'Uitgangspunt filmscenario
was zijn executie
in Burgeroorlog'
Rtv show
T
VPRO blijft zichzelf
'Het was niet mijn doel
om een ster te worden'
WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1992
amsterdam jos de putter
ijdens de komende Nederlandse filmda
gen van 24 september tot en met 2 ok-
-JL. tober wordt traditioneel de jaarlijkse
Tuschinski Award uitgereikt. Het betreft de hoogste
onderscheiding voor de beste eindexamenproductie
van de filmacademie. Van de drie genomineerden,
Aletta Becker met Zondermeer, Wolke Kluppell met
Soy Luna en Nathalie Alonso Casale met Memorias
sin batalias y otros mnertos lijkt de laatste de belang
rijkste gegadigde. De in Groningen opgegroeide re
gisseuse (ze heeft een Spaanse vader en een Franse
moeder) gaat in haar inmiddels veelgeprezen film
op zoek naar 'de waarheid' omtrent de dood van
haar overgrootvader in de Spaanse burgeroorlog.
op zoek naar feiten en noteert driftig met z'n type
machine, maar dat is niet waar het eigenlijk om
gaat. Waar het wel om gaat is heel moeilijk te ver
woorden, dat kan eigenlijk alleen een dooie zeggen,
vanuit z'n kist.'
Dat soort bizarre, soms zelfs groteske momenten,
waarin de doden tot leven komen, de kogels uit hun
lichaam plukken en beginnen te vertellen, zijn heel
opvallend, juist omdat de film dan zo sterk van toon
wisselt. Waar komen dergelijke beelden vandaan?
'Het is heel Spaans, zo ben ik opgevoed. Ik heb vaak
van dat soort beelden. Critici zeggen nu dat het op
Bunuel lijkt, maar volgens mij heeft het meer te ma
ken met Arrabal. Dat is een traditie waarin plotse
humor en intense dramatiek hand in hand kunnen
gaan.'
woie documentaire -
i we het dagelijks le-
e zien krijgen. Kende
Alfonso
Casale
volgt spoor
overgrooh'ader
Er zit ook een aantal heel i
achtige scènes in de film, waari
ven op het afgelegen platteland
je die streek goed?
'Nee, de film speelt in Aragon, mijn familie komt uit
een andere streek, dichtbij Portugal. Dat is een heel
conservatief gebied, daar heerst het
zwijgen over de Burgeroorlog. Het
echte platteland kende ik tot vorig
jaar nauwelijks. Toen ik daar kwam,
bleek dat de mensen daar wel wilden
vertellen. Ik wilde scènes in de film
waarin gewone mensen uit die streek
heel gewone dingen zouden zeggen,
die dan indirect te maken hebben
met mijn thema. Ik heb me verdiept
in de gewoontes van het gebied en
toen bleek dat de oude vrouwen nog
op een bepaalde manier wol konden
verwerken, dus dat heb ik gebruikt.
liepen soms tijdens het draaien ge- wordt en omgekeerd. In deze film zitten maar een
thuis te koken, maar ze kwamen ook paar stukjes die echt documentaire zijn, maar door-
terug. Ik heb ook dagenlang met een dat er zoveel authenticiteit uitstraalt en door de
schaapherder door de bergen getrokken en hem la- plaatsing van die momenten in de film krijgt het ge-
ter gevraagd voor de camera bepaalde dingen te her- heel een documentaire meerwaarde. Dat soort din-
liedje in gen vind ik fascinerend."
ipirituele de film dat typisch is voor de streek. De mensen
zingenen Sta je wantrouwend tegenover pure fictie?
ik heb hun gevraagd bepaalde dingen in mineur-to- „Dat niet, maar ik wel vaak het gevoel dat fictie zo
doen, dat vond ik mooier. Zo zijn we langza- ver weg is van alles, terwijl dat toch niet zo hoeft te
om dat je vastlegt wat er
In gestileerde zwart wit beelden verweeft Nathalie
Alonso Casale verschillende visies op het begrip 'ge
schiedenis' met absurde scènes en documentaire
beelden van het plattelandsleven in de streek Ara
gon. We zien hoe ze verschillende
en ondervraagt over een fusille
ring waarbij haar grootvader
om het leven is gekomen. Ook
een op feitjes gespitste schrijver
houdt zich met die geschiedenis
bezig. De grootvader zelf wijst
de onderzoekster op de fouten
die ze maakt. Soms is hij boos,
dan tilt hij pardoes het deksel
van z'n doodskist op, soms la
coniek, wanneer hij de kogels
uit z'n lijf plukt en mompelt dat
„we allemaal vermoord werden,
zo ging dat in die dagen."
'De waarheid' komt in de film niet boven water.
Zo die al bestaat, gaat ze schuil in fragmenten en
details. In de combifnatie van datgene
grijpen ligt en dat wat zich aan onze drang tot orde
ning onttrekt, zo lijkt Natalie Alonso te beweren. Het
is een combinatie die Memorias sin batallas y otros halen die hij me verteld had. Er zit ook
muertos tot een bijzonder fijnzinnige
film heeft gemaakt, en dat terwijl de regisseuse pas hebben de gewoonte bij begrafenissen
eenentwintig is.
Nathalie Alonso: „Uitgangspunt van de film
de executie van mijn overgrootvader tijdens de merhand tot dat lied gekomen. Het klinkt allemaal zijn. Volgens mij gaat het
ZOGEZEGD Gregor Frenkel Frank archieffotoJ
Dt
Mijn vader was muziek. Altijd en alleen maar muziek
Hij dirigeerde en speelde viool. Is al het ware met een
viool geboren, in Breslau in Polen, want hij was met zijr
familie weggejaagd uit Rusland. Een joodse familie van
sigarettenmakers. Mijn vader was niet in de wieggelegc
voor sigarettenmaker en koos ervoor violist te worden.
Op zijn zestiende was hij al kapelmeister aan de opera
van Breslau. Het spelen kwam hem aanwaaien, want
echt veel studeren deed vader niet." (Gregor Frenkel
Frank in VARA TV-Magazine)
Ik ben er, zoals de meeste van mijn collega's, nooit
'uit' geweest. Alleen
in 1976 was ik er
even niet. Toen
kreeg ik een ongeluk
en moest ik twee
vingersmissen. Zo
iets kan voor een
pianist rampzalig
zijn, maar met acht
vingers gaat het me
uitstekend af en zo
draai ik toch al een
hele tijd mee." (Rob
Hoeke in Panorama)
„Geweld is niet
grappig. Geweld is
niet mooi. Geweld is
om te kotsen." (Clint
Eastwood in Humo)
„Bij tijd en wijle
ben ik gelukkig met
mezelf. Ik heb best
wel diepgang, ik ben
helemaal niet zo op
pervlakkig als men
denkt. Ik heb alleen niet zoveel tijd om dat te laten
zien. Ik wil absoluut niet overkomen als een perverse
ouwe ex-madam. Ik ben toch een mens van vlees en
bloed? Tenslotte beschouw ik mezelf absoluut niet als
een kouwe kip." (Vera de Vries, alias Xaviera Hollander
in Nieuwe Revu)
r het is eigenlijk heel geconstru- gebeurt, dat hoeft niet per se actueel te zijn,
het moet wel een bepaald gevoel samenvatten. Bij
fictie weet ik tegenwoordig vaak niet waarom ik het
Spaanse Burgeroorlog. In het scenario is dat mijn
grootvader geworden, om het wat dichterbij te bren
gen. Mijn hele leven heb ik vragen gesteld
Burgeroorlog, maar ik stuitte vooral op een groot Is de confrontatie tussen je verhaal, de fictie, en de moet zien, het is al zo vaak vertoond, of het is ge-
situering, met duidelijke documentaire aspecten, een woon oninteressant. Terwijl het echt dramatisch is
bewust uitgangspunt, een filmisch concept? om te zien hoe belangrijk kleine veranderingen kun-
„Dat is volgens mij de enige vorm om aan te geven nen zijn. Dat zie ik zo vaak, maar er gebeurt zo wei
wat er nog leeft. De vrouwtjes en de schaapherder nig mee. Hoeveel details kan je vinden en hoeveel
vertegenwoordigen de tegenwoordige tijd. Ik houd waarheid kan je er mee uitdrukken, dat wil ik
zwijgen. Daarover heb ik een scenario geschreven,
waarbij de nadruk ligt op de problemen die ontstaan
wanneer je de geschiedenis onderzoekt. Dat leidt
nu in mijn film toe dat de grootvader tijdens zijn be
grafenis het deksel van de kist optilt en me duidelijk
maakt dat ik de waarheid geweld aandoe, dat ik het erg van documentaire met onderhuidse, onzichtbare zoeken. Je hoeft niet 2
r achter de 'grote waar
gebeurde idealiseer. Dat is nu het verhaal geworden, fictie-elementen, dan wordt het geloofwaardiger. Ik heid' aan te gaan. Je kan iefnand interviewen 1
Zo is ook de figuur van de schrijver ontstaan. Die is zoek de momenten waarop fictie documentaire arm er af geschoten is, maar je kan ook degene zoe
ken die toen het bloed heeft weggedweild. Dat zou
wel eens veel dramatischer kunnen zijn."
Een andere tegenstelling in je film is die tussen
jouw persoonlijke zoektocht en de zogenaamde ob
jectieve geschiedschrijving. Ze lijken allebei tekort te
schieten.
„Dat was het uitgangspunt. Ik ben zogenaamd inte
ger bezig, vanuit het hart en zo. De schrijver lijkt in
teger in objectieve zin. Dan blijkt dat we allebei fout
zijn. Ik krijg vanuit een doodskist te horen dat ik de
geschiedenis idealiseer, de schrijver blijkt enkel ge-
De Mol tekent
bij RTL
mega-contract
lohn de Mol Produkties heeft het reeds
lopende contract met zowel RTL 4 als RTL
Plus voor de duur van drie jaar verlengd.
De producent van tv-programma's zal
voor de twee stations van de Luxemburgse
CLT Multi Media Groep meer dan 2000
uur 'televisie' per jaar gaan maken, ver
deeld over tientallen programma's. Met
het mega-contract zijn naar verluidt vele
miljoenen guldens gemoeid.
Voor RTL 4 produceert De Mol onder
meer Sandra's Verjaardagsshow, de 5 Uur
Show, De vakantieman, Lief en Leed, Prij
zenslag, de Zaterdagavondshow en samen
met Joop van den Ende het Rad van For-
Het Duitstalige RTL Plus betrok tot dus
ver Traumhochzeit en KoUegen, Kollegen
(gepresenteerd door zus Linda) uit de
amusementsfabriek van De Mol. Binnen
kort kunnen de Duitse kijkers ook kennis
maken met Peter Jan Rcns. 'Doet-ie het of
doet-ie het niet' gaat bij RTL Plus 'Tut er's
oder tut er's nicht' heten.
interesseerd in benoembare onbenulligheden. Zo
zijn er drie lagen: de schrijver zoekt feitjes, ik zoek
het 'waarom'. Mijn grootvader is de derde laag. Die
zegt dat het allemaal nergens op slaat, dat het bela
chelijk was."
Een afscheid van de ideologie?
„Dat klinkt ook weer zo makkelijk, om dat anno
1992 te zeggen. Waar ik wel in geloof is de noodzaak
om ideologieën steeds weer af te breken 'en te relati-
Je film is opgenomen in zwart-wit. Bijna niemand
maakt nog zwart-wit films en het materiaal schijnt
ook niet zo goed meer te zijn. Waarom wilde je deze
film in zwart-wit?
„Eerst wilde ik alleen de verleden tijd in zwart-wit.
Het heden moest in kleur en de interviews op video.
Maar dat bleek heel warrig, het leverde dramatisch
gezien niks op en het is erg duur. Uiteindelijk bleek
het heel spannend dat je op zwart-wit het verschil
tussen toen en nu niet ziet. Dat zit nu alleen nog in
het verschil tussen dag en nacht. In het algemeen
vind ik de technische kant van het filmmaken heel
interessant. Ik wil weten wat er mogelijk is met ver
schillende lenzen en met verschillende soorten ma
teriaal. Dat schept heel veel dramatische mogelijk
heden. Veel mensen zijn in hun scenario's nogal
zweverig. Die denken alleen aan de inhoud, en zien
dan wel hoe het wordt uitgevoerd, terwijl ik het
beeld belangrijk vind om te weten hoe het kan wor
den uitgevoerd. Op de filmacademie krijgen we
daarin nauwelijks training, dat is een enorme tekort
koming."
(Woensdagavond op Neder
land 3 om 23.15 uur)
amsterdam
De publieke omroep moet opnieuw van de grond af
worden opgebouwd. Dat betoogde Hans van Beers, alge
meen directeur van de VPRO, gisteren bij de presentatie 1
van het winterprogramma. Het derde publieke net mag
wat betreft de VPRO verdwijnen.
Zolang alles bij het oude blijft wil de VPRO de rol van
kritische en eigenwijze dwarsligger blijven vervullen.
Door de A-status zijn er zowel op zondag als op maan
dag televisieprogramma's van de VPRO te zien.
'VPRO-tv versterkt de binnenlandse berichtgeving met
het nieuwe programma Lopende Zaken. Onder leidingj
van Cherry Duyns wordt wekelijks een korte achter
gronddocumentaire gebracht. Ook wordt er veel aan
dacht besteed aan wetenschap. Wim Kayzer praat in
'Een schitterend ongeluk' met zes prominente weten
schappers.
Wat betreft verstrooiing biedt de VPRO in het komen
de seizoen naast 'Keek op de Week', nieuwe afleveringen
van 'We zijn weer thuis" en een talkshow van Paul Hae-
nen, een oudejaarsconference van Freek de Jonge, een
wekelijkse show door Tosca Niterink en Arjan Ederveen
(Theo en Thea) en de Nederlandse zompige soap 'Het
VPRO-Radio zal zich op de vrijdagen geheel confor
meren aan de programmering die past in het nieuwe
profiel van de nieuwszender Radio 1. Op Radio 2 wordt
op zondagmiddag het klassieke hoorspel 'De Familie
Doorsnee' van Annie M.G. Schmidt heropgevoerd. Op
dinsdag wordt de zendtijd op Radio 5 geheel gevuld door
de VPRO. Cabaretière Brigitte Kaandorp wordt de rol v
interviewster toebedeeld
STRIPS
BOLLEBOOM
Nancy Boyd houdt na flops moed erin
blaricum cpdmeidengroep 'La Dolce Vita'. Ik woonde
toen nog in België en had al veel gezongen,
ook bij het orkest 'Jean Jacques' waarvan
mijn vader de leider is."
„Op een gegeven moment hebben we
een meidengroep opgericht. Bert van Breda
hoorde me zingen en zei: 'Je hebt zo'n
mooie stem, je moet solo-zangeres wor
den'. Binnen een maand woonde ik in Ne
derland."
„Ik heb daar nooit spijt van gehad. M'n
leven ligt hier. Ik heb er m'n vrienden, m'n
werk. Er zijn Nederlandse artiesten zoals
Hans de Booy die de voorkeur geven aan
België boven Nederland. 'Omdat de Belgen
zo aardig zijn', zeggen ze. Maar ik zeg dan:
Ja, de Belgen zijn aardig tegen hen, omdat
ze Nederlanders zijn. Belgen kijken daar te
gen op. Het is een diepgeworteld minder
waardigheidscomplex."
„Toen ik pas in Nederland was, was ik
ook schuchter, schouders krom, ik durfde
mijn mond niet open te doen. Dat is geluk
kig veranderd."
Bert van Breda en Nancy Boyd bellen elkaar
iedere dag, ook als er niets over het vak valt
te melden. „We zijn vrienden. Daardoor
ontmoet ik ook zijn vrienden en kennissen.
En omdat hij in de muziek zit, zijn dat vaak
muzikale mensen. Zo heb ik dankzij hem
samengewerkt met Vangelis en Demis
Roussos. Dat zijn kansen waarvan je alleen
maar kan dromen."
Het aardige is dat groten uit het vak met
enige regelmaat de loftrompet over haar
zangkwaliteiten steken. „Ja, daar ben ik ook
best trots op. Maar ziet het publiek dat ook?
Op m'n laatste cd staan een paar nummers
waarin de rauwe kantjes van m'n stem naar
voren komen. Maar dat zijn wel de wat
moeilijkere nummers, waarvan ik me af
vraag of er een publiek voor is."
„Ik besef dat ik me duidelijker moet pre
senteren. Nou, dat gaat gebeuren. In febru
ari komt een nieuwe cd uit. Het wordt een
geheel door Nederlandse schrijvers en mu
sici gemaakt produkt met een duidelijk ka
rakter."
e waardering voor het werk van
Nancy Boyd lijkt langzaam toe
te nemen. „Je moet de moed
niet laten zakken. Dat is belangrijk, want la
ten we eerlijk zijn: de afgelopen jaren heb
ben op platengebied meer flops dan hits
opgeleverd."
De hits van de afgelopen tien jaar, aange
vuld met onbekender werk, zijn te vinden
op haar recent uitgekomen overzichts-cd
'You can always count on me'.
„Ik ben dit vak niet in de eerste plaats in
gegaan om beroemd te worden. Natuurlijk
heb je bekendheid nodig om door te kun
nen gaan, maar ik ben begonnen omdat ik
wilde zingen. Een ster worden is niet mijn
doel geweest."
Gelukkig maar, anders zou ze de afgelo
pen tien jaar het moede hoofd in de schoot
hebben gelegd. „Ik heb het geluk gehad dat
ik bij een kleine maatschappij zit en een
paar mensen achter me heb staan die in me
geloofden en in me zijn blijven geloven."
In dit verband valt veelvuldig de naam
van Bert van Breda, haar manager en ook,
sinds vorig jaar, de manager van Rob de
Nijs. Ach ja, Rob. En Nancy. Gingen Rob en
Belinda vorig jaar niet uit elkaar vanwege
Nancy? En liet Rob daarna Nancy niet val
len?
„Ik toerde al een jaar met Rob door het
land. Precies in die tijd gingen Rob en Bel
inda uit elkaar. Het lag kennelijk voor de
hand om dat toe te schrijven aan een affaire
tussen Rob en mij. In het begin heb ik me
verdedigd. Maar ik heb al gauw gemerkt dat
het averechts werkt om te proberen roddels
recht te zetten. Al die verhalen hebben me
geen kwaad gedaan. Ik heb er geen plaat
minder door verkocht. Ook niet meer.
Meidengroep
Bert van Breda heeft haar ooit aangeraden
een solo-carrière te beginnen. „Hij heeft
me, tien jaar geleden, zien optreden met de
Nancy Boyd: „Ik besef dat ik me duidelijker moet presenteren."
