Denen eens over
eisen 'Maastricht'
Rabin in problemen door blufpoker rabbijnen
Buitenland
Militairen Togo krijgen
partijcontributies terug
Enthousiast onthaal
Eieren voor koningin Elizabeth
Gevangenisstraffen in
Franse AIDS-schandaal
Humanitaire hulp Kurden
en shi'iten wordt hervat
Onderzoek onthult banden
Andreotti met Cosa Nostra
VRIJDAG 23 OKTOBER 1992
7
AJgemew Nederland* Persbureau
Gewonde in Tsjechische kerncentrale
praac» Bij een ongeluk in een kerncentrale in Jaslovske Bohuni-
ce in Tsjecho-Slowakije heeft een elektricien ernstige brandwon
den opgelopen. Over de toedracht van het ongeluk, dat zich
woensdag voordeed in een elektriciteitstation, werden verder
geen mededelingen gedaan. De bij de Oostenrijkse grens gele
gen kerncentrale is uitgerust met Russische reactoren. In het
verleden hebben zich meerdere ongelukken en mankementen
in de centrale voorgedaan.
Rellen in Malawi na dood Chirwa
lusaka In de voormalige woonplaats Nkhata Bay van de Mala-
wische oppositieleider Chirwa zijn sinds woensdag hevige on
lusten uitgebroken na het bekend worden van diens overlijden.
Chirwa stierf dinsdag in gevangenschap. Hij heeft de afgelopen
elf jaar vastgezeten, veelal in eenzame opsluiting. Bij de rellen
zouden veel arreestaties zijn gepleegd. Nadere details ontbre
ken.
Naschok aardbeving in Cairo
cairo» Een naschok van de aardbeving die tien dagen geleden
dood en verderf zaaide in Egypte, heeft de inwoners van Cairo
gisteren de stuipen op het lijf gejaagd. De schok, die een kracht
had van 4,16 op de schaal van Richter, deed gebouwen schud
den, maar richtte voorzover bekend geen schade aan. Na een
kwartier was de rust in de Egyptische hoofdstad weergekeerd.
Paus welkom in Israël
Jeruzalem» Paus Johannes Paulus II is vandaag door de Israëli
sche minister Peres (buitenlandse zaken) tijdens een audiëntie
in het Vaticaan uitgenodigd voor een bezoek aan Israël. Volgens
de Israëlische radio zal de paus de uitnodiging aannemen. Een
datum voor een bezoek is niet vastgesteld.
Stad Washington heeft geldtekort
Washington p.c.Scholen, bibliotheken en andere gemeentelijke
gebouwen in de Amerikaanse hoofdstad Washington zijn van
daag gesloten. Reden is dat de stad met grote financiële tekorten
kampt. Ongeveer 43.000 gemeenteambtenaren zijn gedwongen
een vrije dag zonder salaris op te nemen. De dag van collectieve
sluiting is de eerste van een serie van twaalf in het komende jaar.
De gemeente hoopt zo 36 miljoen dollar (ruim 60 miljoen gul
den) te kunnen besparen. Washington verwacht dit jaar een te
kort van 490 miljoen dollar.
Succes Italiaanse regering
rome» De Italiaanse regering is er gisteren in geslaagd parle
mentaire goedkeuring te krijgen voor een belangrijk deel van
haar omstreden begrotingsvoorstellen. De plannen moeten e
eind maken aan de chaos bij de overheidsfinanciën en zorgen
voor herstel van het internationale vertrouwen in de Italiaanse
Regering overstag na bezettingsacties
NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
Een harde kern uit het leger van
Togo heeft gisteren opnieuw
het nationale radiostation en
parlementsgebouw bezet. De
opstandige militairen eisten de
onmiddellijke terugbetaling van
contributies die zij vroeger in de
kas van de voormalige rege
ringspartij hebben gestort. Het
parlement, de Hoge Raad van
de Republiek, ging na een paar
uur reeds door de knieën.
De groep zwaarbewapende
militairen bestormden gisteren
het parlementsgebouw in de
hoofdstad Lomé en gijzelden de
leden van het interim-parle
ment die juist aan een spoedzit
ting waren begonnen. Burgers
die zich in de buurt van het ge-
Praag zet bouw
van omstreden
Donaudam door
PRAAG-BUDAPEST DPA-Rtr
Kort voor het begin van interna
tionale bemiddelingspogingen
heeft de federale regering van
Tsjecho-Slowakije gisteren be
sloten de bouw van de omstre
den Gabcikovo-dam door te
zetten. De noodzakelijke werk
zaamheden voor de omleiding
van hel water van de Donau
moeten voor 2 november zijn
afgerond.
Eerder deze week had Praag
besloten de voorgenomen om
leiding uit te stellen, totdat
overleg met de vertegenwoordi
gers van de Europese Gemeen
schap had plaatsgehad. De om
leiding van de Donau, aan de
grens met Hongarije, stuit op
veel bezwaren. Budapest trok
zich in 1989 terug uit het pro
ject mede vanwege aantasting
van het milieu en de hoge kos
ten die aan het project zijn ver:
bonden.
De omlegging van de Donau
houdt verband met een tien jaar
oud plan om een dam in de Do
nau op te werpen, zodat daar
achter een waterreservoir kan
ontstaan, en een deel van de
Donau te kanaliseren. Via de
cfpwekking van hydro-electrici-
teil kan de Slowaakse hoofdstad
Bratislava zich dan ontwikkelen
tol een grote rivierhaven.
Laszlo Balazs, woordvoerder
van de Hongaarse regering,
sprak gisteren van een „twee
slachtige houding" van
Tsjecho-Slowakije. Een inder
haast belegd onderhoud tussen
milieudeskundigen van beide
land' u I'1 rd« echter niets op
bouw bevonden, werden met
knuppels verdreven. Via het na
tionale radiostation dat inmid
dels ook was bezet, maakten de
opstandige soldaten hun
bekend.
Zij gaven de volksvertegen
woordiging 48 uur de tijd
wet aan te nemen die voor
schrijft dat alle fondsen in het
bezit van de voormalige rege
ringspartij van president Eyadé-
ma, de Rally van het Togolese
Volk (RTP), onmiddellijk wor
den vrijgegeven.
De fondsen waar het hier om
gaat betreffen contributies die
alle Togolozen onder het voor
malige één-partijsysteem ver
plicht waren te betalen aan de
regeringspartij. Vorig werd be
sloten dat geld aan te wenden
voor algemene doeleinden.
Eyadéma's RTP pleit er echter
al geruime tijd voor dat het geld
wordt terugbetaald aan diege
nen die het bijeen hebben ge
bracht. De Togolose burgers en
militairen dus. Het leger heeft
nu binnen een paar uur gedaan
gekregen wat in de nog uiterst
prille democratie in Togo on
derwerp van een uitvoerige dis
cussie had moeten zijn.
Oppositie bepaalt inhoud gewenste clausules
Het Deense kabinet is het gisteren met de oppositie eens
geworden over de gewenste wijziging van het Verdrag
van Maastricht. De Denen willen na het 'nee' van de kie
zers in het referendum over 'Maastricht' van afgelopen
juni bij de andere lidstaten van de Europese Gemeen
schap een aantal uitzonderingsclausules bedingen.
KORENHAGEN ANP-DPA-Rtr
De Deense oppositiepartijen,
die een meerderheid hebben in
het parlement, hebben groten
deels de inhoud bepaald van de
Deense voorstellen. De Sociaal
democraten, Volkssocialisten en
Sociaalliberalen bereikten in
Kopenhagen overeenstemming
over een plan van actie, dat di-
rekt door premier Schlüter en
minister van buitenlandse za
ken Ellemann-Jensen werd aan
vaard als basis van het rege
ringsbeleid.
De Denen willen uitzonde
ringsclausules inzake de geza
menlijke Europese munt, het
defensiebeleid, justitie en poli
tie en het gezamenlijke EG-
staatsburgerschap. Hoewel De
nemarken lid wil blijven van de
EG, eisen het kabinet en de op
positie dat het land volledig zijn
eigen sociale beleid kan voeren.
Voorts wordt meer openheid en
democratie geëist in het EG-be-
sluitvormingsproces.
De regering-Schlüter hoopt
de voorstellen in december op
de EG-top in Edinburgh aan de
overige EG-lidstaten te kunnen
voorleggen, waarna volgend
jaar een nieuw referendum in
Denemarken kan worden ge
houden. Schlüter heeft op de
extra EG-top van vorige week in
Birmingham duidelijk gemaakt
niet opnieuw over 'Maastricht'
te willeiT onderhandelen,
een extra protocol te willen toe
voegen. Daarin zouden de
Deense bezwaren moeten wor
den ondervangen.
Het tweede Deense referen
dum zal volgens de Nederland
se premier Lubbers al rond april
volgend jaar worden gehouden.
Lubbers zei dat gisteren in de
Tweede Kamer tijdens een de
bat over de top in Birmingham.
De premier deed zijn uitspraak
op grond van wat Schlüter in
Birmingham heeft gezegd.
Schlüter zei bij die gelegen
heid ook dat zijn land zich zal
inspannen om het EG-voorzit-
terschap, dat Denemarken in de
eerste helft van 1993 bekleedt,
tot een zo goed mogelijk einde
te brengen. Dat dit samenloopt
met de discussies over 'Maas
tricht' ziet Schlüter als een dub-
belinspanning waarbij beide
elementen elkaar kunnen on
dersteunen, zo gaf Lubbers de
opvattingen van zijn Deense
collega weer.
Peking De Japanse keizer Akihito
is vandaag samen met zijn vrouw
Michiko aangekomen in Peking
voor een vijfdaags bezoek. Het is
het eerste bezoek van een Japanse
keizer aan China. Het keizerlijk
paar werd op het vliegveld van
Peking verwelkomd door onder
minister Xu Dunxin (buitenlandse
zaken) en Song Jian, lid van de
staatsraad. Het bezoek is zowel in
China als Japan omstreden. De
Dresden Tientallen Duitsers hebben de Britse
koningin Elizabeth gisteren uitgejouwd en uit
gefloten tijdens een bezoek aan Dresden, de
stad die tijdens de Tweede Wereldoorlog door
de Britten bijna geheel van de aardbodem
werd weggevaagd. Daarbij vielen vele tiendui
zenden doden, het merendeel burgers.
De vorstin, die met prins Philip en de Duitse
president Von Weizsacker een herdenkings
dienst bijwoonde in de Kreuzkirche, kreeg
twee eieren naar het hoofd geslingerd, die
evenwel doel misten. Bij de ruïne van de
Frauenkirche, die tijdens in februari 1945 de
bombardementen in puin werd geschoten,
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
Nauwelijks honderd dagen na zijn aantreden wordt
het Israëlische kabinet van Yitzhak Rabin al in zijn be
staan bedreigd. Niet door de oppositie de Likud is
nog lang niet hersteld van de verkiezingsnederlaag
maar door de kleinste coalitiepartner, de religieuze
Shas-partij. Die heeft premier Rabin voor een onmo
gelijke keuze gesteld: onthef minister van onderwijs
Shulamit AJoni van haar post, of regeer verder zonder
De rabbijnen die de Shas-politici adviseren lees:
naar hun pijpen laten dansen hebben aanstoot ge
nomen aan een aantal opmerkingen van Aloni in me
dia-interviews, met name over te grote religieuze in
vloed op het onderwijs in staatsscholen, het doceren
van de evolutietheorie en de tekst van gebeden die
worden uitgesproken bij openbare plechtigheden.
Het gevolg van het vertrek van Shas zou zijn dat het
kabinet zijn parlementaire meerderheid verliest. Op
zichzelf geen ramp, omdat de afgevaardigden van de
niet in de regering vertegenwoordigde Communisti
sche Partij en de Arabische Democratische Partij Ra
bin net aan 61 van de 120 stemmen zouden kunnen
helpen. Maar de premier voelt er niets voor zijn ziel en
zaligheid afhankelijk te stellen van twee door Arabie
ren gedomineerde groeperingen.
Aanvankelijk werd het dreigement van Shas niet erg
serieus genomen. De partij heeft zich in de afgelopen
paar jaar een dubieuze reputatie opgebouwd. Een
voormalig parlementslid staat terecht wegens verdui
stering van overheidsgelden en de kans bestaat dat
binnenkort minister van binnenlandse zaken Arieh
Deri zal volgen, op grond van dezelfde aanklacht. Vol
gens sommige commentatoren is Deri er op uit de
partijen in het kabinet-Rabin af te persen. Ze zouden
als dat nodig is in het parlement tegen de opheffing
van zijn parlementaire onschendbaarheid moeten
stemmen.
Toch is dat niet meer dan een theorie. Hoewel er in de
Israëlische politiek vreemde dingen gebeuren, is het
nauwelijks voorstelbaar dat parlementsleden van de
sociaaldemocratische Arbeid en de links-liberale Me-
retzeen minister in het zadel zullen houden, die ervan
wordt verdacht de schatkist te hebben geplunderd.
De affaire heeft waarschijnlijk meer te maken met
twisten binnen Israëls ultra-orthodox religieuze ge
meenschap. Kern daarvan is de vraag of een religieuze
partij deel mag uitmaken van een kabinet, waarin ook
de 'godsdienst-vijandige' Meretz zitting heeft. De Me-
retz-ministers vertegenwoordigen een partij die streeft
naar een scheiding van staat en religie, een normale
situatie in een Westerse democratie, maar in Israël nog
altijd geen dagelijkse praktijk.
Shas heeft destijds besloten tot Rabins kabinet toe te
treden om een vinger in de pap te hebben bij de toe
kenning van gelden aan religieuze instituten, waarvan
de meeste zijn gelieerd aan politieke partijen. Het be
tekende dat de andere religieuze partijen die van
hun rabbijnen niet met Meretz in Rabins kabinet
mochten zitten jaloers moesten toezien hoe Shas
vooraan stond bij de distributie van de subsidies. De
druk op de bejaarde rabbijnen Ovadia Josef en Eliezer
Shach, die wat Shas betreft aan de touwtjes trekken,
werd met de dag opgevoerd. De situatie is extra inge
wikkeld omdat Shach ook nog een deel van de Vere
nigde Tora Partij niet in de coalitie adviseert.
In de afgelopen weken is in de ultra-orthodoxe wijken
van Israëls grote steden een felle polemiek op gang ge
komen over de vraag of de 'halacha', de religieuze wet,
het joden verbiedt om in enigerlei vorm met Meretz
samen te werken. Rabbijn Josef is de afgelopen dagen
herhaalde malen telefonisch met de dood bedreigd.
De anonieme opbellers eisten dat hij Shas opdracht
geeft onmiddellijk het kabinet te verlaten.
Rabin staat voor een moeilijke taak. Hij heeft de Me
retz-ministers onder druk gezet door ze te vragen zelf
een oplossing te bedenken. Als het kabinet valt. loopt
het vredesproces gevaar, waarschuwde hij daarbij.
Maar direct overleg tussen Shas en Meretz een on
mogelijke dialoog natuurlijk heeft niets opgeleverd.
Hetzelfde geldt voor gesprekken van Rabin met de
Shas-rabbijnen.
Meretz heeft duidelijk gemaakt dat het minister AJoni
niet zal laten vallen en Shas zegt dat het over tien da
gen een motie van wantrouwen van de oppositie zal
steunen als Aloni dan nog in functie is. Het is heel
goed mogelijk dat Shas blufpoker speelt en gewoon in
de regering blijft. Is dat niet het geval, dan zal Rabin
waarschijnlijk zijn ministers ontslaan en naar de presi
dent stappen. Die moet dan een kabinetsformateur
benoemen. Gezien de samenstelling van het parle
ment waarin rechts niet meer dan 59 zetels heeft
zou die formateur waarschijnlijk opnieuw Rabin he-
De leider van Arbeid kan dan een nieuwe ministers
ploeg samenstellen, waarbij de kans dat Aloni op on
derwijs komt minimaal is. Met wat passen en meten,
en wat concessies naar rechts, zou dat een kabinet
kunnen opleveren met een bredere basis dan de huidi
ge. Maar Arbeid met inbegrip van Rabin gaat er
op dit moment nog altijd van uit dat Shas bakzeil zal
halen.
Chinese slachtoffers van de Ja
panse agressie (1931-1945) eisen
een spijtbetuiging maar Japanse
nationalisten zijn hier fel tegen
gekant. De keizer en zijn gevolg
zullen tijdens het bezoek de ste
den Peking. Xian en Sjanghai aan
doen. Of hij de Chinese leider
Deng Xiaoping zal ontmoeten, is
nog niet bekend. Op de foto be
groet het keizerlijk paar Chinese
schoolkinderen.
foto reuttr denis owen
parus hans gertsen lijk en vier jaar voorwaardelijk
opgelegd. Allain was destijds
verantwoordelijk voor de re
search-afdeling van de bloed
bank. Roux was directeur gene
raal van het ministerie van
volksgezondheid. De vierde ver
dachte, Robert Netter, is vrijge
sproken. Hij was destijds direc
teur van het nationaal laborato
rium voor de volksgezondheid.
Voor de hemofilie-patiënten
is de zaak met deze uitspraak
nog niet af. Ze eisen dat ook de
destijds verantwoordelijke poli
tici, onder wie oud-premier
Laurent Fabius en ex minister
van volksgezondheid Georgina
Dufoix worden berecht voor
hun aandeel in het schandaal.
correspondent
Drie van de vier hoofdverdach
ten in het geruchtmakende
Franse bloedschandaal zijn
vanmorgen tot zware straffen
veroordeeld door de president
van de Parijse strafkamer.
Michel Garretta, de voormali
ge directeur van de Franse
bloedbank, kreeg een onvoor
waardelijke gevangenisstraf van
jaar en een boete van
500.000 franc (ruim 165.000 gul
den) opgelegd. Bovendien vaar
digde de rechter een internatio
naal arrestatiebevel uit tegen
Garretta, die volgens zijn advo
caat voor zaken in het buiten
land is.
Garretta was tot 1991 alge
meen directeur van de Franse
nationale bloedbank, die in
1984 en 1985 willens en wetens
met het AIDS-virus besmet
bloed toediende aan minstens
1.750 hemofilie-patiënten. Tot
nu toe zijn 256 van hen aan
AIDS overleden. Ruim 1.500 an
dere patiënten zijn seropositief
en wacht een vrijwel zekere
dood.
Twee andere verdachten, de
artsen Jean-Pierre Allain en Jac
ques Roux, kregen respectieve
lijk vier jaar gevangenisstraf
waarvan twee jaar voorwaarde-
Bankdirecteur
treedt niet af
om BCCI-zaak
LONDEN Rtr
De president van de Britse cen
trale bank. Robin UM Ivm-
berton, treedt niet af. Hij zei dat
vandaag na kritiek dat zijn bank
onvoldoende alert is geweest op
de gang van zaken bij de we
gens fraude gesloten Hank of
Credit and Commerce (BCCI).
stonden demonstranten met borden met tek
sten als 'Weg met het Harris-monument'.
Arthur Harris was het brein achter het bom
mentapijt op Dresden. Veel Duitsers reageer
den in mei verontwaardigd toen de Britse ko
ningin-moeder in Londen een monument voor
de luchtmaarschalk onthulde. foto»epa
NEW YORK» DPA-Rtr
De Verenigde Naties en Irak
hebben gisteren een controver
siële overeenkomst onderte
kend voor de hervatting van hu
manitaire hulp. Het akkoord,
dat geldt voor een half jaar,
voorziet in leveranties van me
dicijnen en levensmiddelen aan
de noodlijdende Iraakse bevol
king in het noorden en zuiden
van het land. In die gebieden
wonen met name Kurden en
shi'iten.
Het akkoord is het resultaat
van maandenlange onderhan
delingen. Volgens de overeen
komst mogen de VN de komen
de winter in totaal 300 blauw
helmen inzetten om in Kur-
disch gebied hulpoperaties te
begeleiden. Ook stemt Bagdad
in met de komst van een aantal
hulpverleners van niet gouver
nementele organisaties.
ROME PATRICIA CLOUGH
THE INDEPENDENT
Er wordt een tipje van de sluier
opgelicht van mogelijk de meest
beschamende van alle politieke
misstanden van Italië: de sa
menzwering tussen de Chris
ten-Democratische Partij (DC)
en Sicilië's Cosa Nostra. En de
naam van Giulio Andreotti,
meermalen premier, duikt daar
bij regelmatig op.
Een onderzoeksrechter uit
Palermo heeft vastgesteld dat
de in maart doodgeschoten Sal-
valore Lima, de machtige Chris
tendemocratische politicus en
vriend van Andreotti, de con
tactpersoon was van de maffia
in Rome. Hij regelde, in ruil
voor stemmen, op hoog niveau
gunsten van de regering en vrij
spraken bij het Hooggerechts
hof.
Toen Lima niet langer in staat
was met resultaten te komen
waarschijnlijk omdat de politie
ke wind uil een andere hoek
kwam te waaien gaf de cupo
la, de 24 man sterke 'regering'
van Cosa Nostra, bevel hem Ie
vermoorden.
In het rapport van hel onder
zoek naar Lima's dood, dat ze
ven maanden heeft geduurd,
wordt verwezen naar Andreotti.
Lima, dertig jaar lang één van
de machtigste politici van Sicilië
en de laatste tijd lid van hel Eu
roparlement, behoorde tot de
belangrijkste leden van An
dreotti s factie binnen de DC en
was in feite zijn onderkoning op
Sicilië.
Voor het 139 pagina's lellende
rapport is veelvuldig gebruik ge
maakt van de onthullingen van
vier zogenaamde ftenriri. verra
ders die klikken in ruil voor
strafvermindering. Eén v
Leonardo Messina, heeft
klaard dat „Lima zelf geen 'man
van eer' (maffialul) was, maar
dicht bij de mannen van de Co
sa Nostra stond en optrad als
hun tussenpersoon met An
dreotti"
i hen,
