Bush wist
van 'deal'
met Iran
Russen nog zeven
jaar aan Oostzee
Een Halloween met dodelijke afloop
Buitenland
Unita begint nieuw
offensief in Angola
Galilei krijgt na 359jaar gelijk: Aarde draait om de zon
Bondsdag in peperduur nieuw jasje
IRA plaatst bom bij
Major op de stoep
VN: Serviërs beschieten
vluchtelingen uit Jajce
Boeing gaat ophanging
motoren 747 onderzoeken
ZATERDAG 31 OKTOBER 1992
'Mijn vriend de koning'
cairo» De Egyptische president Hosni Mubarak heeft gisteren
bezoek gekregen van koning Hassan II van Marokko. De Marok
kaanse koning maakt een rondreis door het Midden-Oosten om
bilaterale problemen aan te snijden en bij te praten over de vre
desonderhandelingen met Israël. foto ap
Kikkers gedood na opslokken ketting
new delhi In het zuidwesten van India hebben tientallen kik
kers het moeten bezuren dat een soortgenoot een gouden ket
ting had opgeslokt die een vrouw tijdens het baden aan de oever
van een rivier had neergelegd. Familieleden van de vrouw gin
gen op de kikkerjacht en sneden elk exemplaar dat zij te pakken
open, op zoek naar het sieraad. De ketting kwam uiteindelijk te
voorschijn uit de buik van het 68ste slachtoffer.
Olifanten en nijlpaarden sterven massaal
dar es salaam Als gevolg van de droogte van de eeuw in het zui
den van Afrika is onder de wilde dieren in Zimbabwe een massa
le sterfte begonnen. In het nationale park Gonarezhou sterven
dagelijks 20 tot 30 olifanten. In het park in het oosten van Zim
babwe zijn alle nijlpaarden inmiddels gestorven en is driekwart
van de buffels bezwekenT
Roken sterk aan banden gelegd
rome» Italië gaat het roken in openbare gelegenheden en in het
openbaar vervoer te verbieden. De aangekondigde beperkingen
gelden voor restaurants, discotheken, kunstgalerieën en radio-
en televisiestudio's. Overtredingen van het verbod zouden met
boetes tot 200.000 lire bestraft kunnen worden. Air France gaat
per 1 januari het roken tijdens Europese vluchten van minder
dan twee uur verbieden. De aankondiging komt twee dagen
voordat in Frankrijk een wet van kracht wordt die het roken op
de werkplek en in openbare gelegenheid drastisch aan banden
Omstreden amnestiewet aangenomen
Johannesburg De Zuidafrikaanse Presidentiële Raad heeft gis
teren haar goedkeuring gehecht aan de omstreden amnestiewet
van de regering. De wet geeft president De Klerk het recht om
degenen die politiek gemotiveerde misdaden hebben gepleegd,
te vrijwaren van strafvervolging. De wet was vorige week ge
strand in het drie-kamerparlement. De Klerk besloot daarop het
wetsontwerp voor te leggen aan de Presidentiële Raad. De Klerk
zegt de wet nodig te hebben om ANC-leden en leden van andere
bevrijdingsbewegingen amnestie te verlenen.
Kathedraal Madrid eindelijk klaar
madrid» De kathedraal La Almudena in Madrid is volgende
week klaar. Woensdag wordt een groot kruis geplaatst op de
koepel, waarmee een einde komt aan de bouw van de kathe
draal, die op 4 april 1883 begon. Karei V, van 1516 tot 1556 ko
ning van Spanje, kreeg al van de paus toestemming een kathe
draal te bouwen. Maar pas in 1883 werd de eerste steen gelegd.
De arbeiders schoten weinig op door financiële problemen en
politieke woelingen die Spanje de afgelopen 100 jaar hebben ge
teisterd.
Aardschokken Marokko en Montenegro
rabat-belgrado In het zuidoosten van Marokko en langs de
kust van de Joegoslavische republiek Montenegro is de bevol
king gisteren opgeschrikt door enkele aardschokken. In Marokko
vielen 45 gewonden, in Montenegro werd geen melding ge
maakt van schade of slachtoffers.
Gezamenlijk bestuur Walvisbaai
Johannesburg Zuid-Affika en Namibia beginnen zondag aan
een gezamenlijk bestuur van de enclave Walvisbaai. Walvisbaai,
de enige haven aan de Namibische westkust, was een Britse ko
lonie, toen Namibia (Zuidwest-Afrika heette het toen) nog bij
Duitsland hoorde. Groot-Brittannië droeg het over aan Zuid-
Affika, dat het bleef besturen na de onafhankelijkheid van Na
mibia in 1990.
Eenheden van de Angolese op
positiebeweging Unita zijn in
ten minste twaalf steden een
gewapend offensief begonnen.
Daarmee lijkt de al jaren duren
de burgeroorlog weer te zijn op
gelaaid.
Vorig jaar mei werd tussen
Unita en de regering in Luanda
een vredesakkoord gesloten dat
vorige maand resulteerde in de
eerste vrije verkiezingen in An
gola. Unita werd daarbij over
tuigend verslagen, maar weigert
zich bij de uitslag neer te leg
gen.
Volgens radioberichten uit
Luanda hebben guerrillastrij
ders van Unita een artillerie- en
inortit raaii\al uitgevoerd op de
bij het vliegveld van de hoofd
stad gelegen buitenwijk, Cas
senda. Daarbij zouden 13 men
sen om het leven zijn gekomen
In Lissabon zeiden Angolese di
plomaten dat in een aantal ste
den, waaronder de hoofdstad
Luanda, gevechten zijn uitge
broken.
De Zuidafrikaanse minister
Botha (buitenlandse zaken)
heeft ontkend dat Zuidafrikaan
se militairen naar 'Angola zijn
gestuurd. Gisteren berichtte het
dagblad New Nation, zonder
bronnen te noemen, dat Zuid
afrikaanse troepen deze week
Angola zijn binnengevallen om
zo de Angolese president Dos
Santos te bewegen de macht te
delen met Unita-leider Savimbi.
correspondent
Galileo Galilei had gelijk: de aarde
draait om de zon en niet andersom. Na
359 jaar geeft het Vaticaan, bij monde
van paus Johannes Paulus II, dit toe.
Vandaag zal de paus tijdens een offi
ciële ceremonie erkennen dat de ker
kelijke rechtbank in 1633 ten onrechte
de wiskundige uit Pisa dwong zijn re
volutionaire stelling te bestempelen als
'vals' en 'in strijd met de heilige waar
heid'.
Er komt zo een einde aan een van de
meest controversiële kwesties uit de
geschiedenis van de Rooms-Katholieke
kerek. De paus is overigens niet over
één nacht ijs gegaan. In 1979, kort na
dat hij het pausschap had aanvaard,
riep hij een commissie in het leven die
de 'zaak-Galileo' moest onderzoeken.
Deze heeft nu geconcludeerd dat de
1 de astronomie en de
moderne natuurkunde onrecht is aan
gedaan.
Het Vaticaan bestempelde de theorie-
en van Galilei, die zich baseerde op het
werk van de Pools-Duitse wetenschap
per Copernicus, als heidens. Ze waren
in strijd met de bijbel, die de aarde in
het centrum plaatste van ons zon
nestelsel.
Galilei werd in 1632 uitputtend ver
hoord. In zijn weerwoord zei de toen
69-jarige geleerde dat de natuur en de
bijbel beide produkten van God zijn.
Het is daarom onjuist, redeneerde Ga
lilei, de natuur tegen te willen spreken
op basis van de menselijke interpreta
tie zoals opgetekend in de Heilige
Schrift. Galilei, oud en ziek, herriep
echter zijn stellingen nadat de recht
bank met martelingen dreigde. Hij
werd verbannen en stierf negen jaar la-
Johannes Paulus bleek vanaf het begin
van zijn pontificaat te neigen naar een
rehabilitatie van Galilei. Bij de installa
tie van de commissie zei hij te hopen
dat de theologen en historici „willen
samenwerken en dat een einde kan
worden gemaakt aan een bitter en
pijnlijk conflict dat al eeuwen speelt
Hij zei dat Galilei erg heeft geleden, en
dat ook de kerk dat moet toegeven.
Vandaag bekent het Vaticaan officieel
schuld en is Galilei weer een 'legitieme
zoon' van de kerk.
Pijnlijke onthulling voor president
George Bush is in 1986 wel degelijk betrokken geweest bij
een ruil van Amerikaanse gijzelaars in Libanon voor door
de Verenigde Staten geleverde wapens aan Iran. Bush,
die destijds vice-president was onder Ronald Reagan,
heeft altijd ontkend dat hij op de hoogte was van deze
geheime ruil.
WASHINGTON AP-Rtr
In een gisteren vnj-
gegeven notitie van
de voormalige mi
nister van defensie
Caspar Weinberger
staat dat Bush op 7
januari 1986 een
bijeenkomst van
Reagan en diens
belangrijkste me
dewerkers bij
woonde waarop
werd gesproken
over een directe George Bush,
ruil van gijzelaars
voor wapens.
De notitie ondergraaft Bush'
jarenlange bewering dat de af
spraken buiten hem om zijn ge
maakt en dat hij niet op de
hoogte was van de kritiek van
Weinberger en de toenmalige
minister van buitenlandse za
ken George Shultz op de deal.
De affaire, die bekend staat
als het Iran-Contra-schandaal,
gaat over geheime wapenverko
pen aan Iran. De opbrengsten
zouden naar de Contra's gaan,
die tegen het linkse regime in
Nicaragua vochten. Hoewel
steun aan de Contra's door het
Congres was verboden.
De notitie kwam boven water
als bewijsmateriaal in een nieu
we aanklacht van een federale
Baltische staten reageren onthutst
MOSKOU HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
Het kan nog wel zeven jaren
duren voor alle Russische en
voormalige Sovjet-militiaren uit
de Baltische staten zijn terugge
trokken. dat heeft de Russische
onderminister van defensie
Gromov gisteren gezegd. Presi
dent Jeltsin had beloofd dat dit
uiterlijk in 1994 het geval zou
zijn.
Donderdag besloot hij per
presidentieel decreet de terug
trekking voorlopig uit te stellen.
Jeltsin verklaarde zijn besluit
met te zeggen dat hij zich zor
gen maakt over de rechten van
de Russischtalige minderheden
in de drie landen. Volgens wes
terse schattingen gaat het om
ruim 58.000 soldaten.
Zowel in Litouwen, Estland
als Letland is onthutst gerea
geerd op Jeltsins decreet. „Het
geeft aan hoe instabiel het regi
me in Rusland is. Moskou s
standpunt verandert met iedere
wending in de politieke situatie
daar", aldus vice-president
Krastins van Letland. President
Lennart Meri van Estland sprak
van een schending van de Slot
akte van Helsinki, waarin een
tijdschema voor de terugtrek
king is overeengekomen.
Ook de NAVO heeft gisteren
bezorgd gereageerd op Jeltsins
decreet. Die bezorgdheid werd
bevestigd door Gromov, een er
kende havik in het defensie-ap
paraat. Nadat Jeltsin vorige
maand met de Litouwse presi
dent Landsbergis de terugtrek
king van Russische troepen uit
Litouwen was overeengekomen,
is de weerstand van defensie te
gen het weghalen van de Russi
sche troepen daar alleen maar
groter geworden.
Jeltsins decreet wordt in Mos
kou beschouwd als een conces
sie aan de militairen, in ruil
voor steun van defensie voor
Jeltsins strijd tegen de conserva
tieven in het parlement. Mos
kou voert nu steeds wisselende
argumenten aan voor het uit
stel. Defensieminister Gratsjov
zei op 20 oktober dat er proble
men waren met herhuisvesting
van de militairen. In het Jeltsin-
decreet wordt discriminatie van
Russische burgers in de Oost
zeelanden als mede-oorzaak
aangegeven.
Gromov ging gisteren nog een
stapje verder. Hij zei dat de Bal
tische republieken weigeren
nieuwe Russische recruten toe
te laten, terwijl die juist zouden
moeten helpen bij het ontman
telen van de militaire installa
ties daar.
Een woordvoerder van het
Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken zei dat ver
traging in de terugtrekking de
Amerikaanse hulp aan Moskou
in gevaar zou kunnen brengen.
Het Amerikaanse Congres is ak
koord gegaan met 417 miljoen
dollar hulp aan de GOS-repu-
blieken. Het aandeel voor de
Russische Federatie daarin is
niet gedefinieerd, maar zal wor
den geblokkeerd als de terug
trekking niet volgens schema
verloopt, aldus de zegsman.
De Amerikaanse jeugd gaat vanavond uit
zijn bol. Vanavond is het Halloween een
feest om de spoken en boze geesten aan de
vooravond van Allerzielen te verjagen
en dat is aanleiding om in opzichtige kos
tuums te feesten en langs de deuren te
gaan voor Trick or treat. Verklede kinde
ren vragen hun buren en andere mensen
in de straat en de buurt om een traktatie
treat); als ze dat niet krijgen halen ze een
rotstreek (trick) uit. Veel Amerikanen
sieren hun voortuin met een tot lampion
uitgeholde pompoen {pumpkin). Voor een
jonge Japanse scholier betekende het on
bekende Amerikaanse feest een wisse
dood.
tokyo terry mccarthy
the independent
Yoshihiro Hattori (16) uit Nagoya en zijn
eveneens 16-jarige vriendje Web Haymaker
waren vorige week uitgenodigd voor een
Halloween-feest in Baton Rouge. Yoshihiro
had een witte colbert aangetrokken en zich
verkleed als John Travolta uit Saturday
Night Fever. Het was zaterdagavond.
Yoshihiro was nog maar kort in de Verenig
de Staten en zijn Engels was niet erg goed,
maar hij was al wel bevriend geraakt met
Web, bij wiens familie hij inwoonde.
Rond half acht 's avonds klopten de jongens
aan bij het huis waar ze dachten dat het
feest werd gegeven. Er werd niet openge
daan, dus liepen ze achterom naar de gara
ge en klopten nogmaals aan. Een vrouw
deed open en keek geschrokken. De jon
gens stonden daar.
Toen kwam de echtgenoot van de vrouw
met een revolver naar buiten en riep tegen
de jongens „Freeze!"(Verroer je niet!). Web
gaf hieraan gehoor, maar Yoshihiro, die het
niet begreep en blijkbaar dacht dat het een
grap was, stapte naar voren en vroeg: „Waar
is het feest?" De man schoot hem in de
borst. Yoshihiro was vrijwel op slag dood.
Het feest was een paar huizen verder.
De wrede ironie van deze tragedie is dat
Yoshihiro, zoals zijn familie het later uit
drukte, „was gekomen om de culturele ver
schillen te leren kennen en juist deze cultu
rele verschillen hebben hem het leven ge
kost".
De bewuste buurt in Baton Rouge wordt
door misdaad geteisterd en de familie
Peairs had uit zelfverdediging een vuurwa
pen aangeschaft. Aangezien vuurwapenbe
zit door particulieren in Japan verboden is,
kon Yoshihiro de dodelijke ernst van de si
tuatie niet inschatten. Ook begreep hij niet
wat het commando „verroer je niet" bete
kende.
Yoshihiro's moeder zei bij een herdenkings
dienst dat de uitwisselingsprogramma's
tussen Japan en de Verenigde Staten niet
onder het ongeluk met haar zoon mogen
lijden. Ze moeten juist worden uitgebreid
om het wederzijds begrip te vergroten.
grand jury, onder
leiding van de
speciale aankla
ger voor Iran-
Contra, Lawrence
Walsh. De jury
onderzoekt of
Weinberger tegen
het Congres heeft
gelogen over de
vraag of hij al of
niet aantekenin
gen had gemaakt
die betrekking
hebben op de af-
foto afp faire*
De nieuwe aan
klacht zegt dat Weinberger op 7
januari 1986 een vergadering
bijwoonde met president Ro
nald Reagan, Bush, Shultz, CIA-
directeur William Casey, minis
ter van jusitie Edwin Meese en
veiligheidsadviseur John Poin-
dexter.
De rol van Bush in de Iran-
Contra affaire is in de verkie
zingstijd precair. Het was gister
avond nog niet meteen duide
lijk of de onthulling invloed
heeft op de kansen van Bush
om aanstaande dinsdag herko
zen te worden als president. De
laatste opiniepeilingen geven
aan dat de achterstand van
Bush op zijn Democratische ri
vaal Clinton nog maar één of
twee procent bedraagt.
bonn» De Duitse Bondsdag heeft gisteren zijn nieuwe behuizing in ge
bruik genomen. Niet in de hoofdstad Berlijn, maar nog in Bonn. De
bouw van het ruim 300 miljoen gulden kostende gebouw was tenslotte
al in volle gang toen in 1990 de beide Duitslanden werden herenigd en
het parlement een jaar later besloot op termijn te verhuizen naar Berlijn.
Die verhuizing staat pas in het jaar 2050 op het programma, zo heeft
bondskanselier Helmut Kohl in een gesprek 'Der Spiegel' laten weten.
Zo komen de kosten van het fraaie 'glaspaleis aan de Rijn' er tenminste
nog een beetje uit De jongste schattingen over de kosten van de ver
huizing van het parlement en van de regering naar Berlijn belopen on
geveer 15 miljard gulden. Dit geld heeft Duitsland de komende jaren
hard nodig voor de wederopbouw van de voormalige DDR en de bouw
van nieuwe huizen. foto opa
londen cees van zweeden
CORRESPONDENT
De IRA heeft gisteravond een
bom tot ontploffing gebracht op
enkele honderden meters af
stand van de ambtswoning van
de Britse premier Major. De
bom, die in een auto was ver
stopt, ging af in Whitehall op
het hoek van Downing Street. Er
was alleen materiële schade.
De explosie kon op een af
stand van kilometers worden
gehoord, maar niet door John
Major zelf. De premier was in
zijn kiesdistrict in Huntingdon,
benoorden Londen.
Het is nog onduidelijk hoe de
autobom kon ontploffen. In
Whitehall heerst een absoluut
stopverbod, iets waarop de poli
tie strikt toeziet. De IRA ge
bruikte een taxi voor de aanslag.
Volgens onbevestigde berichten
werd de chauffeur gedwongen
zijn wagen te parkeren bij de
zware ijzeren hekken die Dow
ning Street afsluiten.
Het Ierse Republikeinse Be
vrijdingsleger sloeg eerder toe
in het hart van Londens rege
ringswijk. In januari bracht het
een bom tot ontploffing bij het
ministerie van defensie. Begin
vorig jaar was er een mortier
aanval op de ambtswoning van
de premier. Scotland Yard had
gisteren in Oost-Londen bijna
35 kg van het explosieve materi
aal semtex in beslag en arres
teerde drie verdachten.
Tot zover onze correspon
dent.
Major had eerder op de dag
de toon gezet van het Lager
huisdebat van aanstaande
woensdag door de motie te pu
bliceren waarover zal worden
gestemd. In de motie, die in
krachtige woorden is gesteld,
wordt de steun van het parle
ment gevraagd voor een „lei
dende" rol van Groot-Brittannië
in Europa.
De stemming in het Lager
huis over Majors steun voor het
Verdrag van Maastricht blijft
een dubbeltje op zijn kant. De
oppositionele Labour partij
heeft gezegd tegen te stemmen.
En Majors positie hij heeft
een meerderheid van 21 zetels
wordt ernstig bedreigd door
dat een 30-tal Tory-backben
chers heeft gedreigd de kant
van de oppositie te kiezen. Ook
de Liberal Democrats dreigen
onder druk van de partijleden
tegen te stemmen.
Meer dan vijfduizend vluchte
lingen uit het Westbosnische
stadje Jajce zijn gisteren be
stookt door Servisch artillerie-
geschut. Anders Levensen, co
ordinator van het Hoge Com
missariaat voor de Vluchtelin
gen (UNHCR), meldde dat de
vluchtelingen op zeven kilome
ter van Travnik in de val kwa
men te zitten nadat ze Jajce
probeerden te ontvluchten. Het
stadje, overwegend bewoond
door moslims, viel donderdag
nacht in handen van de Bosni
sche Serviërs.
Travnik is het belangrijkste
vertrekpunt van hulpkonvooien
en versterkingen van Bosnische
soldaten naar Jajce. Bosnische
legerofficieren vrezen dat Trav
nik, waar zich al zo'n 26.000
vluchtelingen bevinden, op kor
te termijn door de Bosnische
Serviërs wordt aangevallen.
De Bosnische president Izet
begovic heeft volgens radio Tc
heran gisteren gedreigd gifgas
in te zetten om de Servische
aanvallen te stoppen. Izetbego-
vic is voor een bezoek in Iran.
Boeing heeft gisteren gezegd
dat volgende week begonnen
wordt met proeven om te zien
wat er mogelijk misging met de
F.1 Al Boeing die deze maand op
een flatgebouw in de Bijlmer
Een woordvoerder verklaarde
lat voor de proeven voorna-
nelijk met de motorstijlen
gebruik gemaakt wordt van een
vrachtvliegtuig van het 747-200
type. De testen gaan vier weken
duren. De Amerikaanse lucht
vaartautoriteiten (de FFA) heeft
eigenaars van 738 oudere
Boeings-747 opdracht gegeven
de pennen van de motoren te
controleren. Sinds 15 oktober
zijn bij dergelijke controles 74
verroeste pennen en vier met
scheuren gevonden.
