De koeien
gaan voor
in Gstaad
WlNTERVAKANTIE
Een diepgevroren afgang
in EG-verband
WOENSDAG 21 OKTOBER 1992
A/L25
REDACTIE: ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Tekening:
Gerrit van Dijk
lorpssl
Gstaad met op het
midden van de foto -
net boven de bomen
- de torens van het
fameuze Palace Hotel
FOTO VW GSTAAD
wijken door het nemen van de
gondel); dan weer heerlijk e
voudig (Rinderberg). En overal
terrassen en uitgaanderijen.
Soms kan het daar ombehoor-
lijk druk zijn, want zij die i_
Gstaad gaan skiën zijn niet van
die fanatici.Bij het goeie leven
in het beroemdste dorp van het
Bemer Oberland hoort ook e
uitgebreide lunch, een glaasje
wijn en koffie met likeur toe.
Niet meer skiën daama, welnee,
soezen in de zon, da's pas echt
verrukkelijk.
Chanel 5
En zo kan het gebeuren dat het
op de pistes van Gstaad Super
Region steeds st'Uer wordt. Een
eenzame Amerikaan vraagt de
weg naar zo wordt het t
minste verstaan „O Shit"' (hij
bedoelde Oeschseite, blijkt la
ter), op het terras van het berg
restaurant van de Wispele roept
een nanny de op de oefenpiste
dollende kinderen bij elkaar en
verderop floepen de lichten van
Palace aan, het hotel dat als het
kasteel van Doornroosje over
het dorp waakt. Gstaad gaat
zich voorbereiden op het diner.
Ook een gebeurtenis.
Je hebt van die dorpen waar je
even doorheen moet prikken.
Gstaad is er een van. Blanke
bolster, ruwe pit. Aan de buiten
kant Chanel nummero 5, aar
binnenkant koeienpoep. 's Och
tends honderdtwintig Zwitserse
francs voor een fles champagne;
's avonds 2,20 voor een espres
so. Je moet er even naar zoeken,
maar dan blijkt dat hij gelijk
heeft, Hans-Ulrich Tschanz.
Charmante exclusiviteit, inder
daad.
Als er een wintersport
dorp tot de verbeelding
van de haute volé
spreekt, dan is het wel
Gstaad. Merkwaardig.
Het oord ligt te laag, de
bergen zijn weinig spec
taculair en in de dorps
straat stinkt het niet zel
den naar koeienpoep. En
toch... toch skiën Roger
Moore, David Bowie,
Joan Collins en al die
Voor skiërs die houden van het goede leven
andere sterren bij voor
keur in Gstaad. Waar
om? „Om onze char
mante exclusiviteit" zegt
de WV-directeur. op
deze pagina. Een pagina,
die in deze wintervakan-
tiebijlage nog door vier
andere wordt gevolgd.
Daarop onder meer niet
alleen een vergelijkend
onderzoek naar de ver
voersmogelijkheden
voor wi ntersporters
maar ook verhalen over
La Palmalanglaufen,
verzekeringen, mode en
skimatehaal.
Eerst is er onbegrip. Het dorpje is vergeven van het ver
keer, ligt op een modale hoogte van 1100 meter en heeft
om het allemaal nog onaantrekkelijker te maken
vijf niet met elkaar verbonden skigebieden. Een beetje
skiër haalt bij het doornemen van dergelijke gegevens al
vlug zijn neus op. Hoe dan toch zo beroemd geworden
dat Roger Moore er een pied-a-terre heeft, Shirley Ma-
cLaine er jaarlijks terugkeert en greep uit de losse
hand Paul McCartney, Liz Taylor, David Bowie en
Joan Collins er stamgasten zijn? „Door onze charmante
exclusiviteit", zegt Hans-Ulrich Tschanz, directeur van
de VW van Gstaad en hij lacht superieur.
Zodra VW-functionarissen hun
regio beginnen te beschrijven,
dienen ze met het grootste
wantrouwen te worden bena
derd. Zoete vogelaars zijn het
die geen plek weten waar de
zon zo uitbundig schijnt, de
Het stationnetje van Saanemoser, even buiten Gstaad. Een van die 'mo
numentjes' die de streek bij sterren als Paul McCartney en Joan Collins
zo geliefd hebben gemaakt foto rob van den c
sneeuw zo rijkelijk valt en de
prijs van het menu zo laag is als
in hun dorp. Maar Tschanz
vormt een uitzondering. Ten
eerste is het stinkende verkeer
in zijn dorp ook hem een gru
wel, ten tweede geeft hij onom
wonden toe dat Gstaad in ver
gelijking met beduidend hoger
gelegen oorden als Zermatt en
Sankt Moritz een onderdeurtje
is en ten derde, ten derde is zijn
'rijk' dus nauwelijks beter te
omschrijven dan met charmant
exclusief.
Want toch leuk natuurlijk als er
een kudde poepende ossen
door de met filialen van Cartier,
Van Arpel en Ray Bann opge
sierde Dorpsstraat wordt gediri
geerd. Luiende bellen, loeiende
koeien en een drijver die de te
gen de billen kletsende roede
niet spaart. „Hela, hela..." Alle
bontjassen draaien zich om, alle
Mercedessen moeten naar de
kant en bij de winkel van Car
tier wordt een transport van pe
perdure, door met karabijnen
bewapende mannen bewaakt
transport, even opgeschort.
Koeien gaan voor in Gstaad.
Nauwelijks gehinderd door twij
fel aan eigen mogelijkheden is
hij van meet af aan de ster van
de ski-klas. Terwijl iedereen
ademloos in afwachting is van
zijn definitieve doodsmak,
maakt Willem in zijn onbenul
figuren, die normaal voorde
vijfde en zesde Idas zijn gereser
veerd. Een andere manier om
zich op de been te houden, kent
hij niet.
Twee neusjes
Na afloop van elke les spoedt hij
zich geradbraakt, doch welge
mutst naar zijn hotelkamer,
waar hij 150 diepe kniebuigin
gen maakt en twee neutjes
neemt uit de jeneverfles, die hij
uit Haarlem heeft meegeno-
Vervolgens nuttigt hij in de eet
zaal twee diepe borden uien
soep, enkele Dorden warm eten
en enig ooft.
Hij is intens gelukkig. Alleen het
verlangen naar een eerlijke bal
gehakt blijft aan hem vreten.
Als rechtgeaarde Nederlander is
hij echter bereid zich bij dit
kleine ongemak neer te leggen.
LEO THURiNC
Nergens kan de af
gang der West-
europese Naties zo
glashelder worden gadegesla
gen als aan de rand van een ski-
weide. Gezeten in de pak-
sneeuw ziet de toeschouwer
daar in een tijdsbestek van nau
welijks twee uur Fransen, Duit
sers, Engelsen, Belgen en Ne
derlanders in tobberigEG-ver-
band een huiveringwekkende
knieval maken voor eigen on
vermogen. In het zweet huns
gebruinde aanschijns zijn ze
eerst wijdbeens de heuvel opge-
struikéld, wat voor de meesten
reeds een penitentie betekent,
die zondaars alleen krijgen op
gelegd na het begaan van een
ongehoorde doodzonde, waar
zelfs hun biechtvader van op
kijkt.
voorspel, een prélude op een
boosaardig rollenspel, dat Char-
ly in drie gangbare talen verdui
delijkt: „Jetzt machen wirein
Stemmbogen. And now we are
beginning with the stemmskiëng
et maintemant nou commen-
cons avec le virage en sternm".
Hij draait zijn skies, zet zich
soepel af en trekt een hoog
schuimend spoor in de poe
dersneeuw. Als hij beneden is
roept hij ons toe: „Denk er dus
om, ladies and gentlemen, mes
dames et messieurs, meine Da-
men und Herren, de benen zo
ver mogelijk naar buiten druk
ken. Dat is alles".
De Fransman naast mij schudt
zijn door goedkope landwijn en
knoflook gelooide hoofd,
klampt zich als een drenkeling
vast aan de mouw van mijn ski
ven Schönried en Saanenmoser,
het zonnigste onder de top van
de Rellerli, het drukste (want
veel scholen) op de hellingen
van de Wispele en het afwisse-
lendste achter de Eggli. Maar
overal, overal vindt de skiër de
mooiste pistes die hij zich maar
kan indenken. „Het is hier alle
maal zo speels" zei iemand in
ons gezelschap, „niet steil, niet
vlak... nou ja, speels."
Zwieren en zwaaien van 's och
tends vroeg tot 's avonds laat.
Soms, heel soms een uitdagend
stukje (onder de top van de Vi-
demanette - eventueel te ont-
doordouwers tegen beter weten
in, dauwtrappers van huisuit,
die hun volledige ongeschikt
heid voor de skisport maskeren
met het eikehouten bord, dat zij
vóór hun boerse koppen dra
gen. Ze weten alles, begrijpen
alles en hebben er geen moeite
mee zichzelf een uitzonderlijk
talent toe te schrijven. Het zijn
ook de Nederlanders, die gelijk
op de eerse dag aan Charly heb
ben gevraagd, wanneer we een
dagtocht gingen maken. Dat ze
zich op de oefenweide al nau
welijks staande kunnen hou
den, ontmoedigt hen in genen
dele. Ferme jongens, stoere
knapen en meiden, die tegen
een stootje kunnen, geven ook
onder nul geen krimp. Hun
voorouders hebben met heel
wat minder talent immers ook
hele leuke dingen gedaan.
Doodsmak
De fakkeldrager van de Neder
landse équipe is Willem, een
vlasblonde doe-het-zelver uit
Schalkwijk, die in een geheel ei
gen stijl zijn afdalingen regelt.
Hij doet dat op ée h been, zijn
rechter om precies te zijn, daar
bij met het linkerbeen zijn wan
kel evenwicht telkens corrige
rend. Het lukt hem ook niet en
centimeter door zijn stramme
knien te buigen, waardoor hij
gedwongen wordt kaarsrecht
over de sneeuw te zeilen als een
generaal, die zijn troepen in
specteert.
Skileraar Charly is de enige in
het gezelschap, die er geen
eite mee heeft en vederlicht
een gems met kokette ballet
pasjes naar boven springt; de
rest glijdt als in een springpro
cessie na elke meter weer an
derhalve meter terug, waardoor
e lelijk achterop dreigen te ra
ken. Het is een proces, dat al
leen gestuit kan worden door de
skistokken diep in de sneeuw te
drijven. De toeschouwer krijgt
door dit uiterst slordig opwaarts
streven de indruk, dat het ski
klasje van Charly na een collec
tieve beenbreuk van de dorps
dokter verlof heeft gekregen een
kwartiertje naar buiten te gaan,
op voorwaarde, dat de krukken
worden meegenomen.
In het ski-jargon wordt deze de
primerende wijze van voortbe
wegen treppenschritt genoemd.
In hun toelichting noemen des
kundigen dit 'een eenvoudige
manier om een steile heuvel te
beklimmen', Het is maar, watje
onder eenvoudig verstaat. Voor
alsnog hebben wij het gevoel,
dat wij een lastwagen vol bier
tonnen naar boven moeten du-
Klamme hand
Eenmaal achter de heuvelkam
je bent dan al rijp voor een
ziekenhuisbed en en begripvol
le zuster, die je klamme hand
vasthoudt begint de ellende
pas goed. Wat we tot nog te te
verduren kregen was slechts
Champagne
Op de voet gevolgd door skiërs.
Niet dat Gstaad ze net zo in de
watten legt als het vee („We
hebben meer runderen dan in
woners" leert het officiële infor
matieboekje). Je zou zelfs kun
nen stellen, dat het dorp zijn
gasten ietwat hovaardig tege
moet treedt. Liftinstallaties zijn
hier en daar hoog nodig aan
vervanging toe, de bediening in
de bergrestaurants is vriendelijk
maar traag en aan geweeklaag
over skibussen die niet op tijd
rijden, wordt ook geen enkele
aandacht geschonken. Maar
tjee, wat is het daar heerlijk ski-
en zeg.
Eggli is het middelpunt van de
feestelijkheden. Hier verzamelt
Tout Gstaad zich elke morgen.
Vermakelijk om te zien. Al vanaf
tien uur zijn Champagne (de
geachte cliëntèle kan kiezen uit
zes met grote zorgvuldigheid
Rösti-grens. Aan de ene kant
zijn de pistes er fantastique; aan
de andere kant Fabelhaft. Fan
tastique zijn ze in de richting
van Rougemont; Fabelhaft in de
richting van Saanenmoser. En
waarlijk, met die kwalificaties is
niets teveel gezegd.
Speels
De grote charme van Gstaad ligt
'm vooral in de moeilijkheids
graad van de afdalingen: rood,
blauw en hier en daar een
streepje zwart. Het meest uitge
breide gebied (zo'n 80 kilometer
aaneengesloten pisten) ligt bo-
Broze benen
De Fransen in onze skiklas vor
men toch al een probleem. Ze
zijn door hun Schepper uitge
rust met twee uitzonderlijk bro
ze benen, die als stokbroden
aan hun bekken hangen. Als je
er alleen maar naar wijst, vallen
ze al in onmacht. Daarbij culti
veren ze een hooghartigheid,
waar ze hun superieure on
kwetsbaarheid aan ontlenen.
Denk niet dat ze zich te pletter
schamen, als ze voor de zoveel
ste keer op hun tengere zitvlak
de helling zijn afgegleden. Geen
denken aan. De rest, met name
de Nederlandse deelnemers,
stamelen duizend excuses als ze
opnieuw in de sneeuw hebben
gebeten en stotterend beter
schap beloven aan Charly. De
Fransen krabbelen na zo'n wan
vertoning uiterst voldaan over
eind, alsof ze zojuist bij de
Olympische Winterspelen goud
hebben gewonnen.
De Britten hebben weer een an
dere benaderingswijze. Zwij
gend en met stugge volharding
werken ze in de richting van
hun totale ondergang, die ze
blijmoedig accepteren. Ze zijn
niet anders gewend: India kwijt,
Pakistan pleite, alle koloniën in
Afrika naar de haaien. Daar kan
dat skiklasje ook nog wel bij.
Met angeliek geduld luisteren
ze naar het steenkolen Engels
van Charly en vervolgens stor
ten ze zich met de motoriek van
een meester-clown van de berg.
Als ze halverwege hun vrije val
geen kans zien een denneboom
te ontwijken, die hinderlijk in
de weg staat, zijn zij de eersten,
die er een schaterlach tegenaan
gooien, waarvan de echo tot
diep in het dal doorklinkt. En de
spaarzame keren, dat ze langer
dan'n minuut op de been weten
te blijven, kijken ze je aan met
een blik van: sorry, volgende
keer beter. In de veilige weten
schap. dat zij tot een superieur
mensenras behoren, gunnen ze
het continent graag het leedver
maak.
Ferme jongens
En dan de Nederlanders, de
uitgezochte merken) en nootjes
binnen handbereik. Vrouwen
schurken zich behaaglijk in
naar de zon gekeerde ligstoelen;
mannen honkebonken in hun
skischoenen over het plankier
op weg naar een zojuist gearri
veerde kennis. „Nice to see
you". Er wordt meer Engels ge
sproken dan Duits of Frans.
En die talen zouden in Gstaad
toch het meest gehoord beho
ren te worden. Het plaatsje,
vooral beroemd geworden door
het Palace-Hotel dat er in 1913
zijn deuren opende, ligt aan de
zogenaamde Rösti-Graben, de
jack en roept hevig transpire
rend: „God bewaar me. Als ik
dat doe scheur ik gegarandeerd
uit mijn kruis". Hij heeft het
niet meer. We van ons trou
wens wel?. Stuk voor stuk zijn
we van goede wil. Daar ligt het
niet aan. Groots en meeslepend
willen wij de bergen bedwingen.
Als een adelaar in glijvlucht het
dal induiken. Maar hoe krijg je
dat voor elkaar, als je er geen
bliksem van begrijpt?.
Als Charly's avonds in de bar
van Hotel Acker over ons
spreekt, heeft hij het conse
quent over'Mijn BLO-klasje'.
En gelijk heeft ie. Dit goddelijk
gestumper mag inderdaad niet
noger worden aangeslagen.
Dooie gemak
Versta ons goed: zolang wij stil
staan is er geen vuiltje aan de
lucht. De pijn is alleen, dat je
ooit weer naar beneden moet.
Als je op zo'n moment je oefe
ning eerst in het klad mocht
maken, zou het allemaal zo'n
vaart niet lopen. Maar de ellen
de met skiën is, dat het gelijk
menens is. Vanaf de eerste se
conde glijden en wegwezen.
Het resultaat is, dat wij bij elke
onverhoedse beweging van on
ze skies spontaan dubbel klap
pen en ons gereed moeten ma
ken voor de zoveelste landing in
de sneeuw.
Op elke bergtop wankelen we
eerst geruime tijd als een vaas,
die op het punt staat van het
dressoir te donderen. Nog blij
ven we overeind, nog schieten
we met het elastisch vermogen
van een dronkaard van de heu
vel. Maar lang zat dat niet meer
duren.
Charly heeft ondertussen van
zijn wanten een toetertje ge
maakt en schreeuwt ons toe:
„Door de knieën, verdomme.
Voorover buigen". Hij had voor
hetzelfde geld kunnen roepen,
dat we de aardappelen moesten
afgieten. Als Charly zijn aanwij
zing in het Frans herhaalt, pikt
de Parijzenaar naast me alleen
het woord 'derrière' op. Hij
knikt begrijpend. Want dat is
zijn enige lichaamsdeel, waar
mee hij in deze barre dagen
overuren maakt.
