'Duitsers vertrouw
ik voor geen cent'
Universiteit
wil centrum
'van allure'
De drie poten
van het Verdrag
''fTS^
Islam de nieuwe vijand
Commissaris koningin
wel functie van belang
Het Gesprek van de Dag
m .-."••••
Goekoop 'een beetje jaloers'
'Ja, maar', zou ik zeggen'
Week van het landschap
VRIJDAG 18 SEPTEMBER 1992
17
Reacties op Verdrag van Maastricht
■reach VQhge, M&utrkbt Catt» a Somber MwdLm
ups mg# püjg ip
%;->w ViCV
IWS, -V
V*YU., X-v
p -'TT N';
'Vrv^''
Alle internationaal toonaangevende kranten hebben het nieuws over het Verdrag van Maastricht prominent
op de voorpagina's. De Leidse burgemeester is daarom een 'beetje jaloers'. foto jan holvast
De mening van burgemeester Goekoop over het verdrag van
Maastricht:
„Ik denk niet dat de Fransen exact weten waarover het verdrag
gaat. Ik weet het zelf in grote lijnen, niet precies. Het gaat in elk
geval om de eenheid van munt en het wegvallen van de bin
nengrenzen. Ik zou het liefst 'ja, maar', tegen het verdrag willen
zeggen. Het weghalen van economische belemmeringen is heel
nuttig. Mijn aarzeling zit 'm in het feit dat alles in Brussel cen
traal moet en zal worden geregeld. De angst is dat Brussel alles
naar zich toetrekt. Dat een klein land als Nederland wordt weg
geschoven, dat er veel van de eigen identiteit verloren gaat."
Liggen wij nu wakker van het
verdrag Maastricht? En wat
houdt dat verdrag eigenlijk in?
Het zijn vragen die wij hebben
voorgelegd aan bezoekers en
ondernemers van winkelcen
trum De Luifelbaan in Leiden.
H. Stikvoort (74) uit Zoeter-
woude, bezoeken
„Voor mij hoeft dat Europa niet.
Ik weet inderdaad niet precies
wat Maastricht nu inhoudt,
maar ik volg de berichten wel
op de voet. Ik vertrouw die
Duitsers voor geen cent, daar
herinner ik mij de oorlog nog te
goed voor. Dat kan mij af en toe
heel erg benauwen.
Kijk ook maar wat daar nu weer
gebeurt. Die rellen in Rostock.
De uitkomst van een enquête
waarbij 51 procent van de Duit
se bevolking wil dat het asielbe
leid moet veranderen. In 1940
wilden zij van ons een slaven-
volkje maken en die wens is niet
veranderd. Dat klopt niet en dus
hoeft zo'n verenigd Europa voor
mij niet. Dat wordt nooit wat.
Die Fransen zijn daar trouwens
ook doodsbenauwd voor.
Een referendum over dit onder
werp lijkt mij een goed voorstel.
Ik zou zeker 'nee' stemmen. Als
de meerderheid voor is, ja, dan
leg ik mij daar bij neer. Ik weet
niet of een verenigd Europa zo
goed is. Het draait nu toch ook
goed? Ik ben dan wel geen geen
politicus, maar wij zijn een klein
landje. Straks hebben wij hele
maal niks meer in de melk te
brokkelen."
Bianca Marcatti (20) uit Lei
den, bediende bij banketbak
kerij Paauw.
„Nou, dat gedoe over Maast
richt interesseert me niet zo. Ik
lees er ook niets van, dat sla ik
in de krant over. Ik zou er meer
over kunnen weten wanneer het
wat beter uitgelegd op televisie
zou komen. Dat er één Europa
komt, vind ik wel goed. Ik denk
dat wij er economisch beter van
worden. Voor mij is het geloof
ik ook wel goed, hoewel ik niet
weet wat er dan precies veran
dert. Ik ben in elk geval niet
bang voor Europa. Ik denk niet
dat Nederland zich van de kaart
zal laten vegen. Daar zijn wij te
bijdehand voor."
Peter Hachmer (47) uit Leiden,
eigenaar winkel huishoudelij
ke artikelen:
„Ik probeer de discussie over
Maastricht zo goed mogelijk te
volgen. Ik lees echter niet alles,
daar heb ik de tijd niet voor.
Ik ben een groot voorstander
van de eenwording. Die had er
al lang moeten zijn. Niet eens
zozeer om economische motie
ven, hoewel ik wel denk dat wij
daar beter van worden. Ik vind
het belangrijker dat de Europe
anen op menselijk vlak wat
dichter bij elkaar komen te
staan. Wij hebben elkaar al ge
noeg ellende berokkend inmid
dels. Of het met zo'n nieuw Eu
ropa goed gaat is afwachten ge
blazen.
Ik ben niet bang dat Duitsland
straks ons wil gaan overheersen
zoals in '40-'45. Daar is het poli
tieke systeem te veel voor ver
anderd. Rostock? Dat kan ook in
andere landen gebeuren. In Ne
derland is die kans misschien
kleiner, maar ook hier moet je
het niet uitsluiten. Hitler is ten
slotte ook met een klein groepje
begonnen.
Een referendum over de Eu
ropese zaak lijkt mij een goed
idee. Ik zou 'ja' stemmen".
Mevr. A. Habraken (53) uit
Alphen aan den Rijn, bezoek
ster:
„Ik ben absoluut niet op de
hoogte van de politiek. Daarom
weet ik ook niets van Maast
richt. Het interesseert mij niets.
Wat dat Maastricht voor mij kan
gaan betekenen zou ik dus niet
weten. Ik lees eigenlijk alleen
het nieuws uit deze omgeving".
Vincent Bentvelzen (27) uit Ter
Aar, bedrijfsleider Hakky
schoenmakerij:
„Ik hoop dat de Fransen 'ja' zul
len zeggen bij het referendum
van aanstaande zondag. Een
'nee' betekent volgens mij het
begin van veel ellende. Ik zou
volmondig 'ja' stemmen, we
moeten Maastricht onderteke
nen. De eenwording van Euro
pa is een goede zaak op zich.
Die moeten we niet tegenhou
den.
Ik denk niet dat Nederland
daardoor in gevaar komt. Inte
gendeel. Je ziet dat sommige
groepen zoals de Basken en de
Catalanen in Spanje, door Euro
pa juist beter aan de weg kun
nen timmeren. Landen moeten
hun identiteit behouden, met
bij voorbeeld een eigen parle-
mentje. Ja, je mag het geen fol
klore noemen, maar het gaat
wel die kant op. Als iedereen
daarmee tevreden is, maakt 't
niet uit.
Bang voor Duitsland? Ik weet
het niet. Bij de eenwording van
Duitsland hebben we wel even
met het vingertje gezwaaid,
maar verder niet. Wat moesten
wij ook. Je houdt het allemaal
toch niet tegen. Dat klinkt erg
volgzaam, het is echter de harde
realiteit. Wij zeggen dat wij als
de dood zijn voor Duitsers,
maar als er geld te verdienen is
en wij er op den duur beter van
worden, ligt niemand er wakker
van."
MEINDERTVAN DER KAAIJ
De wereld staat in brand, maar
wie naar het rek met buiten
landse kranten kijkt, kan dat
nauwelijks geloven. Niks Kroa
tië, Bosnië, Somalië, Irak of
Zuid-Afrika. De vetste letters
zijn gereserveerd voor Maast
richt. Alle dagbladen van de
Herald Tribune tot Le Monde
openen de voorpagina met het
nieuws over het verdrag dat in
deze stad werd gesloten.
De Leidse burgemeester C.
Goekoop is best jaloers op de
gratis publiciteit die de Zuidlim
burgse hoofdstad op deze ma
nier krijgt. Maar een klein
beetje maar. „Ik betwijfel of
mensen Maastricht nu identifi
ceren met een aantrekkelijke
stad, wat het overigens wel is.
'Maastricht non' klinkt toch wat
minder aangenaam. Bovendien
vraag ik me af of mensen in
Amerika nu precies weten waar
Maastricht ligt. Er is ooit eens
een akkoord gesloten in Schen-
gen. Maar wie van ons weet
waar dat ligt?" Goekoop zelf
weet het wel: „Het is een klein
plaatsje in Luxemburg."
Desondanks zou het 'op zich
zelf een aardige aanjager zijn
geweest' als de Europese confe
rentie in Leiden zou zijn gehou
den, geeft de burgemeester toe.
De kans dat het ooit gebeurt, is
echter zeer gering. „We hebben
in Leiden nu eenmaal niet zo'n
groot congrescentrum
Ondanks de kanttekeningen die
Goekoop plaatst is de gemeente
Maastricht maar wat blij met al
le gratis publiciteit. „Geweldig
blij", zegt voorlichter C. Wet-
zels. „Dit effect kun je met een
heleboel reclamecampagnes
niet bereiken." Het zou natuur
lijk prettig zijn, geeft zij toe, als
mensen niet alleen de naam
Maastricht leren kennen, maar
ook meteen een beeld van de
stad krijgen. Dat moet wel luk
ken, denkt ze, want heel veel
buitenlandse journalisten heb
ben tijdens de Europese Top
maar ook daarna reportages ge
maakt over de gemeente. Wat
de effecten daarvan zijn, weet
ze nog niet. „We hopen onder
andere meer internationale in
stituten en congressen naar
Maastricht te halen", aldus
Wetzels.
„Maastricht non", klinkt inder
daad niet zo positief, is ze met
Goekoop eens. „Maar negatieve
publiciteit is natuurlijk ook pu
bliciteit. Hoewel we wel hopen
dat de Fransen 'ja' zeggen, zon
dag. Ook uit publicitaire over-
weginengen. Want het is prettig
als de naam Maastricht een po
sitieve associatie oproept."
Nog één vraagje stellen we aan
voorlichter Wetzels. Weet zij
waar Schengen ligt? Ia, dat weet
zij: „In Luxemburg."
JANET VAN PUK
Prof.dr. A. van Staden, hoogle
raar interantionale betrekkin
gen, begrijpt best dat veel men
sen absoluut niet weten wat het
Verdrag van Maastricht in
houdt. Want het is heel inge
wikkeld. zegt hij. En bovendien
heeft hij het gevoel dat de poli
tici niet vreselijk hun best heb
ben gedaan om uit te leggen
wat de betekenis ervan is. Ge
lukkig wil Van Staden wel dui
delijk maken hoe het allemaal
in elkaar zit.
Het verdrag rust op drie poten,
legt hij uit: economisch/mone
taire afspraken, afspraken over
buitenlandse politiek en veilig
heid en afspraken over binnen
landse veiligheid.
De economische afspraken
moeten leiden tot een gemeen
schappelijke munt. Daar heb
ben we, zegt Van Staden, alle
maal plezier van als we op va
kantie gaan en ook voor het za
kenleven is het goed want er
verdwijnt veel onzekerheid.
Maar om die gelijkheid te krij
gen, moeten landen wel vol
doen aan een paar stelregels.
Het begrotingstekort moet om
laag, de staatsschuld ook en de
rentestand mag niet te veel uit
de pas lopen.
De afspraken over buitenlandse
politiek en veiligheid moeten
leiden tot een gemeenschappe
lijke verdediging. „In het ver
drag staat daarover een vage
passage die in vergelijking met
de huidige afspraken niet zo
veel om het lijf heeft", vertelt
Van Staden. De afspraken op
het terrein van de binnenlandse
veiligheid gaan bijvoorbeeld
over politie-optreden en vluch
telingenbeleid.
Twee Leidse hoogleraren schrijven boek
LEIDEN
Het nieuwe centrum zou het
moeten kunnen opnemen te
gen Amerikaanse wetenschap
pelijke topinstituten. In Europa
zou het moeten concurreren
met toonaangevende instituten
als het Max Planck-instituut
voor wiskunde in Bonn en het
Newton-centrum voor wiskun
de in Cambridge. Onderwijs en
onderzoek in Nederland zullen
sterk profiteren van het cen
trum, verwacht de werkgroep.
Deze bestaat uit de Leidse
hoogleraren L. Peletier (wiskun
de), W. van Saarloos (natuur
kunde) en P. de Zeeuw (sterren
kunde).
Het instituut moet zich niet
richten op één vakgebied, maar
wis- natuur- en sterrenkunde
op een breed terrein bestude
ren. Ook de experimentele na
tuurkunde zou een plaats moe
ten vinden in het studiecen
trum, waarin dertig 'vooraan
staande en veelbelovende' gast-
wetenschappers de gelegenheid
krijgen één tot drie maanden
samen te werken.
Daarnaast moet er plaats ko
men voor 150 'gasten', die een
betaald bezoek aan het centrum
kunnen brengen dat maximaal
vier weken mag duren. De tien
beste onderzoekers mogen hun
verblijf verlengen tot maximaal
twaalf maanden. Dat kost ze
dan wel 5000 gulden per
maand.
Hoe het project moet worden
gefinancierd is nog niet duide
lijk, evenals het moment wan
neer de eerste spade de grond
in zou kunnen gaan. Het rap
port noemt de geplande nieuw
bouw van het Huygens labora
torium nabij de Wassenaarse-
weg als plek waar het centrum
kan worden gehuisvest. De
werkgroep begroot de bouw van
het centrum op 3,3 miljoen gul
den. De exploitatie zou twee
miljoen gulden per jaar gaan
kosten.
Als financieringsbronnen
worden genoemd sponsors, de
Leidse universiteit en de Neder
landse Organisatie voor Weten
schappelijk Onderzoek NWO.
De faculteit wis- en natuurkun
de heeft al laten weten nauwe
lijks te kunnen bijdragen in de
kosten. In een meerjarenraming
heeft het NWO rekening gehou
den met de oprichting van een
internationaal centrum. Een
woordvoerder van de organisa
tie weet nog niets van de Leidse
plannen. Ook een woordvoer
der van de universiteit zei van
morgen nog van niets te weten.
LEIDEN»
De commissaris van de konin
gin is een 'tweedimensionaal
deerniswekkende figuur', zo be
oordeelde provinciebestuurder
Van Agt zijn functie. Commissa
ris Geertsema sprak zelfs over
'een part-time job'. Beiden heb
ben ongelijk, concludeert de
Leidse politicoloog lan Jans-
sens. Op 24 september hoopt
hij te promoveren op een proef
schrift over de rol van de com
missaris van de koningin in het
openbaar bestuur.
De voorzitter van het dagelijks
bestuur van de provincie is een
belangrijke schakel tussen de
verschillende bestuurslagen.
Vroeger was de commissaris
meer een machtige 'rijkspotte-
kijker', maar tegenwoordig lig
gen zijn taken meer in de pro
vincie. Janssens verwacht dat
deze ontwikkeling doorzet. Hij
zou het jammer vinden als de
taken zouden doorschieten
naar het provinciale niveau om
dat de commissaris nu juist een
'makelaarsfunctie' vervult tus
sen verschillende bestuurslagen
en maatschappelijke organisa
ties.
Citaten
De promovendus geeft geen
droge opsomming van feiten,
maar doorspekt zijn tekst met
citaten uit vraaggesprekken,
brieven en dagboekfragmenten.
Hij weet ook een aantal pikante
politieke feitjes boven water te
krijgen. Zo schakelde in de jaren
vijftig commissaris De Quay zijn
vrouw in bij de selectie van bur
gemeesterskandidaten en hield
koningin Juliana de benoeming
van oud-minister Struyken tot
commissaris tegen.
Een schandaal rond de Zuid-
hollandse commissaris Kesper
ging de doofpot in. Hij nam
'vrijwillig' ontslag.
LEIDEN
PAUL VAN DER KOOU
Na de val van het communis
me, is de islam aangewezen als
de nieuwe vijand. Deskundigen
en politici grijpen terug op oude
stereotypen over de islam en
plakken die op de minderheden
in Nederland. Samen met de
aanslagen van de laatste tijd ty
peert dat het groeiende 'anti-is-
famisme'.
Dat schrijven de Leidse hoog
leraren dr. W.A.R. Shadid (cul
tureel antropoloog) en prof.dr.
P.S. van Koningsveld (islamo
loog) in hun boek 'De mythe
van het islamitische gevaar.
Hindernissen bij integratie'. Het
boekje verschijnt 25 september
bij uitgeverij Kok in Kampen en
betoogt dat veel uitspraken over
moslims niet op feiten zijn ge
baseerd.
Volgens de hoogleraren ca
moufleert deze 'politieke de
magogie' de werkelijke reden
waarom de minderheden wor
den achtergesteld en gediscri
mineerd, namelijk een gebrek
aan maatschappelijke accepta
tie. Ook het 'zogenaamde min-
derhedendebat' van WD-leider
Bolkestein zou slechts bedoeld
zijn om van de cultuur en reli
gie van minderheden een pro
bleem te maken.
Volgens de auteurs is integra
tie een moeilijk proces dat ge
neraties kan duren. Dat het pro
ces in Nederland vastloopt,
wordt onterecht op het conto
van de minderheden geschre
ven. Volgens de hoogleraren ligt
de fout bij de samenleving en
niet bij minderheden die te veel
aan hun eigen cultuur zouden
vasthouden.
Je kan op juridisch terrein
nog zo veel regelen, maar je
staat machteloos als het volk de
komst van moskeeën niet pikt.
Ook op sociaal-economisch ter
rein halen initiatieven te weinig
uit, vindt het tweetal. Zo signa
leren ze dat de werkloosheid
onder minderheidgroepen
stijgt,terwijl het onder au
tochtonen daalt.
Om de minderheden echt aan
het werk te helpen moe! êOI
vastgesteld aantal arbeidsplaat
sen worden aangeboden. Om te
bevorderen dat de maatschap
pij ze accepteert, dient duidelijk
te worden dat minderheids
groepen recht hebben op een
eigen 'culturele identiteit'.
Zuidhollanders
op televisie
ROTTERDAM
Zuidhollanders met aspiraties
op tv-gebied krijgen eindelijk
een kans. De VPRO begin met
Open Deur TV. Elke maandag
om 19.30 uur zendt de VPRO
opnamen uit gemaakt door
amateurtelevisiemakers. De
omroep reist met een mobiele
opnamestudio door het land en
begint in Rotterdam. Op vrijdag
en saterdag 3 oktober lommen
Zuidhollanders hun hart luch
ten. i iei is wel nodig dal be
langstellend zich tevoren schrif
telijk opgeven.
De VPRO houdt in 'Open
Deur TV* pertinent politieke
propaganda, commerciële
boodschappen, dia dmlnerau-
de uitlatingen en bcke-
ringspraatjes buiten de deur.
Aanmelden kan bij de VPRO,
Open Deur TV, Postbus 11, 1200
JC Hilversum.
De Leidse universiteit moet een internationaal toonaan
gevend studiecentrum op het gebied van wiskunde, na
tuurkunde en sterrenkunde oprichten. Dat blijkt uit een
voorstel dat vertegenwoordigers van de drie vakgroepen
hebben gestuurd aan het bestuur van de faculteit wis
kunde en natuurwetenschappen, zo meldt universiteits
blad Mare deze week.
Commissaris van de koningin is een baan voor bestuurlijke zwaargewichten, concludeert de Leidse politico
loog J. Janssens in zijn proefschrift. De Zuidhollandse commissaris S. Patijn (rechts) heeft er op deze foto in
ieder geval duidelijk lol in. archieffoto ellen martens
Van 'rijkspottekijker' tot 'belangrijke schakel'
De Provinciale Landschappen houden van 19 tot en met 27
september weer de Week van het Landschap, dit keer onder
het motto landschap in ontwikkeling. De twaalf provinciale
landschappen hebben gezamenlijk zo'n 200.000 leden en
62.000 hectare natuurgebied in beheer. Het Zuidhollands
Landschap heeft een kleine 40.000 leden en 2000 hectare na
tuurgebied. Vrijwilligers en betaalde krachten zorgen voor het
onderhoud van de natuurgebieden.
Ingegeven door het Natuurbeleidsplan van de regering wor
den verspreid over Nederland nieuwe stukjes natuur aange
legd.
Zuid-Holland heeft ook landschappelijke hoogrtandjes. Dit
jaar worden de duinen van Oostvoorne en de zogeheten West
plaat in de schijnwerpers gezet. Op zaterdag 19 september is er
een excursie naar de West plaat (vertrek 10.30 uur).
Daar zijn een slufter en een vogeleiland aangelegd. Woens
dag 23 september vertrekt om 14.00 uur een groep naar de
poelen in de duinen van Oostvoorne en zondag 27 september
om 10.00 uur naar de duinen van Oostvoorne. Elke excursie
vertrekt vanaf bezoekerscentrum Tencllaplas in Roe kan je. Voor
meer informatie kan worden gebeld met de stichting Het Zuid-
hollands Landschap 010-4135045.
