Panic overleeft aanval
van Milosevic-aanhang
Vrede in Angola was kortstondige illusie
Tien jaar gevangenisstraf
vpor Bulgaarse ex-premier
Buitenland
Landbouwoverleg VS
en Europa in impasse
Dierentuin Sarajevo is
door zijn dieren heen
Lot van Major in handen
van partijdissidenten
Hoge opkomst in Ghana
WOENSDAG 4 NOVEMBER 1992
Britse oefenbom op betogers
NQRDHORNtien Tornado-gevechtsvliegtuig van de Britse lucht
macht heeft gisteren een oefenbom laten vallen in de buurt van
een groepje betogers die tegen de oefenvluchten in Noord-
Duitsland protesteerden. Een van de betogers raakte door rond
vliegende Iduiten aarde licht gewond. Volgens het ministerie van
binnenlandse zaken van de deelstaat Nedersaksen hadden de
betogers hun komst in een fax hadden, maar werd dit bericht
pas ontvangen toen de Britse vliegtuigen ai met hun oefening
waren begonnen.
Oekraïne: Tsjernobyl in 1993 dicht
moskou Oekraïne wil volgend jaar de kerncentrale in Tsjer
nobyl sluiten. Dat heeft het hoofd van het Oekraïnse bureau
voor atoomenergie vanmorgen verklaard. De centrale kan om
technische redenen niet sneller worden gesloten. Voor het stil
leggen is namelijk een hoeveelheid thermische energie nodig die
de centrale momenteel niet kan leveren.
Kenya op 7 december naar stembus
nairobi Kenya zal op 7 december zijn eerste vrije verkiezingen
sinds 1966 houden. Dat is gisteren door het hoofd van de Natio
nale Verkiezingscommissie, bekendgemaakt. De verkiezingen
worden gehouden ongeveer een jaar nadat de regerende partij,
de Kenyaanse Afrikaanse Nationale Unie (KANU), onder hevige
druk van westerse donorlanden haar machtsmonopolie opgaf.
Paus opnieuw naar België
brussel Paus Johannes Paulus II zal voor de tweede keer een
bezoek brengen aan België. Kardinaal Godfried Danneels heeft
dat gisteren aangekondigd. Een datum voor het bezoek staat
nog niet vast, maar waarschijnlijk komt de paus oktober 1993 of
mei 1994 voor één of twee dagen naar België.
Joodse zaken Rome met davidster
rome» Onbekenden hebben het afgelopen weekeinde een grote
gele davidster geplakt op de etalage van ongeveer 25 winkels van
joden in Rome. Op de ster stond geschreven: Zionisten weg uit
Rome'.
Polen: Joodse invloed te groot
Warschau Ongeveer 30 procent van de Polen vindt dat joden
in hun land op cultureel gebied te veel invloed hebben. Dat
blijkt uit een enquête die maandag in het dagblad Gazeta Wy-
borcza is gepubliceerd. Bijna een kwart van de Polen meent dat
joden op economisch en politiek terrein te veel in de melk heb
ben te brokkelen.
Russen in 1993 weg uit Litouwen
moskou De Russische president Jeltsin heeft gisteren gezegd
dat Russische troepen Litouwen vooreind augustus 1993 zullen
verlaten. Dat heeft het persbureau Baltfax gemeld, dat de Li
touwse televisie citeerde. Het bericht kon gisteren echter niet
worden bevestigd door de Russische minister van defensie, de
perswoordvoerder van Jeltsin of de Litouwse ambassade in Mos
kou.
Tunnel tussen Gazastrook en Egypte
Jeruzalem Israël heeft een tunnel ontdekt tussen de door Israël
bezette Gazastrook en Egypte. De tunnel werd volgens Israël
door Palestijnen gebruikt om wapens binnen te smokkelen. Ook
zouden Palestijnen die door Israël werden gezocht de tunnel als
vluchtweg gebruiken.
Felle strijd tamils en regeringstroepen
colombo Tamil-opstandelingen hebben in Sri Lanka politie
mensen en leden van de luchtmacht in een hinderlaag gelokt en
zeker 23 van hen gedood. Dat heeft de Srilankaanse politie giste
ren gezegd. De gewelddadigheden in Sri Lanka waren de ern
stigste sinds het bloedbad in het Polonnaruwa-district, waar
twee weken geleden 166 mensen werden vermoord.
CHICAGO AFP-Rtr
De Verenigde Staten en de Eu
ropese Gemeenschap zijn er
gisteren niet in geslaagd hun
geschillen op te lossen over de
omvang van de Europese pro-
duktie van oliehoudende zaden.
Het mislukken van deze bespre
kingen, over een van de belang
rijkste obstakels voor een door
braak in de GATT-onderhande-
lingen (algemeen akkoord voor
tarieven en handel), zou tot een
kostbare handelsoorlog tussen
de Europeanen en de VS kun-
nen leiden.
De Europese commissaris van
landbouw, MacSharry, verklaar
de dat de EG „zo ver is gegaan
als zij kon" om in Chicago een
akkoord over de landbouw met
de VS te bereiken. Volgens
MacSharry waren beide partijen
elkaar „zeer dicht" genaderd.
Oliezaden als sojabonen wor
den gebruikt in bakolie en le
vensmiddelen en worden in Eu
ropa zwaar gesubsidieerd. Was-
Ray MacSharry. foto reuter
hington heeft daar grote bezwa
ren tegen. De VS hebben ge
dreigd als strafmaatregel de im
porttarieven te verhogen van
bepaalde produkten uit de EG
indien er geen alckoord wordt
bereikt. Daarmee zou 300 mil
joen dollar zijn gemoeid.
Uitslag tekent tegenstellingen Sen ië en Montenegro
Met een stem verschil heeft premier Milan Panic van
rest-Joegoslavië (Servië en Montenegro) gisteren de mo
tie van wantrouwen overleefd die Servische nationalisten
tegen hem hadden ingediend. In het 40 zetels tellende
Huis der Republieken, de Eerste Kamer, stemden 18 af
gevaardigden tegen en 17 voor de motie. Bij de stem
ming waren twee parlementariërs afwezig, twee onthiel
den zich van stemming en één bracht een ongeldige
stem uit.
BUDAPEST RUNA HELLINGA
CORRESPONDENT OOST-EUROPA
Daarmee is de motie, die maan
dag in het Huis der Burgers, de
Tweede Kamer, met overweldi
gende meerderheid was aange
nomen, alsnog van tafel ver
dwenen. De wet eist namelijk
dat beide Kamers met de motie
instemmen.
Panié kreeg in de Eerste Ka
mer de steun van de Monte-
negrijnse afgevaardigden, die in
het Huis der Republieken de
helft van de 40 zetels hebben.
Hun verzet tegen de motie is
tekenend voor de groeiende te
genstellingen tussen Servië en
Montenegro. In de Monte-
negrijnse hoofdstad Podgorica,
zoals Titograd tegenwoordig
heet, wordt de machtspolitiek
van de Servische president
Milosevic met onbehagen beke
ken. Dat onbehagen is zo groot,
dat de Montenegrijnen al eens
hebben gedreigd met onafhan
kelijkheid.
Daarbij speelt de internatio
nale isolatie waarin het voorma
lige Joegoslavië zich bevindt,
een grote rol. De Montenegrij
nen hebben het gevoel dat de
VN hen via het handelsembargo
straffen vooreen oorlogspolitiek
waar ze eigenlijk niets mee te
maken hebben en waar ze ook
geen enkele invloed op kunnen
uitoefenen.
Met het afwijzen van de mo
tie heeft Panié een zoveelste
aanval op zijn positie weten te
weerstaan. Maar het is twijfel
achtig of president Milosevic
zich bij zijn nederlaag neerlegt.
Gfsfceren nam bel Som ba per
lement een wet aan die moet
voorkomen dat Panié zich bij de
verkiezingen op 20 december
kandidaat kan stellen voor het
presidentschap. Kandidaten, zo
schrijft de wet voor. moeten
tenminste een jaar lang in Ser
vië hebben gewoond. En daar
aan voldoet de Amerikaanse za
kenman niet
Het laatste gekooide dier in de
dierentuin \an de Bosnische
hoofdstad Sarajevo, een brui
ne beer, is door ondervoeding
om het leven gekomen. „We
gaven hem vorige week
woensdag wat brood en een
appel, maar hij was te zwak
om het voedsel te eten. Hij
stierf de volgende dag", vertelt
dierentuin medewerker Pal
Takac. De beer bleef langer in
leven dan de ntel t&MM
door twee soortgenoten op te
vreten die zijn kooi deelden.
Op ongeveer honderd meter
van de kooi van de beer zijn al
sinds het begin van de belege
ring van de stad. zeven maan
den geleden, Servische sluip
schutters actief. De dierentuin
is dan ook regelmatig het
doelwit geweest van sluip
schutters en mortiervuur. „We
probeerden de beer
mogelijk te voederen, maar
toen de bladeren van de bo
men vielen was dat bijna on
mogelijk. De sluipschutters
konden ons te gemakkelijk
zien", aldus de 60 -jarige
Takac.
Het voederen van de dieren
was een levensgevaarlijk kar
wei geworden ten dierenbe-
waarder werd gedood door
een kogel van een siuipschut
ter en een tweede raakte ge
wond toen hij de beesten van
voedsel probeerde te voorzien.
De dierentuin biedt een
trieste aanblik. De meeste
kooien, dichtbij de Servische
stellingen, herbergen geraam
ten van leeuwen, tijgers en lui
paarden. Giraffen, wolven en
arenden zijn maanden gele
den al gestorven.
De dierentuin wordt nu al
ken nog bevolkt door pauwen.
Hun snerpende geschreeuw
UP hl dr lucht hangen, ge
combineerd met het vuur van
de sluipschutters en mortier
inslagen.
van Major in handen ligt van
pakweg tien weifelaars
In een gebaar dat door veel
politieke waarnemers een cru
stige blunder is genoemd, beeft
Major zijn politieke toekomst
min of meer verbonden aan de
LONDEN «AR
De Britse premier lohn Major
was er vanmorgen nog niet in
geslaagd om de dissidenten in
de Conservatieve Partij aan zijn
zijde te krijgen. Vanavond
wordt in het Britse Lagerhuis
gestemd over het Verdrag van
Maastricht.
Volgens een telling van de
Britse omroep BBC hebben de
Tory-rebellen en de oppositie
nog een voorsprong van vier
stemmen, genoeg om de rege
ring in een ensis te storten en
Majors politieke geloofwaardig
heid tot nul te reduceren De
BBC concludeerde dat het lot
l Maastnc h
Onder de dissidenten bevin
den zich ook enkele ministers.
Het is nu t MfaM u t v,.mt
schijnlijk dat zij vanavond tegen
goedkeuring van het Verdrag
van Maastricht stemmen en
ontslag nemen. Ze zijn van ma
ning dat zij vanaf hun minister
post effectiever tegen Europa
kunnen strijden.
Kroatische families ontvluchten het grotendeels verwoeste Jajce. Kroatië Is echter niet van plan hen op te nemen.
ACCRA AR
Bij de eerste democratische
Ghanese presidentsverkiezin
gen in 13 jaar is gisteren een ho
ge opkomst gemeld. Zo n 8.4
miljoen mensen hebben zich la
ten registrerrn als kiezer dat Is
meer dan de helft van de Gha
nese bevolking. De einduiisl.ig
wordt niet voor morgenochtend
verwacht.
Naast de militaire leider Jerry
Rawtings. die in 1979 en 1981
door een staatsgreep aan de
macht kwam. zijn er vier kandi
daten voor het presidentschap.
Alben Ml Mm van de
Nieuwe MoQlRhu 11Li
V1 TUt
In 1998 verbod
op dierproeven
voor cosmetica
BRUSSEL PETER DE VRIES
CORRESPONDENT EG
Cosmetica die op dieren is ge
test, wordt vanaf 1998 binnen
de Europese Gemeenschap ver
boden. Dierproeven zijn alleen
toegestaan voor produkten
waarvan op geen enkele andere
manier de veiligheid kan wor
den onderzocht.
De EG-bewindslieden die be
last zijn met consumentenza
ken, hebben dat gisteren beslo
ten. Zij proberen daarmee tege
moet te komen aan de protes
ten tegep het feit dat elk jaar
bijna 50.000 ratten, muizen en
konijnen worden gebruikt voor
proeven.
Het zag er aanvankelijk naar
uit dat alleen Duitsland, Dene
marken en Nederland voor een
verbod waren. Maar de andere
landen konden zich vinden in
het compromis dat de Europese
Commissie in 1997 bekijkt voor
welke produkten uitzonderin
gen worden gemaakt. De maat
regel heeft geen betrekking op
dierproeven ten behoeve van
medicijnen en chemische pro
dukten.
Wegens misbruik overheidsgelden
De voormalige Bulgaarse premier Georgi Atanas-
ov en zijn minister van economie, Stoyan
Ovcharov, zijn tot respectievelijk tien en negen
jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens misbruik
van overheidsgelden.
Atanasov heeft tijuens het communistische be
wind 210.000 leva (zo'n 170.000 gulden) achter
overgedrukt die bedoeld was voor weeskinderen,
zo luidde de beschuldiging. Met het geld werden
huizen gebouwd voor Idndezen van leden van de
Communistische Partij.
Atanasov stond van juni 1986 tot februari 1990
aan het hoofd van de Bulgaarse regering. Hij
diende onder de in november 1989 afgezette
communistische leider TodorZivkov, maar speel
de een belangrijke rol in diens vertrek. Atanasov,
die meende dat een „politiek proces" tegen hem
werd gevoerd, ontkende de aanklachten en be
schuldigde de rechtbank van het verdraaien van
de feiten. Zijn advocaat gaat tegen de uitspraak in
hoger beroep.
Stoyan Ovcharov was tussen augustus 1987 en
november 1989 minister van economie. In janua
ri werd hij al tot twee jaar cel veroordeeld wegens
het verduisteren van staatsinkomsten om de
schoolgelden van de kleinzoon van Zivkov te
kunnen betalen. Het vonnis werd later wegens ju
ridische fouten verworpen.
JOHANNESBURG P.v.NUUSENBURG
CORRESPONDENT
Anderhalf jaar lang heeft de An
golese bevolking de hoop mo
gen koesteren dat ook bij hen
de vrede was uitgebroken. In
mei 1991 sloten de Angolese re
gering en de opstandige Unita
(Nationale Unie voor de Totale
Onafhankelijkheid van Angola)
in de Portugese badplaats Esto-
ril een akkoord dat een einde
moest maken aan 16 jaar burge
roorlog. Het land, dat sinds zijn
onafhankelijkheid van Portugal
in 1975 wordt geregeerd door
de marxistische MPLA (Volks-
beweging voor de Bevrijding
van Angola), zou een democra
tie worden. Beide legers zouden
worden samengevoegd en in
september '92 zouden de eerste
vrije verkiezingen worden ge
houden.
De VS en de (toenmalige)
Sovjetunie waren de vroedvrou
wen van het akkoord en de con
clusie lag voor de hand: het ein
de van de Koude Oorlog was
ook het einde van de Angelose
burgeroorlog. De Russen zou
den de MPLA niet langer steu
nen, terwijl de VS Unita-leider
Savimbi niet langer van wapen
tuig zouden voorzien. Zuid-Afri-
ka. dat Savimbi had gesteund
om de 'communistische aan
slag' het hoofd te bieden, en
Cuba, een bondgenoot van het
bewind, hadden zich al eerder
uit het Angolese drijfzand terug
getrokken.
De jubeltonen over het ak
koord van Estoril hebben de
scepsis over de naleving nooit
volledig kunnen overstemmen.
Iedereen besefte dat MPLA en
Unita naar de onderhandelings
tafel waren gestrompeld omdat
ze waren uitgeput en inzagen
dat geen van beide de oorlog
kon winnen. Land en bevolking
zijn uitgemergeld. De oorlog
heeft 350 000'levens geëist. Het
wanbeheer van de MPLA heeft
geleid tot economische kaalslag
in een zeer vruchtbaar land, dat
bovendien rijk is aan olie. dia
manten, goud en andere mine
ralen.
Een compromis dat uit voor
namelijk negatieve motieven
wordt gesloten, houdt echter
zelden stand. Voor een langdu
rige vrede zijn positieve facto
ren als een democratische tradi
tie, verzoeningsbereidheid en
staatsmanschap onontbeerlijk.
Deze factoren ontbreken in An-
gola.
Het land is 500 jaar een Por
tugese kolonie geweest en de
Portugezen regeerden met de
zweep. De partijen die na de
onafhankelijkheid het land in
de burgeroorlog stortten, waren
allesbehalve democratisch.
Verzoening is een proces dat
onder betrekkelijk gunstige om
standigheden al vaak moeizaam
verloopt. In een land dat door
een burgeroorlog is leeg ge
bloed. za1 dat enige generaties
in beslag nemen.
Verzoening vereist bovendien
staatsmanschap van de belang
rijkste leiders en daarover be
schikken president Dos Santos
noch Savimbi. Dos luimt is
een zakkenvuller met een voor
keur voor dure limnusmifl 8fl
vimbi is een machtswellusteling
die zich heeft omringd met la
keien en volgens insiders naaste
medewerkers met enige rugge-
graat uit de uit de weg hceftla-
ten ruimen.
Toen de ruim vier miljoen
kiesgerechtigden op 29 en 30
september naar de stembus
gingen om een nieuwe presi
dent en een parlement te kie
zen, hield menig waarnemer
dan ook zijn hart vast. Diploma
ten in de hoofdstad Luanda
voorspelden al dat Savimbi zich
niet bij een nederlaag zou neer-
lenen Mi) hnd mm 16 jnr
oorlog gevoerd om verkiezingen
te verliezen", zo beschreef een
van hen de positie van de Uni
ta-leider
Dat de verkiezingen zonder
noemenswaardige incidenten
verliepen, mocht al een klein
wonder heten. VN-waarnemer*
Jonas Savimbi, de leider van de Angolese oppositiebeweging
Unita, is bereid naar de hoofdstad Luanda Ie reizen voor over
leg met president Dos Santos. Mi Ml Mi MBÉICMMM
dant van de Unita gisteren verklaard voor de Angolese televi
sie. In vier dagen zijn naar verluidt meer dan 1.200 mensen
omgekomen bij zware gevechten tussen het regeringsleger
van de MPIA en eenheden van Unita
De Britse luchtmacht heeft een toestel naar het voor de Afri
kaanse kust gelegen eiland Acsension gev logen om de onge
veer 320 Britten en mensen uil landen an h» i mr nebeM in
Angola te evacueren. Als het maandag door de VN bewerkstel
ligde staakt-het-vuren houdt, zal vandaag worden geprobeerd
hen weg te halen.
meldden weliswaar enig ge
knoei. maar dat was op zo n
kleine schaal, dat het de uitslag
mrt bon iMtaftoadm Da wm
kiezingen, die door de MPLA en
Dos Santos waren gewonnen,
waren 'over het algemeen vrij
en eerlijk' geweest.
Unita heeft dit oordeel aange
vochten zodra de eerste voor
Savimbi tegenvallende uitslagen
binnenkwamen. Er was mas
saal' gefraudeerd, de verkiezin
gen waren ongeldig Na enige
druk was Savimbi wel bereid tot
een tweede ronde voor bet pre
sidcntschap. Dos Santos had
wel de meeste stemmen. 49.6
trgrn de 40,1 procent van Sa
vimbi. gekregen, maar kwam
een half procent te kort voor de
vereiste meerderheid
Inmiddels waren elf uit Unita
afkomstige generaals uit het
nieuw gevormde leger geslapt
en hadden daarm*-*- de \Tce*
voor een staatsgreep door I Inita
nieuw voedsel gegeve
1 '-gen d« .tl f.trrgrond p'
beerde de Znidafrikaansr mi
in Huambo en goochelde hij
met voorstrllen en tuvsenvoor
strllrn BM MUÉM IB PM0d6
dacht hij dc vrede te hebben ge
red.
In lAianda werd de situatie
echtCT met de dag ondoor/ichft
verwarrender. Uit dr
tncies werden scbermutse
in gen tussen UnitA en regr
nngstroepen grmeki. I r was
sprake van onderhandelingen
over nieuwe presidentsverkie
zingen. toen zaterdagochtend
de vijandelijkheden uitbraken
Gevechten (tie de hervatting
van dc burgeroorlog inluidden
en de hoop van de Angolese be
volking de grond in boorde.
nrovtn
iingen
