'Ik zou Jehova
getuige moeten
zijn, maar ik
ben te agressief
ZATERDAGS
ZATERDAG 31 OKTOBER 1992
BIJVOEGSEL
Als organisator van
sportevenementen bereikte
Joop Riethoven vele
mijlpalen. Maar zijn
naam is voor altijd
verbonden aan de Tour de
France die hij in 1978 naar
Leiden haalde. Een
hoogtepunt dat de man
achter de coulissen cynisch
genoeg zelf niet mocht
beleven: hij kreeg enkele
uren voordat het startschot
viel een hersenbloeding.
Riethoven inmiddels 70
jaar en kerngezond
heeft zijn zinnen nu gezet
op de Tour van 1996. „Ik
wil het nu wel eens echt
meemaken. De Tour komt
in mijn visie over vier jaar
naar Noordwijk, of
misschien Leiden. "Hij
klinkt vastberaden en
vrienden en bekenden
weten wat het betekent als
'Ome Joop' iets in zijn
hoofd heeft.
Een portret van een
'eenvoudige' Leidenaar die
al veertig jaar lang
wielercriteriums,
huldigingen en andere
festijnen regisseert.
Vandaag wordt Riethoven
zelf gehuldigd. De regie is
voor één keer in
andermans handen.
ROB VAN DER ZANDEN»
JOOP RIETHOVEN: DE ORGANISATOR DIE NU ZELF EEN 'EVENEMENT' IS
Nóg slaat de ontroering toe als hij
terugdenkt aan die avond. De
herinneringen aan woensdag 28
juni 1978 roepen bij joop Riethoven om be
grijpelijke reden nog steeds emoties op. Het
tot dan toe vlotte gesprek over zijn loopbaan
stokt onmiddellijk Hij zwijgt een minuut
lang en begint zachtjes te huilen. Alsof hij
zich dient te verontschuldigen zegt hij: „Ver-
dorie....daar ga ik weer."
De man die zijn hele ziel en zaligheid aan
de start van de Tour de France in Leiden had
gegeven, moest afhaken en stortte in aan de
vooravond van zijn evenement. Riethoven
had alles in zijn scenario meegenomen, be
halve dit drama. Met verstikte stem zegt hij:
„Ik heb zo vreselijk veel geluk gehad in mijn
leven. Ik ben in elkaar geklapt en nu zit ik
hier nog."
Even later „Nee, ik vind het niet vervelend
om erover te praten. Ik schiet alleen vol van
wege het feit dat ik het heb overleefd. Ja na
tuurlijk werd het van een hoogtepunt in een
paar tellen een dieptepunt, maar ik heb ge
woon geluk gehad. Het was de vooravond
van de Tour. Woensdag was er een gala
avond in de Groenoordhallen, de dag erna
zou de proloog zijn. Op vrijdag het vertrek
richting St. Willibrord."
„Ik kom van het podium af en voel vreselij
ke pijn in mijn hersens. Ik vroeg aan mijn
vrouw een aspirientje en ging even naar het
toilet. Toen kreeg ik het. Het was alsof ik in
een zwembad lag, het water stroomde van
mijn lijf. Ik stond tegen een muur, om het
hoekkie zaten duizenden mensen die van
niets wisten. Toen ben ik om de hoek ge
schoven en zakte langzaam naar beneden. 'Ik
ga dood', riep ik."
Razendsnel werd hij afgevoerd naar het
ziekenhuis.
Wat een hoogtepunt had moeten zijn,
werd e^n zwarte bladzijde. Letterlijk. Een
hersenbloeding vaagde alles weg. Pas zes da
gen later was Riethoven weer hersteld. Hij
had zelfs geen letsel overgehouden aan de
bloeding.
Joop Riethoven bekleedde
vele functies in de Leidse
sportwereld en ontving vele
onderscheidingen. Hieron
der een beknopte opsom
ming:
Organisator van profwieler
wedstrijden (Leiden, Noord-
wijk) en de Ronde van Ne
derland (vrouwen).
Organisator van bokswed
strijden, loopmarathons van
Holiday Inn, sportforums,
voetbalwedstrijden Oud-In
ternationals, artiestenwed
strijden, recepties.
Oprichter of mede-oprich
ter van Stichting Wielerbe-
langen Leiden, Leids wieier-
comité, Club van 101 Leiden,
Internationale Bloemenma-
rathon.
Voormalig ploegleider van
wielerploegen Peet van Est,
Du Prie, Van Duuren.
Ex-voorzitter wielervereni
ging Swift. Nu ere-voorzitter
Swift.
Pr-man van de stichting
Leiden/Oxford.
Ereburger van de gemeente
Leiden.
Bezitter van Zilveren Wiel
van de KNWU.
„Het gekke was dat ik niet meteen vroeg
hoe de Tour-start was verlopen. Het interes
seerde me op dat moment niet. Naarmate de
tijd vorderde, wilde ik het wel weten. Nu wil
ik het zelf nog eens meemaken. Dat is weer
het kinderlijke in mij. Het is nu een van mijn
voornaamste doelen. De Tour nog eens naar
hier halen."
Ruim
In het telefoonboek staat achter M.J.J.
Riethoven 'sportorg.' Het is een ruim begrip.
Hij zou zichzelf sportmakelaar kunnen
noemen. Of impresario. Maar de voormalige
huisschilder heeft het altijd simpel gehou
den. Om hem heen dienden zich overal de
gladde zakenlieden met fax, computer en au
totelefoon aan. Organisatiedeskundigen en
pr-adviseurs. Riethoven had dat allemaal niet
nodig. Zijn imposante verschijning en uit
straling waren meer dan voldoende. Begin dit
jaar reed hij met zijn auto naar Parijs om
Jean Marie Le Blanc (tegenwoordig de grote
baas van de Tour) persoonlijk op de hoogte
te brengen van zijn plannen. Dat had op tien
andere en vooral snellere manieren gekund.
Maar de werkwijze van Joop is menselijk en
indrukwekkend. Hoogwaardigheidsbekleders
en topsporters bleven er zelden koud onder.
„Ik weet niet wat dat is met Riethoven",
zegt Joop Zoetemelk, „maar je kon moeilijk
weigeren bij die man. Als hij belde voor een
criterium dan kwam ik. Ook als ik elders het
dubbele kon vangen. Dat gevoelige van hem.
Je ervaarde het als een soort verplichting als
hij je vroeg."
Zoetemelks gevoel is niet uniek. Gerrie
Knetemann wordt zelfs emotioneel als hij
met de naam Riethoven wordt geconfron
teerd. „Ik draag die man in mijn hart, echt
waar. Misschien ook vanwege zijn geestelijk
gehandicapte dochtertje. Daar dacht ik vaak
aan, als ik Joop bezig zag. Beetje raar. maar
toch. Hij is een vent die het organiseren in
zijn vingers heeft. Als Joop iets in zijn hoofd
heeft, zit het niet in zijn kont."
Henk Lubberding maakte veel mensen in
en rond de wielrennerij mee, maar types als
Riethoven waren zeldzaam. „Die man had
het. Als ik op verzoek van Joop ergens reed
en ik zag hem langs de kant staan springen,
dan deed ik wat extra's in de koers. Dat ver
diende Joop. Joop Riethoven: dat was voor
mij een vent in een wit overhemd dat water-
nat was. Ik was altijd blij als ik hem op een
feest of receptie in het pak zag met een strop-
pie. Kwam hij tenminste even tot rust. Want
soms hield je je hart wel eens vast als hij zo te
keer ging."
Kneteman: „Als je de Tour naar Leiden
weet te halen, dan ben je toch een innemend
iemand. Waar moeten we dan nog over pra
ten."
Talent
Mattheus Johannes Jacobus Riethoven werd
op 22 mei 1922 geboren. In de Graenoord-
straat bracht hij zijn jeugd door en zo vlak
voor de oorlog dacht hij nog niet elke dag aan
wielrennen.
Het fietsen hing er eigenlijk maar bij in die
tijd. Zijn broer Jan inmiddels overleden
werd landelijk gezien een redelijke subtop
per. maar Joop slaagde niet als coureur.
„Toch had ik volgens de kenners talent", zegt
hij, terugblikkend naar zijn jeugd. „Maar ik
vertikte het om veel te trainen. In plaats van
fietsen ging ik lekker naar de bioscoop."
Hardlopen kon hij wel. Hij werd als atleet
van AV Holland meermalen Leids kampioen
op de 400 meter. Daarnaast voetbalde hij in
die periode bij ZLC. „Ik kon geen vent passe
ren, maar aan de andere kant kwamen ze mij
ook niet voorbij. Ja, er stond natuurlijk wel
iemand."
Hoewel betaald voetbal in 1952 nog niet
aan de orde was in Nederland, experimen
teerde Riethoven met enkele andere Leide-
naars een beetje om tot een profcompetitie
te komen. „We wilden wedstrijden organise
ren en de spelers zouden worden betaald op
recettebasis. De bond gaf geen toestemming.
maar we deden het toch. Een wilde competi
tie, zeg maar. In '54 kwam de bond zelf met
betaald voetbal. Wij waren onze tijd vooruit."
Riethoven zou zijn naam als organisator in
die periode voorgoed vestigen met de organi
satie van een wielerevenement in de Leidse
Hout. Vlak na de Tour de France van 1952
liet hij daar onder anderen Wout Wagtmans
en Wim van Est huldigen voor hun prestaties
in de Ronde van Frankrijk. Er keken vijfdui
zend mensen naar het festijn.
De toon was gezet en Joop Riethoven
kwam niet meer van zijn naam als 'organisa
tor' af. Er zouden vele spektakelstukken vol
gen die hun oorsprong vonden bij de regel
neef, die overal sponsors en deelnemers
warm wist te maken. „De drijfveer? Het zat
me gewoon in het bloed. Toen ik negen was
hielden we bij ons in de straat zakloopwed-
strijden op Koninginnedag. Dat regelde ik.
Toen al."
Hij kan de topevenementen nog allemaal
voor de geest halen. De data, de toeschou
wers, alles heeft hij op een rijtje. Te veel om
op te noemen. De intocht van de olympische
kampioenen Gerben Karstens en Bart Zoet in
1964 is hem lang bijgebleven. Of de Tour de
France van 1973 die in Scheveningen van
start ging. „Ik zorgde toen al dat de Tour
door Leiden ging. Op het moment dat ik met
de karavaan door de menigte moest, kreeg ik
kippevel. Die massa en dat enthousiasme,
schitterend."
Op die dag moet hij met zijn gedachten al
bij een heuse Tourstart in de Sleutelstad zijn
geweest. Voordat het zo ver was regelde hij
nog vele andere zaken. Zo haalde hij het na
tionale voetbalteam van Haïti naar Leiden
om te spelen tegen een plaatselijk elftal. F.n
toen Leidenaar Wim Rijsbergen in datzelfde
jaar (1974) met Oranje uit Duitsland kwam.
organiseerde Riethoven een warm onthaal
voor de vice-wereldkampioen.
„Willem was toen erg populair. Ik weet niet
of zoiets nu nog zou kunnen. Willems brui
loft was ook al zo'n uitgelaten feest. Hij kreeg
Riethoven zoals de wielerwereld
hem kent Met Peter Winnen, Jan
Raas, Henri Manders en Joop
Zoetemelk. foto •archief
van de Oranje-spelers een echt varken ca
deau. Na afloop gaf hij het beestje aan mij,
hij wist zich er geen raad mee. Dat dier heeft
toen nog dagen bij mij in de huiskamer rond
gelopen."
Grandioos
Toen Joop Riethoven kort daarna de toezeg
ging kreeg voor een Tourstart in zijn ge
meente, begon hij te werken aan 'zijn' spek
takelstuk als directeur sportif van de Leidse
Tourstichting.
In 1977 ging hij met een delegatie een
week lang naar Frankrijk om ervaring op te
doen. „Een grandioze trip. We werden er met
alle égards ontvangen. Ik kreeg toen een in
druk van wat me over een jaar te wachten
stond."
Het zou iets anders lopen, vandaar dat
Riethoven hardnekkig jaagt op een herkan
sing. Als het ervan komt, zal het draaiboek
van '78 worden bijgesteld. De Tour de France
in Leiden liep destijds immers uit tot een
Tour de Farce. Een 'ordinaire kermiskoers,
niet meer en niet minder' schreef deze krant
op vrijdag 30 juni, toen de karavaan de stads
poorten al weer uit was.
De proloog was verregend en vanwege het
gladde parkoers besloot Tourdirecteur Felix
Lévitan om de rit niet mee te laten tellen voor
het algemeen klassement. Leiden was pissig
en de organisatie voelde zich bekocht.
Een troost voor Riethoven was dat hij de
anti-climax niet beleefde. Hij prijst zich ge
lukkig dat hij nog een keer aan de komst van
de Tour mag werken.
„Ik ben gered. Ik weet niet of ik dat aan een
hogere macht le danken heb. Ik ben daar
nooit zo mee bezig geweest. Nog niet zo lang
geleden dacht ik dat God en Jezus dezelfde
personen waren. Door mijn vrouw ben ik er
meer over gaan nadenken. Zij is Jehova-ge
tuige. Als hier oorlog uitbreekt, maken wij ka
tholieken en hervormden elkaar allemaal af
als het moet. Jehova's niet."
„Ik zou Jehova-getuige moeten zijn. Die
mensen zijn verstandig. Nu komt uit dat je
beter geen bloed van een ander kunt nemen
zoals zij altijd hebben gezegd. Het is jammer
dat ik geen Jehova kan zijn. Daar ben ik te
agressief voor. Het kan wel eens gebeuren
dat ik iemand een klap voor zijn kanis geef.
Dat kan niet bij een Jehova."
Muilpeer
Dat is Joop Riethoven óók. Een licht ontvl
ambaar vat vol emoties. Flip Massaar kan
zich wel zo'n moment herinneren waarop de
irritatie toesloeg bij Riethoven. Hij kreeg zelf
ooit een muilpeer van Joop. In het Leidse ca
fé Aniba beslechtte de sportorganisator op
die manier een discussie met Massaar. die in
de schaduw van Riethoven ook evenementen
organiseeert.
Het is de andere kant van 'Ome Joop'.
Agressief, recht voor zijn raap, nietsontziend
en niet altijd uitblinkend in tact. Flip Mass
aar „Ach, Joop en ik zfin goeie vrienden en ik
leer veel van hem. Die klap van toen is allang
weer vergeven. Onlangs vertelde Joop me
nog iets. Hij zegt: Flip, ik heb vannacht ge
droomd. Er was een verkiezing voor de beste
sportorganisator van Leiden. Ik kreeg vier
stemmen meer dan jij. Da s toch mooi. Be
grijp je me ergens?"
„Riethoven heeft veel betekend. Niet alleen
voor de sport. Zijn opbrengsten gingen vaak
naar een goed doel. Ze lullen wel eens dat-ie
het gedeeltelijk in eigen zak steekt. Maar dat
zeggen ze van Flip Massaar ook. Ik begrijp
niet dat mensen dat kunnen zeggen van ie
mand die zo bezig is met het inzamelen van
geld voor arme landen en pleeginrichtingen
en dat soort dingen. Hij is toch niet zomaar
ereburger van Leiden geworden.
De aversie die Riethoven opriep had vooral
te maken met de robuuste manier waarop hij
zijn plannen doordreef. Hij keek meestal niet
op of om en ging recht op zijn doel af. Eigen
gereid en zonder al te veel inspraak.
„Ik ben een doordouwer en een doener.
Dan sta ik mensen op de tenen, dat weet ik.
Maar ze schoppen mij vaak genoeg van ach
teren. dat vind ik erger. Ik heb mijn princi
pes. die hou ik. ik ben geen huichelaar." zegt
Riethoven.
Wim van Duivenbode, consul van de wie
lerbond, kan sinds jaar en dag lezen en
schrijven met Joop Riethoven. „Dat neemt
niet weg dat we wel eens botsen, maar eigen
lijk kunnen we niet zonder elkaar. Dat stamt
al uit de tijd dat we samen in het bestuur van
wielervereniging Swift zaten. Joop laat in zijn
ijver en enthousiasme wel eens dingen val
len. Die raap ik op."
Riethoven: „Ik ben geen man van papieren
of van contracten. Wel van contacten, daar
leef ik van. De rest moeten anderen doen.
Mensen als Wim van Duvenbode zijn daar
weer goed in." Hij vlecht zijn handen ineen,
alsof hij gaat bidden. „Die twee handen, dat
zijn Wim en ik."
Grote bek
Velen in de sport konden of wilden Rietho
ven niet volgen in zijn dadendrang. Botsin
gen en ruzies waren het gevolg. Een stevige
aanvaring met de organisator kon diepe
wonden slaan.
Dick Tesselaar was zestien jaar lang wet
houder van sport in Leiden en had om die re
den vaak contact met Riethoven. „Klein
hartje, grote bek, maar een goeie vent. Dat is
Riethoven. En stijfkoppig natuurlijk. Toen hij
mijn afscheidsreceptie regelde was alles in
kannen en kruiken. Toen hij hoorde dat een
van zijn vijanden zou komen, bleef hij thuis.
De volgende dag zat-ie bij mij thuis een bak
kie te doen. Zo is Joop."
Waar geld rolt, rollen vaak ook koppen.
Joop Riethoven kreeg overal geld los. Zijn
overredingskracht kende geen grenzen. Over
het gebruik van dat geld ontstond niet zelden
een meningsverschil. Binnen de Leidse Club
van 101, opgericht om sportevenementen te
organiseren, bij voorbeeld ontstond een con
flict over de penningen en Riethoven stapte
op.
En als hij opstapt is dat meestal voor een
wig. Bij wielerclub Swift bij voorbeeld. Hij
was jarenlang ploegleider en voorzitter en is
nu ere-voorzitter. Maar hij loopt met een
grote boog om de vereniging heen en komt
er nooit meer.
Cock van der Hulst hij nam destijd de
voorzittershamer bij Swift van Riethoven
over was geen boezemvriend van zijn
voorganger. „AJs mens kon ik hem waarde
ren, bestuurlijk botsten wij altijd. Maar ik heb
geen zin om mijn mening over hem als
sportorganisator te geven. Daar hoef ik niet
mee in de krant."
Gerrie Knetemann vindt het niet vreemd
dat Joop ook vijanden had. „Toen ik eens in
Noordwijk had gereden, hoorde ik hem een
speech afsteken. Nou ben ik wel wat gewend
en zelf ook niet op mijn mondje gevallen,
maar wat Joop daar allemaal riep legen het
gemeentebestuur en anderen die zijn Ronde
van Noordwijk om zeep wilden helpen...nou
nou. De honden lustten er geen brood van.
Dat maakte Joop niet uit."
André de Jong, directeur van de Groen
oordhallen, vermoedt dat Riethoven nog niet
uitgeorganiseerd is. De Jong werkte mee in
de Leidse Tourstichting en gaf in '78 het
startschot voor de Ronde in Leiden. „Jaren
daarvoor haalde ik mijn schouders nog op als
Joop over een Tour de France in Leiden be
gon. Ik heb afgeleerd om dat te doen. Als de
ze man zich ergens in vastbijt komt er iets
uit. Hij spreekt geen woord over de grens en
dan zoiets allemaal voor elkaar krijgen. Toch
razend knap. Daarom: zeg nooit nooit bij
Joop Riethoven."
Te lang
Donderdag 29 juni 1978. Zelfs de ramen van
zijn kamer waren geblindeerd op het mo
ment dat Joop Riethoven in het ziekenhuis
lag na zijn hersenbloeding. Uit voorzorg; de
patiënt mocht hoe dan ook niets horen en
zien van de Tourproloog die zich even ver
derop voltrok.
Die schade wil hij per se inhalen. Het raam
is te lang dichtgebleven.
