprek met de organisatoren van de poëziemanifestatie
over één of meerdere avonden waarop dichters van
naam, in de Leidse Burcht, uit eigen werk zullen voordra
gen.
leiden» jan rusdam
De Stichting Poetry Internatio
nal, die verantwoordelijk is voor
de organisatie van het festival
dat jaarlijks in Rotterdam plaats
vindt, heeft zich voorgenomen
in de komende jaren haar vleu
gels, nationaal en internatio
naal. uit te slaan. Het jaarlijkse
festival, dat ook internationaal
altijd zeer in de belangstelling
staat, blijft zich gewoon in de
Maasstad afspelen. Onder het
motto Poetry on the Road' vin
den andere activiteiten nu ook.
v erspreid door het jaar, elders in
het land plaats
Het festival kent elk jaar ver
nieuwingen en veranderingen.
Wat niet verandert is dat zowel
het festival als de andere projec
ten blijven draaien om de dicht
kunst. Daarnaast spelen zich de
laatste jaren tal van andere acti
viteiten af, zoals: een vertaal
project, speciale programma's
voor studenten, middelbare
scholieren en andere doelgroe
pen, video- en filmvoorstellin
gen, een boeken- en kunst
markt.
De precieze invulling van het
programmagedeelte dat zich in
Leiden afspeelt is nog niet be
kend. ..De besprekingen met de
Stichting Poetry International
verkeren nog in een vroeg stadi
um". aldus het hoofd van de di
rectie kunst en cultuur van de
gemeente Leiden. Y. van Baarle.
..Ons uitgangspunt is hetzelfde
als dat van Poetry, namelijk een
zo breed mogelijk publiek in de
gelegenheid stellen kennis te
maken met verschillende vor
men van poëzie. In de praktijk
zal het er op neer komen dat op
één of meerdere avonden poë
zie door de dichter, in levende
lijve, wordt verwoord."
De eerste Leidse manifestatie
zal zich vermoedelijk in maart
volgend jaar afspelen. In Leiden
werken de gemeente, de stich
ting Burcht Literair, de Rijksuni
versiteit en de Maatschappij der
Nederlandse Letterkunde wat
de organisatie ervan betreft, sa-
Yvonne van Baarle: „Ons uitgangspunt is hetzelfde als dat van Poetry
Robert Cray met BB King in Ahoy':
Dichtbundel
J.P. Ravvie
uitverkocht
rotterdam ton de jong
Eric Clapton noemde hem zon
der aarzeling de gevoeligste gi
tarist ter wereld. Adembene
mende gratie, vond Slowhand.
Maar Robert Cray is geen man
die met de gitaar naast zijn bed
slaapt. Laat staan dat hij dage
lijks met een hoofd vol melodie
tjes wakker wordt. Robert Cray,
part-time huismus, denkt bij
het ontwaken meestal maar aan
één ding: koken.
Een fervent amateurkok. De
samenstelling van het avonde
ten rijpt bij hem al in de vroege
uurtjes van de dag. Voor een ar
tiest die de aardkloot afjakkert
kan geluk simpelweg bestaan
uit potten, pannen en een oven.
„Ik mag graag wat dingen uit
proberen."
Woensdagmorgen. Geen re
cepten. vandaag. Daarvoor was
de Amerikaanse verkie
zingsnacht te lang en vermoei
end. Pas toen kort voor vijf uur
in de Hollandse ochtend de be
noeming van Bill Clinton als de
nieuwe president van de Vere
nigde Staten bekend werd. gin
gen op zijn hotelkamer de luik
jes dicht.
Zelf had Cray bij volmacht
ook op Clinton laten stemmen:
..lk denk dat hij de heste keus is.
Clinton communiceert beter
met de mensen dan Bush, denk
ik. Bush stond niet meer in con
tact met de massa. Bovendien
wordt het echt tijd voor veran
deringen. Er zijn veel mensen
zonder werk. er is een recessie-
Nee. nog vier jaar Bush zou te
veel van het goede zijn geweest,
vreesik."
Publiek
Voor Robert Cray is er in de af-
gi-kiprn j.m-n nnk vcrl vcran-
derd. De sympathieke bluesgi
tarist. die al sinds 1974 met spel
en stem een enthousiast, maar
in omvang bescheiden publiek
beMMetw, brak In 1986 «ra*
reldwijd door met zijn album
Strong Persuader, geholpen
door de hitsingle Right Next
Door (Because Of Mei Sinds
dien geldt de Robert Cray Band
als een gedegen, gewaardeerde
act op alle continenten. Cleane,
technisch perfecte muziek, die
goed in het gehoor ligt, maar
niet altijd even avontuurlijk
klinkt. Dire Straits met soul. zeg
mpar
..Niet avontuurlijk? Mmmm",
wikt Cray, ..dat mogen de men
sen best zeggen, maar het hangt
er maar vanaf waar je naar luis
tert. Ik ben zelf gek van ballads,
langzame nummers. Misschien
vullen we tiaar nog eens een
heel album mee. Maar er staan
Cray Band. Blues, soul en pop
smelten hernieuwd samen in
tien gelikte songs, die alle ge
schraagd worden door het ge
luid van Cray's Fender Strato-
astei i fel minnetje dl op 12
jarige leeftijd zijn eerste Harmo-
ny-oitaar kreeg, heeft 27 jaar
verder het patent op een vol
strekt eigen, glasheldere sound
Gave7 Of ontwikkeld talent?
„Ik weet het niet. Ik doe gewoon
m'n stuff. Je luistert veel. Het
hangt er ook vanaf hoe je je in
strument benadert. Een kwestie
van veel oefenen, ook. al oefen
ik heus niet zoveel als men wel
zou denken. Echt niet elke dag.
Er gaan dagen voorhij dat ik de
gitaar gewoon in een hoekje laat
Mn i tan hab ft «ral ma §ran
zin. Hangt ook van m'n stem
ming af. Gitaar spelen is name
lijk tevens wérken, zeker als je
op het podium staat Werken en
denken. Denken over hoe je de
volgende frase zingt, of hoe je
een ander ritme speelt, en hoe
je met de rest van de band het
best tot zijn recht komt. Daar
denk je wel degelijk bij na li
chaam en hersens maken over-
Aanvankelijk speelde hij pia
no. maar The Beatles brachten
hem op andere gedachten De
jaren zestig, iedereen ging gitaar
spelen Piano was klassiek en op
slag stoffig en dom. weet hij
nog.
Fender
Tegenwoordig beroert hij een
Stratocaster naar eigen ont
werp. gebaseerd op net beste
van twee Fender modellen uit
'64 en 'R5 Tot grote waardering
van monumentale snaarbroc
derx. zoals Clapton, Keith Ri-
hards, fehu I H<«fe| Q BB
King, met wie hi| vanavond in
Ahoy' staat. Robert heeft zijn
idolen van gisteren ruimschoots
ingehaald, maar ziet ze desal
niettemin nog steeds als idolen
..Het zijn nog steeds m'n hel
den. hoor Ik heb afgelopen zo
mer een paar optredens gedaan
met BB Ik kan je verzekeren dat
dat best intimiderend is Dan
kijk jf oxrr jf v houder, rn dan
staat BB King daar1 Terwijl je als
AMSTERDAM ANP
De dichtbundel 'Onmogelijk
Geluk' van de Groningse
dichter lean Pierre Rnwie, die
eind augustus verscheen, is
deze week uitverkocht Sinds
Rawies televisieoptreden af
gelopen zaterdag zijn dage
lijks zo'n 500 exemplaren ge
kocht, waardoor het boek tij
delijk niet meer leverbaar is.
Nog nooit zijn van een poë
ziebundel zoveel exemplaren
in zo korte tijd verkoctn. al
dus Uitgeverij Bert Bakker
In totaal zijn sinds de ver
schijning van dc bundel
6.000 exemplaren om de
toonbank p'gaan Dat is on
gekend. aldus een woord-
voerder van Bert Bakker.
..Normaal ben je al blij als je
binnen dne |aar duizend
dichtbundeltjes kwijt raakt.'*
Van Rawies bundel 'Woelig
Stof uil 198*1 zijn sinds de
verschijning 10.000 exempla
ren verkocht. "Woelig Stof is
evenals de bundel 'Oude Ge
dichten' uh 1990 nog ge
woon te koop.
Dr verkoopcijfers van 'On
mogelijk (ieluk* zijn ook In
vergelijking met die van pro
za iri.liukwekkend Van een
Ivestsellcr als de Slinger van
Foucault van Umberto fru
werden dagelijks verrtig
vijftig exemplaren verkocht.
Koenigscollectie:
130 werken zoek
OraHAAC» AHP
Van de 526 tekeningen n de
oorspronkelijke Nederlandse
Koenigscollectie zijn er n
vee r 130 ziM'kgct
gisteren toen de Nederlandse
ambassadeur in Moskou. Vo
de collectie mocht inzien
De Russische autoriteiten
hebben Vos niet verteld waar de
ontbrekende tekeningen zou
den kunnen zijn De Neder
landse ambassadeur zag de te
keningen in een museum in
Moskou, maar dat ts waa
schijnltjk niet de plaats waar de
tekeningen sinds de Tweede
Wereldoorlog zijn bewaard
De Nederlandse Kocnigscol-
lectie, met onder meer werken
van Rembrandt en Cëzanne,
werd ujdens dc oorlog door de
Duitsers geroofd en aan het ein
de van de oorlog w eer door dc
Russen meegevoerd alsooriogs
huil
RICENSH CONNY V
door Tonwtg'ü»p A
Het levensverhaal van de legen
darm he operazangeres Maria
alias bewijst dat je in je vnkgi
bied het hoogste kunt berriken,
maar dat de uefdc toch hel b»
langrijkste is.
Op grond van interviews die
Callas ooit beeft gegeven,
maakte lean-Yves Piek een stuk
over het leven van de opcradiv a.
die door Signd Koetse wordt g<
spreid De rol is haar op het lijf
geschreven. Adembenemend
mooi staat ze. in het zwart ge
kierd. in een sober decor dat
bestaat uit «en tafel, ren stoel
rn twee zuilen Ut! de houding
die Koetse aanneemt blijkt dat
de zelfvoldane ijdele alias in
haar hart altijd het jonge,
kwetsbare metsjr is gehint n
Op het eerste gezicht staat er
een trotse vrouw, maar als i«-
beter kijkt zie je dat haar hoofd
licht gebogen is. Haar houding
is niet ontspannen ze omarmt
zichzelf alsof ze het koud heeft
lilt het stuk blijkt dat Callas ren
eenzame vrouw was Haar eer
stc huwelijk mislukt Haar twee
de grote liefde, de scherps mag
naat Onassis. laat haar in de
steek voor de presidentsvrouw
Jat ky Kenncdv
De pnma donna laat zkh
echter met kennen rn legt /i< h
nog meer toe op haar opera-
werk. Sigrid Koetse maakt van
(alias een magische vrouw die
afstoot door haar ijdele en zrlf
voldane uitxprakrn maar die
aantrekt door haar vechtlust
Haar werk wordt haar leven rn
haar leven wordt haar werk
doet er alles voor om de gunst
van de toeschouwers te knjgi-n.
Als zr problemen met haar
stem krijgt, laat het publiek haar
echter vallen als een baksteen
Van Callas blijft niet meer over
dan een hoopje diende Dc
slotscène symboliseert deze n»
der laag op subtiele wijze
Callas staat in «en lange
zwarte jurk met haar rug naar
bet publiek toe. haar hoofd is
licht grbogrn Opera muziek
klinkt op dr achtergrond rn mi
nutrnlang staat Gallas daar. ais
de onttroonde koningin van dc
opera Op dat moment spnngl
er zo'n zeldzame vonk oo r van
de theatermaker naar dr lor
«houwer Waar (alias in on
grnadc vlH bij het publiek,
heeft Koetse door haar indnik
wekkende spel ren voile zaal
Robert Cray is zelf gek van ballads, langzame nummers. „Maar er staan
op bet nieuwe album ook best funky stukken, boor." fotocao
op het nieuwe album ook best keuze tussen langzaam en up
funky stukken, hoor. Men kan tempo.'
tenminste niet zeggen dat we I Was Warned, heet het ze
oneerlijk zijn geweest in onze vende album van dc Robert
pot. Daar kan ik niet
gen. weet je. Ie zult mij
ren zeggen dat ik vin»
Het Van Gogh Museum in Am-
strrdam heeft de bibliotheek
van dr kunstenaar iging
Artl et Amicftiae in bezit gekir
grn Dat betekent dat de biblio
theek als geheel behouden en
KMBnkriijk hliift ra beeft het
Van (iOgh Museum gisteren be
Dr kunstenaarsvereniging,
die ln 1839 werd opgericht om
de status van kunstenaars te
verbeteren, was ai enige tijd op
zoek naar een nieuwe bestem
min» voor hrt boekenbezit om
de oecls opgeslagen collectie
beter tot haar recht tc latrn ko
men Tijden» de onlang» grbou
den kelen vergadering viH de
keus op het Van (»ogh Museum
Voor de bibliotheek van liet
n. dir i« fp«prri»liM
in negentiende eruwse ku
brtekrnt de verwerving var
Artl bibliotheek een roti
waa rdevoUr aanvulling
Het aankoopbeleid van
kunstenaarsvereniging rk
zich sinds haar oprichting oj
kunsttijdschriften en dr vai
rafuur. die vaak te kostbaar
om door kunstenaars prtvi
worden aangrxrhaft IV me
werken zijn echter grxchonl
In de twintigste eeuw nam
belang van de biNiotherk v
dr leden snel af. Er werd
De verzameling bleef wel i
lendeels intact In de jtftfi
vrntig werd het bocienbext
ln kaart grbracht.
