Overleg Unita
met president
Bush, Clinton èn Perot
claimen winst in debat
Palestijnen verdeeld en verward over vredesproces
Buitenland
Panic: Kosovo blijft
deel van Joegoslavië
Nederlaag
De Klerk in
parlement
Bijzonder monument
Reddingswerkers halen
in Cairo man uit puin
Gorbatsjov: Aantijgingen
Jeltsin zijn intimidatie
VRIJDAG 16 OKTOBER 1992
Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau
Vliegtuig Nepal vloog te laag
kathmanpu Het Pakistaanse vliegtuig dat vorige maand bij de
luchthaven van de Nepalese hoofdstad Kathmandu tegen een
berg vloog en explodeerde, vloog 455 meter te laag. Dat hebben
onderzoekers gisteren gezegd. De onderzoekers weten niet of de
piloot een fout heeft gemaakt. Bij het ongeluk kwamen de 167
inzittenden van het toestel, van wie veertien Nederlanders, om
het leven.
Kernreactor Litouwen dicht na lek
moskou Litouwen heeft gisteren een kernreactor van het Tsjer-
nobyl-type stilgelegd nadat radioactiviteit was ontsnapt. Er was
vermoedelijk een lek in een leiding. Volgens de Litouwse autori
teiten is er geen gevaar voor de bevolking. Oekraïne start van
daag de kerncentrale in Tsjemobyl. Duitsland heeft inmiddels al
zijn verontrusting uitgesproken.
Tekort Treuhandanstalt 275 miljard
berlijn De Treuhandanstalt, de Duitse overheidsinstelling die
de ondernemingen van het vroegere Oost-Duitsland saneert, zal
eind 1994 een verlies hebben geleden van zo'n 250 miljard mark
(275 miljard gulden). Het enorme tekort wordt voor een groot
deel veroorzaakt door de negatieve waarde van de bedrijven die
de Treuhandanstalt beheert. Tot voor kort werd nog een winst
verwacht.
Waal verliest onschendbaarheid
brussel* Het Belgische parlement heeft gisteren unaniem beslo
ten de parlementaire onschendbaarheid op te heffen van de
Waalse socialist Alain van der Biest. Daarmee wordt de weg vrij
gemaakt voor het gerecht in Luik om de ex-minister van pen
sioenen te arresteren wegens betrokkenheid bij de diefstal van
waardepapieren. De Waalse politicus, die ook nog wordt ge
noemd in verband met twee andere corruptiezaken, ontkent de
beschuldigingen.
'In VS dertig miljoen hongerenden'
Washington Ongeveer dertig miljoen Amerikanen lijden hon
ger. Dit heeft de Amerikaanse organisatie 'Brood voor de We
reld' gisteren meegedeeld. Dit aantal komt neer op meer dan
tien procent van de inwoners van het rijkste land ter wereld. Ze
ker 600.000, en misschien wel drie miljoen mensen hebben vol
gens de organisatie geen dak boven hun hoofd, meer dan ooit
sinds de economische depressie van de jaren dertig.
Massamoordenaar krijgt doodstraf
rostov Een 56-jarige Rus is gisteren ter dood veroordeeld we
gens de moord op 52 mensen. De man zou tussen 1978 en 1990
52 meisjes, jonge vrouwen en jongens hebben vermoord. Vol
gens de Russische wet moet het doodvonnis met een nekschot
worden voltrokken. De man kan in hoger beroep gaan tegen zijn
straf.
VN onderzoeken discriminatie Letland
new york De Verenigde Naties zullen op uitnodiging van de
Letse president Gorbunovs een missie naar de Baltische repu
bliek sturen. De missie moet beschuldigingen van discriminatie
van minderheden onderzoeken. De Russische minister Kozyrev
(buitenlandse zaken) uitte vorige maand voor de Algemene Ver
gadering van de VN zijn bezorgdheid over „de toenemende dis
criminerende praktijken tegen Russen, Oekraïners, Wit-Russen,
joden en andere niet-inheemse nationaliteiten" in met name
Estland en Letland.
PRISTINA AFP-Rtr
Er kan geen sprake zijn van een
onafhankelijk Kosovo. Dit heeft
premier Milan Panic van Joego
slavië gisteren verklaard na
overleg met de leider van de et
nische Albanezen in Kosovo,
Ibrahim Rugova. Rugova, die af
gelopen mei bij ondergrondse
verkiezingen tot president van
Kosovo werd gekozen, zei dat
de ontmoeting moet leiden tot
substantiële onderhandelingen.
Panic legde er de nadruk op
dat tijdens de Joegoslavië-con-
ferentie in Londen in augustus
is vastgesteld dat Kosovo een
integraal deel is van Servië. De
ze republiek vormt samen met
Montenegro het nieuwe, kleine
re Joegoslavië.
In Kosovo leven acht keer zo
veel etnische Albanezen (die
Panic aanduidde als Joegosla-
ven van Albanese herkomst) als
KAAPSTAD AP-Rtr
De Zuidafrikaanse president De
Klerk heeft gisteren een verras
sende nederlaag geleden in het
parlement. De zogenaamde
kleurlingenkamer verzette zich
tegen een voorstel van de presi
dent om ook zwarte ministers
in zijn kabinet te kunnen be
noemen.
Volgens de grondwet moeten
ministers binnen twaalf maan
den na hun benoeming lid wor
den van het parlement. Omdat
zwarten geen parlementariër
kunnen zijn, kunnen zij ook
geen minister worden. De Klerk
wilde af van deze door de
grondwet gestelde eis. Het voor
stel over de daarvoor benodigde
grondwetswijziging kreeg echter
niet de vereiste meerderheid. In
de kleurlingenkamer van het
naar ras gescheiden parlement
zijn alle bevolkingsgroepen ver
tegenwoordigd, die niet blank
of zwart zijn
Geen hen'atting burgeroorlog Angola
Jonas Savimbi, de voorman van de voormalige Angolese
guerrillabeweging Unita, heeft ingestemd met een ont
moeting met president José Eduardo dos Santos. De toe
zegging van Savimbi is het resultaat van bemiddeling
door de Zuidafrikaanse minister Pik Botha (buitenlandse
zaken). De ontmoeting vindt waarschijnlijk vanmiddag
plaats in de Angolese hoofdstad Luanda.
luanda-stockholm
Serviërs. Haar autonomie ver
loor de voormalige Joegoslavi
sche provincie in 1989, toen
president Milosevic van Servië
het regionale parlement ont
bond en de wetgeving van Bel
grado ook van kracht verklaarde
in Kosovo. Milosevic verzet zich
naar wordt aangenomen tegen
de verzoenende houding die
Panic aanneemt tegenover etni
sche Albanezen.
Panic en Rugova hebben be
sloten werkgroepen op te rich
ten die zich gaan buigen over
de wensen en klachten van Kos
ovo. Zo zal het rechtssysteem
doorgelicht worden en gaat
men korte metten maken met
discriminerende wetten. Ook
gaat men studeren op het her
invoeren van het Albanees als
eérste taal op de scholen in Kos
ovo.
Het Bosnische leger heeft gis
teren verboden dat mannen en
vrouwen Sarajevo verlaten als
ze gezond genoeg zijn om de
belegerde Bosnische hoofdstad,
te verdedigen. Als gevolg van
deze maatregel is een beoogde
evacuatie van 5.000 kinderen,
bejaarden en zieken door het
Rode Kruis voor onbepaalde tijd
uitgesteld.
De twee leiders zullen praten
over het realiseren van een per
manente vrede in Angola en de
voortzetting van het democrati
sche proces. De afgelopen da
gen zag het er naar uit dat de
burgeroorlog, die vorig jaar
werd beëindigd, opnieuw her
vat zou worden.
Savimbi verklaarde gister
avond dat uit de einduitslag van
de presidentsverkiezingen blijkt
dat president Dos Santos niet
de absolute meerderheid (meer
dan 50 procent van de stem
men) behaald heeft. Daarom
moet er een tweede ronde ge
houden worden tussen de twee
kandidaten die het hoogst ge-
eindigd zijn, te weten Dos San
tos en de Unita-leider.
Er was nog geen reactie van
de regerende MPLA van de pre
sident op het vroegtijdig bekend
maken van de veridezingsuitsla-
gen door Savimbi, maar func
tionarissen bevestigden het
nieuws. De Nationale Verkie-
zingsraad had tot nu toe nog
geen uitslagen bekend gemaakt,
omdat nog onderzoek werd ver
richt naar klachten over fraude.
Savimbi zei dat de MPLA bij
de parlementsverkiezingen 53,7
procent van de stemmen be
haald had, tegen UNITA 34,1
procent. De rest van de stem
men ging naar de kleine partij
en.
De Unita-leider herhaalde
nog eens zijn beschuldiging dat
bij de verkiezingen sprake is ge
weest van fraude. Hij vervolgde:
„Ik heb zojuist gepraat met VN-
secretaris-generaal Boutros
Boutros-Ghali die bevestigde
dat de uitslag (van de presi
dentsverkiezingen) 49,5 tegen
40,6 procent was, zodat er een
tweede ronde moet komen.
Wel, dat is goed nieuws".
Savimbi's beschuldigingen
leidden de afgelopen dagen tot
schermutselingen tussen Unita-
en MPLA-aanhangers. In Luan
da ontplofte daarbij een groot
munitiedepot.
Jeruzalem* Gisteren is in Yad Vashem het Israëlische monu
ment ter herdenking van de joodse slachtoffers van de Tweede
Wereldoorlog het 'dal van de verwoeste gemeenten' geopend.
Het dal met zijn ravijnen en kraters symboliseert het verwoeste
joodse Europa. Meer dan 5.000 namen van Nederlandse, Europese,
maar ook van Noordafrikaanse steden en dorpen zijn in de rotsen
gehouwen of op reusachtige marmeren gedenktekens gegraveerd.
Zij symboliseren de joodse centra die door de nazi's bijna volledig
zijn vernietigd. foto ap
CAIRO DPA-Rtr
Reddingswerkers in de Egypti
sche hoofdstad Cairo hebben
vannacht een 37-jarige man le
vend onder het puin vandaan
gehaald. De man, die getuige
was geweest van de dood van
zijn moeder, vrouw en dochter,
had 81 uur onder het puin gele
gen, maar had alleen maar een
gekneusde enkel opgelopen.
Reddingswerkers hadden de
hoop al opgegeven nog overle
venden van de aardbevings
ramp te vinden. Het nieuws van
de reddingsactie werd gemeld
door de Egyptische televisie, die
daarvoor de reguliere uitzen
dingen onderbrak. De Egypti
sche autoriteiten gaan er echter
niet vanuit dat nog meer overle
venden worden gevonden.
In Cairo is de vrees groot voor
instortingen van gebouwen die
beschadigd zijn door de zware
aardbeving van maandag. Veel
gezinnen sliepen voor de vierde
achtereenvolgende nacht in de
open lucht omdat zij niet wil
den overnachten in onveilige
huizen. Gisteren stortten nog
zeker vier huizen in die al waren
ontruimd. De regering is giste
ren begonnen woningen toe te
kennen aan gezinnen die hun
huizen hebben verloren. Vol
gens het ministerie van binnen
landse zaken bedraagt het offi
ciële dodental inmiddels 518.
moskou hans geleunse
correspondent
Voormalig Sovjet-leider Michael
Gorbatsjov heeft gisteren ont
kend dat hij heeft meegewerkt
aan het geheimhouden van Sta-
lins oorlogsmisdaden. De Russi
sche president Jeltsin had
woensdag geheime partijdocu
menten vrijgegeven, waaruit
zou blijken dat Gorbatsjov de
waarheid wilde verhullen over
de 'Katyn-moorden'. Stalin liet
bij Katyn 15.000 Poolse officie
ren vermoorden. Volgens Gor
batsjov wil Jeltsin hem in dis
krediet brengen en intimideren.
Gorbatsjov wil niet getuigen
in het proces over Jeltsins ver
bod op de communistische par
tij. De oud-Sovjetleider zei gis
teren dat het Russische Consti
tutionele Hof een 'schijtproces'
voert.
De president van het Hof
heeft gisteren aangekondigd
een strafrechtelijk onderzoek te
openen tegen Gorbatsjov. Hij
zou met zijn uitspraken het Hof
hebben beledigd.
Bill Clinton, Ross Perot en George Bush (van boven n
RICHMOND HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
Zegt een jonge vrouw: „George
Bush was fantaaéstisch. Er kan
geen twijfel over bestaan: hij
heeft dubbeldik gewonnen".
Zegt een andere, even jonge
vrouw: „Bill Clinton deed het
gewèèèldig. Bush kon niet aan
hem tippen". En een derde, wat
oudere dame: „Ross Perot do
mineerde het gebeuren. Ik ben
héééél blij".
Drie tevreden mensen na het
tweede debat tussen de presi
dentskandidaten in Richmond,
Virginia. Het is een vertrouwd
beeld. 'Spinning' noemen de
Amerikanen dat. Het bewerken
van de media om te vertellen
dat wat we net zelf gezien heb
ben maar op één manier uitge
legd kan worden: de hunne.
Wat de anderen zeggen is pure
onzin.
In de sporthal van de Univer
sity of Richmond werd vanmor
gen (Nederlandse tijd) weer
druk 'gespind'. Daar waren de
drie vrouwen ook voor: Torie
Clarke, Dee Dee Myers en
Sharon Holman, de campagne
woordvoersters van Bush, Clin
ton en Perot. Alles draait om
slechts die ene vraag: wie heeft
er gewonnen en wie verloren.
Voor de kiezers en de kijkers
was het duidelijk wie er van
nacht won: Bill Clinton. Volgens
een kiezerspeiling van CBS zag
54 procent van de ondervraag
den Clinton als winnaar van het
debat. Bush scoorde 25 procent
waarmee hij 5 procent voor
bleef op Perot. 46 procent ver
klaarde door het debat een be
tere indruk van Clinton te heb
ben gekregen. Perot liet bij 43
procent een betere indruk ach
ter. Bush bleef steken op 22
procent.
ABC peilde de mening van
een honderdtal kijkers die nog
geen voorkeur voor een van de
kandidaten hadden. 37 procent
beschouwde Clinton als win
naar, gevolgd door Perot (32
procent) en Bush (slechts 7 pro
cent).
Bush, Clinton en Perot voer
den in Richmond een keurig
debat. Dit keer geen panels met
ambitieuze journalisten, en
geen straatgevecht zoals Dan
Quayle en Al Gore dinsdag te
zien gaven, maar gewone kie
zers die het trio mochten on
dervragen. Een unicum, omdat
zij voor het eerst werden gecon
fronteerd met gewone Amerika-
En die zijn de Republikeinse
aanvallen over Clintons verle
den en de opmerkingen dat hij
niet te vertrouwen is, beu. Een
man uit het publiek gaf de cam
pagne wellicht een belangrijke
wending toen hij de kandidaten
vroeg 'ons nu hier plechtig te
beloven' daarmee op te houden
en alleen nog te praten over de
echte problemen. Perot en Clin
ton zeiden meteen oké, Bush
kostte het duidelijk moeite.
Maar hij moest wel.
Er was gespeculeerd dat Clin
ton door Bush hard aangepakt
zou worden. Het voorbeeld van
Dan Quayle, die dinsdag een
scheldoffensief tegen Clinton in
gang zette, verdiende navolging.
Bush moest agressiever uit de
hoek komen, anders kon hij
zich net zo goed gewonnen ge
ven, zo luidden de adviezen.
Bush heeft die raad in de
wind geslagen. Even, aan het
begin van het debat, sneed hij
de 'karakterkwestie' aan, zoals
Clintons gedraai in politieke
kringen is gaan heten. Maar
Bush werd meteen door de man
uit het publiek terechtgewezen.
„Daar gaat het nu niet om, het
gaat om inhoudelijke zaken, om
onze toekomst".
Aan het eind probeerde Bush
het nog even. „Stel dat er nu er
gens in de wereld of in dit land
een crisis uitbreekt, dan wilt u
toch dat er in het Witte Huis ie
mand zit die u kunt vertrouwen,
die karakter heeft en weet wat
JERUZALEM AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
De reacties van rechts in Israël waren voorspel
baar. Yitzhak Rabin is nauwelijks drie maanden
aan de macht, zeggen Likud-aanhangers, of de
intifada steekt de kop weer op. Palestijnse gevan
genen waren in hongerstaking, in de Gazastrook
heerst chaos en overal worden Israëlische burgers
neergestoken.
Eenzijdige concessies van de kant van Israël heb
ben er alleen maar voor gezorgd dat de Palestij
nen hun eisen bij de onderhandelingen op
schroeven en als we niet uitkijken, zegt rechts, ra
ken we de strategische Golan-hoogte kwijt in ruil
voor een papieren vredesovereenkomst.
Rabin zelfheeft de toenemende onrust onder de
Palestijnen terecht in verband gebracht met de
vredesonderhandelingen in Washington. Zowel
de inmiddels beëindigde hongerstaking als de
nog voortdurende ongereldheden zijn het gevolg
van diepgaande Palestijnse verdeeldheid over het
antwoord op de vraag of de onderhandelingen
met Israël moeten doorgaan.
De discussie is al aan de gang sinds het begin van
het vredesproces, een jaar geleden in Madrid.
Maar tot het aantreden van de regering-Rabin
was het hele debat nogal theoretisch. Het was
van het begin af aan duidelijk dat de regering-
Shamir niet van plan was serieus te onderhande
len. De Palestijnse delegatie behoefde dan ook
weinig anders te doen dan de bijeenkomsten uit
zitten. Maar nu de regering-Rabin vaart wil ma
ken met de besprekingen zullen er in het PLO-
hoofdkwartier in Tunis knopen moeten worden
doorgehakt.
PLO-vertegenwoordigers zijn extra nerveus ge
worden door de berichten over een Israëlisch-Sy-
rische toenadering. Aanvankelijk lieten ze zich
geruststellen door verzekeringen in Damascus
dat Syrië geen afzonderlijke vrede met Israël zal
sluiten. Het doel zou nog altijd een alomvattende
vredesregeling zijn, waarbij dus ook de Palestij
nen, Jordanië en Libanon zijn betrokken,
aar in Tunis zijn de twijfels weer gegroeid. PLO-
voorzitter Jasser Arafat verklaarde onlangs in een
vraaggesprek met de Franse krant Le Monde dal
Syrië lijkt te streven naar een aparte vrede met de
Israëliërs. „Een soort Camp David", zei hij, in een
verwijzing naar de vredesovereenkomst tussen
Israël en Egypte. De Syriërs grepen die uitspraak
onmiddellijk aan om een uitnodiging aan Arafat
voor een bezoek aan Damascus in te trekken.
De opgelaaide discussie over het vredesproces
zorgde vorige maand voor de oprichting van een
nieuw afwijzingsfront door tien Palestijnse orga
nisaties. De oprichtingsvergadering van het nieu
we front had plaats in Damascus en vandaar uit
kregen de inwoners van de bezette gebieden op
dracht op 23 septemher massaal te staken. De
PLO, die de bevolking had geadviseerd niet aan
de actie mee te doen. moest lijdzaam toezien hoe
het openbare leven op de Westelijke Jordaanoe-
ver en in de Gazastrook werd lamgelegd. Het suc
ces van de stakingsoproep liet zien dat de opposi
tie tegen de onderhandelingen wijd is verbreid.
Op 21 oktober staan in Washington de vergader
tafels weer klaar en de druk op de Palestijnse de
legatie om te gaan onderhandelen over de details
van een overgangsregeling van zelfbestuur zal al
leen maar toenemen. De co-sponsors Rusland
en de Verenigde Staten kijken niet langer met
ongeduld naar de Israëlische onderhandelaars,
maar naar de Palestijnen.
De positie van de Palestijnse delegatieleden
dreigt onhoudbaar te worden en Yasser Arafat zal
in het Palestijnse Centrale Comité, dat dezer da
gen in Tunis vergadert, alle zeilen moeten bij/et-
ten om dr. Haider Abdelshafi en zijn team terug
naar Washington te kunnen sturen. Als het hem
lukt, zal hij daarvoor een prijs moeten betalen in
de vorm van concessies aan de Palestijnse oppo
sitie. Dat wil zeggen hardere eisen bij de onder
handelingen, die de kans op succes nog kleiner
maken.
Bij zijn aanbeden heeft Rabin zijn zinnen gezet
op een snelle overeenkomst met de Palestijnen,
maar inmiddels heeft hij zijn koers verlegd, rich
ting Damascus. De nieuwe Israëlische premier
staat bekend als een nogal kort aangebonden
man, die van zijn gesprekspartners bondige, di
recte antwoorden verlangt. Maar zolang in Tunis
opperste verwarring heerst, zijn die van de Pales
tijnen niet te verwachten.
hij moet doen". Boodschap:
Clinton is dat niet. Maar het lijkt
erop dat diens verleden nu ein
delijk begraven is.
Dat is duidelijk winst voor
Clinton, die steeds heeft gezegd
dat het in de campagne over de
economie moet gaan. Bush
heeft zich nu gewonnen gege
ven. In plaats van de aandacht
af te leiden van zijn falende be
leid via aanvallen op zijn tegen
stander, ging hij ongekend diep
in op wat hij de komende vier
jaar wil.
Clinton bleef moeiteloos
overeind. Als Bush het derde en
laatste debat, aanstaande
maandag in Michigan, niet
overtuigend wint, dan kan hem
met zijn ruime voorsprong wei
nig gebeuren. Achter de scher
men geven sommige Republi
keinen al toe voor een verloren
zaak te vechten.
Nieuws leverde het debat niet
op. Alle thema's passeerden de
revue, het begrotingstekort, het
onderwijs, de gezondheidzorg
en het beschermen van Ameri
kaanse bedrijven. Perot stal op
nieuw de show, maar kon daar
mee in tegenstelling tot het eer
ste debat niet meer verrassen.
Zijn humor, populaire wijshe
den en eenvoudige taalgebruik
spreken echter nog steeds aan.
„Democraten en Republikei
nen willen de verantwoordelijk
heid voor de grote schuld niet
op zich nemen. Kennelijk is er
ej-gens daarbuiten een buiten
aards wezen dat ons dit alle
maal aandoet", was zo populai
re wisecrack. Maar oplossingen
gaf hij opnieuw niet. Daarvoor
moeten we naar een van zijn tv-
shows kijken, raadde hij het
Amerikaanse publiek aan. Tot
de verkiezingen geeft hij tien
miljoen dollar uit aan gehuurde
tv-zendtijd. Uit eigen zak, maar
dat kan hij best missen. Zo
goed, dat hij in een genereus
gebaar kon aankondigen als
president geen salaris te willen
hebben.
Oudjes weg uit
Politburo China
De Chinese Communistische
Partij is bezig haar leiding te
verjongen. Gisteren maakte de
door Peking gecontroleerde
krant Hong Kong Wen Wei Po
bekend dat acht oudgedienden
het Politburo verlaten.
Van de acht maken naast pre
sident Yang Shangkun (85) en
minister van defensie Qin Jiwei
(78) ook hardliners' Song Ping
en Yao Yilin (beiden 75) deel
Vroegtijdige pensionering in
China betekent niet automa
tisch dat politici meteen hun in
vloed kwijtraken. China's sterke
man is nog altijd de 88-jarige
Deng Xiaoping, hoewel hij geen
enkele officiële functie meer
vervult
