Mandela: Gqozo moet aftreden
Buitenland
Drugsbaron Pablo Escobar
bereid zich over te geven
Werkgever spreekt voor
het eerst TUC-congres toe
VN-soldaten gedood in Sarajevo
Israëlische kabinet
keurt begroting goed
Uganda weet zich nog geen raad met mensenrechten
WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1992
Vuur verwoest Filipijnse krottenwijk
zamboancaDoor een brand in een krottenwijk op het Filipijn
se eiland Jolo zijn 3.000 mensen dakloos geworden. Het vuur,
dat uitbrak in de buurt van het gemeentehuis van Jolo-Stad, ver
woestte 500 huizen. Tien mensen raakten gewond. De oorzaak
van de brand is nog niet bekend.
Moskou weert Nederlandse journalisten
moskou Het Russische ministerie van buitenlandse zaken laat
geen nieuwe Nederlandse correspondenten meer toe in Mos
kou. Een woordvoerder verklaarde vanmorgen dat de maatregel
het Russische antwoord is op de uitwijzing wegens spionage van
drie Russische journalisten en een handelsattaché uit Neder
land. Zeker twee Nederlandse media zijn getroffen door de Rus
sische maatregel: de NCRV en het televisiestation RTL 4. Beide
omroepen willen een permanente correspondent in Moskou.
Bulgaarse wapenleveranties aan Irak
sofia De voormalige Bulgaarse minister van defensie Dimitar
Ludzhev is er van beschuldigd Irak, in strijd met een VN-wape-
nembargo, voor ruim 15 miljoen dollar aan wapens te hebben
geleverd. De Bulgaarse wapenfabrikant Kintex zou tussen de
cember '91 en maart '92 machinegeweren en granaten aan Irak
hebben verkocht. Daarbij werden valse papieren gebruikt waar
op als uiteindelijke bestemming het Filipijnse ministerie van de
fensie was vermeld. Ludzhev ontkent de beschuldiging.
VN-troepen zaterdag in Somalia
nairobi Het eerste contingent van zestig man gewapende VN-
vredestroepen wordt komende zaterdag in Somalia verwacht.
De Pakistaanse soldaten zullen in de hoofdstad Muqdisho wor
den gestationeerd om de haven te bewaken. De overige 440
manschappen voor Muqdisho volgen een week later. De taak
van de vredestroepen is ervoor te zorgen dat internationale
hulpgoederen ongestoord aan land kunnen worden gebracht en
vervolgens bij de hongerende bevolking terechtkomen en niet,
zoals nu vaak gebeurt, in handen vallen vein bandieten en rebel
len.
Ruimte-akkoord Russen en Amerikanen
seal beach Rockwell International Corp. heeft gisteren bekend
gemaakt dat met de Russische firma NPO Energia een overeen
komst is gesloten voor samenwerking aan een systeem waar
door het ruimteveer Atlantis aan het Russische ruimtestation
Mir kan worden gekoppeld. Beide bedrijven voeren verder be
sprekingen over een voorstel om de Russische Sojoez tezijnertijd
te gebruiken voor bezoeken aan het thans nog in ontwikkeling
zijnde Amerikaanse ruimtelab Freedom.
Griekse stakers slaags met politie
athene Bij een demonstratie van stakende Griekse bouwvak
kers zijn gisteren in Athene vechtpartijen uitgebroken tussen de
stakers en de Griekse oproerpolitie. Met wapenstok en traangas
granaten probeerde de politie de menigte te verspreiden. Het
waren de ernstigste rellen sinds de vakbonden drie weken gele
den een reeks acties begonnen tegen een nieuwe wet voor het
stelsel van sociale zekerheid en de bezuinigingspolitiek van de
conservatieve regering van Mitsotakis.
Activist Chihana uit gevangenis Malawi
lusaka In de zuidelijk Afrikaanse staat Malawi is de democrati
sche activist Chakufwa Chihana gisteren na maanden zonder
proces gevangen te hebben gezeten op borgtocht vrijgelaten.
Duizenden aanhangers wachtten Chihana buiten het gerechts
gebouw in de voormalige koloniale hoofdstad Zhomba op. Hij
had voor zijn aanhouding opgeroepen tot eerbiediging van de
mensenrechten en ontmanteling van het eenpartijstelsel dat bij
na drie decennia geleden werd ingevoerd door president Kamu-
zu Banda.
Eerste zwarte vrouw ruimte in
cape Canaveral Mae Jemison, een arts die astronaute is gewor
den, gelooft dat zij een kleine stap zet voor gelijkheid wanneer
zij straks aan boord vaq het ruimteveer Endeavour de kosmos in
wordt geschoten. Jemison, die waarschijnlijk zaterdag vertrekt,
wordt de eerste zwarte vrouw in de ruimte.
bogota ips
Pablo Escobar, de Colombiaan
se drugsbaron is bereid zich on
der bepaalde voorwaarden over
te geven. Dat liet hij gisteren
weten in een interview met het
Colombiaanse dagblad El Siglo.
De authenticiteit van het ver
haal werd bevestigd door een
begeleidende geluidsband die
op radio en tv is uitgezonden.
Escobar eist speciale maatrege
len ter garantie van zijn per
soonlijke veiligheid.
Escobar, de leider van het
drugskartel van Medellin, ont
vluchtte in de nacht van 21 op
22 juli de speciaal voor hem ge
construeerde gevangenis in En-
vigado. Hij vluchtte nadat hem
plannen van de regering ter ore
waren gekomen om hem naar
een andere gevangenis over te
plaatsen.
Escobar verklaart in het inter
view dat de regering de over
plaatsing eerst had moeten be
spreken met zijn advocaten. Bo
vendien, zo verklaarde de
drugsbaron, „de regering moest
eigenlijk tevreden zijn met de
situatie zoals die was, want met
mijn overgave aan de regering
(op 19 juli 1991, red) is de rust
teruggekeerd in het land".
„Ik heb, zo vervolgde Escobar,
ook geen enkele tegenprestatie
verlangd van de regering. Ik
hoefde geen ministerspost, of
een zetel in het parlement of
een geblindeerde limousine,
niets van dat alles. De rust die
Colombia tijdens mijn vrijwilli
ge gevangenschap genoot, heeft
de regering niets gekost".
londen cees v
Voor het eerst in de geschiede-
nis heeft een werkgever het
congres van de Britse vakcen
trale, de TUC, toegesproken. De
rede van Howard Davies, direc
teur-generaal van de werkge
versorganisatie CBI, was voor
een aantal vakbondsleden re
den de zaal te verlaten.
De protesterende vakbonds
leden werden aangevoerd door
Arthur Scargill, de militante
mijnwerkersleider. Scargill zei
later te hebben „gewalgd" van
de aanwezigheid van Davies.
Maar andere vakbondsleiders
beschouwden de rede van Da
vies als een precedent dat na
volging verdient. Norman Wil-
'Geen onderhandelingen met Pretoria voordat leider Ciskei opstapt'
EG niet blij met
vliegverdrag
Nederland-VS
brussel peter de vries
ANC-leider Nelson Mande-
la wil dat generaal Oupa
Gqozo aftreedt. De leider
van het Afrikaans Natio
naal Congres (ANC) stelt
het aftreden van de sterke
man van het 'onafhankelij
ke' thuisland Ciskei als
voorwaarde voor de her
vatting van de politieke on
derhandelingen met de
Zuidafrikaanse regering.
Veiligheidstroepen van
Gqozo schoten maandag
bij een demonstratie tegen
zijn bewind 28 ANC-aan-
hangers dood.
johannesburg p.van nuusenburg
correspondent
Mandela reageerde gistermid
dag op een persconferentie bij
de grens tussen Zuid-Afrika en
Ciskei voor het eerst officieel op
het bloedbad. Mandela sprak
een menigte van naar schatting
12.000 mensen toe. Zijn toon
was gematigder dan verwacht.
Naast het aftreden van Gqozo
wil hij een onafhankelijk onder
zoek naar de toedracht van het
drama, vrijheid van meningsui
ting en politieke actviteiten en
de terugtrekking van leden
ANC-aanhangers betogen in de straten van Johannesburg tegen het bloedbad van maandag in het thuisland
Ciskei. Ze eisen het aftreden van Ciskei's sterke man Oupa Gqozo. foto reuter paul velasco
de Zuidafrikaanse inlichtingen- noodzakelijk is voor de hervat-
dienst uit Ciskei. Als de regering ting van zinvolle onderhande-
aan deze en eerdere eisen van lingen".
het ANC tegemoet komt, zou Het ANC brak in juni de on-
dat „bijdragen tot de totstand- derhandelingen over een nieuw
koming van het klimaat, dat politiek bestel voor Zuid-Afrika
af, nadat in h<
oord Boipatong 39 i
ren afgeslacht. Mandela verge
leek het drama in Ciskei met dat
in Boipatong en zei dat ze een
smet wierpen op het blazoen
Twee Franse VN-militairen zijn
gisteren in Bosnië gedood. Bij
de aanval op een hulpkonvooi
van de Verenigde Naties raak
ten drie andere Fransen ge
wond. De aanval vond plaats in
de buurt van het vliegveld van
de Bosnische hoofdstad Saraje
vo, waar het konvooi aankwam.
Volgens VN-functionarissen
werd geschoten vanuit een ge
bied dat door moslims wordt
beheerst. Eerder werden in Bos
nië twee Oekraïnse VN-militai-
Voor de VN bevestigt dit i:
dent eens te meer dat met grote
voortvarendheid moet worden
gewerkt aan een betere be
scherming van de hulpkonvooi
en. Daartoe moeten meer VN-
troepen naar Bosnië worden ge
stuurd. Gisteren kondigde VN-
secretaris-generaal Boutros
Ghali aan het aantal troepen te
zullen uitbreiden van 1500 tot
8000 man.
De luchthaven van Sarajevo is
na het neerschieten van het Ita
liaanse hulpvliegtuig, vorige
week donderdag, nog steeds ge
sloten. Dat houdt ir> dat Saraje
vo over de gevaarlijke weg
vanuit de havenstad Split of de
Kroatische hoofdstad Zagreb
moet worden bevoorraad. Maar
er is een gebrek aan vrachtau
to's om die taak uit te voeren.
Vier inwoners van Sarajevo
zijn gisteren gedood door een
mortiergranaat. Het projectiel
sloeg in op een marktplein. Tien
mensen raakten gewond.
Gevechtsvliegtuigen van de
Servische luchtmacht hebben
gisteren aanvallen uitgevoerd
op Bosanski Brod in het noor
den van Bosnië. Voornaamste
doel was de laatste niet bescha
digde brug over de rivier de Sa
ve, die de grens vormt tussen
Bosnië en Kroatië.
Russische leger
weg uit Litouwen
moskou
de Zuidafrikaanse president
De Klerk. Hij verwierp beschul
digingen dat het ANC mede
verantwoordelijk was voor de
schietpartij.
Eerder op de middag had
Mandela met andere ANC-lei-
ders bloemen gelegd op de
plaats, 20 meter op het grond
gebied van Ciskei, waar het
bloedbad had plaatsgevonden.
Hoewel gisteren nog enkele
duizenden ANC-aanhangers
aan de Zuidafrikaanse kant van
de grens bijeen waren, ebte de
spanning in de loop van de dag
weg. De ANC-top besloot geen
demonstraties in Ciskei te hou
den.
In andere steden werd wel te
gen Gqozo gedemonstreerd. In
Kaapstad werd het consulaat
van het in naam zelfstandige
thuisland enige tijd bezet. In Jo
hannesburg riepen ANC-leiders
op tot het vertrek van de leiders
van twee andere thuislanden:
president Mangope van Bop
huthatswana en premier Buthe-
lezi van KwaZulu. Beiden zijn
vijanden van het ANC.
De Verenigde Staten en de
landen van de Europese Ge
meenschap hebben de schiet
partij in Ciskei veroordeeld.
Sihanouk dreigt
met aftreden
phnom penh *ap-upt
Prins Norodom Sihanouk heeft
gd af te treden als hoofd
Opperste Nationale
Raad (ONR), het hoogste Cam
bodjaanse gezagsorgaan. De
Cambodjaanse leider vindt dat
de maoïstische Rode Khmer te
veel tegenwerkt bij de uitvoe
ring van het vredesproces in
Cambodja.
Dat heeft een regeringsfunctio
naris gisteren gezegd.
Sihanouk wil bovendien dat
de geplande verkiezingen wor
den gehouden zonder deelna
me van de Rode Khmer.
Sihanouk is boos over de eis
de guerrilla-beweging dat
de Verenigde Naties commis
sies instellen om alle admini
stratieve werkzaamheden van
de vier leden van de raad te
controleren.
De Rode Khmer is een van die
vier, evenals Sihanouks verzets
beweging.
De Rode Khmer weigert sinds
midden juni mee te werken aan
de vredesoperaties van de VN.
Toen maakten VN-troepen een
begin met de ontwapening van
de vier strijdende partijen. De
troepen begeleiden in Cam
bodja het vredes- en democrati
seringsproces.
Het vorige week gesloten Ne
derlands-Amerikaanse lucht
vaartakkoord is met gemengde
gevoelens ontvangen door de
verkeersdeskundigen van de
Europese Gemeenschap.
In Brussel overheerst het idee
dat Nederland de onderhande
lingen binnen de EG over libe
ralisatie van het luchtvaartver-
keer heeft bemoeilijkt door het
eenzijdig met de VS op een ak
koordje te gooien.
Het 'open hemel'-verdrag
geeft Amerikaanse en Neder
landse luchtvaartmaatschappij
en het vrijwel onbeperkte recht
op eikaars steden te vliegen, en
gaat daarmee veel verder dan
de afspraken tussen de EG-lan-
den onderling.
Frankrijk, Groot-Brittannië en
Duitsland vrezen dat de grote
Amerikaanse maatschappijen
via Schiphol een voet tussen de
deur krijgen op de EG-markt.
Zij sturen er op aan dat Neder
land door Brussel op de vingers
wordt getikt voor het verdrag.
Gestoorde Israëli
schiet in wilde
weg: vier doden
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
Een psychisch gestoorde veilig
heidsbeambte heeft gisteren in
Jeruzalem vier vrouwen dood
geschoten en twee andere ver
wond. Na de moordpartij
vluchtte hij een dak op, waarna
hij door de politie werd doodge
schoten.
Het drama begon aan het be
gin van de middag in een psy
chiatrische kliniek, waar de 25-
jarige bewaker enige tijd onder
behandeling was geweest. Hij
arriveerde er gewapend met een
pistool en een Uzi-pistoolmi
trailleur. Die waren hem ver
strekt door zijn werkgever, een
beveiligingsfirma. Zonder iets te
zeggen, opende hij het vuur op
het personeel van de kliniek,
waarbij twee sociaal werksters,
een verpleegster en een psycho
loge dodelijk werden getroffen.
De veiligheidsbeambte
vluchtte uiteindelijk een ander
gebouw in, waar hij zich op het
dak verschanste. Toen hij bleef
weigeren zijn wapens neer te
leggen, werd hij neergeschoten
door een scherpschutter. Hij
overleed korte tijd later in het
ziekenhuis.
De politie vraagt zich af hoe
de veiligheidsfirma de psy
chisch gestoorde man in dienst
heeft kunnen houden en hem
wapens heeft kunnen geven. De
directeur van het bedrijf is gis
teravond voor verhoor aange
houden.
De Russische troepen in Litou
wen zullen binnen een jaar weg
zijn uit de Baltische staat.
Rusland en Litouwen hebben
gisteren in Moskou een akkoord
ondertekend dat voorziet in een
volledige terugtrekking voor 31
augustus 1993.
Litouwen heeft steeds op snelle
terugtrekking aangedrongen.
Tot voor kort hield Moskou ech
ter vol dat het zijn troepen niet
vóór eind 1994 kon terugtrek
ken. Er is geen woonruimte
voor de terugkerende militairen.
Rabin komt Shas-partij tegemoet
ad bloemendaal
correspondent
Het Israëlische kabinet heeft
gisteravond de begroting voor
1993 goedgekeurd. Premier Ra-
Shochat van fi-
in geslaagd de
religieuze Shas-partij in het ka
binet te houden door extra geld
uit te trekken voor religieuze in
stituten en minder te bezuini
gen op subsidie aan de neder-
zettingenbouw.
zijn
nairobi frans van den houdt
lis,
de
TUC, verklaarde: „Misschien
zijn we het niet op alle punten
eens met Davies, maar we heb
ben een hoop gemeen."
Howard Davies brak op het
congres in Blackpool een lans
voor loonmatiging. TUC-
woordvoerders spraken de hoop
uit dat een van hun leiders nu
ook het CBI-congres zal mogen
toespreken. Zij omschreven de
rede als een historische poging
om een brug te bouwen tussen
vakbonden en werkgevers.
Waarnemers trokken zelfs een
parallel met de rede van Jac
ques Delors, voorzitter van de
Europese Commissie, op het
TUC-congres van 1988. Die re
de bracht de vakbonden ertoe
hun traditioneel anti-Europese
houding te laten varen.
correspondent
Met de Ugandese economie gaat het zo goed dat steeds
meer buitenlandse investeerders aankloppen en wes
terse regeringen bereid lijken steun te verlenen. Maar
het bewind van Yoweri Museveni slaagt er nog steeds
niet in van haar bevlekte mensenrechtenimago af te ko
men. Mishandeling, brandstichting, moord en dood
slag komen volgens Amnesty International nog steeds
op grote schaal voor.
Het zijn vooral leden van Uganda's Nationale Ver
zetsleger (NRA) die het noorden en oosten van het land
terroriseren. Zij branden hele dorpen plat, verkrachten
de vrouwen en doden de mannen. Tientallen opponen
ten, zowel politici, ambtenaren als advocaten van het
huidige regime, zitten vast op beschuldiging van oprui
ing en verraad. Zij worden voor lange tijd zonder pro
ces opgesloten en staan bloot aan mishandeling en in
timidatie in overvolle gevangeniscellen.
Allemaal onverkwikkelijke gebeurtenissen waarmee
Uganda nu al decennia lang wordt vereenzelvigd, maar
er is een verschil. Het huidige regime geeft toe dat sol
daten misdaden tegen het volk begaan en dat gevange
nen vaak in miserabele omstandigheden worden vast
gehouden. De radió bericht, de pers schrijft erover en
zelfs de president zelf neemt geen blad voor de mond.
Museveni gaf onlangs ruiterlijk toe dat zijn NRA-solda-
ten niet alleen hun opdracht uitvoeren het uitscha
kelen van rebellen in het noorden maar ook on
schuldige burgers hadden mishandeld en vermoord.
„Maar", zo voegde hij er aan toe, „het gaat slechts om
een klein aantal soldaten dat zich alleen aan geweld te
buiten gaat omdat ze ontevreden zijn.
De kranten berichten regelmatig over moordaansla
gen door leden van de veiligheidsdienst op vooraan
staande burgers en politici. Toen een parlementslid
voor het noordelijke district Gulu werd beroofd, waren
het volgens de regeringskrant New Vision NRA-soldaten
die met de buit werden betrapt. De militairen gaven la
ter toe hinderlagen te leggen langs de weg van Kampala
naar Gulu-weg om reizigers te overvallen.
Hoewel Museveni heeft toegegeven dat zijn rege
ringsapparaat in veel gevallen niet vrijuit gaat. zijn er
volgens hem ook doodseskaders actief in Uganda. Die
zouden zijn opgezet door ex-president Milton Obote
om de goede naam van Museveni's regering aan te
tasten. Volgens Museveni komen de eskaders via buur
land Kenya het land binnen en houden zich vervolgens
bezig met het vermoorden van burgers, gewapende
overvallen en het onder bedreiging van vuurwapens in
pikken van dure auto's. In een paar weken tijd werden
maar liefst 23 luxe voertuigen gestolen en naar Kenya
gesmokkeld. Obote's voormalige partij, het Ugandese
Volks Congres, heeft alle aantijgingen ontkend en alle
schuld voor de aanslagen en overvallen bij het NRA ge
legd.
Westerse donoren hebben gedreigd de geldstroom in
te dammen als Uganda het NRA niet flink kortwiekt.
Het nationale leger is volgens hen veel te groot, te duur
en veel te moeilijk in het gareel te houden. Niemand
weet precies hoe groot Uganda's leger is. De schattin
gen lopen uiteen van 85.000 tot 110.000 die samen
maar liefst 30 procent van het nationale budget opslok
ken.
De Hoge Raad van het NRA heeft nu beloofd het mes
in het leger te zullen zetten. Zij die met pensioen willen,
wordt geen strobreed in de weg gelegd. Iedereen die
schuldig wordt bevonden aan ongedisciplineerd ge
drag, vliegt zonder pardon de laan uit. Krachtige taal,
maar de praktijk leert dat legers in Afrika zich niet zo
maar in een hoek laten drukken.
Alleen minister van immi-
grantenopvang Yair Tsaban
(van het linkse Meretz) stemde
tegen. Hij vindt dat er onvol
doende geld wordt uitgegeven
ter bestrijding van de werkloos
heid. Drie ministers onthielden
zich van stemming.
Shas-leider en minister van
binnenlandse zaken Deri boy
cotte gisteren het eerste deel
van het begrotingsdebat.
Hij protesteerde daarmee tegen
een voorgenomen korting op
het bedrag dat de regering ter
beschikking stelt aan religieuze
organisaties en tegen het
schrappen van een subsidie van
40 miljoen shekel (30 miljoen
gulden) aan de Zionistische We
reldorganisatie voor het stimu
leren van nederzettingen in de
bezette gebieden.
Deri dreigde met opstappen als
zijn eisen niet zouden worden
ingewilligd.
Uiteindelijk besloten Rabin
en Shochat Shas vergaand tege
moet te komen. De subsidie aan
het nederzettingenprogramma
van de Zionistische Wereldor
ganisatie zal niet worden ge
schrapt, maar gehalveerd.
Een bevriezing van 50 miljoen
shekel aan fondsen voor jeshi
va's (religieuze opleidingsinsti
tuten) wordt voorlopig niet uit
gevoerd en de regering zal 55
miljoen shekel extra ter be
schikking stellen voor 'religieu
ze culturele activiteiten'.
De minister van financiën moet
nu op zoek naar nieuwe bezui
nigingsposten om de extra uit
gaven te kunnen financieren.
