Clinton voorop in race om kiesmannen
vs
Het is weer macho-tijd in VS'
Feiten &Meningen
Dreigt een herhaling van de crisisjaren?
DONDERDAG 29 OKTOBER 1992
CAMPAGNESNIPPERS
Bush 'meer mandan Clinton
little rock Met modder gooien hoort bij de Amerikaanse ver
kiezingen als een hamburger bij McDonald's. Het campagne
team van Bush raakte Clinton deze week echter wel erg ver on
der de gordel. Letterlijk. Volgens een Republikeinse medewerker
was Clinton, als het op 'mannelijkheid' aankwam, minder goed
toegerust dan de president. De bron: een veiligheidsagent die
beide heren in de badkamer had bewaakt. Prompt werd een
woordvoerder van Clinton gevraagd of de gouverneur beschik
baar was voor een foto-sessie. Zij zag dit 'vergelijkend warenon
derzoek' evenwel niet zitten en wees het verzoek beleefd, doch
resoluut af. Van de Texaanse miljardair met de grote oren is nog
niets vernomen.
Even wachten met de uitslag, please
los angeles De inwoners van California, Oregon, Washington,
Alaska en Hawaii willen dit jaar ook wel eens de president kie
zen. Niet dat ze nooit naar de stembus gaan, maar ze willen de
ze keer graag hun keuze maken vóór de uitslag bekend is. Door
de verschillende tijdzones in Amerika komen de uitslagen uit
bijvoorbeeld New York al binnen terwijl in de westelijke staten
nog wordt gestemd. Clinton heeft voorgesteld om geen uitslagen
bekend te maken voor alle stembureau's zijn gesloten. Om zelf
het goede voorbeeld te geven, heeft hij besloten om zijn over
win ningsspeech pas te houden na het sluiten van alle stembus
sen. Als hij wint tenminste...
Ere wie ere toekomt
moskou President Bush laat zich graag voorstaan op zijn bui
tenlandse successen. De bevrijding van Kuwayt en de afzetting
van de Panamese dictator Manuel Noriega zijn er twee van.
Maar het liefst pronkt hij met de val van de Berlijnse Muur en
het einde van de Koude Oorlog. Historische wendingen waar
voor Bush volgens Bill Clinton geen eer toekomt. De president is
als een haan die de eer opeist voor de zonsopgang, vindt Clin
tons running mate Ai Gore. Dat Bush zelf ook enige reserves
heeft, onthulde Michael Gorbatsjov. De voormalige Sovjet-leider
verklapte dat Bush hem onlangs had verteld zich niet te veel aan
te trekken van de campagneretoriek. Uiteraard, aldus Bush,
kwam ook Gorbatsjov de eer van de historische ommekeer toe.
Geld moet rollen
dallas Hij mag dan derde staan in de opiniepeilingen, als het
om uitgeven gaat doet Ross Perot voor niemand onder. De
Texaanse miljardair geeft dagelijks 5 miljoen gulden uit aan zijn
campagne, geld dat vooral opgaat aan televisiezendtijd. De ver
wachting is dat Perots uitgaven voornamelijk eigen geld
deze week zullen oplopen tot 8 miljoen gulden per dag. Op de
avond voor de verkiezingen wil de Texaanse miljardair zelfs ge
lijktijdig te zien zijn op drie nationale televisienetten. Als op 3
november de zon ondergaat, zal Perot 150 miljoen gulden heb
ben uitgegeven, meer dan Bush en Clinton samen. Of voor hem
als president de zon weer opkomt is een tweede.
Het is tijd voor....de Amerikaanse kiezer mag het op 3 november zeggen.
Met nog vijf dagen te gaan tot de verkiezingen, ziet het er
voor George Bush wat minder somber uit. De landelijke
opiniepeilingen geven gouverneur Bill Clinton nog steeds
een voorsprong op Bush van zo'n vijf procent, maar de
Amerikaanse president is flink ingelopen. De opmars van
de onafhankelijke kandidaat Ross Perot lijkt tot staan te
zijn gebracht.
amsterdam maarten kuiper
Voornamelijk door Perot zelf,
die met 'paranoïde' beschuldi
gingen aan het adres van de Re
publikeinen een eigen goal
scoorde. President Busn, die in
de peilingen schommelt tussen
de 35 en 38 procent, zal echter
ruim boven de 40 procent moe
ten uitkomen, wil hij kans ma
ken op four more years, een ver
lenging van zijn ambtstermijn.
Dat een herverkiezing niet voor
het oprapen ligt, blijkt uit de
politieke kaart van de Verenigde
Staten. De strijd om het presi
dentsschap wordt niet landelijk
beslist, maar in de vijftig staten
afzonderlijk (plus het District of
Columbia, dat de hoofdstad
Washington omvat). Iedere
staat heeft een aantal kiesman
nen, afhankelijk van het aantal
Congresleden. Dat aantal is
weer afhankelijk van het aantal
inwoners van de staat. De kan
didaat die in een staat de mees
te stemmen haalt, krijgt alle
kiesmannen van die staat.
In totaal zijn er 538 kiesman
nen, die in december de presi
dent kiezen. De kandidaat die
270 of meer kiesmannen achter
zich krijgt wordt president. Sta
ten met veel inwoners, zoals
California, New York, Texas en
Pennsylvania hebben veel kies
mannen. Het komt er voor de
kandidaten dus vooral op aan
om deze staten achter zich te
krijgen.
En dat is nu net waar Bush vol
gens de peilingen nog niet in
slaagt. Als er nu verkiezingen
zouden worden gehouden, zou
Bill Clinton 280 kiesmannen ha
len in 22 staten en het District
of Columbia. Dat is net genoeg
om door het kiescollege tot pre
sident te worden gekozen. Bush
zou niet meer dan 94 kiesman
nen halen in 14 staten, Ross
Perot zelfs geen enkele. In de
overige staten heeft geen van de
kandidaten een overtuigende
voorsprong.
De steun voor Clinton komt
vooral uit drie regio's. De drie
westelijke staten California,
Oregon en Washington zijn zijn
beste troef. Clinton heeft in de
ze liberale staten, die zwaar zijn
getroffen door de economische
recessie, een voorsprong van 10
tot 15 procent. Hij lijkt daarmee
verzekerd van 72 hesmannen.
Een tweede bolwerk is het tradi
tioneel Democratische noord-
(a)New Hampshire
Om president te worden heeft een
kandidaat 270 kiesmannen nodig. Elke
staat levert kiesmannen, afhankelijk van
het aantal kiesgerechtigden. Per staat wordt
bekeken wie de meeste stemmen heeft
winnaar krijgt alle kiesmannen
van die staat toegewezen. Volgens de
opiniepeilingen zou Clinton op 280
kiesmannen kunnen rekenen en Bush
op 94. In veel staten is de strijd nog
onbeslist. Perot zou nog nergens een
duidelijke meerderheid halen.
aantal kiesmannen (totaal: 538)
De presidentskandidaten en hun favoriete balspelen
oosten. Clinton kan in deze
dichtbevolkte regio rekenen op
ruim 100 kiesmannen. Ten slot
te leveren de uitgestrekte Mid
Wesr-landbouwstaten Minneso
ta, Iowa en Missouri, aangevuld
met de zuidelijke thuisbasis van
Clinton (Arkansas) en vice-pre-
sidentskandidaat Al Gore (Ten
nessee), 45 kiesmannen op.
De slag om het presidentsschap
wordt echter vooral uitgevoch
ten in de Rust Belt, de dichtbe
volkte industriestaten rond de
grote meren. Deze staten
Wisconsin, Michigan, Illinois,
Indiana en Ohio zijn samen
goed voor 84 kiesmannen. Als
Clinton hier wint, kan het bijna
niet meer mis gaan.
Het zijn echter juist deze staten
waar de recente opmars van
Ross Perot Clinton het meest
heeft geschaad. Zijn comforta
bele voorsprong in Michigan en
Illinois wordt bedreigd en in
Ohio, waar Clinton voor lag, is
de strijd met Bush weer hele
maal open. Hetzelfde is gebeurd
in Colorado, New Mexico en
New Jersey.
Maar ook Bush heeft last van
Perot. De Texaanse miljardair
heeft in de belangrijke staten
Texas en Florida (samen 57
kiesmannen) veel conservatieve
kiezers bij de president wegge-
snoept. Clinton, die enkele we
ken geleden nog duidelijk ach
ter lag, maakt hier nu weer een
kans.
Voor Bush is winst in het zuiden
een absolute noodzaak. Daartoe
moet hij zorgen dat hij de steun
houdt van de zogenaamde
Reagan Democrats, Democraten
die in 1980 en 1984 massaal op
Ronald Reagan stemden en die
Bush in 1988 trouw bleven.
Zoals het er nu naar uit ziet ke
ren veel van deze Democraten
Bush echter de rug toe. Naast
het zuiden en een dertien-tal
staten in de Mid West en de
Rocky Mountains, moet Bush de
meeste Rust Belt-staten en sta
ten als Virginia en New Jersey
winnen. Een zware taak, maar
geen onmogelijke.
washington rupert cornwell
the independent
Ik had het gevaar niet gezien, maar de foto
grafe die naast me stond en die meer erva
ren is in zulke zaken, had dat zeer zeker
wel. ,,Uh, oh", waarschuwde ze, terwijl ze
op een (Amerikaanse) football wees die vo
rige week tijdens een tussenlanding van de
campagnekaravaan Clinton-Gore 'toevallig'
op het vliegveld Midway van Chicago lag.
„Dat ziet er slecht uit. Het is weer macho-
tijd."
En jawel, toen ze tevoorschijn kwamen om
aan boord van hun vliegtuig te gaan, gooi
den onze helden hun jasjes uit en renden
naar de ovale footballl. Een paar seconden
later renden ze over de landingsbaan om
wilde passes af te geven. Geen wonder dat
we al een half uur achter zijn op het sche
ma. Regel één in het leven van een kandi
daat is dat punctualiteit als verre tweede
komt na Goddelijkheid. En Goddelijkheid
betekent in de campagne van 1992 er man
nelijk uitzien en zorgen dat zo op de foto
komt.
Wat is dat toch met die Amerikaanse presi
dentsverkiezingen dat de sportman naar
buiten brengt? Niet dat het in het geval van
George Bush veel naar buiten bracht. Zijn
hele ambtstermijn is een eindeloos atletisch
proefterrein geweest, van hoefijzerwerpen
tot golf tot honkbal tot de laaste tijd
de on-Amerikaanse activiteit soccer. Mis
schien wenkt het vooruitzicht van de WK
voetbal in 1994 op Amerikaanse bodem,
misschien was het de meer elementaire
zaak van de Spaanstalige kiezer. Daar, ver
spreid over de zondagskranten, stond de
41ste president vooreen nauwkeurig geën
sceneerde aftrap om hem heen de zes-
en zevenjarigen van het Plaza Grillteam in
Montgomery, Alabama.
Maar dit soort dingen zijn van Bush te ver
wachten. De neigingen van Bill Clinton in
dezelfde richting zijn minder makkelijk te
verklaren.
Om het beleefd uit te drukken gebaseerd
op wat ik tot nu toe heb gezien is hij
geen sporter van nature. Clinton aan het
rennen is een weerzinwekkend gezicht. Het
lijkt minder op joggen dan op een lood
zwaar geploeter. Maar elke ochtend van de
campagne is 'De Trimloop' het eerste punt
op de agenda. Het is niet alleen nodig (de
kandidaat heeft een neiging tot overge
wicht), het is ook nodig dat gezien wordt
dat het gebeurt.
Hetzelfde geldt voor Clinton die zich op
houdt op de softbaldriehoek, nog een ge
beurtenis die af en toe tijdens de campagne
voorkomt. Te oordelen naar wat ik heb ge
zien op vliegveld Midway, is hij iets handi
ger met een football in zijn handen. De
vraag blijft: waarom doen ze het?
Het antwoord ligt, zeer zeker, diep in de
Amerikaanse psyche. Een deel daarvan is de
gevreesde 'mietjes-factor'. Wat er ook ge
beurt, een Amerikaanse politicus mag hier
nooit een mietje lijken vraag dat maar
aan Bush, die het grootste deel van de jaren
tachtig heeft geprobeerd dat etiket van zich
af te werpen. Veronderstelde kleinzieligheid
heeft menige presidentskandidaat vernie
tigd: van Ed Muskie die in 1972 zijn kansen
verspeelde door in het openbaar te huilen
bij een brief waarin zijn vrouw werd aange
vallen, tot Michael Dukakis in 1988.
Een andere belangrijke regel is om nooit,
nooit een voorliefde te verraden voor de ce
rebrale kant van het leven. Intellectualisme
is het zusje van kleinzieligheid en de daar
mee verbonden zonde van vrouwelijkheid
wat zou kunnen verklaren v
voor een vrouw zo moeilijk is om kandidaat
te staan voor het presidentschap. Neem Ad-
lai Stevenson, die in de jaren vijftig het do
delijke grafschrift 'intellectueel' kreeg tij
dens de twee keer dat hij van Dwight Ei
senhower de race verloor.
Aldus komen de aanvallen van Bush op
Clinton en zijn mede-'sociale plannenma
kers uit Oxford' voort uit een lange traditie.
En dat verklaart waarom Clinton, van alle
recente kandidaten voor het Witte Huis
aantoonbaar het meest deskundig en intel
lectueel voorbereid, op dit moment liever
sterft dan dat hij met een boek wordt ge
zien.
Maar, zo kunt u zeggen, er zit toch wel
meer aan vast. Beginnend met George Was
hington, is de strijd voor het presidentschap
geen opvoering van dat typische Ameri
kaanse drama van de gewone jongen die
een held wordt door het systeem aan te
pakken en te verslaan? Merk op dat de
sporten tijdens de campagne die van ieder
een zijn: honkbal, voetbal, basketbal
maar zeker geen golf. Golf is de favoriete
sport van Bush maar veel te elitair voor
de campagne.
Blijft over Ross Perot. Hij jogt niet en gooit
niet met footballs (althans niet in het open
baar). Hij voert zelfs nauwelijks campagne.
Maar in andere opzichten past hij precies in
deze theorie, de levende mythe van de klei
ne man die Vietnam aanpakte, General Mo
tors aanpakte en de laatste tijd de gevestig
de orde van Washington. Het recept was
perfect. Jammer dat hij een samenzwering
ziet op iedere straathoek. Anders had hij
misschien kunnen winnen.
vertaling luutje niemantsverdriet
heemstede wj. van de woestune
In 1862 publiceerde de Frans
man Clement Juglar een boek
over de regelmaat van econo
mische crises onder de titel 'Des
crises commerciales et leur re
tour périotique'. Sindsdien was
er bij economen tot ongeveer
1940 een grote belangstelling
voor het regelmatig terugkeren
van die crises. Daarna verflauw
de de belangstelling.
De crisisperiodes van Juglar
duurde tussen de zes en negen
jaar, met twee a drie gunstige,
twee a drie ongunstige en twee
drie kwakkelende jaren. In
1926 ontdekte de Russische
econoom Nicolai Kondratieff
dat er ook een periodieke golf
beweging was met golven van
45 tot zestig jaar. Deze lange
golf is veel minder spectalulair
en duidelijk dan de korte golf
van ongeveer zeven a acht jaar.
Mede door de lange duur van
de lange golf is daarbij het ver
schil van het ene jaar op het an
dere zeer klein en waarschijnlijk
niet meer dan een procent. Dat
is nauwelijks waar te nemen,
want zo'n verschil van jaar op
jaar is klein in vergelijking met
de veranderingen binnen het
Emeritus hoogleraar prof.dr.
W.J. van de Woestijne vindt
het zijn plicht van tijd tot
tijd te wijzen op de diepere
lagen van de economie. In
het archief van deze krant
bevinden zich dan ook tallo
ze artikelen, waarin de
Heemsteedse econoom zijn
visie geeft over tal van eco
nomische aangelegenheden.
In maart 1991 zei hij nog
bang te zijn voor een herha
ling van de economische cri
sis, die begin jaren dertig de
wereld langzaam in haar
greep kreeg. In bijgaand
volgens eigen zeggen laatste
artikel, hij is inmiddels 91
legt Van de Woestijne uit dat
de laatste anderhalfjaar
hem hebben bevestigd dat
het bergafwaarts gaat met de
economie. Een oplossing
weet de professor niet,
„maar ik meen dat mijn ana
lyse het inzicht kan vergro
ten", zegt hij in een begelei
dend briefje. Prof. Van de
Woestijne was jarenlang ad
viseur bij Bakkenist, Spits
Co, doceerde negen jaar eco
nomie aan de Technische
Hogeschool in Delft en was
in de jaren zestig tien jaar
Kroonlid van de Sociaal-Eco
nomische Raad.
staan. De goede jaren van de
kortegolf, tussen 1926en 1929,
waren daardoor minder goed
dan normaal. Het waren meer
kwakkelende jaren.
De jaren na 1930 kenmerkten
zich dus enerzijds doordat zij
lagen in de dalende tak van de
korte golf en anderzijds doordat
de economie zich bevond in het
midden van de dalende tak van
de lange golf. Het dieptepunt
lag in 1932/33 en jarenlang
bleef de toestand als in het
tijdsbestek van de korte golf en
toevallige gebeurtenissen.
Maar, tegenover deze kleine in
vloed van jaar op jaar staat dat
over een periode van langer dan
vijf a zes jaar het getotaliseerde
of geaccumuleerde verschil be
duidend is. Hoe gevaarlijk zo'n
optelsom kan zijn, blijkt uit ge
gevens in de periode 1926-1936.
Wij verdelen deze dit decenni
um in twee delen; 1926-1929 en
1930-1936. Kritiek is hier het
jaar 1930. Dat was namelijk de
overgang van de goede in de
slechte jaren van de korte golf.
Bovendien was 1930 ongeveer
het midden van de dalende tak
van de lange golf. Die duurde
van ongeveer 1920 tot 1945.
In 1926 was deze daling dus
reeds zes jaar aan de gang. Door
de accumulatie was dus een
duidelijke achteruitgang ont
Door de geaccumuleerde wer
king van de dalende lange golf,
kon de opgaande tak van de
korte Juglargolf geen noemens
waardige verbetering brengen.
Daardoor is de crisis van 1930-
1940 niet alleen heel diep maar
ook van zo lange duur geweest.
Nu komt het ons voor dat het
jaar 1990 grote overeenkomsten
vertoont met 1930. Het jaar
1990 is namelijk ook de over
gang tussen de goede naar de
slechte jaren van de korte golf.
Het jaar 1990 ligt bovendien on
geveer in het midden van de
dalende tak van de lange golf.
Daarom is ons inziens de kans
groot op een herhaling van de
toestand van 1930-1940.
