'Alles zo goedkoop mogelijk'
Talentvolle jonge
schilders te boek
Cultuur&Kunst
Ongewoon concert Amsterdamse Bach Solisten
Leids publiek plat voor Japanse drums
Budget voor
Buchmesse
blijft karig
Horowitz vereeuwigd
DINSDAG 6 OKTOBER 1992
redactie cees v
Penningenkabinet op Antiekbeurs
leiden/delft» Rijksmuseum Het Koninklijk Penningkabinet is op
de oude kunst- en antiekbeurs, die van 9 tot en met 18 oktober
in het Delftse Prinsenhof wordt gehouden, vertegenwoordigd
met een aantal kostbare penningen. Uit de nationale collectie
worden penningen getoond die betrekking hebben op het leven
van Willem van Oranje en tijdgenoten. Een deel van deze pen
ningen is rechtstreeks afkomstig uit de verzamelingen van de
Oranjevorsten. Daarnaast zijn gesneden stenen, waaronder de
beroemde Livia-camee, middeleeuws geld en gouden pennin
gen uit de achttiende eeuw tentoongesteld.
Pianoconcerten in Kapelzaal
leiden De Nederlandse pianist Patrick Hopper en zijn Koreaan
se collega June Yujung Choi concerteren deze week in de Kapel
zaal van K O in Leiden. Hopper brengt op woensdag 7 oktober
een programma met werken van Schubert, Medtner en Ravel.
June Yujung Choi speelt op vrijdag 9 oktober werken van Mo
zart, Schumann, Chopin, Debussy en Van Beethoven. De con
certen beginnen allebei om 20.15 uur.
muziek
recensie rob van den hilst
Gehoord: Amsterdamse Bach Solisten. Geertekerk in
Utrecht op 3 okt. 1992 1e concert van de serie 'Het
Verdriet van Vivaldi'. Herhalingen onder meer in Kat
wijk aan de Rijn, Dorpskerk (16 okt.), Amsterdam
(18 okt.).
Bij hun aantreden in het Bachjaar 1985
werden ze door pers en publiek aarze
lend verwelkomd: de Amsterdamse Bach
Solisten (ABS). Om uitgerekend in Ne
derland met zijn sterke authentieke oude
muziekpraktijk met een nieuw ensemble
op de proppen te komen, waarin gebruik
wordt gemaakt van 'gewone' muziekin
strumenten: het was een daad van onbe
zonnenheid, zo leek het. Slechts als aan
hangsel op het reguliere oude muziek
aanbod wisten de ABS zich een plaatsje
onder de zon te verwerven. Maar op het
Holland Festival Oude Muziek, noch bij
het Netwerk Oude Muziek kregen de
Amsterdamse musici voet aan de grond.
Voor authentieke ayatolla's - en daar zijn
er nogal wat van - waren/zijn de ABS ta
boe. Oude muziek spelen op moderne
instrumenten? Bah!
Maar, het bijbelse gezegde indachtig
dat de laatsten de eersten zullen zijn, lig
gen de kaarten voor de Amsterdamse
Bach Solisten inmiddels beduidend gun
stiger. De leiding van het ensemble wist
zich te verzekeren van de financiële
steun van drie commerciële sponsors èn
- het allerbelangrijkst - van toegenomen
publieke belangstelling. Geen wonder,
want de Amsterdamse Bach Solisten zijn
stuk voor stuk voortreffelijke musici, af
komstig van het Koninklijk Concertge
bouworkest en het (authentieke!) Orkest
van de 18e Eeuw. Paradepaardjes van
het professionele muzikantendom hier
ten lande.
Zaterdagavond musiceerden de ABS in
de Utrechtse Geertekerk: de ouverture
van een tournee die in totaal langs zes
concertlocaties voert. Het programma,
dat als motto heeft 'Het Verdriet van Vi
valdi', behelsde composities van twee
tijdgenoten van Johann Sebastian Bach,
de Italianen Antonio Vivaldi en Pietro
Antonio Locatelli. Voor de pauze was het
opgewektheid wat de klok sloeg, met
dne concerti van Vivaldi. Na de pauze
kwam het eigenlijke Verdriet pas om de
hoek kijken. Locatelli's Sinfonia Funèbre
en het Concerto 'II pianto d'Arianne'.
Gebruikmakend van een rijk scala van
authentieke versieringstechnieken - Ni-
kolaus Harnoncourt is het lichtend voor
beeld van de Amsterdammers - en blijk
gevend van sublieme instrument-be-
heersing stellen de Amsterdamse Bach
Solisten in wezen veel 'echte' authentie
ke ensembles onder kritiek.
Henk Rubingh, concertmeester en so
list in Vivaldi's vioolconcert wist het
wedijverende karakter van dit hoogst on
conventionele concert trefzeker te raken.
Een orgeltje in plaats van een boven
toonrijk klavecimbel had als continuo-
instrument in Locatelli's ernstige en
doorwrocht gecomponeerde concerti
beter gefunctioneerd. Pas met een snel
en levendig slotstuk, na Locatelli's be
schouwende 'Arianne-concert' waren de
circa vierhonderd bezoekers uit hun dak
gegaan. Nu waaide het concert na het af
sluitende largo een beetje als een nacht
kaars uit.
Zdzislaw Supierz haalt Oosteuropese opera 's naar Nederland
amsterdam
De nieuwe 'Jaargids van 100
jonge Nederlandse schilders' is
uit. Met als nieuwtje een prijs-
wijzer. In deze tweede editie
van de gids over jonge schilders
die al een zekere erkenning
hebben verworven, wordt be
schreven wie zij zijn en wat zij
maken. Per kunstenaar wordt
informatie verstrekt: de biogra
fische gegevens, een keuze uit
hun exposities, een korte
stijlomschrijving en een prijsin
dicatie.
Dat laatste is een vrij nieuw
gegeven voor Nederland. Prij
zen gunnen een kijkje in de fi
nanciële huishouding van de
artiest en geven een aanwijzing
hoe hoog de desbetreffende
kunstenaar gestegen is op de ar
tistieke beurstrap, die nagenoeg
wordt bepaald door de kunst
handel. Aan de andere kant ge
ven ze een koper in spe enig
houvast.
De Amsterdamse uitgeverij
Living Art, die het boek samen
stelde, koos de honderd kunste
naars uit een paar duizend jon
ge talenten. Tot de uitverko
renen behoort de Leidse kunst
schilder Martin van Dijk, die
olieverfschilderijen in heldere,
felle kleuren maakt. Ook de
Haagse kunstschilder Eric Hir-
des, die onlangs bij de Leidse
galerie Bleijenbergeen expositie
had, staat erin vermeld, evenals
Peter Klashorst die vorig jaar bij
Galerie Stelling exposeerde.
Mare Mulders, van wie tijdens
de tentoonstellingen 'Rem
brandt en Lievens in Leiden' en
'Uit tijd geplukt' in stedelijk
museum De Lakenhal werk te
zien was, wordt genoemd,
evenals de Leidse kunstenaar
Willem van Scheijndel.
Initiatiefneemster Kathrin
Ginsberg: „In de gids is de om
schrijving van het werk zo veel
mogelijk gedaan aan de hand
van uitspraken van de schilders
zelf. De prijsbepaling laten de
jonge kunstenaars vaak over
aan de instanties die hun werk
presenteren. Ook laten zij zich
leiden door het voorbeeld van
vakgenoten, van wie zij het
werk in kwaliteit vergelijkbaar
achten." De prijzen schomme
len rond de drie tot vierduizend
gulden voor een klein doek of
pEmeel en tienduizend voor een
groot werk.
'Jaargids '93, 100 jonge Neder
landse schilders'. Uitgever Li
ving Art. Prijs fl. 49,95.
Het pakket programma
boekjes dat hij ter informa
tie meegeeft, gaat verge
zeld van welgemeende ex
cuses. „Ze zijn niet alle
maal even mooi uitge
voerd. De bedragen waar
mee wij werken maken het
niet mogelijk om de
brochures luxueus vorm te
geven. Alles moet zo goed
koop mogelijk, anders
heeft het helemaal geen
zin om die groepen hier
naartoe te halen".
amsterdam tom ruufrok
Zdzislaw Supierz, 'artist mana-
gement' te Amsterdam, heeft
verder echter weinig reden tot
klagen. De toename van het
aantal Oosteuropese operavoor
stellingen in de Nederlandse
theaters is voor een groot deel
op het conto van deze Poolse
impresario te schrijven. Het
Warszawska Opera Kameralna,
de Staatsoperette Warschau, de
Opera van Krakow en het Groot
Theater Warschau, het zijn
maar enkele van de vooral Pool
se gezelschappen die Supierz de
Nederlandse schouwburgen
jaarlijks aanbiedt.
Niet alle produkties uit Polen
zijn afkomstig van Supierz. In
tegendeel: er heerst een moor
dende concurrentie waar het
deze Oosteuropese groeimarkt
betreft. „Nee, ik ben echt niet
de enige. Dat levert soms idiote
situaties op. Het is de afgelopen
seizoenen een paar maal ge
beurd, dat hier in dezelfde pe
riode één opera door twee ver
schillende Poolse gezelschap
pen zou worden gespeeld. Uit
eindelijk wordt dan altijd wel de
tournee van één van die groe
pen geannuleerd, maar absurd
blijft het."
Supierz zegt zich van zijn col
lega's te onderscheiden door
een puur muzikale achtergrond.
„Ik ben in 1981 naar Nederland
gekomen om aan het Amster
dams conservatorium dwars
fluit te studeren. Daar heb ik
ook m'n papiertje gehaald,
maar de laatste jaren van de
studie keek ik al een beetje om
me heen om eventueel iets an-
panse drums, gezien: 5/10, Schouwburg,
Met drie mannen, drie vrou
wen en een hoeveelheid trom
mels kun je een sprankelend
concert geven. De uit Japan af
komstige slagwerkgroep Wadai-
ko Ichiro gaf gisteravond in de
Leidse Schouwburg een gewel
dige demonstratie van haar
kunnen. Veel minimale ritmi
sche patronen, achter elkaar ge
zet en in een zorgvuldig uitge
dachte speelvolgorde gespeeld.
De vier soorten trommels -
aangevuld met een fluit en een
atari gane, een soort belletje -
zorgen voor een enorme ver
scheidenheid aan klanken. De
chime daiko is de kleinste en
hiermee wordt het concert ook
geopend. Deze trommels heb
ben een door touwen zeer strak
gespannen vel. Een maat groter
zijn de okedo's die een iets
zwaardere klank hebben. Oor
spronkelijk waren dit trommels
die omgehangen werden tijdens
de vele processies die het tradi
tionele Japan kende.
Speelwijze
De chichibu is de volgende in
de rij. Hier valt vooral de impo
sante speelwijze op. Met grote
bewegingen worden de trom
mels door middel van dikke
stokken aangeslagen. De o dai
ko is de grootste van het stel. Op
werkelijk schitterende wijze
wordt deze trommel, met een
diameter van anderhalve meter,
door Ichiro lnoue bespeeld tij
dens een vijftien minuten du
rende solo.
Wadaiko Ichoro: indrukwekkende Japanse drums, foto joeplennarts
De groep is geformeerd rond speelde onder andere in Europa
deze voormalige muzikaal lei- en Amerika en vierde alom suc-
der van Ondekoza, die als eerste cessen.
de traditionele Japanse slag- De grote internationale door-
werkmuziek naar de rest van de braak voor Ondekoza kwam -
wereld bracht. Het gezelschap opvallend genoeg - na de mara
thon van Boston. Na het vol
brengen van deze uiterst in
spannende sportprestatie, gaf
de groep ook nog eens een con
cert. Ondekoza bleek in elk ge
val conditioneel van goede hui
ze te komen. Zoals het bij elke
succesvolle groep schijnt te
gaan, duurde de onderlinge sa
menwerking niet al te lang en
kwam er een splitsing binnen
de tot nu toe strakke hiërarchie.
De ene helft vertrok naar Tokio
(Ondekoza) en de overgebleven
leden vervolgden hun zeer dis
ciplinaire bestaan op Sado ei
land onder de naam Kodo.
Wadaiko Ichiro is vervolgens
weer ontstaan uit Ondekoza.
Inoue was van 1985 tot en met
1990 aanvoerder van het gezel
schap. In 1991 richtte hij toch
weer een nieuwe groep op om
dat hij meer vrijheid in het spe
len wilde hebben.
Composities
Die lijkt hij nu weer te hebben
gevonden. Het programma be
stond gisteravond vooral uit zijn
composities. Na de pauze ver
viel men toch even in het oude
succespatroon van Ondekoza
en Kodo, en werd een vrije
vorm van Maki Ishi's Mono
chrome gespeeld. Ook het via
Kodo bekende Yataibayashi on
derging een gedaanteverande
ring. In plaats van op de zware
chichibu'swerd het door Wadai
ko Ichiro op de veel kleinere
chimes gespeeld. Op zich na
tuurlijk geen probleem maar
traditioneel gezien op zijn
minst apart. De groep heeft het
echt niet nodig om oude stuk
ken te bewerken. Plezier en en
thousiasme zijn hun sterkste
troeven.
ders te gaan doen. Eigenlijk als
vanzelf werd dat het impresa-
riaatswerk. Oude kennisen uit
Polen vroegen me of ik 'iets'
voor hen kon regelen in Neder
land. En mijn mede-studenten
vroegen me of ik geen optre
dens in Polen kon verzorgen. In
die periode heb ik ook verschil
lende uitwisselingsprojecten
van conservatoria op poten ge
zet, zoals tussen Enschede en
Wroclaw."
Mexicaans
filmfestival vol
verrassingen
bekendheid van de Mexicaanse
film zelf is het minder goed ge
steld, met uitzondering mis
schien van het werk dat Bunuel
daar in de jaren vijftig maakte.
Er zijn echter tekenen die op
een kentering wijzen. Het Mexi
caans Filmfestival, georgani
seerd door Lantaren/Venster in
Rotterdam, speelt op deze ont
wikkelingen in.
De titel 'Que Viva Mexico' is
ontleend aan Eisensteins Mexi
co-project uit 1931. Die film is
op het festival niet aanwezig,
maar verder hebben de samen
stellers weinig over het hoofd
gezien. Het uitgebreide pro
gramma van ruim veertig films
doet niet alleen recht aan een
belangrijk stukje Mexicaanse
filmgeschiedenis, maar geeft
ook een goed beeld van de ac
tuele ontwikkelingen. En de in
het programma opgenomen
Bunuel-films, waaronder enkele
weinig vertoonde, zijn op zich
zelf natuurlijk al een gang naar
het festival waard.
Het festival is van 8 oktober
tot en met 4 november in Lan
taren/Venster in Rotterdam.
Een aantal Mexicaanse filmma
kers (onder wie Matilde Lande-
ta) zal bij de presentatie van
hun films aanwezig zijn. Een
gedeelte van het programma is
ook te zien in filmtheaters in
Amsterdam (Desmet, Filmmu
seum). Utrecht ('t Hoogt) en
Den Haag (Haags Filmhuis).
Jaarlijks zit Supierz tussen de
drie en vijf maanden in het bui
tenland om voorstellingen te
keuren. Wat hem kwalitatief
niet zint, maakt geen kans.
„Vaak moet je een opera-pro-
duktie diverse keren bekijken,
omdat de gezelschappen met
een 'double cast' werken. Als ik
een bepaalde produktie wil
hebben, dan moeten daar de
beste solisten in staan. Eerlijk
gezegd ben ik niet bij elk gezel
schap even geliefd, omdat ze de
aanpassingen die ik wel eens eis
te ingrijpend vinden."
Vindt Supierz dat 'zijn' voor
stellingen artistiek kunnen con
curreren met de produkties van
bijvoorbeeld Opera Forum of
Opera Zuid? „Nee, daar is geen
sprake van. Een simpele reken
som maakt duidelijk waarom.
Forum vraagt per voorstelling
een uitkoopsom die ergens tus
sen de 19 en 22 mille ligt. Dat is
te vergelijken met wat ik voor
bijvoorbeeld de Staatsoperette
Warschau vraag, maar daar
moeten dan ook nog eens de
reis en het verblijf van worden
betaald. Let wel: dan heb je het
over de kosten voor pakweg
honderd man. Dat betekent dat
er voor andere dingen weer
minder geld beschikbaar is. En
dat gaat dan weer ten koste van
de kwaliteit. Daardoor gaat de
vergelijking met bijvoorbeeld
Forum niet op."
Momenteel levert Supierz ne
gentig buitenlandse opera
voorstellingen aan de Neder
landse theaters, een aantal
waarin volgens hem nauwelijks
meer groei zit. „Veel meer zal
het niet worden, de markt zit nu
wel vol. Dat betekent wat mij
betreft dat we in de toekomst
niet meer in de kwantiteit, maar
vooral in de kwaliteit van het
aanbod moeten investeren."
Enkele produkties die Supierz
Artist Management dit seizoen
naar Nederland haalt: 'Die Ent-
führung aus dem Serail' van
Mozart en Rossini's 'Barbier van
Sevilla' door het Warszawska
Opera Kameralna, 'Eine Nacht
in Venedig' van Strauss door de
Staats Operette Warschau, 'La
Cenerentola' van Rossini door
de Opera van Krakow en 'Der
Bettelstudent' van Millöcker
door de Stadsoperette van War
schau.
Nederland en Vlaanderen zijn
op de Frankfurter Buchmesse
van volgend jaar 'Schwerpunkt'
onder het motto 'Midden in de
wereld', maar het budget daar
voor is nog steeds karig. De
voorzitter van de Stichting
Frankfurter Buchmesse '93,
oud-minister Pais, zei weliswaar
dat er al meer dan een miljoen
gulden aan particuliere bijdra
gen is binnengekomen, maar
veel meer dan de 2,5 miljoen
gulden van de Nederlandse
overheid en de 2,5 miljoen gul
den van de Vlaamse overheid is
er nog niet. Pais hoopt dat er
een streep onder de negatieve
berichten over Nederland en de
Buchmesse wordt gezet en dat
particulieren, nu ze weten wat
er gaat gebeuren, enthousiaster
zullen gaan bijdragen.
Behalve aan boeken uit Ne
derland en Vlaanderen wordt er
aandacht besteed aan werk uit
de provincie Friesland, de Antil
len, Suriname, Zuid-Afrika en
Namibië (waar ook de Zuidafri-
kaanse taal wordt gesproken).
Er zijn echter geen contacten
met de Zuidafrikaanse regering,
alleen met Zuidafrikaanse uit
geverijen.
Er wordt verder een tentoon
stelling gewijd aan de Neder
landse en Vlaamse boekdruk
kunst en er komt op 6 oktober
in de Alte Oper van Frankfurt
een typisch Nederlands evene
ment: de Nacht van de Poëzie.
Volgens Pais kan het geld daar
aan beter worden besteed dan
aan een feestelijke opening op 5
oktober. Dan is er alleen een re
ceptie.
Fuchs voorzitter
Comité voor
Moderne Kunst
Directeur Rudi Fuchs van het
Haags Gemeentemuseum is tot
voorzitter gekozen van het In
ternationale Comité van Musea
voor Moderne Kunst. Dit ge
beurde in het Canadese Que
bec, waar de Internationale Mu-
seumraad bijeen is. Bij het In
ternationale Comité voor Mu
sea van Modeme Kunst zijn alle
grote instituten op dat gebied in
Europa, Amerika en Azië aange
sloten.
Fuchs verklaarde in Quebec
voornamelijk museum-ethische
kwesties aan de orde te willen
stellen, bruiklenen en samen
werking. Directeur Jan Debbaut
van het Eindhovense Van Abbe-
museum wordt secretaris van
het comité. Fuchs en hij zijn ie
der voor drie jaar aangesteld.
new vork Wanda Horowitz, weduwe van de legendarische pianist bekijkt met John Meijer een schilderij
van haar overleden echtgenoot Vladimir Horowitz. Meijer vervaardigde het olieverfschilderij in opdracht
van pianobouwers Steinway Sons. Het portret hangt in de Steinway Hall in New York. foto ap
