'Verbetering van werk in
plaats van poencontract'
Kabinet houdt WAO-voorstel intact
Jongens ontvoerd, misbruikt en gedumpt krugugere uitkering
Lelystad 25
Binnenland
Duisenberg: PvdA mag
niet te veel beloven
'Vrolijke narcose'
bevordert herstel
Kort geding om tijger
'Luitjens is te Iaat met
verzet tegen veroordeling'
Tweede ontsnapte uit
De Schie aangehouden
Werkloze schoolverlater
WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1992
5
lelystad Omringd door bewoners en veiligheidsmensen probeerde koningin Beatrix gisteren een glimp op te vangen van gebouwen en bewoners in het
jarige Lelystad. De vorstin woonde gisteren een deel van de feestelijkheden bij ter gelegenheid van het 25-jarige bestaan van deze gemeente.
FOTO ANP FRANS VAN DER LINDE
Politie schiet pitbull-terriër neer
Amsterdam Amsterdamse politie-agenten hebben gisteren een
pitbull-terriër doodgeschoten die even daarvoor zijn bazin had
aangevallen en ernstig had verwond. De politie was gealarmeerd
door de buren die in de woning aan de Oude Hoogstraat een
vrouw hoorden gillen. De agenten braken de deur open en za
gen de vrouw op de grond liggen terwijl ze probeerde zich de
hond van het lijf te houden. Toen de agressie van het beest zich
op de binnenkomers richtte, schoot een van de agenten het dier
dood. De vrouw is met ernstige bijtwonden in het ziekenhuis
opgenomen.
Lijk van schipperszoon gevonden
Dordrecht De rijkspolitie te water heeft gistermiddag op de
Oude Maas ter hoogte van de Barendrechtse Brug het stoffelijk
overschot gevonden van een 21-jarige schipperszoon uit Hein-
kenszand. De man was vorige week donderdag op dezelfde loca
tie vanaf het motortankschip Rhodina 1 in de Oude Maas geval
len.
Ook minimumloon voor kort werken
den haag Vanaf 1 januari zullen ook werknemers die minder
dan een derde van de normale werktijd werken, aanspraak kun
nen maken op (een evenredig deel van) het minimumloon. Op
die datum treedt een wet in werking tot afschaffing van het zo
genoemde 1/3-criterium in de Wet op het Minimumloon. Nadat
eerder al de Tweede Kamer had ingestemd met een voorstel
hiertoe, is gisteren ook de Eerste Kamer akkoord gegaan.
Marineofficieren verdacht van fraude
den haag De commandant van een mijnenjager en de com
mandant van een duikvaartuig worden verdacht van fraude met
declaraties voor duiktoelagen. Zij zijn uit hun functie ontheven.
De beide officieren zijn tijdelijk te werk gesteld op de marineba
sis in Den Helder. Zij zijn niet geschorst maar moeten zich be
schikbaar houden voor een onderzoek door de Koninklijke ma
rechaussee.
De PvdA zal in het verkiezingsprogramma voor mei 1994
geen dingen moeten beloven die de partij niet kan waar
maken. Er mogen alleen beloften worden gedaan die
ook betaalbaar zijn. Het bewust uitgaan van te rooskleu
rige voorstellingen van zaken is „kiezersbedrog". Dit
stelt PvdA-lid en president van De Nederlandsche Bank,
dr. W. Duisenberg, in het PvdA-blad Socialisme en De
mocratie. Hij verwijt zijn partij dat zij nog te veel denkt
aan geld verdelen en niet aan geld verdienen.
Duisenberg stelt dat de PvdA meer geld moet uittrek
ken voor de bestrijding van de criminaliteit en het on
derwijs. Op sociale voorzieningen, geen enkele uitgezon
derd, moet worden gekort De hoogte van de kinderbij
slag moet afhankelijk worden van het inkomen van de
ouders.
De vooraanstaande PvdA'er meent verder dat zijn par
tij onverkort moet kiezen voor de mensen aan de onder
kant van het 'inkomensgebouw'. „De partij moet zich
niet door D66 naar het midden laten drukken", aldus
Duisenberg.
Duisenberg voorziet in de jaren negentig een econo
mische groei van 2 tot 3 procent per jaar. De overheid
zou daarvan ongeveer de helft mogen claimen, niet
meer. Investeringen moeten hoe dan ook omhoog. Dui
senberg noemt een bedrag van 5 miljard gulden. Dat
geld moet worden geïnvesteerd in de infrastructuur.
Het financieringstekort van de rijksoverheid zou op 2
procent moeten liggen. Om dat te dekken, mag de over
heid van Duisenberg echter geen geld meer lenen. In
dien het in ons land wat minder gaat, zou het tekort iets
hoger mogen zijn.
Duisenberg voorziet twee grote problemen voor de
toekomst. Ten eerste de toenemende Europese integra
tie die de beleidsruimte nationaal kleiner maakt en
dwingt meer rekening te houden met ontwikkelingen in
andere EG-lidstaten. Bijvoorbeeld bij de hoogte van be
lastingen of accijnzen. Ten tweede wijst Duisenberg op
de toenemende vergrijzing die ertoe zal leiden dat de
uitgaven voor de AOW en de gezondheidszorg stijgen.
rotterdam gpd
Dat het menselijk brein tot wondertjes in staat is, blijkt
uit een onderzoek dat onlangs aan de Rotterdamse Eras
mus Universiteit is afgesloten. Wetenschappelijk mede
werker M. jelicic heeft ontdekt dat opbeurende verhaal
tjes tijdens de narcose het herstel van de patiënt bevor
deren.
Hoewel niemand zich naderhand kan herinneren wat
tijdens een operatie is gezegd, spelen die uitlatingen een
belangrijke rol in het genezingsproces. Onaardige en na
re uitlatingen van de chirurg of operatiezusters kunnen
zelfs angst en depressiviteit bij de patiënt opwekken.
In zijn proefschrift beschrijft Jelicic verschillende on
derzoeken. Zo kreeg een groep galblaas-patiënten tij
dens de narcose allerlei leuke dingen te horen, terwijl de
andere groep andere suggesties of onbelangrijk geluid
aanhoorde. Het bleek dat de eerste groep veel sneller uit
het ziekenhuis kon worden ontslagen dan de tweede.
Bouwbond FNV wil genoegen nemen met handhaven koopkracht
Een bedrijfstak als de bouw zit meer te springen om ver
betering van de arbeidsomstandigheden dan om hogere
lonen. Wat het inkomen betreft kan de bouw vergeleken
met andere bedrijfstakken de toets der kritiek nog aardig
doorstaan. De kwaliteit van het werk laat echter te wen
sen over. Wil de bouw concurreren op de arbeidsmarkt
dan moet vooral die zaak worden aangepakt. Gebeurt dat
niet dan komt de bouw de komende jaren duizenden
vaklieden te kort, omdat mensen voor ander werk kiezen
of in de WAO verdwijnen.
Dat zei CAO-onderhandelaar R.
de Vries gisteren bij de presen
tatie van de arbeidsvoorwaar-
dennota '93 van de Bouw- en
Houtbond FNV. De bond is niet
van plan loonruimte te laten
zitten. „Maar werkgelegenheid
staat bij ons voorop. De koop
kracht is vers twee", aldus De
Vries. Dat is in lijn met het cen
trale beleid van de FNV: werk
boven inkomen. In de bouw- en
houtsector moeten volgend jaar
in totaal negentien CAO's wor
den vernieuwd. Het grootste
contract is de CAO-bouwnijver-
heid, die geldt voor 240.000
werknemers.
De Bouw- en Houtbond gaat
de CAO-onderhandelingen in
met een looneis van circa 4 pro
cent, inclusief de prijscompen
satie die naar verwacht volgend
jaar 3,75 procent zal bedragen.
Daar bovenop komt nog een
aanvullende looneis waarvan de
hoogte afhangt van de mate
waarin met de werkgevers
werkgelegenheidsafspraken
kunnen worden gemaakt.
De bond schat de totale loon
ruimte in de bouw op 5 tot 6,5
procent, afhankelijk van de sec
tor. Van die ruimte wil de bond
1 tot 1,5 procent bestemmen
voor „goede doelenzoals
werkgelegenheid, zodat er on
geveer 4 procent overschiet
voor de lonen. In sectoren waar
nog geen 36-urige werkweek is,
moet die er alsnog komen. De
Bouwbond CNV, die maandag
al zijn CAO-voorstellen presen
teerde, heeft een looneis van 4
procent gesteld.
De Vries is wars van „poen-
contracten". Eventueel is de
bouwbond zelfs bereid genoe
gen te nemen met alleen maar
handhaving van de koopkracht
en het dus zonder reële loons
verbetering te stellen mits met
de bouwwerkgevers goede
werkgelegenheidsafspraken zijn
te maken.
De Vries hamert erop dat
loonmatiging in combinatie
met werkgelegenheidsafspraken
van het grootste belang is. Dit
jaar gingen de lonen in het be
drijfsleven met gemiddeld 5
procent omhoog en dat vindt de
vakbondsbestuurder eigenlijk
aan de bedenkelijk hoge kant.
„Die lijn moeten we volgend
jaar niet voortzetten", zo waar
schuwde hij. Vakbondsbestuur
der De Vries neemt het minister
De Vries van sociale zaken
hoogst kwalijk dat hij niet het
initiatief neemt om de onwillige
werkgevers alsnog tot centraal
overleg over loonmatiging en
werkgelegenheid over te halen.
„De minister leunt passief ach
terover en dat is onbegrijpelijk
en onverantwoordelijk. Ik hoop
dat de werkgevers in de bouw
overigens hun verantwoorde
lijkheid wel waarmaken
si tt arp» Een inwoner van Sittard
stapt om een wel heel bijzondere
reden naar de rechter. Hij wil de
tijger zien die bij zijn vroegere
vriendin woont. De vrouw voelt
daar niets voor. Volgens haar is de
man er alleen maar op uit om de
verbroken relatie met haar te her
stellen De man zegt dat hij zeer
gehecht is aan de tijger. Jarenlang
heeft hij veel aandacht en geld
aan het dier besteed Via een kort
geding, dat op 8 oktober in Maas
tricht dient wil hij een bezoekre
geling afdwingen Op de foto de
vrouw met tijger Malaysia.
ARCH It F FOTO» ANP
Het kabinet heeft het wetsvoorstel om het be
roep op de WAO terug te dringen, op slechts
één punt bijgesteld. Het begrip 'gangbare ar
beid', dat 'passende arbeid' zou vervangen,
komt er niet meer in voor. Bestaande gevallen
onder de vijftig jaar zien hun uitkering echter
wel degelijk bevroren, ondanks recente uitla
tingen van vice-premier Kok dat deze WAO'ers
misschien buiten schot zouden kunnen blij
ven. Het wetsvoorstel Terugdringing Beroep op
Arbeidsongeschiktheidsregelingen (TBA), zoals
de officiële naam luidt, is gisteren bij de Kamer
ingediend, ruim een jaar nadat het kabinet het
er op hoofdlijnen over eens werd. Het bevat
geen ingangsdatum. Het kabinet mikt op 1 ja
nuari 1993, maar als die datum niet gehaald
wordt omdat parlementaire behandeling lan
ger duurt, kan de wet in de loop van 1993 van
kracht worden. Dat heeft uiteraard tot gevolg
dat de ingeboekte bezuinigingen ook pas later
worden gehaald.
Het verdwijnen van de term 'gangbare ar
beid' heeft overigens geen gevolgen voor be
staande WAO'ers die worden herkeurd en voor
nieuwe gevallen. Zij zullen op papier eerder in
aanmerking komen voor „alle algemeen geac
cepteerde arbeid waartoe iemand met zijn
krachten en bekwaamheden in staat is". In to
taal gaat het om circa 300.000 herkeuringen
van mensen die al een WAO-uitkering hebben
en circa 110.000 extra beoordelingen per jaar.
Die operatie wordt in vijf jaar uitgevoerd.
In grote lijnen ziet het nieuwe uitkeringssys
teem er als volgt uit:
Bij nieuwe uitkeringen wordt eerst minstens
één jaar 70 procent van het laatst verdiende sa
laris uitgekeerd. Die 'gewenningsperiode' loopt
met de leeftijd op tot 4 jaar voor mensen van
53 tot en met 57 jaar. Daarboven blijft de uitke
ring van 70 procent als vanouds doorlopen tot
het 65ste jaar.
Na de gewenningsuitkering krijgt een 18-ja
rige een minimumuitkering. Daarop komt per
jaar 2,5 procent van het verschil tussen het ou
de salaris en het minimumloon. Op 58 jarige
leeftijd zit men daardoor weer op 70 procent
van het oude salaris.
WAO'ers die op het moment dat de wet van
kracht wordt ouder zijn dan 50, houden hun
uitkering. Zij krijgen alleen te maken een ver
scherpte scholingseis.
50-plussers die na inwerkingtreding van de
wet arbeidsongeschikt worden, krijgen even
eens 70 procent van het oude salaris, maar ko
men eerder in aanmerking voor vervangend
werk en worden ook regelmatig herkeurd.
Lopende uitkeringen van mensen beneden
de 50 jaar worden in guldens bevroren tot zij
op de voor hun leeftijd geldende uitkering te
recht komen die voor vergelijkbare nieuwe
WAO'ers geldt.
De 28-jarige Marokkaan, die op
3 september uit het Huis van
Bewaring De Schie is ontsnapt
en gisterochtend is aangehou
den, zal zich opnieuw voor de
Rotterdamse rechtbank moeten
verantwoorden. Hij moet te
rechtstaan voor het bedreigen
van bewakers van De Schie.
Datzelfde geldt voor de vorige
week gearresteerde 29-jarige
Ier. die met de Marokkaan en
twee andere gedetineerden ont
snapte en die twee weken gele
den in Friesland werd opgepakt.
Twee ontsnapten zijn nog niet
gevonden.
De Marokkaan werd gisteren,
naar aanleiding van een tip,
door een arrestatieteam van de
Rotterdamse politie van zijn
bed gelic ht in een woning in de
wijk Schiemond De ongewa
pende man heeft zrch bij zijn
aanhouding niet verzet.
De Marokkaan zat in De
Schie een gevangenisstraf van
twintig jaar uit wegens moord.
De in Canada wonende oorlogs
misdadiger Jacob Luitjens (73)
is volgens officier van justitie
mr. H. Marquart Scholtz niet
ontvankelijk in de verzetsproce-
dure die hi) heeft aangespannen
tegen zijn veroordeling tot le
venslang in 1948. De officier zei
gisteren voor de rechtbank in
Assen dat Luitjens de termijn
van veertien dagen om in verzet
te komen, vele jaren heeft over
schreden.
Een zuster van de 'Schrik van
Roden' zou haar broer al in
1950 hebben verteld dat hij le
venslang had gekregen voor
hulp aan de Duitse bezetters. In
1983 htm de met vervolging
van oorlogsmisdadigers belaste
officier van justitie mr. P. Bril
man Luitjens op zijn verzoek in
over het vonnis.
Luitjens verscheen volgens
verwachting niet bij de recht
bank in Assen. Raadsman mr. A.
Orie mocht gisteren het woord
niet voeren namens zijn lienl.
De rechtbank vond dat daar
voor geen klemmende reden
was. Orie had aangevoerd dat
Luitjens te ziek was. niet genoeg
geld en geen paspoort had.
Maar de rechtbank woog mee
dat Luitjens kort geleden wel in
staat was tweeën eenhal ve dag
een proces in Canada bij tc wo
nen.
De rechtbank doet op 6 okto
ber uitspraak. Als het verzet van
Luitjens wordt toegewezen,
moet de hele strafzaak opnieuw
worden behandeld Volgens
raadsman Orie is in dat geval
het openbaar ministerie niet
ontvankelijk omdat de feiten
zijn verjaard.
Marokkaan opnieuw voor de rechter
Weer celstraf
geëist in
visfraudezaak
Twaalf jaar en TBS geëist tegen twee Bredanaars
utrecht anp
De officier van justitie bij de
rechtbank in Zwolle heeft giste
ren op de tweede dag van het
proces rond de visfraude weer
forse boetes en gevangenisstraf
fen gevorderd. De verdachten
waren visserijbedrijven, hun di
rectieleden en een handelaar.
Zij komen uit Urk, Heerhugo-
waard en Den Helder. De offi
cier van justitie eiste boetes en
terugbetaling van het weder
rechtelijk genoten voordeel voor
in totaal 3,9 miljoen gulden. De
gevangenisstraffen komen bij
elkaar op 80 maanden, waarvan
33 maanden voorwaardelijk.
Uitspraak 5 oktober.
„Onvoorstelbaar wat deze mannen min
derjarige jongens hebben aangedaan.
Dat gaat mijn verstand te boven." Dat
zei officier van justitie mr. H. Wijbrandts
gisteren voor de rechtbank in Utrecht
over twee Bredanaars van 21 en 30 jaar.
Zij eiste tegen ieder van hen twaalf jaar
gevangenisstraf en TBS met dwangver-
pleging.
De mannen moesten zich verantwoor
den voor ontvoering en ontucht van zes
jongens tussen tien en zestien jaar in de
periode van april 1990 tot januari 1992.
In totaal hebben de mannen twaalf ge
vallen bekend, maar slechts in zes geval -
De zaak begon in april 1990 in het
Mastbos in Breda. Daar spraken de man
nen twee jongens aan met de smoes dat
hun hond was weggelopen en of de jon
gens hen wilden helpen zoeken. Ieder
van hen ging met een jongen het bos in.
Daar kwamen hun ware bedoelingen
aan het licht en pleegden zij ontucht met
de jongens.
Met de auto reden zij daarna op ver
schillende tijdstippen naar diverse plaat
sen in het land. Telkens zochten zij een
jongen uit en gebruikten dezelfde
smoes. Zij vroegen de weg naar het sta
tion en verzoenten de jongen mee te
gaan om hen de weg te wijzen. Die tocht
eindigde dan in het woonhuis van het
tweetal in Breda. Met geweld dwongen
zij de jongens tot ontuchtige handelin
gen.
De zaak kwam aan het rollen na de
ontvoering van een 11 -jarige jongen in
Utrecht op 29 januari dit jaar. Ook hij
ging mee als gids naar het station en be
landde in Breda. In het huis was de jon
gen bang geworden en was gaan huilen.
De mannen brachten hem daarop terug
naar Utrecht. De jongen wist zich echter
de tocht naar Breda nog voor de geest te
halen, waardoor de politie de mannen
op het spoor kwam.
Volgens een onderzoek is de 21-jarige
Bredanaar sterk verminderd toereke
ningsvatbaar en is de kans op herhaling
groot. Voor de andere verdachte geldt
dat zijn daden hem in verminderde ma
te zijn aan te rekenen, maar ook bij hem
is de kans op herhaling groot. Bovendien
wordt de kans op een succesvolle behan
deling gering geacht. De mannen heb
ben een tc nauwe relatie en zijn volledig
afhankelijk van elkaar. Die relatie vormt
een belemmering voor een verandering
van hun gedrag.
De verdeding pleitte in beide gevallen
voor een straf die gelijk is aan het voor
mast BOdtf m hun eigen Belangde be
handeling van de twee mannen zo snel
mogeh|k kan beginnen.
Uitspraak 6 oktober.
Schoolverlaters die geen baan
hebben en jonger zijn dan 27
jaar. krijgen na 1 januari gedu
rende het eerste halfjaar van
hun werkloosheid een lagere
lÉdMrtnp dan andere werklo/en
Hun uitkering zal gelijk zijn aan
het budget voor levensonder
houd zoals dat geldt voor stu
denten. De Eerste Kamer heeft
gisteren ingestemd met een
voorstel om de Algemene Bij
standswet in die zin te wijzigen.
Inclusief vakantiegeld krijgt
een werkloze schoolverlater van
21 ton 27 laar ptf I januan BH4
gulden per maand als hij of zijn
alleenstaand is. Alleenstaanden
met kinderen krijgen 1.592 gul
den per maand en samenwo
nenden die beiden schoolverla
ter zijn, krijgen I 769 Voor
thuiswonenden liggen die be
dragen 392 gulden later.
Overigens krijgen werkloze
schoolverlaters iets meer geld in
handen dan studenten omdat
die een OV-jaarkaan krijgen en
daarvoor zestig gulden inleve
ren I r is nog ren NNI M DO
uitkering aan werkloze school
verlaters volgt de ontwikkeling
van het netto minimumloon,
terwijl het budget voor levens
onderhoud van studenten
wordt aangepast aan de prijs
ontwikkeling Ook zijn er ver
schillen in de regeling voor bij
verdiensten.
