Cultuur Kunst
58
Fuchs directeur
Stedelijk Museum
99
BRIL
Sinead O'Connor
verlaat popmuziek
Nederlands Kamerkoor: absolute top
Christine D'Haen ontvangt
Prijs Nederlandse Letteren
Tempo kenmerkend voor
concert Exultate Deo
DONDERDAG 29 OKTOBER 1992
19
Benepen
Robert Altman
I heeft in The Player
'Hollywood' geportret
teerd zoals zij werkelijk is:
benepen, angstig gesloten
en arrogant op een dom
me manier.
Boeken
Isabel Allende gooit
Z&e r met de pet naar
en Helga Ruebsamen
schreef een spookachtig
sprookje.
REDACTIE CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK (CHEF) JAN RIJSDAM SASKIASTOELINCA
'Hij stak met kop en schouders boven acht serieuze kandidaten uit'
^3^ i
Het Amsterdamse college van B en W heeft gisteren una
niem zijn voorkeur uitgesproken voor Rudi Fuchs als
nieuwe directeur van het Stedelijk Museum. „Fuchs stak
met kop en schouders boven de acht serieuze kandida
ten uit en is de enige op de voordracht", verklaarde cul
tuurwethouder E. Bakker in een toelichting.
AMSTERDAM GPD
Sinead O'Connor.
Fuchs, thans nog directeur van
het Gemeentemuseum in Den
Haag, wordt de opvolger van
Wim Beeren die per 1 februari
met pensioen gaat. Rudi Fuchs
(50) hoorde ook in 1985 tot de
kanshebbers voor de directeurs-
post, maar werd na een open
bare stammenstrijd in politiek
en media met 27 tegen 18 stem
men in de gemeenteraad versla
gen door Beeren. Fuchs heeft
dit keer niet zelf gesolliciteerd,
maar is benaderd door de ge
meente.
Beeren reageerde met voldoe
ning op de voordracht: „Zij doet
in hoge mate recht aan het pro
fiel van de directeur dat met
grote zorg werd opgesteld en
door B en W is bevestigd". Hij
toonde zich er verder tevreden
over dat de opvolgingsprocedu
re dit keer vlekkeloos is verlo
pen.
Fuchs studeerde kunstge
schiedenis in Leiden waar hij
vervolgens wetenschappelijk
hoofdmedewerker was aan het
Kunsthistorisch Instituut. Ook
was hij medewerker van diverse
kranten en tijdschriften, waar
onder NRC-Handelsblad en De
Gids. Van 1974 tot 1978 was
Fuchs directeur van het Stede
lijk Van Abbemuseum in Eind
hoven. De Documenta van 1982
stond eveneens onder zijn lei
ding. De gemeenteraad beslist
op 11 november over zijn be
noeming.
LONDEN RTR
De Ierse zangeres Sinead
O'Connor zegt de popmuziek te
verlaten om opera te gaan stu
deren na een ruzie met haar
platenmaatschappij.
In een interview verklaarde de
kaalgeschoren zangeres uit Du
blin dat haar volgende single,
een versie van 'Don't cry for me
Argentina' die volgende maand
uitkomt, haar laatste zal zijn.
„Het is de laatste plaat die ik
uitbreng", aldus O'Connor te
gen het blad Melody Maker.
De 25-jarige zangeres, die
eerder deze maand verontwaar
diging in de VS veroorzaakte
toen zij voor de televisiecame
ra's een foto van de paus ver
scheurde, kreeg ruzie met de
platenmaatschappij Chrysalis
over de vraag of de nieuwe
single begeleid zou worden
door een videoclip. O'Connor
wilde geen video maar een
functionaris van de maatschap
pij zei dat het lied anders geen
hit wordt.
- „Hij zei: Maar dan wordt het
geen hit." Ik zei: „Het kan me
niet schelen of het een hit is."
En toen zei hij: „Maar dan hoe
ven we hem ook niet uit te
brengen." De zangeres voegde
daar aan toe: „Zie je nou. Daar
om houd ik er mee op. Ik geef
het op."
Een woordvoerster van de
platenmaatschappij wilde geen
commentaar geven. Sinead
O'Connor zegt terug te keren
naar Dublin om er opera te
gaan studeren en een gezin te
stichten.
renaissance door het Nederlands Kamer
koor o.l.v. Paul van Nevel. Gehoord:
28/10. Taffehzaal, Leiden.
Leiden, stad van vele kamerko
ren, mag zich gelukkig prijzen
met de herhaaldelijke concerten
van het Nederlands Kamerkoon
de absolute top onder de koren.
Na zo'n concert voelt men zich
als herboren. Woorden schieten
dan te kort.
Paul van Nevel, specialist in
meerstemmige renaissance mu
ziek, heeft in een bibliotheek in
Bologna nog niet eerder uitge
voerde muziek ontdekt van de
Italiaanse componist Tiburtio
Massaino. De vijfstemmige
klaagzangen, oorspronkelijk ge
drukt in Venetië in 1599, bele
ven in deze concertreeks hun
wereldpremiere. De Bijbelse
klaagliederen van de profeet Je-
remia werden geschreven naar
aanleiding van de verwoesting
van de stad Jeruzalem in de zes
de eeuw vóór Christus. In het
kerkelijk liturgie werden ze ge
reciteerd op Witte Donderdag,
Goede Vrijdag en
tijdens het nachtelijk
bedsuur.
Het spreekt vanzelf dat de
stemming van de klaagliederen
niet opgewekt van karakter is.
Het hele concert gisteravond
straalde dan ook een grote inge
togenheid uit. Het liturgische
karakter van de eerste klaag
zang werd benadrukt door de
uitvoering in de zwak verlichte
Taffehtempel, terwijl de toe
hoorders zich in het nachtelijk
duister van de zaal bevonden.
De, anonieme, vijftiende
Twee bolvormige
glazen vazen,
gemaakt door
Andries Copier, zijn
voor mij eigenlijk de ultieme
vorm van schoQnheid. Mijn
bewondering voor vormgeving
uit diverse stijlperiodes uit de
jaren tussen 1920 en 1960 is
daarmee begonnen.
Ik vind eigenlijk elke
geometrische vorm heel mooi.
Dat heeft vermoedelijk met
mijn vak als wiskundeleraar te
maken. De kubusvormige
cactuspotten van Copier of het
Gilde glas vind ik ook prachtig.
Maar de bol is voor mij de
meest ideale vorm. Perfecter
kan het niet. Er is gewoon niets
mis mee. Als God bestaat heeft
die ook de bolvorm geschapen.
Het klinkt misschien gek, maar
ik heb mezelf er op betrapt dat
ik artikelen met een bolvorm
bijna altijd koop. Het oppervlak
moet wel egaal, glad zijn. Geen
uitstulpingen of gaten hebben.
De vazen van Copier hebben
maar een heel klein gaatje
bovenin. Zo van: liever niet. Wat
ik er ook zo mooi aan vind is
dat ze mat of halfmat zijn. Zo'n
heksenbol daar houd ik
bijvoorbeeld weer niet van.
Omdat die glimt. Je ziet jezelf
en allerlei andere dingen er in
terug. Dat leidt te veel af van de
vorm.
De bol is wel een strenge vorm.
Dat zegt misschien ook iets over
mezelf. Ik ben wel streng in de
zin van: de dingen om mij heen
moeten kloppen. Ik zal geen
broodmandje van pitriet of zo'n
gans in de keuken zetten. Daar
kan ik mij dood aan ergeren.
Soms ben ik wel jaloers op
mensen die van zulke simpele
dingen kunnen genieten. Als je
dat kunt valt er namelijk
ontzettend veel te genieten. Ik
stel gewoon heel hoge eisen aan
de dingen om mij heen.
Het werk van Copier bewonder
ik zeer, maar het is niet zo dat ik
een echte Copier-adept ben. Ik
ben er niet op uit om elke unica
van Copier of elke
craqueléschaal te bemachtigen.
Wat ik ook niet zo belangrijk
vind is of zijn werk gesigneerd
is. Het gaat mij puur om het
genieten van de mooie vorm,
niet omdat het een uniek object
is of vanwege de economische
waarde van een voorwerp. Ik
heb weieens een vaas gekocht
die door Copier gesigneerd leek.
Later kwam ik er achter dat het
«^bewondering
In deze rubriek komen al of niet bekende streekgenoten aan het woord die hetzij direct
hetzij zijdelings met kunst of cultuur te maken hebben. Zij praten over een
kunstvoorwerp waaraan zij bijzondere waarde hechten. Van de snuifdoos van oma tot
het grijsgedraaide muziekstuk en alles wat daar tussen zit. Vandaag spreekt Hans
Olijerhoekzijn bewondering uit. Hij is wiskundeleraar aan het Rijnlands Lyceum in
Oegstgeest en eigenaar van 'De Klare Lijn', een winkel aan de Hooigracht in Leiden,
waar hij glaswerk, lampen, stoelen van Gispen, bakelieten radio's, serviezen van Regout
en andere artikelen verkoopt uit de periode tussen 1920 en 1960.
een vervalsing is. Dan zet ik die
vaas echt niet weg. Ik vind het
nog steeds een mooi ding.
Soms denk ik dat verzamelaars
helemaal niet kunnen genieten
van dingen. Ze zijn zo vaak van
huis om dingen op te sporen
dat ze er gewoon geen tijd voor
hebben. Altijd maar achter de
volgende Copier aan...
Het winkeltje dat ik onlangs ben
begonnen is eigenlijk ontstaan
uit, laat ik maar zeggen: mijn
hobby. Je begint met eens een
keer op een marktje te staan en
op een gegeven moment denk
je over een eigen zaak. Ik ben
daar heel gedreven mee bezig.
He( is een beetje het
tegenovergestelde van mijn
baan in het onderwijs. Iets dat
ik helemaal in m'n uppie doe en
dat ik per se wil laten slagen.
Het pand aan de Hooigracht,
waarin 'De Klare Lijn' is
gevestigd, is een van de mooiste
winkelpandjes van Leiden. De
industrieel ogende,
smeedijzeren
gevelversiering is een
perfecte omlijsting
voor de mooie dingen
die ik verkoop.
r
eeuwse muziek klonk zeer nauw
verwant aan het gregoriaans en
maakte een sobere, haast ar
chaïsche indruk. Van de overige
werken kan men ook niet zeg
gen dat ze uitbundig waren. Wèl
werd de meerstemmigheid van
de gezangen ingewikkelder
naarmate renaissance voort
schreed. Vooral het laatste werk
van de zeventiende eeuwse Por
tugees Rebelo was een
achtstemmige klaagzang met
zeer gewaagde samenklanken.
Het Nederlands Kamerkoor
heeft een hoge graad van mees
terschap bereikt en liet ons ho
ren hoeveel schoonheid deze
klaagzangen bevatten. Absolute
toewijding van koor en dirigent
aan een hoger, muzikaal en
poëtisch doel brachten mij niet
tot applausiseren, maar haast
op de knieën.
DEN HAAG ANP
Koningin Beatrix heeft gister
middag op Paleis Noordeinde
in Den Haag de Prijs der Neder
landse Letteren overhandigd
aan de Vlaamse auteur Christi
ne D'Haen (69). De prijs, een
bedrag van 30.000 gulden,
wordt elke drie jaar aan een Ne
derlandstalige schrijver toege
kend door het Comité van Mi
nisters van de Nederlandse
Taalunie.
De koningin noemde de prijs
een belangrijk element in de re
latie tussen Nederland en Bel
gië. Koning Boudewijn en zij
hechten veel waarde aan de
bloei van de Nederlandse letter
kunde, aldus Beatrix. Volgens
de koningin neemt het besef
van het belang van onze eigen
taal toe en is dat belangrijk: „De
taal is de drager van de eigen
identiteit die we in een integre
rend Europa willen bewaren en
beschermen."
De in Gent geboren D'Haen
krijgt de prijs onder meer om
dat haar poëzie „zich onder
scheidt door een onmodieuze,
volstrekt eigenzinnige toon en
thematiek", aldus de jury onder
voorzitterschap van prof. dr. A
Musschoot. D'Haen is een klas
sieke poëtica, die werkt met
symbolen uit allerlei cultuur
perioden en een voorkeur aan
de dag legt voor mythologische
toespelingen. Beroemd zijn
vooral haar 'Twaalf grafgedich
ten voor Kira van Kasteel', ont
staan over een periode van 25
jaar. D'Haen schreef ook essays
en de biografie 'De wonde in 't
hert' over Guido Gezelle.
Volgens de Belgische cultuur
minister Weckx is het niet voor
niets dat een vrouw deze keer
de prijs heeft gekregen. Het
toont een trend aan. Het Neder
landse literaire produkt draagt
een vrouwelijke signatuur. In
haar dankwoord zei D'Haen
veel te danken te hebben aan de
onlangs overleden Nederlandse
uitgever Johan Polak. „Hij heeft
mijn gedichten prachtig uitge
geven en daardoor bereikt dat
ze door anderen aanvaard wer
den. Was Johan Polak er niet
geweest, dan ik ook niet."
Noorderlingen
dingt mee
naar Oscar
AMSTERDAM
De speelfilm 'De Noorderlin
gen' van Alex van Warmerdam
wordt namens Nederland voor
gedragen voor de Amerikaanse
Oscar voor de beste buitenland
se film. De Noorderlingen won
onlangs op de Nederlandse
Filmdagen in Utrecht twee
Gouden Kalveren, voor de beste
regie en de beste acteur (Rudolf
Lucieer). De film is eveneens
genomineerd voor de Felix 92,
de Europese tegenhanger van
de Oscar. De winnaar daarvan
wordt in december bekendge
maakt. In de categorie lange do
cumentaire dingt namens Ne
derland 'Siki' van Niek Koppen
mee. Siki kreeg tijdens de Ne
derlandse Filmdagen de Prijs
van de Stad Utrecht. Eerder
won de documentaire op het
Internationale Documentaire
Festival in Marseille de Pu
blieksprijs.
Podiumprijs
naar Palinckx
AMSTERDAM
De stichting Jazz en Geïmprovi
seerde Muziek in Nederland
(SJIN) heeft de Podiumprijs
1992 toegekend aan gitarist
componist Jacques Palinckx. Hij
krijgt de prijs omdat hij volgens
de jury „ongetwijfeld het meest
eigenzinnige talent in de Neder
landse geïmproviseerde muziek
is". De bijbehorende 5.000 gul
den worden hem in februari in
Tilburg uitgereikt. De podium
prijs wordt sinds 1983 meestal
jaarlijks toegekend aan een mu
sicus wiens werk van belang is
voor de ontwilckeling van de
jazz en de geïmproviseerde mu
ziek in Nederland. De bedoeling
is de prijs in een vroeg stadium
van de carrière van de kunste
naar uit te reiken.
MUZIEK
RECENSIE LI DY VAN DER SPEK
Jubileumconcert van de Chr Oratorium
vereniging Exultate Deo o.l.v Sander van
Marion, m.mv de sopraan Hanneke
Kaasschieter, alt Leonie Korff, tenor James
Doing, bas Jan Alofs. organist Addie de
Jong en het Toonkunst Orkest Leiden
Gehoord: 28/10, Stadsgehoorzaal. Leiden
Het koor Exultate Deo onder
leiding van Sander van Marion
viert zijn 22ste lustrum. Het ju
bileum valt samen met het ko
peren regeringsjubileum van
koningin Beatrix. Hiervan
maakte Van Marion gisteravond
op een fijnzinnige manier ge
bruik door in het laatste deel
van Gounod's 'Messe Solennel-
le' een kleine maar diepgaande
verandering aan te brengen. In
plaats van de 'Ode aan Napo
leon en de Franse natie' had hij
de tekst gewijzigd in 'Domine
Salvam fac Reginam nostram'
oftewel 'Heer, bescherm onze
koningin'. Hoewel het wel wat
té overweldigend werd gezon
gen en gespeeld (wat is het toch
moeilijk om maat te houden)
was dit een werkelijk indruk
wekkend slot van het concert.
Wat de hele avond opviel, was
de voortvarendheid, het tempo,
de Schwung waarmee gezongen
werd. Dit kwam echt niet door
de steun of stimulans van het
Leidse Toonkunst Orkest. Hoe
behoorlijk dit amateurorkest
ook is, het inspireert niet, het
koor kan zich er niet aan op
trekken als bij een groep profes
sionelen, en dat is jammer.
Toch liet Exultate Deo zich niet
deprimeren en Sander van Ma
rion had naast het koor ook het
orkest stevig in de hand, wat
toch extra inspanning vergt.
Het koor was zó zeker van
zichzelf, dat het zich soms over
schreeuwde, zoals in het 'Credo'
van Mozart's 'Krönungsmesse',
en vooral in het 'Sanctus' van
Gounod kwam een zee van ge
luid op je af. Dat het koor de ca
paciteit heeft om naast fortissi
mo ook pianissimo te zingen,
liet het horen in het werkelijk
prachtig homogeen en waardig
gezongen 'Benedictus' van
Gounod's Mis evenals in het
'Agnus Dei'. Ook in de 'Krö
nungsmesse' van Mozart domi
neerde, naast het enthousiasme
en de helderheid van toon, de
overmaat van energie waardoor
er af en toe een mars tempo
ontstond.
Vier uitstekende solisten wa
ren voor deze werken gekozen,
maar er moet mij van het hart
dat de sopraan Hanneke Kaas
schieter toch wel het hoogte
punt was. Zoals zij excelleerde
in het Benedictus uit de 'Krö-
nungmesse' heb ik het zelden
gehoord.
BRIL 58. ALLES
WAT JE OGEN
AANTREKT.
1 Heemstede Binnenweg 114.021-284921
Mfcaoa Moult iff 02520-23)46
Katwifk Voorstaal 80.01718-12765
Leiden Haarlemmerstraat 58.071-140148
Sawenheim Hoofdstraat 253.02522-11254
Vlaardlngen Hoogstraat 209.010-4343410
Voorschoten Schoolstraat II'. 071-612024
Wassenaar Langstraat 7,017)1 14)06
