De Bijlmerramp en de zwarte humor
Streep door schone bussen
'Dit heeft het Leidsch
Dagblad toch niet nodig'
KLM doet het minder
slecht dan concurrenten
Het Gesprek van de Dag
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1992
Hij slaat op 25 plaatsen in Lei
den: een akelige skinhead die
de Hitlergroet brengt. Len eer
ste biik leven proaam lift op.
Pas na beter kijken blijkt het om
een advertentie van het Leidsch
Dagblad te gaan met daarboven
de tekst: 'Goed nieuws is soms
om je voor te schamen".
Die nieuwste reclamecampagne
is niet bij iedereen goed geval
len tam nog i naln n a
geerden geschokt en zijn teleur
gesteld in het l Ékh Dagblad.
Leidse raadsleden uitten in een
commissievergadering hun on
genoegen over de poster De
Leiderdorpse mevrouw F..G.
Breekveldt schreef behalve een
brief aan de redactie ook een
brief aan het Leidse gemeente
bestuur. Daarin vraagt zij om
dergelijke reclameboodschap
pen voortaan niet meer in de
zogenaamde mupi's te laten
plaatsen.
Volgens mevrouw Breekveldt
uit Leiderdorp is het de krant in
elk geval gelukt om de aandacht
op zich te vestigen ..De recla
memaker heeft er heel goed
over nagedacht hoe de aan -
dacht te vangen en vast te hou
den. En ik moet toegeven dat hij
uitstekend is geslaagd in zijn
opdracht. Maar of dit positief
uitpakt voor het Leidsch Dag
blad durf ik te betwijfelen oor
mij heeft de krant hierdoor iuist
een negatieve uitstraling gekre
gen'. zo zegt Breekveldt
Volgens haar veroorzaakt de
campagne ook op andere gebie
den veel schade. Zo denkt zij
dat de levensgrote poster bij
sommigen 'de É1ÜIMWIÜI
agressieve gevoelens' versterkt.
Voor anderen geldt volgens
haar dat het verleden onnodig
opnieuw wordt opgerakeld en
dat 'angst voorde toekomst'
wordt gewekt Breekveldt ver
denkt het Leidsch Dagblad er
kortom van om met een agres
sieve reclame-campagne het
abonnementsbestand te willen
vergroten. ..En dal had het
Leidsch Dagblad toch niet no
dig", aldus Breekveldt.
Bij een Leiderdorper, die ano
niem wil blijven, lopen de ril
lingen over de rug' wanneer hij
die rotdingen' onder ogen
knjgt. Als reclamemaker is hij
erv an overtuigd dat de onderlig
gende boodschap dat een
neo-fascist om voor te schamen
is verloren gaat en het Ix-t ld
blijft bestaan.
..Zelfs voor een fietser is de tekst
niet in zijn geheel te lezen. De
poster werkt dan eerder bevesti
gend en aanmoedigend dan af-
v hnkwekkend. zeker in een tijd
dat die vuile klerebeweging
steeds meer aanhang knjgt Dan
blijft er niets anders over dan
een zeer goedkojx* manier om
de aandacht te trekken", aldus
de leiderdorper. Len dergelijke
foto bij een nieuwsbericht is
\«Hir hem wel a.inv.i.mlh.i.u,
omdat het dan samengaat met
een fatsoenlijk bericht. Hij heeft
ook bezwaren tegen de gebruik
te term 'goed nieuws', wat heel
iels anders betekent dan 'kwali
teit'. de term waarop indirect
wordt gedoeld
Tom Dekker, bij het leidsch
Dagblad verantwoordelijk voor
de campajijne. vertelt dat de le
zers van de krant een uitgebrei
de toelichting hebben geWegen
over de campagne Hij erkent
dat in de term 'goed nieuws'
een dubbele bodem zit. ..Men
sen moeten twee tot dne keer
nadenken voordat zij de bood-
sc tap taflfpn I Nt gedachte-
hobbel ts Dewust gekozen om
de kijker stil te laten staan bij
het feit dal het Leidsch Dagblad
kwalitiatief goed nieuws brengt
en behalve regionaal nieuws
ook andere belangrijke kwesties
op de voet volgt Bovendien vin
den wij dat een boodschap over
een dagblad best wat meer
diepgang mag hebben dan de
gemiddelde reclame."
Dat de boodschap vanuit de rij
dende auto moeili|k volledig te
vangen is. erkent Dekker ..Van
daar dat wij verzocht hebben
om de affiches daar te plaatsen
waar wandelaars en langzaam
verkeer komen an tevoren
waren volgens Dekker afwijzen
de reacties ingecalculeerd ..Dat
kan ook niet anders w anneer je
indringende beelden gebruikt
Wij hebben de poster eerst aan
proefpersonen laten zien. Die
reageerden betrokken en licht
geschokt, maar niet gekwetst.
Dat was precies wat wi| wilden
teweegbrengen. Bovendien
combineerden wij de fascist
met een poster van panda's om
bet geheel in evenwicht te kri j-
mm
Tot dusver zijn de reacties op
een hand te tdlen geweest
Maar wanneer er een stroom
van klachten was geweest, wa
ren de posters weggehaald, stelt
Dekker Aanstaande dinsdag
verdwijnen de posters van de
neo-facsist- Later in het jaar ko
men daarvoor andere affiches
met het thema 'goed nieuws' in
de plaats.
MBWOCWT VAN Pta KAAU
Het 'waaromvan lugubere grappen
'Een Surinamer in de Bijlmer
bestelde laatst een piano, weet
je wat hij kreeg thuisbezorgd?'
weet je waarom hei 11 Al
vliegtuig voor het neerstorten
eerst nog een twee rondjes
boven Amsterdam maakte?'
'Weet je wat de letters El AJ
betekenen?' 'Weet je waar de
letters Boeing voor staan?'
Affijn. een beetje taxichauffeur
zou nog wel een tijdje door
kunnen doorgaan. Het vliegtuig
an El Al was nog niet in de
Bijlmermeer neergestort, of de
eerste moppen deden al de
ronde. Zijn Nederlanders nu
van die harteloze mensen of is
er wat anders aan de hand?
De Leidse wetenschappers
vinden de vraag te heikel. „Oh
nee", antwoordt een Leidse
psycholoog, „mij niet gezien.
Die vraag is veel te moeilijk.
Daar brand ik mijn handen
liever niet aan". Andere
geleerden verwijzen weer keurig
naar collega's, het liefst naar
iemand v an een andere
universiteit, heel ver weg van
Leiden. Taxichauffeurs zijn wat
openhartiger, maar kunnen niet
meteen een helder licht op de
zaak werpen. De een is ervan
overtuigd dat het gaat om puur
leedvermaak en de ander zegt
dat bepaalde mensen nu
eenmaal houden van zieke
moppen.
On no Innemee, de ene helft van
het Leidse cabaretduo Basterd,
denkt echter dat het gaat om
het afreageren van angst.
„Mensen verschuilen zich
achter die zwarte humor. Elke
dag gebeuren er de
verschrikkelijkste dingen en
door daar grappen over te
maken of door te vertellen,
beschermen zij zich zelf. Zij
denken dat het werkt als een
filter, dat hen daardoor niets zal
overkomen."
Innemee gelooft niet dat het
alleen maar racisten zijn die de
morbide grappen en grollen
over een v an de ernstigste
ongelukken in Nederland
verzinnen. „Althans niet in mijn
omgeving en ik heb er toch al
wat gehoord. Hoewel er ook
mensen zijn die op niet zo'n
integere wijze moppen
verzinnen. Die doen het uit
domheid of om te schokken.
Mensen die een hekel hebben
aan buitenlanders en de
moppen recht uit het hart
komen. Dat is heel eng."
Heel opvallend vindt Innemee
de wijze waarop veel
moppentappers de grappen
doorvertellen. „Dat gaat zo van:
'Wat ik nu WMI heb gehoord.
Het is te erg om door te
vertellen.' En vervolgens komt
de mop in geuren en kleuren.
'Erg hè?' zeggen zij wanneer zij
uitgebulderd zijn. Verstandelijk
zeggen mensen dat mag niet.
maar het werkt kennelijk toch
op de lachspieren."
Het verbaast de ex-student dat
zelfs zijn kleine neefjes van een
jaar of tien op de reclame-tune
van Yogo Yogo, op de
gebeurtenissen in Amsterdam
inhaken. „En dat gaat dan een
kwartier door. Ongelofelijk wat
zij allemaal verzinnen. Ik denk
dat zij dat op het schoolplein
leren. Voor hen is dit iets wat zij
niet mogen en daarom al leuk."
Volgens Innemee is dat ook wat
hij en zijn compagnon Robert
Spaapen op de bühne proberen
te bereiken. „Het is de
bedoeling dat wij over de
schreef gaan. Wij komen met
harde feiten die herkenbaar zijn
en proberen dan toch een
gevoelige snaar te raken", aldus
Innemee die met het
programma 'Tot hier en nu
verder' sinds september door
Nederland toert. Innemee en
Spaapen bereikten dit jaar de
halve finale van het Leids
Cabaretfestival en zijn
inmiddels full-time cabaretiers.
Voor Innemee mag een
taxichauffeur gerust al zijn
moppen bij hem deponeren.
„Dat absgrbeer ik allemaal voor
mijn werk. Dat soort mensen
zijn voor mij een studieobject.
Ik zal dus niet protesteren,
integendeel, ik geef ze groot
gelijk en probeer ze een beetje
te v oeden. Misschien niet zo
netjes, maar ik hoor het
allemaal graag".
Onno Innemee (rechts op de foto): „Misschien niet zo netjes, maar ik hoor het allemaal graag."
Geldgebrek busmaatschappij NZH door tussenbalans
LEIDEN/HAARLEM
MONICA WESSELING
De bezuinigingen gaarf bij de
NZH ten koste van het milieu.
Op nieuwe bussen van de NZH
komen bij voorbeeld geen roet-
filter meer omdat deze milieu
vriendelijke voorziening te duur
is geworden. Hetzelfde lot on
dergaat de grootscheepse proef
met rijden op aardgas en ande
re experimenten op milieuge
bied.
De rijksoverheid heeft de sub
sidie voor het openbaar vervoer
fiks teruggedraaid. Voor de NZH
heeft dit. net als overigens voor
de andere busmaatschappijen,
grote gevolgen. Na 1994 ver
dwijnen er zeker enige arbeids
plaatsen. nieuwe buslijnen wor
den pas opgezet als duidelijk is
dat deze ook goed zullen lopen
en proefjes met nieuwe soorten
busvervoer zijn nauwelijks meer
mogelijk.
De bezuinigingen treffen vol
gens voorlichter l Jacobs van
de NZH het milieu op twee ma
nieren. Er worden busritten ge
schrapt. Onrendabele lijnen
worden opgeheven. Nieuwe lij
nen uitzetten waarvan de reizi-
gersstroom niet bij voorbaat is
gegarandeerd, bedoeld om het
openbaar vervoer ter plaatse te
stimuleren, is financieel ook
niet meer haalbaar.
Openbaar vervoer is milieu
vriendelijker dan autovervoer
dus betekent schrappen van lij
nen op zichzelf al een achteruit
gang. De afgelopen jaren was er
telkens een groei in het aantal
reizigers van vijf tot zes procent.
Jacobs verwacht dat die toena
me zal terugvallen naar maxi
maal twee procent.
Geschrapt
Een dikke streep ook door plan
nen en proeven met technische
hoogstandjes om het milieu te
sparen. De N7.H studeerde op
de mogelijkheid om zestig bus
sen op aardgas te laten rijden.
Daarvoor moeten niet alleen de
bussen worden omgebouwd,
maar ook de remise. Er moeten
in de garage voorzieningen ko
men om 's nachts de (grote)
gastanks van de bussen te vul
len.
Aardgas is aanzienlijk scho
ner. Er zijn de afgelopen jaren
op kleine schaal proeven ge
daan met rijden op aardgas. De
uitkomsten waren gunstig, en
nu moet een proef op grote
schaal uitwijzen of het ook op
den lange duur mogelijk is.
„Dat doen we dus niet. Zo'n
proef kost geld".
De overheid subsidieert proe
ven met milieuvriendelijke
technieken, maar volgens Ja
cobs kost een proef de bus
maatschappij zelf toch ook al
tijd geld. Sommige milieutrucs
kunnen wel worden toegepast.
Twee bussen rijden al geruime
tijd op biologisch afbreekbare
olie die minder milieubelastend
dan de normale olie. Omdat de
nieuwe olie nauwelijks duurder
is dan traditionele, kan dit pro
ject wel doorgaan. „Extra kosten
voor het milieu kunnen we ons
niet meer permiteren. Roetfil-
ters kosten 30.000 per stuk en
dat is op dit moment te duur
voor ons." Overigens, zo bena
drukt Jacobs, zijn nieuwe bus
sen so wie so veel schoner dan
oude. „We gaan er dus wel iets
op vooruit."
Elektriciteit voor
plantenkwekerij
WOUBRUGGE
Op de kwekerij VDE-plant BV in
Woubrugge wordt vanmiddag
door burgemeester W. van Beek
van de gemeente lacobswoude
de grootste warmte-krachtin-,
stallatie geopend die ooit door
het energiebedrijf EWR is neer-
geaac,
De warmte krachtinstallatie
maalci elektriciteit uit gas. De
elektriciteit komt gewoon op
het elektriciteitsnet van de
EWR. De warmte die bij de
energieopwekking vrijkomt,
wordt gebruikt voor de verwar
ming van de kassen. Zo wordt
energieverspilling voorkomen.
Voor de tuinder heeft de instal
latie het voordeel dat de ener
gieprijs lager ligt dan normaal.
De installatie produceert
ruim 1000 kW aan elektriciteit
en l boo kW warmte.
Pronk in Leiden voorzitter
bij debat ontwikkelingshulp
Minister I. Pronk van Ontwik
kelingssamenwerking komt in
Iriden voor een debat over
on twi kkel i n gsprobiemat iek.
De discussie is georganiseerd
door de vakgroep Culturele
Antropologie en Sociologie in
niet westerse samenlevingen
en de Leidse Studentenvereni
ging voor Internationale Be
trekkingen.
De stelling waarover gede
batteerd wordt is: 'Westerse
landen stellen terecht voor
waarden hij ontwikkelingssa
menwerking Dit naar aanlei
ding van het feit dat Indonesië
geen prijs meer stelde op de
Nederlandse ontwikkelings
hulp.
Één van de drie pleiters voor
de stelling is drs. Maart je van
Putten, Luroparlementarieren
lid van de Commissie Ontwik
kelingssamenwerking van het
Europees Parlement. Eén van
haar tegenstanders is prof. dr.
Gemt Huizer, directeur van
het Derde Wereld Centrum en
verbonden aan de Katholieke
Universiteit Nijmegen. Het
publiek kan voor en na het de
bat via stembriefjes zijn me
ning over de stelling geven.
Ook is er gelegenheid voor in
terrupties en korte discussie
bijdragen voor het publiek.
Pronk zal het openbare debat
voorzitten op dinsdagavond
10 november in het Groot Au
ditorium van de Rijksuniversi
teit leiden aan het Rapenburg
72. Het debat begint om 19.30.
Snelkrakers
aangehouden
REGIO
Drie snelkrakers uit Den Haag.
die onder meer worden ver
dacht van diefstallen In Oegst-
geest. Lisse en Boskoop, zijn
door een tram van recher
cheurs aangehouden. Het drie
tal heeft in augustus en sentem
her van dit jaar bij twaalf snel
kraken in kledingzaken in totaal
voor ongeveer 300.000 gulden
aan spullen gestolen.
De werkwijze van de snelkra
kers was telkens hetzelfde. Eerst
werd een auto gejat om daar
mee naar een kledingszaak te
rijden. Met qen putdeksel werd
de glazen toegangsdeur inge
gooid om daarna met een
noodvaart dure kledingstukken
weg te grissen.
De auto's die werden gebruikt
zijn vrijwel allemaal terugge
vonden. De daders hebben be
kend.
AMSTH VKN MU. Mm«
VBtVOiG VOOftPAGMA
Het probleem van de KLM anno
1992 is niet zozeer een gebrek
.Gin passagiers en vTaiht. maar
een daling van de grmiddelde
opbrengst als gevolg van de
slappe dollar en de scherpe
pnjsconcurrentie Het vervoer
van de KLM steeg in het tweede
kwartaal sterk
Zo vervoerde de maatschap
pij II procent meer vracht en
passagiers Daarlegrnover staat
dat er ook 11 procent meer
vliegluigcapacileit is ingezet en
dat brengt extra kosten met zich
mee. Bovendien verdient de
KIM gewoon minder per passa
gier en per kg vracht, zo'n ne
gen procent ten opzichte van
dezelfde periode vorig jaar
Gemeten aan de nettowinst
en het bednjfsrrsultMl doet dr
KLM het ten opzichte van haar
belangrijkste concurrenten rela
tief goed Het versehil tussen de
inkomsten en bedrijfskosten
bedroeg het afgrlopen kwartaal
212 miljoen gulden Dit resul
taat verse hilt nauwelijks met dat
van vorig jaar.
De netto winst wordt echter
gedrukt door gestegen rentelas
ten Die stijging is zowel een gr-
volg van het aantrekken san
meer leningen als van een da
ling van de eigen rentehalen.
Dank zij dr verkoop door doch
ter Martinair van twee IX -lOs
wist de KLM een positief resul
taat van ruim 32 miljoen gulden
op haar deelnemingen te boe
ken. De maatschappij meldt
geen aparte cijfers over de
hoogte van het verlies op haar
buitenlandse deelnemingen
Northwest en Air littoral.
Over de nabt|r toekomst ts de
directie vrij somber Topman
Piet er Bouw voorziet voorlopig
geen einde aan de Wie concur
reotkeslaf op de routes naar
Noord-Amerika en hei Verre
Oosten. Tevens houdt hij reke
ning met onverminderd ongun
stigr wisselkoersen De KLM
verdien! ren helangnjk deel \an
haar grid in juist die valuta die
sterk fluctueren, dollar, yen en
pond.
Thuiszorg
in Leiden
Netwerk Thuiszorg Ncdrr-
land iNTNi opent een rc
gtoburrau in dr Irtdar
Kaarmtrrg. Tot nu toe had
dc inwrflinK «ren \mi0ng
in Lridrn
Dr particuliere organisatie
verzorgt klanten muls en
houdt zich ondrr meer be
zig met terminale zorg
hulp hij bevallingen rtr
kenhuis of verpleeghuis
vervangende thuiszorg De
landrlijkr organisatie NTN
heeft 25 vestingen. Hei cm
fraai bureau staat in
Utrecht. Vanuil de Lrtdsr
vestiging Wfl NTN actief
worden in dr stad Lridrn
