Denksport u 0 B 4 0 0 0 i m mm ft m VRIJDAG 18 SEPTEMBER 1992 -23 puzzel schaken Klaas Steijn Nummer 38 Horizontaal: 1. Droogge maakt land; 5. paar; 8. reis; 12. pauzeren; 14. loog; 15. looche nen; 18. lidwoord; 19. rivier (Sp.); 20. ons inziens; 21. duize lig; 22. deel van een kruisweg; 23. elk; 25. viseter; 27. met be trekking tot; 29. ter attentie van; 30. ten bedrage van; 31. gele verfstof; 33. onvriendelijk; 35. drank; 37. zangstem; 38. die renwereld; 40. zilver, 42. mid dag; 45. meisjesnaam; 47. koei- emaag; 49. gierigaard; 50. groente; 52. vordering; 53. ver wonding; 56. vangwerktuig; 58. oude lengtemaat; 59. soort hert; 61. godin van de dageraad; 62. afsluitmiddel; 64. deelbaar door twee; 65. koerier; 67. Frans lid woord; 68. gril; 70. vreemde munt; 72. kleur; 74. kunstenaar; 76. mensen van adel; 78. zaak (Lat.); 80. errore excepto; 81. getal; 82. erg; 83. muzikale compositie; 86. ook; 88. spre ken; 89. soort touw; 90. gehoor gestoord; 91. trapper. Verticaal: 1. Vangst; 2. stuk hout; 3. roem; 4. zoogdier; 5. loopstok; 6. voorzetsel; 7. voeg woord; 8. familielid; 9. rund; 10. plechtigheid; 11. fakkel; 13. misdadig; 14. meisjesnaam; 16. ontkenning; 17. plakken; 18. naarling; 22. mousserende wijn; 24. waterkering; 26. vertaler; 28. drukte; 30. emmer; 32. republi- 3ue Frangaise (afk.); 33. voor- eel; 34. dans; 36. roemen; 39. dierenverblijf; 41. stad in Zwit serland; 43. landtong; 44. woonboot; 46. deel van een ka chel; 48. avontuur; 51. iedere; 54. in dat geval; 55. baken; 57. leidsman; 60. dagelijks bestuur (afk.); 61. lusthof; 63. wond- vocht; 64. op een andere plaats; 66. bediende; 67. schoenma kersgerei; 69. deel van de hals; 71. opstandeling; 73. adellijke titel; 75. werkelijk; 77. jong dier; 79. autoped; 83. voor (Lat.); 84. Engels telwoord; 85. papegaai; 87. vrouwelijke titel (afk.); 88. rivier in Italië. Oplossingen, per briefkaart, dienen uiterlijk dinsdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt ingezonden, als volgt adresseren: Redactiesecretari aat, Uitgeversmaatschappij Leidsch Dagblad b.v., Postbus 54, 2300 AB Leiden. Oplossing nummer 37 klaver-stam-kerel 1-d-riestel-baai-u eventueel-vin-gas io-a-kin-gigolo-t nepal-nobel-n-uwe -tri-ze-iets-bron m-oele-eer-stoel- eb-niet-r-k-stulp rag-nmbs-toga-sir eland-c-m-raad-go -kneep-dis-greb-p roze-leed-ae-lel- one-t-duits-ivoor e-blijken-ets-e-re rio-dal-pretentie e-ruin-zeuren-a-e nodig-galg-kervel Winnaars De handdoeken gaan deze week naar H.L Amoldus, Parelstraat 9 in Leiden (kruiswoord) en J. Wols, Leidsemeerstraat 67 in Buitenkaag (cryptogram). Cryptogram nummer 38 Horizontaal: 4. Het maken van een groef? (13); 8. Die Rus had snel de buit binnen (9); 9. Er is vraag naar dit vaatwerk (3); 10. Met ldeding door het water (6); 11. Verheffende vogel (7); 13. Weer een gelijkenis te ma ken (9); 15. Pas op de terugweg viel er een klap (4); 16. Uitroep waar jammer genoeg de spil ontbreekt (4); 17. Alleen ge draaid op een vertrouwd honk- balveld? (10); 19. We moeten te gengaan dat ze zich uitstekend voortbewegen! (9); 20. Je gaat erop als je aanzet tot fraude! (4); 21. De Groot of Claus? (4); 22. Kwam op de weg (5). Verticaal: 1. Laat horen dat jé erin staat! (4); 2. Profetisch (6); 3. Metalen zak (4); 4. Wassen zal de schilder schade doen (12); 5. Ruimte voor loonsver hoging? (12); 6. Familietwist in het klooster (12); 7. Bespeurd met een teken (7); 11. Geleide lijk minder gaan werken als (8); 12. Onmacht van een schilder? (12); 14. Vrachtop dracht (4); 18. Met een keu rz'in opwekken (8). Oplossing cryptogram 27 -hs dubbelkruis -w-o-e-l-e-e warmenhuizen -r-m-e-i1 stein-fraai p1wm-m riddersporen- o-i-e-u-r-n-m fyn-ruitertjes -i-gk-ed- tegenstellingen -1-n-i-rn-i poreus oe-t trans -s- filatelie OP 30 OKTOBER is het precies twaalf en een half jaar geleden dat Beatrix werd ingehuldigd als koningin. Ter gelegenheid van het 12 1/2-jarig regeringsjubile um van de koningin geeft dé PTT Post op vrijdag 30 oktober, als toegift op het emissiepro gramma '92 (deze zegel was wel voorzien, maar er was tot nu toe nog met geen woord over ge rept), een bijzondere zegel van 80 cent uit. De zegel, die is ont worpen door Joke Ziegelaar uit Leiden, toont twee foto's: een van de inhuldiging in Amster dam op 30 april 1980, en een fo to genomen tijdens koninginne dag 1992 in Rotterdam. Van de (staande) zegel zullen 17 mil joen stuks van de persen ko men. Kleuren: geel, magenta, cyaan en zwart; verkrijgbaar tot 1 november 1993, tenzij eerder uitverkocht; plaatnummers L/R 1111. drik Van der Noot en Jan Frans Vonck, en de generaal Jan An- dré Van der Mersch in opstand tegen het Oostenrijkse regime van Jozef II. De opstand werd een succes en de legers van Jo zef werden verjaagd; de strijd eindigde pas in Luxemburg. De rechten van Jozef werden ver vallen verklaard en de bevrijde provincies richtten op 11 janua ri 1790 de Verenigde Belgische Staten op, die een jaar lang stand hielden; op 2 december 1790 trokken de Oostenrijkse troepen weer zegevierend Brus sel binnen. Deze gebeurtenissen, die be kend staan onder de naam "Brabantse Omwenteling" wor den 21 september herdacht met de uitgifte van een 15 fr.-zegel, waarop de oprukkende troepen en de portretten (vlnr.) van Van Joke Ziegelaar heeft al eerder een zegel op haar naam ge schreven en wel de bijzonder aardig uitgevoerde 65 c.-zegel, waarmee in 1990 het 400-jarig bestaan van de Hortus Botani cus in Leiden werd herdacht. BELGIE m Aan het eind van het jaar 1789 kwamen de Zuide lijke Nederlanden, onder aan voering van de advocaten Hen- RBVOLI-'TfON 8KABANCQNNE der Noot, Van der Mersch en Vonck. Oplage: 7,5 miljoen stuks. ALAND b Zeventig jaar gele den werd op Aland de eerste provinciale landdag gehouden. Ter herinnering daaraan ver scheen 8 juni een 3,40 mark-ze gel, die afgevaardigden naar de ze eerste landdag laat zien op weg naar de dienst in de kerk van Marienhamm. Op dezelfde dag werd met twee zegels de 100ste gebroor- tedag gememoreerd van de Alandse schilder Joel Pedersen (1892-1937). Op de zegels staan werken van Pedersen: 2,90 mark, landschap in Lemland en 16,00 m., zelfportret. FRANKRIJK In de toeristi sche serie heeft Franrkijk op 6 juli twee nieuwe zegels uitge bracht: 2,50 fr., het slot van Bi- ron (Dordogne) en LOrient aan de Golf van Biscaje. NOORWEGEN - De "Dag van de postzegel" wordt in Noorwegen op 9 oktober ge vierd met de uitgifte van een blokje dat is gewijd aan de Noorse glasblaaskunst. Afge beeld worden: 2,80 kr., een dek selvaas van Sverre Pettersen (1884-1959), 3,30 kr., karaf met monogram, een produkt uit de glasblazerij van Nostetangen, CORRESPONDENTIE In de rubriek van 28 augustus vermeldde ik een stelling die was voorgekomen in de partij Bemdt - Nalbandian, uit het Europees jeugdkampioenschap te Sas van Gent. Het partijverloop was voor een tweetal lezers aanleiding om te reageren. Uitgangspunt was de volgende positie: Wit: Kbl, De3, Tdl, Pd4, b2, b3, c2, e5, h4. Zwart: Kg8, Dc7, Ta8, Td8, Lhl, a6, b5, e6, f7, h6. Zwart, aan zet zijnde, deed hier 24.Txd4 en na het antwoord 25. Txd4 vervolgde hij met 25. Tc8, waarmee diagram 1 was bereikt. De witspeler vervolgde in de partij met 26. c3, doch de heer B.J. de Graaff uit Hoofd dorp komt met de interessante suggestie 26. Tc4!I. Uit eerdere reacties is mij bekend dat de heer de Graaff oud-kampioen van de schaakclub Hoofddorp is. Met deze fraaie vondst be wijst hij dat hij het spel nog al lerminst is verleerd. Met zijn conclusie dat zwart na deze zet verloren is kan ik mij echter niet geheel verenigen. Natuurlijk moet zwart de toren nemen, er go 26.bxc4. Na 27. Dxh6 kan zwart zich mijns inziens redden door 27. f51. Er zijn nu twee belangrijke varianten, te weten: Variant A 28. Dxe6+ Kxg7; 29. Df6+ Kg8; 30. De6+ (of 30. Dg6 30.Kh8! en zwart wint; Va riant B: 28. Dh8+ Kf7; 29. g8D+ Txg8; 30. Df6+ Ke8; 31. Dxe6+ KfB; 32. DP6+ Df7 en de zwarte koning ontloopt eeuwig schaak waarna zwart eenvoudig wint. Een tweede reactie kwam van de heer R.M. Groenteman uit Bentveld. Het betreft de stelling welke is afgebeeld in diagram 2. In de partij volgde 35. Kbl De4 waarna wit het opgaf wegens mat in een paar zetten. De neer Groenteman stelt de vraag of wit zich niet had kunnen red den met 35. TfB+. Na het ge dwongen vervolg 35. TxfB; 36. gxf8D+ Kxf8 is de stelling zijns inziens op z'n minst remi se en mogelijk zelfs gewonnen voor wit. Na 37. Dh6+ Ke8 zie ik echter niet hoe wit eeuwig schaak zou kunnen houden. De s tÜF 1 1 111 1 1 (lil 1 lil» 01 lil 0 lilt O i BI till A I A A A A i~~i Ï1 n n Bill IIS H A A LÜÜ 1 E 1 E jï E I E B 1 i B 1 ff A 1 A A s A ill E zwarte koning loopt weg uit de schaakjes. Zelf vond ik nog het alternatief 35. g8D+ Txg8; 36. Th7+, doch ook in dit geval kan de zwarte koning, zowel via fB, als zelfs na KxfB, zich aan eeu wig schaak onttrekken. Ik ben beide heren zeer er kentelijk voor hun reactie. Dit soort stellingen bevat vaak on verwachte wendingen. Goed analyseren is trouwens niet al leen een aangename en leerza me bezigheid, het is tevens een kunst die door niemand tot in de perfectie wordt beheerst. RAPID IN MOSKOU Ter herinnering aan de mislukte staatsgreep, in augustus vorig jaar, werd in Moskou een groot en uiterst sterk bezet rapidtoer- nooi georganiseerd. De leuzen zijn veranderd en de (aantrek kelijke) geldprijzen werden in dollars uitbetaald, maar verder lijkt er op schaakgebied weinig veranderd. Van de 84 deelne mers was het merendeel groot meester. Verder had men voor- Diagram 4 Wit aan zet wint namelijk Russisch sprekende gasten uitgenodigd, waaronder een flink aantal van de circa 40 grootmeesters die in de loop der tijden de vroegere Sovjetu nie hadden verlaten. Het zal met name voor mensen als Goelko, die destijds met heel veel moeite zijn vroegere vader land kon verlaten, een emotio neel gebeuren zijn geweest. Het belette de huidige Amerikaanse staatsburger overigens niet een uitstekend toernooi te spelen. Hij eindigde, samen met zijn landgenoot Ivanov en ex-we reldkampioen Karpov, op een gedeelde eerste plaats. Nadat net prijzengeld was verdeeld volgde nog een dubbelrondige beslissingsdriekamp om de be schikbaar gestelde trofee. Hierin toonde Karpov zich de sterkste. Het speeltempo bedroeg in het toernooi 25 minuten per per soon per partij; tijdens de barra ges moesten de heren het met 10 minuten minder doen. Het volgende duel is mis schien wel illustratief voor de wijze waarop de groten in het vak, zoals Karpov, hun puntjes bij elkaar sprokkelen in een der gelijk toernooi. 'Gewoon gaan staan' en vooral ernstige fouten zien te voorkomen, waarna de tegenstander vroeg of laat wel ergens uitglijdt. Zo eenvoudig gaan de zaken (soms). Wit: Morosewitsch Zwart: Karpov 1. e4 c6; 2. c4 d5; 3. exd5 cxd5; 4. cxd5 PfB; 5. Pc3 Pxd5; 6. PB Pxc3; 7. bxc3 g6; 8. Lc4 Lg7; 9. Pg5. Deze zet is strijdig met de regels van de ontwikkeling. Zou de witspeler zo naïef zijn te denken dat hij de grote Karpov angst aanjaagt met deze voor barige aanvalszet? 9. 0-0; 10. Df3 e6; 11. d4 Pc6; 12. 0-0 Pa5. De stelling vertoont enige over eenkomsten met het Grünfeld- Indisch, een opening waarmee Karpov veel ervaring heeft op gedaan, zij het als witspeler! 13. Ld3 Ld7; 14. Tbl Tc8; 15. Pe4 Lc6; 16. Dg3 Lxe4; 17. Lxe4 Dd7; 18. Lf4 b6; 19. Tbdl Tc4; 20. h4 Tfc8; 21. Ld2 Ta2; 22. h5 Txa2; 23. Lf4 Pc4; 24. Td3T? (zie diagram 3). Leidt op ver rassende wijze tot stukverlies. 24. fB; 25. Lf3 e5I; 26. dxe5 Dxd3; 27. h6 UB; 28. I)h4 Pd2; 29. Lxd2 Txd2; 30. Df6 Dd7 Wit geeft op. OPGAVE VORIGE WEEK (Wit: Kcl, Ta5, Lh5, g2. Zwart: Kc6, Dg8, a4, g7, h6. Wit aan zet wint). Oplossing: 1. Ta8! Da2. De zwarte dame heeft geen keus. Zo faalt 1.Dxa8 op 2. Lf3+; 1. De6 op 2. Ta6+; 1. Dc4 op 2. Tc8+. Na 1. Dh7 volgt 2. Lg6! en wint.2. Txa4 Dg8; 3. Ta8i. Het ritueel herhaalt zich zonder dat zwart nu nog met de dame naar a2 kan vluchten. 3. DH7; 4. Lg6! Dxg6; 5. Ta6+ NIEUWE OPGAVE De opgave van deze week is af komstig van de broers W.issily Nikolajevic Platov (1881 1952) en Michail Nikolajevic Platov (1883 - 1938). De opga ve (zie diagram 4) werd in 1909 gehonoreerd met de eerste prijs van het RigaerTageblatt. dammen 4,20 kr., een slaschotel uit 1890 en 5,20 kr., een gegrafeerde bo- IN T KORT Turks Cyprus; 11 maart, schilderijen, 500 en 3500 1.; 21 april, toerisme, 500 1., schietbaan in Lefkosa, 500 1., Bugday-moskee in Magusa, 1000 1., hotel Salamis-Bay in Magusa en 1500 1., casino in Gime; 29 mei, Europa-zegels, velletje met twee zegels van 1500 en 3500 1., schepen van Columbus en portret Colum bus, op de rand Spaanse en Ita liaanse zeevaarders. Verenigde Staten: 22 mei, 500 jaar ontdekking Amerika, even als Spanje en Portugal vijf blok jes met drie zegels en één blokje met 1 zegel met alle identieke beelden, blokje met zegels van 5, 30 en 50 c., blokje met zegels van 1 en 4 c. en 1 blokje met zegels van 10 en 15 c. en 2 blokje met zegels van 6 en 8 c. en 3 blokje met zegels van 2 en 3 c. en 4 en een blokje met een 5 $-zegel; 29 mei, Ameri kaans en Russisch ruimtevaart onderzoek, blokje met vier 29 c.-zegels; 30 mei, 50 jaar Alaska Highway, 29 c., beeld van de weg; 1 juni, 200 jaar staat Ken tucky, 29 c., Old Kentucky Ho me State Park, Bordstown. U hebt van mij nog de oplossin gen te goed van opgaven uit vo rige rubrieken. Drie weken gele den bood ik u het volgende pro bleem aan: wit 22, 27, 28, 29, 32, 36,37,38, 39,44, 49, 50; zwart 2, 3, 4, 9. 13, 14, 16. 18, 19, 21, 26 en 30. Met behulp van een for cing wint wit via 1. 29-24 30-35 of? 2. 38-33 19x30 3. 22-17 21x12 4. 39-34 30x39. 5. 49-43 39x48 6. 44-39 48x22 7. 28x10 4x15 8. 36-31 26x28 9. 33x4. Een week eerder heeft u zich kun nen vastbijten in een fraai pro bleem van Auke Scholma waar van de cijferstand luidde: wit 23, 28, 32, 33, 37, 39, 45, 47, 48, 50; zwart 7, 13, 14, 17,19, 20, 21, 27, 30 en 35. Ik moet u eerlijk be kennen dat het oplossen van dit vraagstuk mij enige uurtjes ge kost heeft en ik ben bang dat ik niet de enige ben! De oplossing is zeer verrassend: 1. 33-29 27x38 2. 39-34 30x39 32. 50-44 39x50 4. 47-41! 50x22 5. 37-31! 22x47 6. 45-40 19x28 ad lib. 7. 48-42 35x44 8. 42x2 47x24 9. 2x16 met winst. Mede gezien de begjnstand absoluut een beau ty! Eind augustus werd in Gro ningen het Javaanse Jongens dam toernooi 1992 gehouden. Dit keer zonder een 'topzware' bezetting, doch niettemin voor zien van namen als Keisels, Ab- doulaye Der, Katz, Van der Tak en Heusdens. In totaal 66 deel- i - i» 1» m 3' ft P p p P a P P P a O 3 a pi p p p PI p p p a Diagram 1 werkten via het Zwitsers systeem negen ronden af. De eindzege kwam terecht bij Kei sels (GOS), op de voet gevolgd door de Amsterdammer Casper van der Tak. Ik toon u graag en kele fragmenten uit Groningen. In de partij Der-Kootstra deed zich een soort Coup Royal voor (zie diagram 1) In deze stelling speelde zwart 15. ...20-24?! en Der reageerde met een aardige combinatie: 16. 27-22 18x27 17. 38-33 27x29 18. 36-31 23x32 19. 34x23 19x28 20. 42-38 32x34. 21. 40x7 waarna de Nederlander het meteen opgaf. Waarschijnlijk overdonderd door zoveel combinatief ge weld, want nuchter beschouwd is er na 8-12 7x18 en bijv. 2-8 niets aan de hand. Een werkelijk schitterend duel legden Erik van Dusseldorp en Adries Keisels op de mat. Zo'n Diagram 2 partij mag niet met slechts een fragment afgedaan worden. Daarom geef ik u de gehele no tatie. WIT: E. VAN DUSSELDORP; ZWART: A KEISELS. Partij: 1. 32-28 16-21 2. 31-26 11-16 3. 37-32 18-22 4. 41-37 13-18 5. 35-30 9-13 6. 30-25 7-11 7. 37- 31 1-7 8. 31-27 22x31 9. 36x27 4-9 10. 46-41 18-22 11. 27x18 13x22 12. 34-29 8 13 13. 29-23 20-24 14. 40-35 15-20 15. 39- 34 10-15 16. 34-29 13-18 17. 45-40 9-13 18. 44-39 21-27 19. 32x21 16x27 20. 41-36 2-8 21. 50-44 11-16 22. 40-34 7-11 23. 34-30 5-10 47-41 3-9 (zie dia gram 2) 25. 44-40 27-32 26. 38x27 22x31 27. 26x37 17-22 28. 28x17 19x28 29. 30x19 14x45 30. 25x3 11x22 31. 33-29 22-27 32. 29-24 16-21 33. 43- 38 28-32 34. 37x28 18-23 35. 28x19 12-17 36. 3x12 17x8 37. Diagram 3 49-44 45-50. 38. 35-30 10-14 39. 19x10 15x4 40. 24-20 50-45 41. 48-43 21-26 42-37 13-19 43. 39-33 45-18 44. 44-39 8-13 45. 20-15 27-31 46. 36x27 18x47 47. 39-34 en in dm stand ging wit door de vlag. Tijd: 2.00/1.57 uur. In analy tisch opzicht een weldadig tref fen. Ter afsluiting een opgave die eveneens gecomponeerd werd door Auke Scholma (zie dia gram 3). Als u deze stand verge lijkt met de opgave aan het be gin van deze rubriek ziet u dat het hier gaat om een 'gespiegel de' versie. De vraag is: mag zwart in deze stand 23-29 spe len? Volgende week gaan we het hebben over de openingsrondc van de nationale clubcompeti tie '92-93. Graag tot dan! bridge Ton Schipperhcljn A H 7 6 4 ¥64 HB3 *H842 B 9 5 *V2 AH983 t 1072 V94 2 w 0 10 8 6 5 *9 Z V B 10 6 A1083 VB5 A7 A 753 Diagram 1 Seymon Deutsch keek beteu terd. De Amerikanen hadden er in de finale van de Olympiade ongelooflijk van langs gekregen. Deutsch, de spelende sponsor in het team, wist dat de buiten wacht hem daarvan de schuld zou geven. Niet terecht dit keer. De regels schrijven voor dat een teamlid dat in de Finale niet tenminste 32 spellen (van de 96) heeft gespeeld, zich geen olympisch kampioen mag noe men. De Amerikanen begonnen dus met Deutsch in de beginop stelling. Natuurlijk met het idee dat een eventuele achterstand dan maar door de kanonnen', Meckstroth-Rod well met Ham- 4- Diagram 2. man-Wolff, moest worden goedgemaakt. Na 32 spellen be droeg die achterstand zo'n 40 punten. En dat was zeker niet de schuld van Deutsch. Aan Amerikaanse kant knoeide bij tijd en wijle iedereen en ook zonder Deutsch werden nog eens 40 punten ingeleverd. De Fransen, Chemla-Perron en Mouiel-Levy, toonden zich oppermachtig en wonnen ver diend. Ook zij hielden hun der de paar overigens aan de kant en speelden in kwartfinale, hal ve finale en finale non-stop met vier man. Tien uur bridge per dag, vier dagen lang. Een spel (diagram 1) dat de Amerikanen veel punten dreig- w 1074 k 9 5 3 'A97 u ,Ur V6532 w V842 AB853 Diagram 3. de te kosten. De Franse zuid (N/OW) opende in de derde hand ISA. Meckstroth biedt al tijd en nu dus ook, 2Ru. Noord doubleerde voor straf en vervol gens werd ook 2Ha gedou bleerd, twee down. Voor Amerika eindigden NZ in 4Sch. Dat lijkt een down, maar Wolff hield de schade op knappe wijze beperkt. Na HaA en HaFl volgde KJ9. Zuid nam in de hand, speelde tweemaal troef en gooide op HaV een kla veren af. Nu volgde een kleine klaveren, voor KIH (het heeft voor west eeen zin te troeven) en driemaEU ruiten, met een snit op RuV; in de hand klaveren weg. Dit was over (diagram 2): Diagram 4. Nu volgde troef en arme west moest in de dubbele renonce spelen. Ook l^uflcens-Westra onder vonden de kracht van Chcmla- spelen. West startte een kleine ruiten, oost Ru9, zuid RuA. km volgde, west K16, noord KI 10, oost kin. Zuid liet huio aan oost, die RuB naspeelde, voor noords heer (zuid harten weg). En nu? Een kleine klaveren naar de boer? Dat lijkt logisch en Westra deed dat dan ook (dia gram 4): Hoeveel spelers op de west plaats zullen KIV, l< >iduiken? Paul Qwmla in ieder geval wai

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1992 | | pagina 23