89 79 1? 59 52»
'Minachting voor Thysiusbibliotheek'
Malaise in kunsthandel maakt
aanbod antiekbeurzen gering
Drs. P. stelt teleur
Cultuur&Kunst
Europese museumprijs naar Duitsland
H9
Lachsalvo's laten lang op zich wachten
Faber als sergeant-majoor
'Hoogstens 5': leven
in de jazz-brouwerij
4oven- I IA
MAANDAG 12 OKTOBER 1992
6
CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK (CHEF)
SASKIASTOEUNGA
Noordwijker vecht om NL-trofee
noord wijk» Henk Brederode (28) uit Noordwijk is doorgedron
gen tol de finale van de talentenjacht om de NL-trofee voor het
Nederlandse lied (voorheen de Jordaantrofee). Er zijn 16 voor
ronden gehouden. De eindstrijd, met negen deelnemers, wordt
morgenavond gehouden in het Concertgebouw in Amsterdam.
Scherpe kritiek Biich op universiteit en gemeente
recensie conny van der zande
Literair cabaret door Drs. P. en Paul Pre-
nen, gezien 10/10Muzenhof. Leiderdorp
'Oh Leiderdorp/wij doen een
worp/naar uwer bijvalskreten'.
Met deze liedtekst openden Drs.
P en pianist Paul Prenen hun
naamloze literaire cabaret. Een
cabaret zonder rode draad, met
veel nieuwe nummers en een
hoofdrol voor de pianist. Wie al
leen was afgekomen op de be
kende naam van Drs. P. werd
enigszins teleurgesteld. Het ge
deelte voor de pauze was rond
uit saai. De liedjes hadden niet
het ouderwetse non-sense ge
halte waar de literaire kunste
naar zo om bekend staat. Er wa
ren wel erg veel instrumentale
gedeelten en de gesproken tek
sten waren slaapverwekkend.
Het monotone stemgeluid en
de sobere presentatie van de
doctorandus vormen zijn sterke
punt als hij zingt, omdat ze in
tegenstelling zijn met het snelle
tempo van de liedjes. De ver
bindende teksten vragen echter
om een presentatie die het pu
bliek pakt, anders wordt het on
rustig. De bijval bestond dan
ook uit af en toe wat beleefd
gegniffel en veel onrustig ge
schuifel op de stoelen.
Na de pauze zong Drs. P wat
meer bekend werk en ook in de
onbekendere liedjes kwam zijn
woordkunstenaarsschap meer
naar voren. Toonde hij zich in
het eerste deel wat zenuwachtig
doordat hij zich met zijn hou
ding geen raad wist, in het
tweede deel leek hij meer op
zijn gemak doordat hij nu zelf
achter de piano plaatsnam.
Hieruit blijkt maar weer dat een
goede tekstdichter nog geen
voordrachtskunstenaar is. On
danks de verbetering aan het
einde van het programma, was
het Leiderdorpse publiek aan
het slot nog lang niet tevreden.
Het bleef uitgebreid zitten en
dwong Drs. P diverse keren te
rug te komen om zijn bekende
liedjes ten gehore te brengen.
Als je twintig gulden voor een
kaartje moet betalen, dan wil je
namelijk wel bijvalskreten ui
ten, maar alleen als je krijgt
waar je voor gekomen bent.
„Niemand gaat naar het Amsterdamse Rijksmuseum en
vraagt of hij een paar Comelis Troostjes uit het depot kan
krijgen. Niemand zegt: Ik breng ze over een paar weken
wel weer terug. Maar iedereen vindt het wèl heel gewoon
dat hij of zij bijzondere boeken zomaar uit de bibliotheek
mag meenemen."
leiden wilfred simons
Boudewijn Büch was gistermid
dag de laatste en ook de meest
gloedvolle spreker van de lezin
genserie in de Bibliotheca Thy-
siana. Hij stak een boeiend be
toog af over het belang en de
unieke waarde van de zeven-
tiende-eeuwse bibliotheek. Ook
betoonde hij zich heel boos dat
de bibliotheek een lezingen
middag moest organiseren om
ervoor te zorgen dat een hek in
de leeszaal een nieuw verfje
krijgt: „De universiteit en de ge
meente Leiden minachten de
Thysiusbibliotheek Als dit ge
bouw in de Verenigde Staten
stond, was er een 'bibliotheek-
politie' om haar te beschermen.
Maar in Leiden, in Nederland
weet niemand dat deze biblio
theek de belangrijkste van de
wereld is."
De oude bibliotheek aan het
Rapenburg mag dan nog altijd
zelfstandig zijn, veel geld is er
van het legaat van Johan Thijs
niet meer over. Zo kan de Bi
bliotheca Thysiana een kleine
extra opknapbeurt niet meer
zelf betalen. In de vorige eeuw
liet de toenmalige bibliothecaris
een rij kasten met pamfletten
plaatsen tegen een hek dat be
doeld was om te voorkomen dat
de bezoekers zomaar boeken
uit de kasten konden pakken,
Onlangs zijn de pamfletten
de Universiteitsbibliotheek ver
huisd en konden de kasten
den afgebroken. De oude toe
stand is nu hersteld, maar het
hek bleek lelijk en verveloos te
zijn. Voor de hand liggende
geldschieters als de Leidse uni
versiteit en de gemeente wilden
de benodigde 3000 gulden voor
het herstel niet betalen.
Het hek zal zijn verfje nu wel
kunnen krijgen. Het publiek
stroomde tijdens de Tweede
Leidse Boekenzondag toe vooi
de vier lezingen die in de biblio
theek werden gehouden en be
taalden grif de 12,50 gulder
gang. Zij kregen absoluut waa
voor hun geld en de bibliothe
caris kan de winterschilder la
ten komen. Misschien blijft
zelfs nog geld over om de ver
t Vwitf-M"
tiUrtS.
li :T,M Mml,
:uyi
leiden De Europese Museumprijs van dit
jaar is voor het Staatsmuseum voor Technolo-
en Arbeid in het Duitse Mannheim. Dat is
zaterdag tijdens een bijeenkomst in het Na
tuurhistorisch Museum in Leiden bekendge
maakt. Minister D'Ancona reikte de prijs uit
aan de directeur van het museum. De prijs,
een beeldje van Henry Moore, wordt elk iaar
toegekend aan een museum dat zich onder-
prijs naar Cyprus. Verder waren er zaterdag in
Leiden onderscheidingen voor musea uit
scheidt door een originele en eigentijdse pu- Tsjechoslowakije, Frankrijk, Groot-Brittannlë,
blieksbenadering. Twee keer is de prijs ai naar Griekenland, Zweden en Italië,
een Nederlands museum gegaan: het Zuider
zeemuseum in Enkhuizen en het Catha- foto henk bouwman
rijneconvent in Utrecht. Vorig jaar ging de
het Theater van de Lach. Regie/vertaling-
/bewerking/hoofdrol: John Lanting. Ove-
nge spelers: Niek Pancras, Diana Dobbel-
man, Paul van Soest, Marja Lieuwen, Flip
Herman Zumpolle. Gezien:
10/10, schouwburg Leiden
Van zijn eigen publiek schijnt
John Lanting niet echt een hoge
dunk te hebben. Anders zou hij
het niet nodig hebben gevon
den om voorafgaand aan de
voorstelling de zaal toe te spre
ken teneinde de dubbelfunctie
van het decor uit te leggen. Het
had nu juist zo veel leuker kun
nen zijn als we dat zelf hadden
mogen ontdekken.
Maar nee hoor, meneer 'The
ater van de Lach' zelve komt
ons voor een nog gesloten gor
dijn welkom heten en op een
vrij stuntelige manier uiteenzet
ten. dat het decor twee verschil
lende kamers moet voorstellen.
Er lopen dus mensen op het po
dium rond die elkaar 'zoge
naamd' niet zien.
Beide woonkamers behoren
toe aan de Rotterdamse taxi
chauffeur Bertus die er twee
echtgenotes op na houdt: met
de één woont hij in de wijk
Blijdorp, met de ander in Span
gen. Dat dubbelleven verloopt
dank zij een uitgekiend schema
zonder problemen, totdal een
bij een vechtpartij opgelopen
verwonding voor een 'kink in de
kabel' zorgt.
Dat vormt de aanleiding voor
een onafzienbare reeks leugen
tjes om bestwil. Het onbegrip
van twee politiemannen, de
de nietsvermoedende echtge
notes en de verbazing van een
nichterige bovenbuurman dra
gen daartoe hun steentje bij.
Met dit soort flauwekul dient
het Theater van de Lach grote
lachsalvo's te oogsten. Die laten
overigens ditmaal erg lang op
zich wachten. Er moet eerst
heel wat afgepraat worden, wil
het kluchtige spel der verwar
ringen op volle toeren gaan
draaien.
Het gegeven van dit stuk
maakt het de spelers dan ook
niet echt gemakkelijk. Geen ge-
hol door deuren, geen in pikan
te kleding rondhupsende jonge
minnaressen, weinig compro
mitterende situaties. Het zijn
voornamelijk talrijke verkeerd
begrepen telefoontjes die voor
it t
Boudewijn Büch wil 'nare bibliothecaressen en sombere, geheimzinnige bibliotheken'. „Door hun ontoegan
kelijkheid worden ze boeiend." foto hielco kuipers
rotte kozijnen te repareren. van kunnen nemen en dus mag Büch pleitte voor een andere
Büch vergeleek in zijn lezing het uitlenen niks kosten. Maar oplossing: „Ik wil nare biblio-
bibliotheken met
belangrijkste verschil is volgens
hem de laagdrempeligheid van
bibliotheken: „Volgens de over
heid behoren boeken tot ons
cultuurgoed, ledereen moet er
zo gemakkelijk mogelijk kennis
iets dat niks kost, heeft i
ogen van mensen ook geen
waarde. Als u een Rembrandt
van vijf tientjes kunt krijgen,
wilt u 'm ook niet hebben. Daar
is wat mee, denkt u dan. Voor
bibliotheken geldt hetzelfde."
thecaressen en sombere,
heimzinnige bibliotheken. Door
hun ontoegankelijkheid worden
ze boeiend." Hij stelde voor dat
het publiek af en toe in de lees
zaal mocht staan en dan zou
denken: „Wat een prachtige
boeken! Wat zou daar toch in
staan? Een norsige bibliotheca
ris neemt dan met tegenzin een
boek uit de kast en houdt het
van over het hek aan u open.
Twee zinnen mag u erin lezen,
dan klapt hij het weer dicht. Zo
blijft de bibliotheek een geheim.
Exclusief."
Volgens Büch moet de ge
meente Leiden aan iedere Leid
se burger een belasting van
12,50 gulden per jaar opleggen
voor het behoud van de Biblio
theca Thysiana. Dat zou overi
gens niemand het recht ver
schaffen om binnen te treden:
„Ik wil dat de Leidenaren er
langs fietsen en denken: deze
prachtige zeventiende-eeuwse
bibliotheek staat zomaar in Lei
den. Met mijn geld staat hij er
over tweehonderd jaar nog pre
cies zo bij en dat is een won
der."
Als deze mentaliteitsverande
ring er niet komt, voorziet Büch
sombere tijden: „Nu al hebben
de wetenschappelijke bibliothe
ken niet genoeg geld voor aan
schaf. Nieuwe boeken en tijd
schriften kunnen zij wel beta
len, maar soms komt er een
prachtig oud handschrift of een
heel vroege druk op de veiling.
Zo'n boek kost veel geld en bi
bliotheken hebben dat niet
meer. Het is precies dezelfde si
tuatie als in de Derde Wereld,
daar is dat geld ook niet."
delft/amsterdam gpd
Er heerst een malaise in de
kunsthandel. Het is te zien op
veilingen, waar de opbrengsten
meestal tegenvallen en veel on
verkocht blijft. En ook is het
merken op de antiekbeurzen dit
najaar waar het aanbod nogal
teleurstellend blijkt te zijn.
Zelfs de meest prestigieuze
evenementen lijden er onder
dat velen hun topstukken in af
wachting van betere tijden vast
houden. Zo kon de Parijse
'Biennale des Antiquaires', die
op 4 oktober werd afgesloten,
niet bijzonder imponeren. Gro
te uitzondering was het fabel
achtige aanbod van kunst uit
China. Met wat er op dit gebied
te zien was, zou een prachtig
museum kunnen worden ge
vuld
Zo'n attractie moesten helaas
al de Nederlandse antiekbeur
zen missen. Nederland heeft
drie beurzen die internationaal
meetellen. Vèr vooraan staat de
beurs van Maastricht die elk
voorjaar wordt gehouden. Ver
der zijn de 'Oude kunst- en an
tiekbeurs' te Delft en de 'PAN'
te Amsterdam van belang. In
'Delft' kunnen belangstellenden
van 10 tot en met 18 oktober te
recht, de 'PAN' loopt van 17 tot
en met 25 oktober.
De malaise in de kunsthandel
heeft uiteraard ook op deze
twee beurzen sporen nagelaten.
Het effect wordt nog versterkt
door de onderlinge concurren
tie. Uit beide evenementen zou
één mooie tentoonstelling zijn
samen te stellen, voor twee lo
caties is er eenvoudig te weinig.
In Delft kan men op een tra
ditie van 44 jaar bogen. Maar
daarbij dient aangetekend dat
het verloop groot is. Het aantal
deelnemers is zo beperkt ge
worden dat de organisatie zich
probeert te troosten met de leus
'klein maar fijn'. 'Amsterdam' is
trots op het feit dat er liefst 85
deelnemers zijn, onder wie een
aantal Delft-gangers uit het ver
leden.
Het 'verzamelgebied' dat in
het verleden voor nieuws zorg
de, was de oude schilderkunst.
Op de 'Biennale' bleek al dat de
markt erg dun was geworden.
Als je van 17e-eeuwse Neder
landers alleen een niet al te best
werk van Judith Leyster, een
jongensportret door Jan Lievens
en een vruchtenstilleven uit
1662 van de Middelburgse
meester Laurens Craen kunt
noteren, heb je geen bijster
avontuurlijke dag gehad. Maar
uit Delft en Amsterdam valt er
op dit terrein nog minder te
melden. Nog maar twee specia
listen laten zich in Delft zien, op
de 'PAN' moet belangstellenden
het met drie zaken stellen.
Meer recente schilderkunst
kan dit gebrek slechts zeer ten
dele verhullen. In 'Delft' is een
redelijk aanbod schilderkunst
uit de 19e eeuw. In totaal wor
den liefst acht werken van de
maker van stadsgezichten Cor-
nelis Springer getoond. Bij 'Hof
Galerie' is Jan Toorops schilderij
'Café Mille Colonnes' te zien.
Interessant omdat dit het ont
moetingspunt van 'L^s XX' was,
de Belgische kunstenaarsgroep
waartoe Toorop een tijdlang
heeft behoord. Namen die zo
wel in Delft als in Amsterdam
opduiken, zijn die van Jan Sluy-
ters en Leo Gestel. Op de PAN
toont Loek Brons bovendien
twee schilderijen van Kees van
Dongen.
Tot de meest bezienswaardi
ge stands in Amsterdam beho
ren zeker 'De Blauwe olifant'
met een indrukwekkende col
lectie sculpturen uit het verre
oosten en Jan Dirven. Bij de
laatste zijn een Madonna uit
Ulm van omstreeks 1500, een
beeld van de heilige Rochus dat
aan Amt van Tricht wordt toe
geschreven èn een Umbrische
'Sedes Sapientiae' uit het eind
van de 12e eeuw te bewonde-
humor dienen te zorgen. Lan
ting als Bertus moet zelfs een
voor hem belastende krantepa
gina letterlijk opeten om wat le
ven in de brouwerij te brengen.
Pas tegen het einde, wanneer
bijvoorbeeld iemand, volstrekt
ten onrechte, 'grote geile gup'
wordt genoemd, komen de
lachsalvo's echt los. Dat is voor
Theater van de Lach-begrippen
erg laat. En dat er niet eens een
fatsoenlijk programmaboekje
verkrijgbaar was, is evenzeer
ongebruikelijk.
den haag Peter Faber speelt sergeant-majoor Van Bergen in de
speelfilm 'Oeroeg', een Belgisch-Nederlandse co-produktie naar het
boek van Hella Haasse. De meeste opnames zijn gemaakt op Java,
maar zaterdag werden op de Waalsdorpervlakte in Den Haag nog
enkele laatste opnames gemaakt. Voor de film was ruim acht mil
joen gulden beschikbaar. Begin volgend jaar wordt hij in de bioscoop
verwacht. foto anp
jazz
recensie ken vos
Hoogstens 5 met Theo Hoogstins, Hans
Leeuw, Kees Oosterwijk, Jan Jongbloed
en Zjenja Guberman. Gehoord op zater
dag 10 oktober bi) Hot House in de Waag,
TAST0U
MOUSSE OF
ROMIGE
PUDDING
een heerlijk luchtig toelje
VERSE I 1^1
TARWE I12231B1E*
-TL,.- IVL_ MAGER
TARWE «BSisiiEa JONGE rundER-
B01LEN EIEREN tartaar
SET 2 KUIPJES VOORVERPAKT KLASSE 6 HEEL POND
•LDERS 199 BIJ ONS ELDERS ivïSBIJ ONS ELDERS 1.99BIJ ONS ELDERS 99 BIJ ONS HEEL POND
Ondanks de terugkerende fi
nanciële problemen rond het
voortbestaan van de vereniging
Hot House, is de veerkracht van
de club kennelijk groot genoeg
om voor Oktober Jazzmaand
drie concerten te programme
ren, waarvan het eerste afgelo
pen zaterdagavond werd gege
ven door de jonge groep onder
leiding van bassist Theo Hoog
stins. De vaste pianist, Stefan
Busch, was door omstandighe
den vervangen door de even
onbekende Jan Jongbloed, maar
dat leek weinig invloed te heb
ben op de voortvarendheid
waarop het vijftal de goed ge
structureerde composities van
de leider interpreteerde. Het
kwintet heeft op het eerste ge
hoor een klassiek bopgeluid,
met een frontlijn van trompet
(Hans Leeuw) en tenorsax (Kees
Oosterwijk), piano, bas en
drums (Zjenja Guberman),
in de stukken is gelukkig
meer aan de hand dan klakke
loos bop-akkoordjes doorne
men.
Verfrissend
In de eerste plaats hebben
Leeuw en Oosterwijk een ver
frissende agressiviteit in hun
spel waarmee ze de niet gemak
kelijke stukken de puntigheid
verlenen die ze nodig hebben.
Leeuw heeft een scherpe toon
die je niet zomaar op conserva
toria leert, terwijl Oosterwijk af
en toe modern uit zijn bol gaat
door stevig over te blazen op de
meer emotionele momenten en
een goede beheersing heeft over
zijn dubbeltoonstechniek.
De merendeels Spaans getin
te composities van Hoogstins
met titels als 'Picos de Europa',
'Ramblas', 'A Spanish Party' ge
ven de musici de gelegenheid
zowel meer bedaagde latin-cita-
ten te hanteren als origineel en
impressionistisch te werk te
gaan.
Aanstekelijk
De voornamelijk Groningse for
matie heeft een aanstekelijke
opvatting over hoe muziek
überhaupt benaderd dient te
worden; geen gezeur, hetgeen
iets te sterk benadrukt werd
door de gortdroge introductie
van de stukken door de leider.
Aan de andere kant weet Hoog
stins ook uitstekend om te gaan
met minder voor de hand lig
gende materiaal. 'Song for Bé',
opgedragen aan een vroegere
invaller bij zijn groep Times,
verraadt een opvallend on-Cal-
vinistische dramatiek, die even
zo tot uiting kwam in de ballad
'The Phare of Biarritz'. Zo op
vallend als de rol van de blazers
is, zo efficiënt waren de bijdra
gen van de pianist en vooral van
de drummer, een van de weini
gen in Nederland die geloof
waardige swing aan een subtiele
klankvorming weet te verbin
den.
Bands als Hoogstens 5 maken
duidelijk dat er nog leven kan
zitten in de ouderwets moderne
jazz-opstelling als het materiaal
dat toelaat
