Jeltsin niet naar Japan
Rode Khmer speelt met Nederlandse mariniers
Buitenland
Kolonisten ongerust over
toekomst Golan-hoogte
Regering-Kohl en oppositie
oneens over rechts geweld
Oorlogskinderen
Duur trouwpak
De Klerk wil spoedberaad
met Mandela over crisis
V-raad veroordeelt aanval
op VN-konvooi Sarajevo
DONDERDAG 10 SEPTEMBER 1992
7
AzG tegen meer VN-militairen Somalia
nairobi De hulporganisatie Artsen zonder Grenzen (AzG) heeft
gisteren verzet aangetekend tegen het besluit van de VN om
3.500 man VN-militairen naar Somalia te sturen. De organisatie
ïst dat hun aanwezigheid tot meer spanningen en geweld zal
leiden.
Tokyo geschokt door plotselinge afzegging
'Sudan moordt Nuba-volk uit'
new vork De Sudanese islamitische regering is bezig het onge-
miljoen leden tellende niet-Arabische Nuba-volk uit te
roeien. Dat heeft de mensenrechtenbeweging Africa Watch gis
teren verklaard. De organisatie beschuldigt de regering ervan de
Nuba te interneren en geschoolde stamleden te vermoorden.
Ook zouden dorpen worden platgebrand, mannen en vrouwen
worden gescheiden en de Nuba naar kampen in het noordelijker
Kordofan worden verplaatst.
Ford steekt miljard in fabriek Valencia
Valencia* Het Amerikaanse autoconcern Ford steekt meer dan
miljard dollar (1,5 miljard gulden) in de ontwikkeling e
produktie van motoren in de Spaanse stad Valencia. Er wordt
een fabriek gebouwd die vanaf 1995 gaat draaien. De produktie
bedraagt 550.000 motoren per jaar.
Paisley boos weg bij Noordiers overleg
Belfast Twee vooraanstaande protestantse Unionisten zijn gis
teren weggelopen bij de vredesbesprekingen over Noord-Ier-
land. Dominee Ian Paisley en zijn plaatsvervanger Peter Ro
binson verlieten het overleg na een ruzie over de aanspraken
van de Ierse republiek op Noord-Ierland, dat nu wordt bestuurd
door Groot-Brittannië. Partijgenoten van Paisley, die koste wat
kost de band tussen Noord-Ierland en Londen wil behouden,
bleven de besprekingen echter als waarnemer bijwonen.
'Sovjetunie luisterde Zweden af
Stockholm Rusland heeft gisteren toegegeven dat in de voor
malige Sovjetunie afluisterapparatuur is aangelegd in de Zweed
se diplomatieke missies. Vorige maand troffen de Zweden mi
crofoons aan in hun consulaat in St. Petersburg.
Aborigines vormen politieke partij
Sydney* De aborigines, de oorspronkelijke bevolking van
Australië, hebben een eigen politieke partij opgericht. Het is de
bedoeling dat de partij, die AI PP (Australian Indigenous Peoples
Party) zal gaan heten, bij de volgende nationale verkiezingen in
mei voor het eerst op de kieslijsten prijkt. Hoewel de AIPP vooral
de belangen van de aborigines op het oog heeft, staat het lid
maatschap open voor alle rassen.
Niet bevallen tussen de dolfijnen
Jeruzalem* Het Israëlische ministerie van volksgezondheid heeft
zes zwangere Britse vrouwen verboden te bevallen tussen dolfij
nen in de Rode Zee. Verloskundige Gowri Motha wilde vaststel
len of dolfijnen via ultrasone geluidsgolven contact kunnen ma
ken met een ongeboren vrucht.
Imelda gaat lijk echtgenoot ophalen
Manila* Imelda Marcos zal een dezer dagen naar Hawaii ver
trekken om het ingevroren lichaam van haar overleden echtge:
noot Ferdinand Marcos op te halen. Een rechtbank in Manila
heeft Imelda gisteren twintig dagen gegeven pm de in 1989 over
leden dictator naar de Filipijnen terug te brengen. Niemand
weet nog wanneer de begrafenis van Ferdinand zal plaatsvin
den.
Dertig miljoen Amerikanen ondervoed
boston Bijna 30 miljoen Amerikanen eten onvoldoende of
slecht voedsel. Dat zijn er bijna 10 miljoen meer dan in 1985. Ze
hebben geen geld om meer of voedzamer eten te kopen. Dat
staat in een onderzoek van de universiteit van Boston dat giste
ren is gepubliceerd.
Jeruzalem ad bloemendaalren dat Israël de besprekingen
correspondent met Syrië baseert op Veüig-
heidsresolutie-242 (land in ruil
Kolonisten op de Golan-hoog- voor vrede en veilige grenzen),
vlakte gaan zaterdagavond de- Hij hield de oppositie voor dat
monstreren op het vliegveld van vrede met de Syriërs onmogelijk
Tel Aviv. De Israëlische delega- is zonder het opgeven van enig
tie bij het vredesoverleg in Was- grondgebied. Maar hij sloot een
hington keert dan terug. De ko- volledige terugtrekking uit.
lonisten zijn ongerust over de Volgens politieke waarnemers
toekomst van de Golan, nu de in Israël heeft het optimisme
Israëlische regering met steeds dat de regering de laatste dagen
meer nadruk suggereert dat er ten toon spreidt over het vre-
succes wordt geboekt bij de on- desoverleg met Syrië vooral te
derhandelingen met Syrië. maken met de problemen die
Minister van buitenlandse za- zijn ontstaan in de besprekin-
ken Peres, op rondreis in Euro- gen met de Palestijnen. Naar ei-
pa, noemde de ontwikkelingen gen zeggen hecht Rabin aan die
in het overleg met Damascus besprekingen een veel groter
'bijna sensationeel'. Hij zei opti- belang. Door de indruk te wek-
mistisch te zijn over de moge- ken dat er vooruitgang zit in de
lijkheid van een compromis onderhandelingen met de Sy-
met de Syriërs. riërs zou Rabin de Palestijnen
In het Israëlische parlement willen dwingen haast te maken
herhaalde premier Rabin giste- met het nemen van besluiten.
bonn dpa-afp-apAan de drie weken durende
opleving van het geweld tegen
De regering-Kohl en de opposi- buitenlanders is nog geen eind
tie zijn het gisteren niet eens gekomen. In de oostelijke stad
geworden over maatregelen te- Quedlinburg arresteerde de po
gen de aanvallen van Duitse litie gisteravond 11 oproerkraai-
rechts-radicalen op buitenlan- ers. Ongeveer 50 jongeren had-
ders. Het Duitse parlement be- den brandbommen gegooid
sprak de ongeregeldheden gis- naar een opvangtehuis voor
teren. De sociaaldemocratische vluchtelingen,
oppositiepartij SPD beschuldig- In het Duitse parlement werd
de Kohl ervan de extremisten gisteren ook gedebatteerd over
aan te moedigen met zijn her- de voorwaarden voor econo-
haalde roep om aanscherping misch herstel in het oosten,
van het liberale Duitse asiel- Bondskanselier Kohl en SPD-
recht. leider Engholm waren het er-
Kohl antwoordde hierop dat over eens dat de investerings-
de aanvallen op buitenlanders mogelijkheden in de voormalige
„een schande" voor het hele DDR moeten worden verbeterd,
land zijn. Maar hij verdedigde Maar terwijl Kohl het daarvoor
de 'gemiddelde Duitser', die benodigde geld wil halen uit be
vindt dat er teveel asielzoekers zuinigingen, vraagt Engholm
het land binnenkomen. Volgens een extra bijdrage van burgers
Kohl is deze 'gemiddelde Duit- met een hoog inkomen,
ser' geen vreemdelingenhater.
Hoe hij zijn best ook doet, Relus ter Beek, de he
vig zwetende, in camouflagekleuren gestoken
minister van defensie krijgt geen woord uit de
Rode Khmer-strijder. De Khmer, met zijn paarse
petje, lacht. Zijn collega, rood petje, lacht. Nee,
ook Frans verstaan ze niet. Even later toont Ter
Beek zich nog beduusd. „Ik had niet gedacht dat
de Nederlandse mariniers zo intensief in contact
met de Rode Khmer staan."
We zitten een kilometer ver in het gebied van
de Rode Khmer. Verder laat de guerrillabeweging
ons niet gaan. Haar gebied, dat een flink deel van
West-Cambodja beslaat, blijft hermetisch geslo
ten voor buitenstaanders. Ter Beek beseft hoe
bijzonder het is dat hij een klein stukje in dit ge
heimzinnige oerwoud kon doordringen.
Voor de begeleiding zorgt de Bravo-compagnie
van het Nederlandse mariniersbataljon. Bravo zit
in Sok San, midden in de Cambodjaanse jungle,
aan de rand van het gebied dat door de Rode Kh
mer wordt beheerst.
Het is de enige groepering die zich totaal niet
houdt aan de akkoorden van Parijs uit 1991. In
deze akkoorden is onder meer bepaald dat VN-
troepen de strijdende partijen in het lahd in
totaal vier ontwapenen om voorwaarden te
scheppen voor vrede. Als enigen hebben de Rode
Khmers nog geen enkel wapen afgegeven.
De Nederlandse mariniers zijn nu al maanden
bezig met een subtiel, geduldig en soms bizar
spel teneinde het vertrouwen van de guerrilla
strijders te winnen. Ter Beek komt zo ver in het
Khmer-gebied, niet
omdat hij minister is,
maar omdat de mari
niers van Bravo zon
der geweld te gebrui
ken heel voorzichtig
aftasten hoever de be
reidheid strekt van de
Rode Khmer hun terri
torium open te stellen
voor de VN-operatie.
Als een gebaar van
goede wil hebben de
mannen van de Bravo-
compagnie aangebo
den een hangbrug te
vernieuwen, in Rode-
Khmer gebied, een ki
lometer van Sok San.
De Khmer gingen daar
uiteindelijk op in. Dat
is belangrijk, denken de
mariniers, want zo kun
je misschien het immense wantrouwen wegne
men dat de Rode Khmer heeft tegen de Untac, de
VN-troepen in Cambodja.
Seng Ly Ouk, Cambodjaan van geboorte en nu
als tolk werkzaam bij de Bravo-compagnie, hoor
de bij de eerste ontmoetingen met Rode Khmers
steeds dezelfde beschuldiging: „Ze dachten dat
de Untac een mantelorganisatie van de Russen
was, die zo de Vietnamezen hielpen." Het Viet
namese leger verjoeg in 1979 het regime van de
Rode Khmer en zou volgens de verzetsstrijders
In een poging de spanningen met de VN te
verminderen hebben de Rode Khmers het
hoofd van de VN-missie in Cambodja voor
een bezoek aan het Khmer-hoofdkwartier in
Pailin uitgenodigd.
De Rode Khmers weigeren al maanden
hun wapens in te leveren zoals in de vredes
akkoorden van Parijs is vastgelegd. Ook krij
gen de VN-troepen die met de ontwapening
zijn belast, zoals de Nederlandse VN-solda-
ten, geen toestemming het door de Rode
Khmer beheerste gebied te betreden.
Aan de tweede lichting van 750 Neder
landse mariniers die eind oktober naar
Cambodja vertrekt, nemen 100 oud-mari
niers deel. Defensie heeft de aflossing niet
geheel uit het bestaande korps mariniers
weten te werven. Via het systeem van 'di
rect-mailing' is een beroep gedaan op ex-
mariniers. Deze krijgen een contract voor
een half jaar.
nog altijd actief zijn in
Cambodja. De Untac
ontkent dit.
Inmiddels, zeggen of-
fieren van de mari
niers, lijkt er in de
houding van de Rode
Khmer een beetje be
weging te komen. De
beschuldigingen aan
het adres van de Un
tac zijn minder routi
neus en clichématig.
Er zijn wat contacten
gelegd met de Khmer.
De mariniers hebben
geduldig gebouwd aan
lokale netwerkjes, die
hen in staat stellen
boodschappen over te
brengen aan de Kh-
Bij de Delta-com
pagnie in Phum Bavel leidde het tot meerdere
gesprekken met Khmer-vertegenwoordigers. In
de nacht van 4 op 5 september gingen twee Kh
mer-strijders zelfs in op een uitnodiging in het
marinierskamp te overnachten. De commandant
van de Delta-compagnie, kapitein Briggen: „Dat
was heel verrassend. Zoiets doen ze nooit zonder
toestemming van hun superieuren."
Het engelengeduld dat de Nederlanders uitoe
fenen om de Rode Khmer te bewegen hun gebied
te openen, heeft echter nog weinig concrete re
sultaten opgeleverd. Officieren durven niet ver
der te gaan dan een 'fifty-fifty kans' dat het Kh
mer-gebied de komende negen maanden toe
gankelijk wordt. Intussen zijn de blokkades die
de Khmer opwerpt een toenemende bedreiging
van het vredesproces. De andere partijen in
Cambodja voelen er steeds minder voor zich te
laten ontwapenen uit angst voor een overwicht
van de Rode Khmer.
Majoor A. Gonzales, operatie-officier „Inhou
delijk zijn we met hen nog geen stap verder geko
men." Volgens Gonzales Tijkt het erop dat de Kh
mers heel behendig bezig zijn met een vertra
gingstactiek. „Bij overleg sturen ze steeds andere
mensen. Het is voor ons met geen mogelijkheid
te bepalen wat voor rang ze hebben. Uniformen
zeggen niets. Zelfs hun namen zijn veranderd bij
een nieuwe ontmoeting."
Een andere officier kenschetst de vooruitgang
die er met de Khmer wordt geboekt als een pro
cessie van twee stappen vooruit en een terug. Het
vernieuwen van een hangbrug op Khmer terrein
leek twee stappen vooruit. Maar de Nederlanders
is inmiddels verstaan gegeven dat ze met ingang
van zaterdag, als de brug klaar is, op die locatie
niet meer welkom zijn.
Als waarschuwing dat het de Khmer ernst is,
patrouilleerde een vrij zwaar bewapende Rode
Khmer-eenheid gisteren rond de plek waar de
Nederlandse mariniers de laatste hand leggen
aan de brug. Na twee stappen vooruit, moeten de
mariniers weer op hun schreden terugkeren.
De Russische president Jeltsin heeft een voorgenomen
bezoek aan Japan en Zuid-Korea afgezegd. Volgens de
presidentiële persdienst moet Jeltsin de bezoeken uitstel
len vanwege 'dringende binnenlandse problemen'. Maar
zelfs het persbureau TASS meldt dat de Japanse eis tot
teruggave van de Koerillen-eilanden de werkelijke reden
is om niet naar Tokyo af te reizen.
moskou-tokyo hans geleunse en
elbrich fennema
Jeltsin zou zondag in Tokyo
aankomen en drie dagen later
in Seoul. Het zou zijn eerste be
zoek aan Aziatische buurlanden
zijn als Russische president. Ja
pan, gesteund door de VS, heeft
economische bijstand en het
formeel beëindigen van de
Tweede Wereldoorlog met een
vredesverdrag afhankelijk ge
steld van Russische teruggave
van de vier eilanden. De eilan
den werden aan het eind van de
Tweede Wereldoorlog door Sta
lin bij de Sovjetunie ingelijfd.
Niet de afzegging zelf, maar
het late tijdstip ervan duidt op
grote interne politieke spannin
gen in het Russische leider
schap. Jeltsin liet gisteren een
aangekondigde persconferentie
over het bezoek aan Japan plot
seling afzeggen. Volgens zijn
woordvoerder moest de presi
dent aanwezig zijn bij een ver
gadering van de Nationale Vei
ligheidsraad die 'de nodige pro
blemen oplevert'. Tijdens deze
zitting viel het besluit om niet
naar Japan af te reizen.
Het heeft er alle schijn van
dat Jeltsin zelf tot op het laatste
moment voorstander was van
het doorgaan van de trip. Zon
dag zei hij nog in een directe tv-
verbinding met Tokyo dat hij
wel veertien oplossingen bij de
hand had voor het Koerillen-
probleem. Hij waarschuwde te
vens dat er tijdens zijn bezoek
geen sprake zou zijn van over
handiging van de vier kleine ei
landen aan Japan, maar repte
niet over een mogelijke afzeg
ging-
Maar gisteren bleek dat zelfs
de progressieven in de presi
dentiële staf vrezen dat Jeltsins
gang naar Japan de Russische
president alleen maar politieke
schade zal brengen.
Japan is zeer geschokt door
de afzegging. In regeringskrin
gen in Tokyo werd gisteravond
gespeeld laconiek verklaard dat
het uitstel geen directe invloed
heeft op de economische be
trekkingen tussen de beide lan
den. Maar in feite betekent het
een flinke knauw in de bilatera
le relatie. Onderhuids zijn grote
verontwaardiging en ergernis te
bespeuren over de manier
waarop Jeltsin Japan tegemoet
treedt.
nice* Kraamzusters in het ziekenhuis van Sarajevo geven flesvoeding aan negen vroeggeboren baby's. Het
percentage kinderen dat te vroeg wordt geboren is gestegen van zeven naar vijftien procent sinds het begin
van de oorlog vijf maanden geleden. foto reuter corinna dufka
'Turkije moet
mensenrechten
respecteren'
londen Peter de Sausmarez toont het trouwpak van de Engelse
koning James II. Het uit 1693 daterende pak wordt binnenkort bij
Christie's in Londen geveild. Het zal naar verwachting meer dan
600.000 gulden opbrengen. foto reuter andre camara
Turkije moet bij het bestrijden
van terrorisme binnen de gren
zen van de wet blijven en de
mensenrechten respecteren.
Dat heeft de Nederlandse mi
nister Hans van den Broek (bui
tenlandse zaken) gisteren in
Turkije tegen premier Suleyman
Demirel gezegd.
Volgens de woordvoerder van
Van den Broek doelde de minis
ter op de gebeurtenissen in
Zuidoost-Turkije. Daar strijden
de autoriteiten met gewapende
Kurdische opstandelingen. De
ze Turkse Kurden streven naar
een onafhankelijke Kurdische
staat.
Van den Broek zei dat de
Turkse regering hem beloofd
heeft de Kurden beter te be
schermen. Er hoeven volgens de
minister dan ook voorlopig
geen waarnemers van de Vere
nigde Naties naar Turkije. Eer
der had de minster wel aange
drongen op zo'n missie.
Baghdad: Geen
aanvallen op
dorpen shi'ieten
baghdad*ap
De Iraakse regering heeft giste
ren ontkend dat het shi'itische
dorpen in het zuiden van het
land aanvalt. Het Amerikaanse
minsterie van defensie zei eer
der deze week dat het Iraakse
leger doorgaat met de strijd te
gen de shi'ieten. Volgens Bagh
dad heeft Washington de be
schuldiging verzonnen om de
verveling van de Amerikaanse
piloten te verdrijven. Zij zien
met andere geallieerden toe op
het door de VN ingestelde vlieg
verbod.
Shi'itische rebellen hebben
gisteren gezegd dat de Iraakse
leider Saddam Hussein een re-
gentenraad heeft benoemd. De
raad moet Irak leiden in het ge
val dat Hussein wordt gedood.
Ook zou het Iraakse leger mij
nen hebben gelegd bij de olie
bronnen in het zuiden van Irak.
Ze worden opgeblazen als het
regime ten val zou worden ge
bracht.
pretoria p.van nuusenburg
correspondent
De Zuidafrikaan se president
F.W. de Klerk wil een spoedbe
raad met ANC-leider Nelson
Mandela. Het overleg moet
gaan over de crisis in het land,
die is verergerd na het bloedbad
van maandag. Veiligheidstroe
pen van het zwarte thuisland
Ciskei schoten toen 28 aanhan
gers van het Afrikaans Nationaal
Congres (ANC) dood.
Beide leiders spraken elkaar
voor het laatst in mei. Mandela
heeft sindsdien steevast uitno
digingen voor overleg met De
Klerk van de hand gewezen. De
Klerk verklaarde dat hij met
Mandela onder andere wil pra
ten over het geweld en de ob
stakels voor de hervatting van
de onderhandelingen over een
sarajevo-washington ap-gpd
De Veiligheidsraad van de Vere
nigde Naties heeft de aanval
van dinsdag op een VN-konvooi
bij Sarajevo scherp veroordeeld.
Twee Franse VN-soldaten wer
den daarbij gedood. De Veilig
heidsraad sprak van een „op
zettelijke actie".
Moslim-troepen zijn gisteren
door verschillende partijen ver
antwoordelijk gesteld voor de
aanval. De meeste berichten
wijzen erop dat het konvooi
nieuw politiek bestel.
De Klerk kondigde ook een
onderzoek naar het drama in
Ciskei aan. De Goldstone-com-
missie, die ook het geweld in
het woonoord Boipatong on
derzoekt, zal met dit onderzoek
worden belast.
De Klerk viel gisteren fel uit
naar het ANC en met name de
rol van de communisten binnen
deze grootste anti-apartheids
beweging. „De communisten
binnen het ANC proberen doel
bewust de onderhandelingen te
saboteren. De leiders van de
Communistische Partij (SACP)
zijn verantwoordelijk voor het
bloedbad door afspraken over
het verloop van de demonstra
tie te negeren", aldus De Klerk.
Hij erkende echter ook dat de
troepen van Ciskei verkeerd
hebben gehandeld.
vlak voor aankomst in Sarajevo
in een hinderlaag in door mos
lims beheerst gebied liep.
Een voorgenomen ruil van
ruim 900 Bosnische en Servi
sche burgers is gisteren niet
doorgegaan. De geplande ruil
liep uit op een onbeschrijflijke
chaos. De problemen begonnen
toen beide partijen met ruim
900 gevangenen kwamen op
draven, terwijl zij eerder ver
klaarden dat het maar om 470
gevangenen zou gaan.
