r jt
IPWPi1 ■■»8' I r
L1M!F.Z'F'~
Er; I
Onder de oppervlakte smeult racisme
1
l?"11 IW'
ZATERDAGS
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1992
Openlijk geweld tegen
allochtonen is geen
uitzondering meer. Is
lamitische instellingen
hebben te maken met
een voortdurende reeks
van moedwillige ver
nielingen. In kroegen
en bedrijven zijn Tur
kenmoppen na lange
tijd weer 'bon ton'. Ne
derlanders in 'gekleur
de wijken' klagen steen
en been over hun al
lochtone buren. Signa
len van een smeulend
racisme in Leiden,
waartegen de politie
maar moeilijk kan op
treden.
LINKS: In De Kooi wonen realtief veel Turken en Marokkanen. „Het krioelt ervan", aldus een Ne
derlandse bewoonster.
BOVEN: Het speelveldje achter de flats aan de Surinamestraat. Fathia en Youssef aan het teke
nen. Nederlandse ouders klagen erover dat allochtone kinderen de buurt tiranniseren
ONDER: „We hebben nooit ruzie", zeggen de kinderen. roro5 HÊLCO*t»er*S
Politie kart weinig uitrichten 'wettig overtuigend bewijsmateriaal'
LEIDEN ERNA STRAATSMA
De ruiten bij de stichting werk
groep Marokkanen aan de Lan-
gegracht zijn tussen mei en sep
tember drie keer ingegooid. De voorzitter
„Bewijzen heb ik niet. maar als het in korte
tijd drie keer gebeurt ga je toch wel denken,
waarom wij? Het kunnen mensen geweest
zijn die bezopen uit de kroeg kwamen, maar
hier zitten maar weinig cafés in de buurt. En
bij de buren is niets vernield."
De deur van Turkse moskee is eind augus
tus in brand gestoken. Hassan Güney, voor
zitter van de Islamitische Stichting Leiden:
„Het was geen per ongeluk weggegooide si
garet die de vlammen veroorzaakte. Zoiets
moet sabotage zijn." Ook bij de Turkse mos
kee zijn de ramen een keer ingegooid en is de
deur met kreten als 'buitenlanders eruit' be
klad geweest.
De ruiten van een Turks koffiehuis op de
Korevaarstraat werden eind mei ook een keer
met straatstenen bekogeld. De Turken gaan
er van uit dat het niet toevallig is dat de
straatstenen bij hen door de ruiten gingen,
ook al maakte de afzender zich niet bekend.
De politie zet 'hele voorzichtige vraagte
kens' bij de aard van deze incidenten. „Het is
logisch dat als elders allerhande racistische
dingen gebeuren, men daar hier ook aan
denkt," zegt politiewoordvoerder D. Grave-
land. „Maar we hebben geen enkel bewijs dat
het hier om discriminatie of racisme gaat.
Niet zelden gaan dat soort acties vergezeld
van kreten of leuzen. Dat was hier niet het
geval. Het kunnen ook dronkaards uit de
buurt geweest zijn die uit de kroeg kwamen."
Geweld
Bij een aantal mishandelingen op straat zijn
de racistische motieven wel duidelijk.
Een 30-jarige Koerdische kreeg eind mei
een reeks klappen en schoppen op de" Rijns-
burgersingel. Ze werd op haar bromfiets
moedwillig aangereden en daarna gepest
door een hele familie. Twee jongens gooiden
haar tegen de grond, onder aanmoedigingen
van hun ouders ('Ik haat buitenlanders, jullie
moeten hier weg').
Ruim een week geleden overkwam een 30-
jarige Duitse toerist van Ghanese afkomst
iets dergelijks. De man werd op de Hooi
gracht plotseling aangevallen door een 37-ja-
rige Leidenaar, die later tegenover de politie
verklaarde 'zich door buitenlanders bedreigd
te voelen'.
Het afgelopen weekeinde was een 52-jarige
Afrikaan het slachtoffer in de Witte Rozen
straat. De man, die zaterdagavond omstreeks
elf uur zijn auto aan het inladen was. werd
belaagd door een 36-jarige dronken straatbe
woner die hem luidkeels vroeg 'of die auto
wel van hem was'. Pakte even later de auto
sleutels uit het portier en ging de angstig
weghollende Afrikaan achterna, mother-
fuckin'African schreeuwend. Zijn Nederland
se echtgenote Irene van de Wetering (49)
hoorde het geschreeuw en kwam naar bui
ten: „Die man begon mij als een pitbull-ter
riër aan te vallen toen ik dat vroeg. Ik kreeg
een schop in mijn buik en werd tegen een
container aangekwakL Het was echt heel
eng, die man was enorm agressief. Dit soort
dingen begint te lijken op wat er in Duitsland
is gebeurd. Het was een volslagen willekeuri
ge uitbarsting van geweld. Mijn man heeft dit
nog nooit meegemaakt in de 30 jaar dat hij in
Europa komt."
Tekenend voor de sfeer tussen autochto
nen en allochtonen zijn de geruchten over
het in brand steken van basisschool De
Hoeksteen. Twee verhalen doen de ronde.
Een: buurtbewoners vermoeden dat het ge
bouw in brand is" gestoken omdat de islami
tische school Er Risèlèh er volgend jaar in
zou trekken. Twee: een paar Turkse jongetjes
worden verdacht.
Directrice van Er Risèlèh J. Dimmers kent
het eerste gerucht. „Ja. dat hebben we ook
gehoord. Maar laten we eerst eens afwachten
wat de politie zegt. Wij hebben in ons huidi
ge gebouw (Stadhouderslaan) geen last van
nare telefoontjes, dreigbrieven, kapotgegooi-
de ruiten of wat dan ook. De buurt is tevre
den over ons."
De politie kent de geruchten ook. „Maar dat
er iets van waar is. is tot op heden nergens uit
gebleken. Er is wel een groepje jongens rond
de school gesignaleerd vlak voor de brand
uitbrak. De herkomst van die jongens is mij
onbekend."
Ontmoedigd
Van de Wetering is verbaasd over de reactie
van de Leidse politie op deze uitingen van
rassenhaat. Zijzelf en haar man zijn naar ei
gen zeggen 'ontmoedigd' in het doen van
een aangifte van mishandeling. Wisten na
een kort gesprekje op het politiebureau niet
of dat nu de officiële aangifte was. De politie
zegt van niet. Het echtpaar zal nu alsnog
aangifte doen.
„De agenten zeiden tegen ons dat aangifte
geen zin zou hebben. Als er een rechtszaak
van komt zou dat toch een jaar duren, zeiden
ze. Het leek hen beter de zaak te laten afhan
delen door de wijkagent. Maar mijn vriendin,
bij wie we op bezoek waren, is knap onge
rust. Ze is antropologe en heeft heel vaak
donkere mensen over de vloer. En die agres
sieve man woont bij haar in de straat, daar
heeft ze elke dag mee te maken."
De namen van slachtoffers en dader zijn
genoteerd. Daar is voorlopig het bij gebleven.
Van de Wetering: „De politie maakt zich er
op die manier wel erg makkelijk vanaf. Ik ben
bang dat ze Nederland in beetje gezapig zijn
als het om dit soort racistische incidenten
gaat. Veel Nederlanders denken dat het hier
niet zo'n vaart zal lopen als in Duitsland of
Engeland. Aan de oppervlakte lijkt de situatie
in Nederland ook niet zo erg te zijn als in die
landen, maar het lijkt me verkeerd als je alle
verschijnselen van racisme onder het vloer
kleed wilt schuiven. Ik heb de indruk dat het
racisme in Nederland toeneemt Stel dat in
ons land over een jaar een opvanghuis voor
asielzoekers in brand wordt gestoken, dan zal
iedereens zeggen: hoe kan dat nou toch in
eens gebeuren?"
Van de Wetering neemt het de politie kwa
lijk dat het incident in de Witte Rozenstraat
aan overmatig drankgebruik wordt toege
schreven. Zo lijkt het alsof er toch een soort
rechtvaardiging is gevonden voor het gedrag
van de dader.
„Een heleboel dingen worden niet in een
racistische, maar in een andere hoek gescho
ven. Maar ik vind het feit dat iemand gedron
ken heeft geen argument. Er kwam enorm
veel gerichte agressie uit die man. Boven
dien. die man was dan misschien wel ver
heen. maar hij sprak wel ineens vloeiend En
gels toen hij merkte dat mijn man geen Ne
derlands verstond
Graveland zegt dat de racistische opmer
kingen van de 36-jarige Leidenaar weliswaar
vaststaan, maar dat de juridische haalbaar
heid van een veroordeling daarvoor nogal
moeilijk is. „Omdat die man heeft gedronken
is het moeilijk te bewijzen dat hij iemand be
wust heeft willen krenken met zijn opmer
kingen. Voor die mevrouw is het een uitge
maakte zaak. Maar voor ons is wettig over-
tuigdend bewijsmateriaal nodig Je moet je
strak houden aan de informatie die je van
beide partijen krijgt."
Van de Wetering: „Ik blij het vreemd vin
den. Driekwart van alle gekkigheden in de
wereld wordt onder invloed van drank of
drugs gedaan. Verkeersovertredingen, ver
krachtingen. moorden. Ik heb nooit eerder
gehoord dat je daardoor vrijgepleit kunt wor
den. Als iemands remmingen door drankge-
bruik wegvallen komt er meestal uit wat er in
zit."
De ooi
De Kooi is een van de 'kleurrijkste' wijken
van Leiden. Twaalf procent van de bevolking
is van oorsprong niet-Nederlands, verdeeld
over zestien nationaliteiten. Onder hen zijn
Turken en Marokkanen in de meerderheid.
Een op het oog vreedzame same niesing
maar iets onder de oppervlakte smeult ook
hier het racisme.
Mevrouw Bavelaar uit de Surinamestraat
komt er rond voor uit dat ze het niet zo heeft
op 'die buitenlanders'. „Ik kom liever niet
met ze in aanraking Tja. waarom niet. Ik hou
daar gewoon niet zo van. Mijn dochter komt
wel overal over de vloer Ik verbied het haar
wel eens maar dat helpt nut lurirn m
Marokkanen zitten hier overal, het krioelt er-
Last heeft ze overigens niet van haar al
lochtone buren, alleen hun kinderen zijn
haar een doom in het oog. „Ze pakken altiyd
speelgoed af van Nederlandse kinderen En
als je er wat van zegt beginnen ze meteen in
het Turks of Marokkaans tegen je te schel
den. Geen idee waarom du- IWm Él
doen. ik denk dat ze tegenover Nederlanders
niet zo snel willen opgeven.
Dochter Daniélle. op het plein achter haar
huis spelend met drie Marokkaanse kinde
ren. heeft helemaal geen klachten over haar
'andere' vriendjes en vriendinnet|«*s la daar
boven op de tweede verdieping wonen een
paar vervelende kinderen, die wel eens speel
goed afpakken Maar wij hebben nooit ruzie
Nederlandse kinderen pakken ook wel eens
speelgoed af." Ze wijst op haar Marokkaans»*
buurtgenootjes Eathia. Medched en Youssef
„Ik kom wel eens bij ze thuis." Met zichtbare
trots laat ze horen een paar woordjes Marok
kaans te kennen.
Ook J J. Vermond uit de Surinamestraat
klaagt over het gedrag van buitenlandse kin
deren die zijn twee jongens zouden tiran
niseren. „De buitenlandse kinderen zijn ver
uit in de meerderheid, daar zaJ het wel door
komen. Mijn jongens worden regelmatig
door ze gepest."
Zijn Marokkaaanse buurman, de vader van
Medched. haalt zijn schouders op bij dit ver
haal. „Kinderen onder elkaar, zo gaat dat nou
eenmaal. Dat heb Je overal, daar bemoei ik
me niet mee. Dat moeten de kinderen zelf
maar uitvechten.
Maar Vermond is ook niet te spreken over
de oudere allochtonen in*de wijk. „Mijn
buurman is een aardige man hoor. Veel con
tact hebben we niet. maar we zeggen gedag
tegen elkaar Maar als je ziet wat er in die fl.it
hiernaast gebeurt, ze maken er een bende
van. Er staan containers buiten, maar de
meeste zijn te beroerd om naar beneden te
lopen. Gooien dus maar alles over het bal
kon. tot strontluiers aan toe."
Aan de overkant is het ook een bende, zegt
Vermond. „Daar zit zo'n kletn Marokkaans
moskeetje. Ernaast staan allerlei fruitstalle-
tjes. Dat mag allemaal maar. Het is net een
uitdagerij."
Moskee
Hij wordt niet vrolijker bij de gedachte dat in
de naastgelegen Eetrakerk misschien een
Turkse moskee komt. „Het wordt hier ene
kliek Met weemoed denkt hij terug aan de
tijd dat hij net in de Kooi woonde Dat was
negen jaar geleden. Toen was het hier veel
gezelliger, ging ik veel meer met de buren
om. die toen nog Nederlands waren De
laatste vier jaar is het heel erg: elke woning
die vrijkomt gaat naar een buitenlander
Zijn Marokkaanse buurman zou ook liever
ergens anders wonen, in een buurt waar Ne
derlanders en allochtonen beter onder elkaar
zijn verspreid „Dat zou. denk ik. tot minder
problemen leiden. Maar ik woon hier verder
prfOM
De klachten van huurman Vermond over
rommel bij de Marokkaanse moskee brgriipt
hi| met I r staat daar maar een Irini u.illrt|«\
dat stelt weinig voor. Soms is het er een
beetje dnik. maar niet zo druk dat je daar op
deze plek last van hebt
HIJ heeft weinig contact met zijn Neder
landse buren. ..Ach. het lijkt me maar beter
dat ik niet met ze om ga."
