'Heeft hij zelf een fout gemaakt?'
Boze leerlingen eisen les
Het Gesprek van de Dag
'Er is in die jaren
actie wat bereikt'
Justitie onderzoekt klachten
over marechaussee Schiphol
Katwijkse leraren 'ziek'
VRIJDAG 25 SEPTEMBER 1992
REDACTIE WILLEM SPIERDIJK fCMff) MEiNDERT V
MONICA WESSELING ERIC IAN WET{RINGS
DE HERFSTBUI VAN...
beloofd van gesprekken tussen
de verkeersleiding en Bob tij
dens de vlucht, maar die heb ik
niet gekregen. Maar wat me het
meest dwars zit, is dat de oor
zaak van het ongeval nooit be
kend is gemaakt.
Er deden allerlei indianenverha
len de ronde. Het was een oe
fen vlucht, waarbij de een aan
valler en de ander verdediger
was. Daar zouden ze een spelle
tje van gemaakt hebben, heb
ben gestunt. Dat kan ik niet ge
loven. Zo was Bob niet, en bo
vendien, alles werd opgeno-
n, die jongens zouden ver
schrikkelijk op hun donder heb
ben gekregen.
Ik denk dat ik z'n dood wel heb
verwerkt. Natuurlijk denk je er
nog vaak aan. de datum dat het
gebeurde, of op z'n verjaardag.
Tijdens z'n crematie werd hel
nmer Hotel California ge
speeld van The Eagles. Op z'n
verjaardag, op 29 juni, zit ik in
i n eentje thuis hier op de
bank en dan zet ik dat nummer
keihard op. Op die manier ge
denk ik z'n geboortedag.
Niet iedereen kan dat begrijpen.
Vroeger, als dat nummer tijdens
ï'n werk op de radio was. zette
ik 'm ook keihard. M n collega's,
die ook op de crematie waren
geweest, konden dat niet begrij
pen. Een collega werd er zelfs
woest om, die zei dat-ie dat
nmer nooit meer heeft ge
draaid."
is voor mij een troost om
,r dat nummer te luisteren.
Een paar jaar geleden had ik be
hoefte om op z'n verjaardag
r Leeuwarden te gaan, naar
de begraafplaats waar de um is
geplaatst. Dat idee had ik al
maanden tevoren inm'n kop.
Toen ik er kwam, vroeg ik me
af, wat doe ik hier eigenlijk. Ik
ben er nooit meer geweest."
Voor m'n eigen gemoedsrust
zou het beter zijn, wanneer ik
de oorzaak wel zou weten. Vorig
jaar was er een uitzending van
Tros-Aktua over het neerstorten
i F16's. Daarin vertelde ie
mand van het ministerie dat de
oorzaak van de ongevallen
nooit openbaar wordt gemaakt,
behalve indertijd bij Hoog-
een. Dan neem ik me voor
i de zaak aan te kaarten, want
ik heb immers nooit iets ge
hoord. Ik heb het er maar bij la-
zitten. Ik heb er die jongen
toch niet mee terug."
WILLEM SP1ERDUK
te Noord wijk
„Als u 'herfst' zegt. denk ik aan
vogeltrek. En aan het dunnen
van bomen. Daaraan wordt in
het broedseizoen natuurlijk
weinig gedaan. Ik vind het een
mooi seizoen, de herfst. Die pit
tige geur als de bladeren gaan
rotten. Nee. dat maakt mij niet
depressief of zo. Kijk. aan elk
seizoen moet je altijd even wen
nen. Maar ach. ik kan wel be
grijpen dat sommige mensen
somber worden in de herfst. In
de zomer, als de dagen langer
zijn, kunnen ze nog wat gaan
doen buiten. Hoeven ze 's
avonds nie» voor die televisie te
liggen. En dat maakt ze allicht
watvTolijkei
„Maar ikzelf ben ook graag bui
ten als het stormt. Gewoon die
wind voelen. En je ziet veel
meer in de herfst dan in de zo
mer. Want als het hard waait,
horen de dieren je niet en kun
je ze vaak ongemerkt bekijken.
Vossen, reeën. konijnen, alles
wat in het duin leeft, zie je dan.
En natuurlijk de vogels die op
doortrek zijn naar warme lan
den. Allerlei vogels, roofvogels
ook. Buizerds, kiekendieven,
noem maar op. En massa's
spreeuwen."
Als het mooi weer is. blijven de
meeste mensen op het strand.
Maar in de herfst, als de zee-
vlam komt opzetten, een be
paald soort kille mist boven zee,
zoeken ze de duinen op. Dan
kruipen ze weg in die duinpan
nen. Daar heb je in de herfst
nog behoorlijk wat werk aan."
„Maar goed, er zijn ergere din
gen. Vorige week heeft de poli
tie om vijf uur 's nachts een
man in het duin aangehouden.
Hij was 's nachts ligustertakken
aan knippen geweest voor de
veiling. Honderd bossen ligus
tertakken lagen er achterin zijn
auto die hij doodgewoon op een
fietspad in de duinen had neer
gezet."
„De herfst is ook het seizoen
voor de stropers. Stropen is echt
een herfstklus. Een beetje stro
per zal niet in de zomer gaan
stropen, als de dieren jongen
hebben. Het zijn vooral nog ou
de mensen die stropen. Ze be
schouwen het als een soort
sport. Op een pad waar veel ko
nijnen lopen, zetten ze dan van
die dunne strikken van ijzer-
draad. Het is het soort draad
waarmee vroeger het riet in gip
sen plafonds bijeen werd ge
houden. En als er dan een ko
nijn komt, loopt hij in die strik
en wurgt hij zichzelf langzaam.
Ja. het is dood door wurging,
maar dan op een trage manier."
„Hoewel ik al erg veel in de na
tuur ben, ga ik als ik vrij ben
met mijn gezin nog we) wande
len in de duinen of lekker met
de hond langs het strand. Ik heb
dit werk altijd willen doen. Ik
hou wel van die eenzaamheid.
Als ik in het duin loop, heb ik
ook bijna altijd in de gaten of er
iemand is. Dan voel je: ik ben
niet alleen, iemand kijkt naar
me. Daarvoor ontwikkel je een
soort zesde zintuig. En meestal
komt dat gevoel ook uit. Maar
aan de dieren kun je het ook
zien. Laatst zag ik opeens een
ree wegstuiven. Als dat beest
schrikt, laat-ie een soort blaf
horen. En ja. hoor. uit het
struikgewas even verderop zag
na een tijdje een paar bramen
zoekers tevoorschijn kruipen."
Hutspot recepten
Hutspot en Leidens ontzet horen bij elkaar als haring bij wittebrood. De uien en penen zijn begin
oktober voor groentehandelaren in deze regio niet aan te slepen. Nu mogen de ingrediënten van
hutspot genoegzaam bekend zijn, toch lijkt de smaak van deze prak per familie te verschillen. En de
hutspot met klapstuk van moeders is natuurlijk de lekkerste van heel leiden. Wij zijn op zoek naar
speciale recepten van het voedsel dat op 3 oktober niet alleen door alle leidse families, maar ook in
menig huis in omringende gemeenten wordt genuttigd 1 Inaemla vd het lekkersteen ongruel
ste recept krijgt van ons een etensbon van 100 gulden.
Inzendingen naar: Gesprek van de Dag, Postbus 54,2300 AB leiden
Vader berust nog altijd niet in ongeval met F16 van zijn zoon
Ted Hoeks (42),
assistent-opzichter
Staatsbosbeheer
"Weer F16 neergestort'. Het was
het 27ste ongeval met dit vlieg
tuig sinds 1980. Daarom heb
ben de meeste lezers dit krante-
bericht waarschijnlijk schouder
ophalend gelezen. Dat geldt
niet voor Leidenaar Henny van
Winkel. Zijn zoon Bob kwam in
1983 als piloot bij een ongeval
met twee F16's om het leven.
Hij was 24 jaar. Oorzaak: onbe
kend. En in dat laatste kan Van
Winkel nog altijd niet berusten.
„Als ik nou maar zou weten, of
hij zelf een fout heeft gemaakt."
„Bob wilde altijd piloot worden,
eigenlijk al toen hij nog niet kon
praten. Daar schenk je in het
begin nog geen aandacht aan.
Elke kleine jongen wil brand
weerman. politieagent of piloot
worden. Maar hij hield altijd
aan dat plan vast. Eigenlijk wil-
de-ie bij de burgerluchtvaart,
maar ik had geen geld voor de
Rijks Luchtvaartschool.
Er zat voor hem niets anders op
dan kort-verband vrijwilliger te
worden. Na een opleiding van
twee jaar in Canada, moest-ie
vijfjaar in dienst blijven. Hij be
hoorde tot de eerste lichting die
in een F16 vloog. Ik was natuur
lijk apetrots op 'm. Bob wilde na
z'n diensttijd bij de KLM. Daar
was-ie al aangenomen, hij volg
de er cursussen. Dat zou bete
kenen dat-ie al voor z'n dertig
ste verkeersvlieger zou zijn."
In 1981 kreeg-ie al eens een on
geluk. Bob wist zich met z'n
schietstoel te redden. Ik was
toen zelf in Tunesië op vakan
tie. Hij belde zelf op. 'Ijzige Bob
overleeft ramp met zijn F16'
stond groot op de voorpagina
van De Telegraaf. M'n zoon was
bang dat wij zouden schrikken
als we de krant onder ogen zou
den krijgen."
Zelf was-ie heel laconiek onder
dat ongeval. Het hoorde er bij
volgens hem. De volgende dag
stapte hij gewoon weer in het
vliegtuig. Een vriend van hem
heeft na een ongeluk nooit
meer gevlogen."
Op 26 april 1983 zaten we naar
de televisie te kijken. Er kwam
een extra uitzending van het
journaal. Bij Hoogeveen waren
twee F16's neergestort, de pilo
ten waren om het leven geko
men. Normaal ben ik nogal rus
tig, maar ik had nu een voorge
voel. Ik heb meteen z'n huis ge
beld, maar hij was er niet. Dat
hoefde nog niets te betekenen,
want de kans bestond dat-ie in
Engeland zou zijn. Ik heb ook
de luchtmachtbasis gebeld,
Henny van Winkel: „Ik was natuurlijk apetrots op 'm." foto hielco kuijpers
maar er werd me niets verteld.
Ik mocht ook geen tweede keer
meer bellen, ik zou mogelijk ge
beld worden. Mijn andere zoon
was toen in dienst in Hilversum.
Hij had connecties bij de ver
bindingsdienst en is er zo ach
tergekomen dat Bob erbij was
betrokken.
De volgende dag zijn we naar
Leeuwarden gegaan. We wer
den ontvangen door een paar
Hoge Pieten van de luchtmacht.
De aalmoezenier vroeg meteen
naar de verzekeringspapieren
van m'n zoon. Het zit me nog
altijd dwars, dat de luchtmacht
de crematie niet wilde betalen.
Z'n vriendin heeft dat toen ge
daan. Wel heb ik vernomen dat
ze de kosten jaren later na tus
senkomst van een Tweede-Ka
merlid wel vergoed heeft gekre
gen.
Van het ministerie van defensie
heb ik nimmer iets gehoord. Er
was me nog een geluidsband
katwuk Op de Beatrixschool In Katwijk waren de leraren 'ziek'. Een aantal leerlingen besloot daarop bet
ook maar voor gezien te houden. Het was een van de vele acties, waarmee het onderwijzend personeel In
de regio gisteren zijn onvrede over de salariëring kenbaar maakte. foto wc* hogewohng
Boycot Outspan Actie opgeheven
'Pers geen Zuidafrikaan uit.'
Onder dat motto probeerde de
Boycot Outspan Actie in de ja
ren zeventig de discussie over
de apartheid aan te zwengelen
in Nederland. Via acties trachtte
de organisatie Nederlandse
consumenten er van te weer
houden Zuidafrikaanse Out
span sinaasappelen te kopen.
Winkeliers werd gevraagd geen
'besmette' sinaasappels te ver
kopen. De actie werd begeleid
met een affiche waarop een
grote witte hand het hoofd van
een jonge nerger uitperste op
een sinaasappelpers.
Deze week werd bekend dat
de organisatie eind deze maand
ophoudt te bestaan. Coördina
tor E. du Plessis betreurt de op
heffing, omdat volgens hem de
toestand in Zuid-Afrika nog niet
fundamenteel is veranderd. „De
euforie na de vrijlating van
Nelson Mandela vinden wij
misplaatst. De hoeksteen van
de apartheid is de thuislanden-
politiek en die staat nog recht
overeind."
Toch is er in al die jaren van
actie voeren wel wat bereikt,
vindt de scheidende coördina
tor. Nadat de discussie over
Apartheid in de jaren zestig nog
werd gevoerd in termen van pro
en contra is de vraag nu meer
hoe het systeem kan worden
veranderd. „Openlijke voor
standers vindt je nu nauwelijks
meer."
In de jaren '80 bestreed de
BOA ook vreemdelingenhaat in
Nederland. Dat gebeurde 'om
de mensen duidelijk te maken
dat racisme geen ver van-mijn -
bed-show is', verklaart Du Ples
sis. De Nationale Commissie
Voorlichting en bewustwording
Ontwikkelingssamenwerking
waardeerde de koersverande
ring minder. Sinds 1981 moest
de BOA elk jaar naar de Raad
van State stappen om haar
voornaamste subsidiebron (van
bijna 100.000 gulden) niet te
verliezen.
Outspan
De BOA begon haar actviteiten
in 1970. Twee jaar later werd zij
een stichting waarna in 1973
landelijk bekendheid kwam
door de sinaasappel-actie. Van
af 1979 organiseerde de BOA in
tientallen plaatsen zogenaamde
'stedenacties'. Daarbij probeer
de zij in een bepaalde plaats alle
plaatselijke groepen tegen
apartheid en discriminatie sa
men te brengen in een plat
form, dat daarna efficiënt actie
zou kunnen voeren. In 55 plaat
sen, onder meer in de grote ste
den, werkte dat gedurende kor
tere of langere tijd.
In Leiden trok de organisatie
de aandacht door onder meer
een anti-racisme week (mede)
te organiseren, fakkeloptochten
te houden en diverse exposities
in te richten. Van de gemeente
ontving de organisatie de afge
lopen jaren 7500 gulden om
plaatselijke actviteiten te ont
plooien. Dat bedrag werd dit
jaar teruggebracht tot driedui
zend gulden.
De jaarlijkse expositie 'Kunst
en racisme' leidde een paar jaar
geleden nog tot een conflict met
de gemeente. De BOA wilde per
se in De Waag op de Aalmarkt,
omdat op een andere locatie
veel minder bezoekers zouden
komen. De gemeente dacht
daar anders over.
Vorig jaar ontstond onduide
lijkheid over het al of niet voort
bestaan van de BOA, nadat de
NCO het subsidieverzoek (weer)
had afgewezen. Dit jaar is er
geen ruimte voor misverstan
den. Op 30 september houdt de
ruim twintig jaar oude organi
satie op te bestaan.
LEIDEN ERIC JAN WFTERINGS
Leerlingen van de MEAO aan de Lammenschans-
weg zijn woedend op hun docenten. Door de
schoolleiding was toegezegd dat gisteren op de
dag van de landelijke onderwijsstaking een aantal
lessen zou doorgaan. Pas na veel 'tegenwerking'
bleek dat te gebeuren. Volgens de schoolleiding is
al het mogelijke gedaan om lessen te laten door
gaan.
Gistermorgen vroeg was een groep 'werkwillige'
leerlingen en een ploegje docenten aanwezig bij
de school. Het hoofdgebouw van de Meao kon
niet open omdat ook de conciërge staakte. Hoe
wel veel van de aanwezige docenten een sleutel
op zak hadden weigerden zij de deur te openen,
zeggen leerlingen uit de tweede en derde klas.
„Directeur Candido had eerder toegezegd de
deur te zullen openen. Hij was aanwezig, maar
deed niets."
De directeur zegt dat niet te hebben beloofd.
„Ik heb aangegeven dat het noodgebouw be
schikbaar was. Dat zinde niet iedereen, omdat
boeken en ander lesmateriaal onbereikbaar in het
hoofdgebouw lagen. Ik vind dat we ons best heb
ben gedaan de lessen zoveel mogelijk te laten
doorgaan."
Joris, Frank en Kees ('hou het daar maar op, als
iedereen onze namen kent heb je de rest van je
schooltijd het stempel lastig te zijn') beschuldigen
de docenten ervan zich louter bij de school ge
meld te hebben om als werkwillige te worden ge
registreerd. „Een docente wiskunde had toege
zegd les te geven als ook maar eën leerling aan
wezig zou zijn. Ze weigerde toch omdat ze niet in
haar eigen lokaal terecht kon. maar alleen in een
noodgebouw dat wel open was
Een docent statistiek bleek wel bereid om les te
geven. Toen hij met een klein groepje ongeveer
twintig minuten bezig was schalde plotseling kei
harde muziek door de intercom. „Pure sabotagi
oordelen de drie, „want het hoofdgebou'
opeens wel open. Daar staat de inst
de lei
ige.
Meek
installatie."
leerlingen op onderzoek gingen naar de
bron van het lawaai werden zij tegengehouden
door afdelingsdirec teur Van der Steen. ..Op hem
zijn we dan ook bijzonder boos."
„Er ging iets fout met de Intercom," reageert
Van der Steen. „Dat gebeurde omdat niet ieder
een op zijn plaats zat. dat heb ie met een staking.
Toen leerlingen mij over het lawaai aanspraken
heb ik ze gezegd dat ik zou uitzoeken wat er aan
de hand was. Ik vind niet dat leerlingen door een
bijna U-eg schoolgebouw moeten /wenen >ok
Van der Steen vindt dat de schoolleiding geen
blaam treft. „We hebben alles geprobeerd om zo
veel mogelijk lessen te laten doorgaan. Op een
gegeven moment waren er zelfs meer docenten
dan leerlingen."
De Koninklijke Marechaussee
wil nog niet reageren op de aan
tijgingen van Vluchtelingenwerk
over de behandeling van asiel
zoekers op Schiphol. In een rap
port van Vluchtelingenwerk
wordt gesteld dat vluchtelingen
die via de luchthaven in Neder
land arriveren, regelmatig niet
in de gelegenheid worden ge
steld asiel aan te vragen. Zij
worden tegen hun zin in op het
vliegtuig gezet. Het ministerie
van justitie zegt 'concrete klach
ten' te zullen onderzoeken.
De Koninklijke Marechaussee
Schiphol noch het ministerie
van Justitie had gistermiddag
nog kennisgenomen van de in
houd van het rapport. Men wil
eerst het rapport lezen alvorens
er ommentaar op te geven.
Wel is vorig jaar een soortgelijk
'zwartboek verschenen. Tal van
klachten zijn na onderzoek als
ongegrond van de hand gewe
zen. In veel gevallen ging het
om oude zaken
Nu heeft Vluchtelingenwerk
een nieuwe lijst klachten opgr
steld. De marechaussee wordt
er niet alleen van beschuldigd
mensen /onder pardon op het
vliegtuig te zetten. Ook wordt zij
mishandeling verweten. Een
woordvoerder van Justitie zegt
dat concrete klachten zullen
worden onderzocht. ..De in-
stnulles /I|T1 glashelder Het
kan best voorkomen dat er in
incidentele gevallen fouten wor
den gemaakt. Maar dat er spra
ke is van structurele problemen
op Schiphol, zoals het rapport
suggereert, acht ik erg onwaar
schijnlijk."
Volgens de woordvoerder
komt het wel voor dat mensen
door de marechaussee meteen
n.t aankomst op het vliegtuig
worden gezet „Maar het gaat in
deze gevallen om mensen die
zonder de vereiste papieren rei
zen en bovendien niet kenbaar
maken asiel te willen in Neder
land."
Vluchtelingenwerk zegt dat
door het optreden van de mare
chaussee net aantal asielaan
vragen aanzienlijk is vermin
derd. De woordvoerder van jus
titie wijt die daling aan het feit
dat er gewoon minder asielzoe
ker! naar Nederland komen.
