n
'George Bush aan slag'
ZATERDAG 24 OKTOBER 1992
Anderhalf jaar geleden was Ge
orge Bush nog de held van de
wereld die zonder bedreiging op
een tweede periode als presi
de hele campagne tot nog toe
President geniet van zijn nieuwe rol
dent van Amerika leek af te ste
venen.
Maar ineens ging het slechter
met de wereldeconomie en de
Amerikaanse volgde. En toen
bleek ook dat Bush geen ant
woord had op de uitdagingen
in eigen land. Integendeel. Hij
bleef roepen dat alles goed zou
komen. Er was niets aan de
hand. Ga maar slapen!
De vraag of Bush 'het' gaat ha
len bij de verkiezingen was nog
niet zo langgeleden een zeker
heid, maar die is ernstig omge
bogen. De president moet nu
vechten. Van die nieuwe rol
(aanvallen) lijkt hij te genieten.
Bush heeft de matheid die hem
kenmerkte, afgeworpen.
Onze correspondent Hans de
Bruijn in 'Bush-country'.
Hoe ze binnen de afzetting hebben kun
nen komen is een raadsel. Niemand mocht
van de tientallen veiligheidsagenten - lange
regenjas, zonnebril - iets meenemen. Eigen
spandoeken en borden zijn verboden. Bin
nen de afzetting krijgen de mensen identieke,
door de campagnestaf gemaakte, borden in
de hand gednikt. 'Four more years', 'Bush-
Quayle', vindt dus iedereen. Bijna iedereen...
Keith Payne, de beheerder van een cam
ping, ziet het in Gainesville allemaal argwa
nend aan. „Ik ben een Clinton-supporter. Al
dat gepraat over karakter en vertrouwen....
Deze man geeft niets om de economie. De
vorige keer heb ik op Bush gestemd, maar nu
zeker niet meer". Hij heeft geen spandoek
voor Clinton meegenomen. Dat geeft maar
ergernis.
Vechten
Het is voor het eerst dat deze mensen hun
president zien. In 1980 was Ronald Reagan
even in de buurt, maar verder hebben de Re
publikeinen dit gebied altijd gelaten voor wat
het was. Hier hoefden geen stemmen gewon
nen te worden. Bij verldezingen stemde tach
tig procent toch op de Republikeinen. De
kandidaten konden zich beter
George Bush op verkiezingstoemee. Per trein, want dan is het contact met de mensen directer dan
vliegveld.
illustratie tom janssen
op meer 'vijandelijk' terrein.
Maar nu is alles anders. Strom Thurmond,
de legendarische, bijna 90 jaar oude senator
uit South Carolina, zegt binnen in de trein:
„Ik denk dat Bush het hier wel gaat halen". Ik
denk! Niet zo lang geleden was dat een zeker
heid. In het naburige Georgia en North-Caro
lina staat de uitslag nog minder vast. George
Bush kan anno 1992 nergens meer zeker van
zijn.
Hij moet nu vechten. In 1988 gingen alle
zuidelijke staten naar Bush en in 1984 naar
Reagan. In 1980 haalde Jimmy Carter alleen
zijn eigen staat Georgia binnen. Toch was dit
tientallen jaren Democratisch gebied. Vooral
Reagan wist er echter een Republikeinse ba
sis van te maken. Ze liepen bij duizenden te
gelijk over, de 'Reagan Democrats', de con
servatieven die de 'liberals' zat waren.
Texas, Louisiana, Alabama, Florida, Missis
sippi, de Carolina's, zelfs Virginia, zij werden
allemaal 'ingelijfd'. Maar alles is nu anders.
De economische recessie is ook hier goed te
voelen geweest. Hoewel nota bene BMW in
Spartanburg een autofabriek gaat neerzetten
(„Omdat wij de beste arbeiders ter wereld
hebben", zegt Bush). Het land waar het leven
niet meer zo goed is.
Ondanks alle juichende mensen
past Bush hier niet zo. Hij is wat
ze een 'krijtstreepman' noemen.
Een New-England snob, die zich
als kind met de auto naar school
liet brengen, in Yale studeerde en
graag golf en tennis speelt. Ook
al stroopt hij de mouwen op om
uit de blote hand tussen het ge
wone volk aan spare-ribs te
knabbelen, het blijft een wat
vreemd gezicht.
Clinton en Gore, dat is toch
wat anders. In de eerste plaats
zijn het zuiderlingen. Hoor ze
maar eens praten! En Clinton is
een jongen van het volk, die zijn
mouwen niet hoeft op te stropen
om er gewoon uit te zien. Bush
heeft het steeds moeilijker om in
het zuiden tegen dat duo op te
boksen. Volgens de almachtige
opiniepeilingen haalt hij hooguit
vijftig procent.
Dat is niet genoeg om te win
nen. En dat moet hij, want elders
in het land staat hij er nog slech
ter voor. Bovendien is hier een
derde tot een kwart van de be
volking zwart, en daaronder zit
maar weinig Bush-aanhang. Op
de stations waar de trein stopt, is
dan ook vrijwel geen zwarte te
bekennen. Of ze kijken van een
afstand toe. Dit is hun president
op een niet.
fotoafp Daarom deze trip door Geor
gia („het land van de vrije mensen, het thuis
der dapperen"), South- en North-Carolina.
Per trein, want dan is het contact met de
mensen directer dan op een vliegveld. Bill
Clinton maakte direct na zijn uitverkiezing in
augustus een succesvolle bustocht door het
zuiden. De mensen zien hun helden graag
onder handbereik.
Bush oogt allerminst zo wanhopig als hij,
afgaand op de opiniecijfers, zou moeten zijn.
Integendeel. Met grote energie en felheid valt
hij keer op keer Clinton aan. Lang heeft hij
zich ingehouden - te lang zeggen sommigen
- maar na het tv-debat van maandagavond in
East-Lansing, Michigan, lijkt een andere Ge
orge Bush opgestaan. Die vecht voor zijn
laatste kans.
Zwabberaar
Vier maal deze dag houdt hij exact hetzelfde
verhaal. In Norcross, Cornelia en Gainesville
in Georgia, en in Spartanburg, South-Caroli
na. Staand op het treinbalkon of op een podi
um. Geflankeerd door Barbara („de beste
First Lady die er is"), een zoon, kleinkinderen
en wat lokale politieke coryfeeën. Voor de
volgers die meereizen in de trein wordt het
verhaal helaas wat eentonig.
Clinton deugt niet. Hij klopt
jullie het geld uit de zak. Het is
een zwabberaar. Hij mist karak
ter en vertrouwen. Hij zal de be
lastingen en de overheidsuitga
ven verhogen. Amerika, dit
grootse land, zal door hem in het
moeras zinken. Kijk wat hij met
Arkansas gedaan heeft. Een arme
staat, die op bijna alle sociale ge
bieden onderaan bungelt. Moet
hij dat ook met Amerika doen?
Tien minuten heeft hij nodig,
dan zwaait hij wat naar de dui
zenden en daar gaat de trein al
weer naar de volgende bestem
ming. Tuffend tegen vijftig per
uur door dorpjes en landerijen,
waar hier en daar plukjes men
sen staan te zwaaien. Sommigen
maken met de hand een hak-ge-
baar. De tomahawk is het sym
bool van de Atlanta Braves, die in
Toronto strijden om het Amerikaanse honk
balkampioenschap.
Ook vier maal vandaag vergelijkt Bush („Ik
ben voor de Braves") zijn politieke overle-
vingsstrijd met honkbal. Ook daar zijn voor
spellingen vaak niets waard. „Laat je niets
wijsmaken. Het is pas over als Cabrera zijn
laatste slagbeurt heeft gehad", verwijst hij
naar de ster van de Braves. „Negende inning,
twee uit, George Bush aan slag", roept ie
mand.
Ramp
Het doet toch vreemd aan iemand over zich
zelf te horen beweren dat hij zo n goed ka
rakter heeft en zo n goede leider is. Het lijkt
alsof hij persoonlijk een eind heeft gemaakt
aan de Koude Oorlog, alsof hij eigenhandig
Saddam Hussein uit Kuwayt heeft gejaagd en
de kernwapens uit de wereld heeft gehaald.
Maar opscheppen mag nu eenmaal in een
verkiezi ngscam pagne.
Bush heeft het contact met de werkelijk
heid verloren, zeggen critici. Het binnenland
heeft hem als oud-ambassadeur en oud-CIA-
chef nooit zoveel geïnteresseerd. Zijn ar
beidsvreugde haalde hij uit buitenlandse cri
ses, uit ontmoetingen met Helmut Kohl,
Margaret Thatcher of Michail Gorbatsjov,
vooral die. En hij had niet door dat het Ame
rikaanse volk iets anders van hem wilde.
Eind vorig jaar keurde nog maar 60 pro
cent zijn beleid goed, begin dit jaar nog maar
50 en nu staat hij op 37 procent: het laagste
cijfer dat een zittende president ooit haalde.
De rehabilitatie had moeten komen op de
Republikeinse conventie in Houston, zijn ge
adopteerde thuisstad. Maar die conventie
werd een ramp. In plaats van te stijgen daal
de hij in de peilingen.
Ultra-conservatieven als Pat Buchanan en
Pat Robertson gebruikten de conventie voor
hun eigen doeleinden. De conventie juichte,
terwijl zij zich afzetten tegen homoseksuelen,
zwarten, werkende vrouwen en andere min
derheden. En Bush viel vooral op, omdat hij
zich excuseerde voor het breken van zijn be
lofte uit 1988 om nooit („read my lips, no
more taxes") de belastingen te verhogen.
En intussen ging het slechter en slechter
met Amerika. De staatsschuld en het finan
De rivalen van George Bush in de race om het presi
dentschap. Op de foto boven Ross Perot (links), daaronder
Bill Clinton. fotos reuter
cieringstekort stegen tot exorbitante hoogte,
de handel stagneerde, het aantal werklozen
steeg, de lonen gingen omlaag en tot over
maat van ramp moest hij toch de belastingen
verhogen. Kenmerkend is een citaat van
hemzelf: „Ik doe liever niets dan iets fout te
doen". Daardoor deed hij beide.
Zelfs na de rassenrellen in Los Angeles
bleef hij op de achtergrond en liet een ge
droomde kans voorbij gaan om te laten zien
dat de problemen van Amerika hem wel de
gelijk aan het hart gaan. Initiatieven die hij
direct na zijn aantreden in 1988 ontplooide
(voor beter onderwijs, de strijd tegen drugs)
verwaterden. Hij noemde de recessie eens
„een onweersbui die wel overtrekt".
Waffle
Een echte toekomstvisie heeft Bush nooit
ontplooid. Zijn economische verhaal bestaat
vooral uit kritiek op wat Clinton van plan is.
Dus geen belastingverhoging of meer over
heid. „Ik wil dat de vrije markt zijn werk
doet", zegt hij ook tijdens de treinreis. Dan
komt alles in orde. „Wij zijn immers geen
derderangsnatie, zoals Clinton beweert, maar
het beste land ter wereld!"
Daar hoeft hij zijn gehoor niet
van te overtuigen. „Clinton
maakt me ziek", zegt Walt Snel
ling, een 56-jarige gasfitter uit
Gainesville. „De staatsschuld zal
omhoog schieten. Met een libe
raal Congres en een liberale pre
sident zijn we alleen maar slech
ter af Het 'liberaal' zegt hij met
een vies gezicht. „Ik ben conser
vatief. Dit land heeft een conser
vatieve leider nodig".
De sneren naar Clinton en
diens running-mate Al Gore
(door Bush Mr. Ozon' genoemd)
gaan erin als koek. Vooral Clin
tons gezwalk, dat de Amerikanen
waffle, wat ook wafel betekent,
noemen. Bijna elk dorp heeft
hier wel een Waffle-house, een
snackbar waar ze wafels verko
pen. De grap ligt dan ook voor de
hand: „We mogen niet toestaan
dat hij van het Witte Huis het
Waffle Huis maakt".
Bush lijkt te genieten van zijn nieu
we rol: aanvallen. Hij heeft eindelijk
de matheid die hem de hele campag
ne tot nog toe kenmerkte, afgewor
pen. Medewerkers zeggen, anoniem,
dat Bush er enkele weken geleden
\geen zin meer in leek te hebben. Het
was toch een verloren zaak met
V Clinton vijftien procent voor en de
s hete adem van Ross Perot in zijn
Maar met nog slechts tien dagen
te gaan lijkt hij er, ondanks zijn
'Natuurlijk gaan we winnen, ik voel
het', ook niet genist op. De trein
reis wordt met een dag verlengd
om ook nog door North-Carolina
en daarna naar het honderden ki
lometers verderop gelegen New
Jersey te reizen. Elke kiezer die hij
kan overtuigen is meegenomen.
Maar voor de meesten is het al te
laat.
it is Bush-country. De glooiende
W heuvels van South Carolina, die
de bonte kleuren van de herfst
hebben aangenomen. Het land waar het le
ven nog goed is, met degelijke, conservatieve
en godvruchtige mensen. „Traditionele waar
den als gezin en vertrouwen betekenen hier
nog iets", zegt Bob Locasanto. „Die zijn voor
ons net zo belangrijk als de economie".
Twintig meter verderop staat George Bush
op het achterbalkon van de trein Spirit of
America en heeft het over diezelfde waarden.
Dat die Bill Clinton niet te vertrouwen is, om
dat hij de ene keer dit en de andere keer dat
zegt. Dat in het Witte Huis 'karakter en lei
derschap' nodig zijn. Het volk, opeengepakt
aan weerszijden van de spoorbaan, juicht
zich de kelen schor.
Zij hoeven niet meer overtuigd te worden.
Het zijn trouwe aanhangers die al van gene
ratie op generatie Republikeins stemmen.
Tussen hen in een enkele durfal, die een bord
Clinton-Gore omhoog houdt. Tolerant is het
juichende volk niet. De Democratische bor
den worden uit handen gerukt en met fana
tiek vertrokken gezichten verscheurd. Triomf.
Weg met de liberals!
President George Bush op het treinbalkon van de 'Spirit of America'. foto afp
De leider
moet nu
vechten
