'A'AÏ'J,
bm -
Grasveld of een gazon?
Uit elkaar halen geen kunst maar dan...
Je eigen medicijn altijd bij de hand
Leven en wonen
Veelkleurige tweedpakjes bepalend voor Rob Kroner
MAANDAG 7 SEPTEMBER 1992
3_
TUIN
Toen de chemische industrie nog niet de
gifstoffen had bedacht om ons grasveld on-
kruidvrij en grasgroen te maken en pas
sant het milieu op erbarmelijke wijze aan te
tasten toen hadden we het nog over
grasvelden. Velden waarop gras groeide,
met af en toe een onkruidje, maar wat zou
dat!
Op het ogenblik stellen veel zogenaamde
tuinliefhebbers er een eer in om een soort
biljartlaken in de buitenlucht er op na te
houden. Dat zou prachtig zijn als ze dat op
verantwoorde wijze zouden doen. Maar he
laas, de echte gazonfreaks zijn doorgaans
ook 'milieumisdadigers'. Om te beginnen
maaien ze met een maaimachine die
meteen ook alle afgemaaide gras in een
grote zak opslaat. Geen sprietje blijft over.
Daarmee verarmen ze hun grasveld op niet
geringe wijze, want juist in de bovenste
puntjes van het gras zitten de meeste voe
dingsstoffen, met name zit er veel stikstof
Om dit weer goed te maken gooien ze kilo's
chemische mest op het arme gras dat welis
waar mooi groeit, maar ondertussen zorgen
die chemicaliën ervoor dat vrijwel alle mi
cro-organismen, alle regenwormen, alle
nuttige andere insekten het loodje leggen.
Gevolg hiervan is dat eventuele organische
resten die tussen de sprieten bliiven liggen
niet meer verteren. Geen nood, dan verticu-
leren we weer. Als dat alles gebeurd is komt
het ergste: onkruid in het gras. Foei, dat
moet weg!
Nee, vooral niet wieden, ook al stikken we
in de vrije tijd.
Meteen een onkruidverdelgingsmiddel dat
de allerlaatste sporen van levende wezens
vlak onder het gras vernietigt.
Het teveel van dit gif wordt, evenals het te
veel aan gemakkelijk oplosbare chemische
meststoffen, afgevoerd naar het grondwa
ter. Daar kunnen onze kinderen te zijner
tijd nog voor boeten.
Wat dan? Het gras maar laten verwilderen?
Nee, gewoon om de vijf dagen maaien en
zoveel mogelijk gras laten liggen. Vooral
met droog weer is het zo weg. Er zijn biolo
gische grasvelden waar men het maaisel al
tijd laat liggen en vrijwel niet hoeft te mest
en. Verder af en toe wat biologische mest
zoals bijvoorbeeld grasviano, een stikstof
rijk mengsel van beendermeel en bloed
meel. Ook wat goed verteerde stalmest of
compost kan In de herfst alleen maar goed
zijn.
En hoe zit het met het vermaledijde on
kruid?
Is groen onkruid zo erg? Is een onkruidje
hier en daarjuist niet heel natuurlijk en bo
vendien het bewijs dat er milieuvriendelijk
wordt gewerkt?
Maar er zijn onkruiden die we niet mogen
tolereren. Daartoe behoort de paarde
bloem. Uitsteken die handel en dan heel
diep. Ik heb de indruk dat het kleinste stuk
je penwortel dat blijft zitten, toch weer kans
ziet om aan de groei te gaan. Madelief is al
een twijfelaar. Kiezen tussen hier en daar
een lief bloempje of gras? Klaver en kruip-
veronicp zijn ronduit lastig, evenals honds
draf. Ze zijn meestal een teken dat het gras
te weinig voeding, met name stikstof, heeft
gekregen. Dus goed bijmesten en elke keer
voor het maaien zoveel mogelijk losharken.
En mos? Mos zal er altijd zijn in een scha
duwrijke tuin en onder bomen. Goed mest
en van het gras houdt mosvorming iets te
gen. In geval van nood kan men het matig
milieuvriendelijke middel ijzersulfaat toe
passen. Anderhalf kopje op tien liter water
op een regenachtige dag uitgieten over de
aangetaste plekken. Veelal verdwijnt de
kruipveronica dan ook. Maar nogmaals: be
ter is om er niets aan te doen, want mos
komt in de schaduw altijd weer terug.
LEZERSVRAAG
Mevrouw B. v. ROOY uit LEIDEN tobt met
haar Araucaria araucana. Ze heeft deze
'apenpuzzel' zoals de boom ook wel ge
noemd wordt, met oude stalmest bemest.
Toen ging het mis: bruine naalden, takken
dood. Op advies van een tuincentrum pro
beert ze het nu met magnesiumpreparaten
(bitterzout is óók een magnesiumzout).
Als je het mij vraagt vind ik dat zonder
grondonderzoek een gevaarlijk advies.
Naaldgewassen, óók de Araucaria, vragen
om vochtige, humusrijke grond, die best
wat zuur mag zijn en liever niet basis (Ph
boven 6).
Als het mijn boom was, zou ik hem een dik
ke afdeklaag van een mengsel van turf en
Wat die verteerde stalmest betreft: daarvan
werd ofwel te veel rond de voet van de plant
gedaan, öf er was iets mis met de mest. Niet
denkbeeldig in een tijd waarin onze land
bouw bij het leven knoeit met allerlei gif
stoffen.
Wil mevrouw Van Rooy helemaal zeker zijn
van de zaak, dan zal ze een grondmonster
op moeten sturen naar een instituut voor
rondonderzoek. Kostbaar, maar wel af-
Een adres is: Centraal bodemkundig bu
reau, postbus 807, 7400 AV Deventer, tel.
05700-20500.
Komt er bij u al tuinierend of wandelend
in de natuur een vraag op? Greet Buchner
zal proberen voor u het antwoord te vin
den. De vraag kunt u opsturen naar Dami-
ate Dagbladen, Postbus 507, 2003 AP
Haarlem La.v. de redactie LEVEN EN WO
NEN.
Puzzelontwerper Wim Zwaan 'staat' in Parijs' Puzzelmuseum
Als Wim Zwaan (31) het over
'puzzelaars' heeft, bedoelt hij
mensen, gezegend met een
groot wiskundig inzicht die
ingewikkelde houten con
structies in elkaar zetten. En
dan zodanig, dat ze met ge
mak uit elkaar kunnen wor
den gehaald, maar met heel
veel moeite in hun oorspron
kelijke vorm kunnen worden
teruggebracht. Zwaan,
scheepstimmerman van be
roep, ontwerpt puzzels. In
zijn woning staat een groot
aantal van zijn bedenksels,
maar ook die van collega's,
uitgestald.
«JEANETTESTUUROP
In het Franse Puzzelmuseum, ge
vestigd in een buitenwijk van Pa
rijs, staan een stuk of twintig van
zijn ontwerpen. Op het ogenblik
legt Zwaan de laatste hand aan zijn
ontwerp voor de vijfde internatio
nale 'Hikimi houten puzzelwed
strijd', die komende maand in ja
pan wordt gehouden.
Hij kan daar flink wat competitie
verwachten, want alle gerenom
meerde puzzelontwerpers zijn
daar present. Twee jaar geleden
was de inzending van de Neder
lander Wil Strijbos de beste van de
130 inzendingen. Ook Zwaan acht
zich niet kansloos. Integendeel,
zelf is hij van oordeel een goed
ontwerp in handen te hebben. Is
het kostje van Zwaan derhalve ge
kocht? Geen sprake van, zo blijkt
uit zijn bewoordingen. „Ik zou er
geen boterham mee kunnen ver
dienen. Dat zou alleen lukken als
een van je ontwerpen in plastic in
produktie wordt genomen. En dat
zal niet zo gauw gebeuren."
Denkwerk
Aan het maken van puzzels gaat
veel denkwerk vooraf. Immers, een
bepaalde vorm bedenken is wel
aardig, maar wie zo'n ding heeft en
'weet hoe het zit', is uitgespeeld.
Daarom moet een ontwerper zo
veel mogelijk variaties zien te be
denken, zodat de uiteindelijke be
zitter heel lang met zijn speeltje
bezig kan zijn.
Zwaan heeft een heel eigen
"JSC
Wim Zwaan tussen een deel van zijn verzameling puzzels.
werkwijze. Hij bedenkt ruwweg de
vormgeving van de stukjes en be
gint dan te knutselen. Probeert zo
veel mogelijk 'polivormen' com
binatiemogelijkheden te beden
ken en uit te proberen. Van zijn
ondervindingen tekent hij allemaal
op. Pas als hij helemaal is uitge
dacht, wordt het ontwerp gemaakt.
Allerlei soorten hout kan hij ge
bruiken om zijn ontwerpen vorm
te geven. Soms koopt hij het mate
riaal teak, beuken, grenen, me-
ranti, iroko, merbau, wengé en
limba soms vindt hij ergens iets
van zijn gading. Want ook afval is
bruikbaar.
De puzzelaar doet het denkwerk
in de huiskamer, maar het ruwe
werk wordt in zijn speciaal hier
voor bestemde werkruimte ge
daan. Tenslotte komt er ondanks
het gebruik van een fijngetande
cirkelzaag, waarmee splinterloos te
zagen is, veel stof vrij. „En het
moet wel een gezonde hobby blij
ven." Naar zijn zeggen is zijn vaar
digheid in de afgelopen acht jaar
gegroeid. „Wat ik vijf jaar geleden
heb gemaakt, durf ik nu nauwelijks
nog te laten zien."
Tot nu toe is het gebleven bij
denkwerk en ontwerpen. Houten
puzzels zullen niet gauw in pro
duktie worden genomen, verwacht
Zwaan, omdat dat te duur zou zijn.
Maar wellicht wordt zijn werk zo
interessant, dat een fabrikant er
brood in ziet het in plastic te laten
uitvoeren.
Grapje
Al werkend aan het ene ontwerp,
rijpt de vormgeving van het vol
gende al weer. Is een puzzel een
maal af, dan is de pret er af. Zwaan
is ook wel in voor een grapje. Zo
maakte hij eens een doosje van de
tegenwoordig zeldzame houtsoort
limba, waarin hij twee blokjes
wengé 'verpakte'. Een begeleidend
'historisch' schrijven geeft uitleg.
Er was eens een farao, Geomido,
die door zijn architect werd ver
blijd met zo'n doosje waarmee een
piramide kon worden gebouwd.
Oude puzzels
Ook heeft hij veel belangstelling
voor oude puzzels in hout en
steen. Ze moeten er nog zijn, dat
FOTO PAUL JANSSEN
blijkt wel uit de verzameling die in
Parijs staat uitgestald. Het maken
van dergelijke puzzels stond vroe
ger op het lesrooster van techni
sche scholen. „Dus wellicht heeft
iemand ergens op zolder nog iets
staan op dat gebied. Daarin ben ik
heel erg geïnteresseerd.
Al puzzelend kwam Wim Zwaan
in contact met collega's. Zo gaat hij
straks voor het eerst naar een in
ternationaal weekeinde van puzze
laar. Zo'n treffen wordt benut om
ervaringen uit te wisselen en soms
veranderen meegebrachte puzzels
van eigenaar.
Sinds twee jaar is hij lid van de
Nederlandse Kubus Club, die is
opgericht na de introductie van de
Rubik-puzzel. Weliswaar is die ra
ge zo goed als voorbij, maar men
heeft het aandachtsveld verbreed.
Nu telt de club zo'n tweehonderd
leden, van wie de helft uit het bui
tenland komt. Er zitten Japanners
bij, maar pok Finnen en Amerika
nen. En onderling wordt er heel
wat afgeruild.
Kopje urine drinken heeft genezende werking
's Ochtends een kopje urine lijkt misschien niet
de ideale manier om de dag te beginnen, maar
Australische onderzoekers raden dit aan als een
middel tegen jet lag (de lichamelijke effecten
die optreden wanneer bij lange vliegtuigreizen
grote tijdsverschillen moeten worden over
brugd). Onderzoek aan de Universiteit van Ne
wcastle in New South Wales heeft uitgewezen
dat urine rijk is aan melatonine, het hormoon
dat verantwoordelijk is voor het biologische
dag- en nachtritme, aldus The Independent. Het
drinken van urine direct na het opstaan, kal
meert en verfrist het lichaam, waardoor het ge
voel ontstaat een goede nachtrust te hebben
genoten.
De urine-therapie vormt een belangrijk on
derdeel van de Ayurveda, het oude medische
systeem uit India. De Britse arts en orthopedist
Arthur Lincoln Pauls (63) drinkt al 20 jaar lang
iedere dag zijn eigen urine. Hij is ervan over
tuigd dat hij hierdoor zo gezond is. Hij gebruikt
urine ook om de genezing van wonden te be
vorderen.
Ook aan patiënten schrijft hij de urine-thera-
pie voor. Met name aan kinderen met astma,
eczeem, slechte ogen en andere chronische
aandoeningen. Eerst spartelen ze wat tegen,
maar al snel merken ze dat het drinken van uri
ne niet erger is dan het innemen van medicij-
Urine bestaat grotendeels uit water, met als
belangrijkste afvalstof urea, dat wordt gevormd
bij de afbraak van eiwitten.
Dokter Pauls: „Mensen vragen me vaak: hoe
kan het goed zijn iets dat het lichaam zelf heeft
afgestoten weer tot je te nemen? Mijn antwoord
luidt dat dit voor een gezond lichaam inder
daad geen nut heeft. Maar de meeste mensen
functioneren lichamelijk niet optimaal. Zo wer
ken bij veel mensen de nieren niet helemaal
goed. Het gevolg is dat waardevolle minerale
zouten en andere stoffen die het lichaam nodig
heeft via de urine worden uitgescheiden. Door
de urine weer op te drinken, kan de nierfunctie
worden verbeterd."
En dat het afschuwelijk zou smaken berust
volgens Pauls op een vooroordeel. „We zijn op
gevoed met het idee dat urine vies is en vol bac
teriën zit, maar in feite is urine helemaal steriel
wanneer het het lichaam verlaat. Het smaakt
enigszins naar wat je het laatst hebt gegeten of
gedronken. Ochtendurine smaakt wat zout en
bitter, maar naarmate de dag vordert, wordt
urine bijna smaakloos."
Wie de urine-therapie wil proberen maar er
toch enigszins voor terugschrikt, moet het vol
gens Pauls eerst op zijn handen smeren om er
aan te wennen. Als de eerste tegenzin is over
wonnen, moet je proberen je gezicht en haren
met urine te wassen. „Zo verzamel je moed",
legt dokter Pauls uit. „Dan moet je in bad gaan
zitten en het over je hele lichaam smeren,
waarbij je jezelf voorhoudt dat het 'goddelijke
nektar' is."
Als je dan zover bent dat je het aandurft urine
te drinken, moet je het eerst met wat vruchten
sap vermengen. Geleidelijk aan kan je het dan
onverdund gaan drinken. „Als het nieuwtje er
eenmaal af is, zul je merken dat het 'recyclen'
van urine een natuurlijke zaak wordt", belooft
dokter Pauls.
Als urine erg troebel is of vreemd ruikt, moet
eerst de huisarts worden geraadpleegd.
„Urine bevat zoveel natuurlijke genezende
stoffen, dat wetenschappers bezig zijn deze
stoffen in pil-vorm samen te brengen. Maar
waarom zou je al die moeite doen als je je eigen
genezende medicijn voortdurend bij de hand
hebt?"
Couturier Rob Kroner bouwt elk
seizoen zijn collectie op rond een
thema en dat wekt bewondering.
Bewondering voor zijn eindeloze
fantasie en het raffinement waar
mee Kroner 'speelt'. Verschillende
lengtes, kraagvormen, sluitingen,
accenten en stofcombinaties ma
ken dat de collectie toch een heel
gevarieerde indruk maakt.
Als basis voor zijn kleding ko
mend seizoen koos hij een soepel
getailleerd jasje met naden over de
voorpanden (al dan niet met tus-
sengestikte biezen), die beginnen
bij de epauletten met uitstekende
puntjes op de schouders en eindi
gen bij de (klep)zakken of de zoom
van het jasje.
Hij toonde dergelijke jasjes, vari
ërend in lengte van net op de heu
pen tot royaal over de bovenbe
nen, met een lange, platte punt-
kraag, een kleine kraag of een ron
de hals en met een overslagsluiting
qf een sluiting middenvoor, me
rendeels met grote goudkleurige
knopen.
Kroner liet de jasjes dragen op
korte strakke rokken, op haast en-
kellange vierbaansrokken met die
pe splitten of lange wijde rokken,
maar ook op soepelvallende band-
Rob Kroner met 'zijn' bruid.
plooibroeken met rechte pijpen.
Voor zijn tailleurs gebruikte hij
prachtige zwart/witte en veelkleu
rige wollen tweeds of uni-kleurig
flannel. Zeer elegant oogden de
tweedstoffen in de aangesloten
modellen, maar voor de jasjes met
uitstaande geplooide schootjes wa
ren ze misschien net iets te zwaar,
waardoor het geheel wat pompeus
aandeed. Ook de kleuren in de
collectie van Kroner zijn
het aanzien zeker waard; naast
veel zwart en grijs ook signaalrood,
appelgroen, fuchsia, shocking
pink, paars en kobaltblauw.
Zwart en goud domineren in zijn
cocktail- en avondkleding, soms
met een heldere accentkleur. Voor
de namiddag hult Kroner z'n cliën-
tèle onder meer in pakjes met
strakke rokjes of met korte, bolle
rimpelrokjes, dan wel in getailleer
de jurkjes. En voor wie tijdens een
gala-bal echt aller ogen op zich ge
richt wil hebben, heeft Kroner een
avondjapon met een soort hoepel
van veren op de heupen. De bruid
kan komende winter naar het stad
huis in een Kröner-creatie van
bleek goudkleurig brokaat met een
wijde rok en een strapless topje
met mouwen, die de bovenarmen
vrijlaten.
Herencollectie
Voor het eerst toonde Kröner ook
een serie herenkostuums en bla
zers uit zijn nieuwe herenconfec-
tielijn. Kröners kostuums zijn vrij
traditioneel: grijze pakken in een
Prince-de-Galles-ruit met een
overslagsluiting met zes knopen.
Voor de losse colberts koos hij, net
als voor de vrouw, harde kleuren
rood en kobaltblauw. Deze jasjes
hebben een sluiting middenvoor
en worden gedragen op royale
zwarte bandplooibroeken. De
combinaties krijgen nog een extra
speels accent dank zij de bijpas
sende, gedessineerde vestjes en de
overhemden in een contrastkleur.
KITTY VAN GERVEN
REDACTIE: HENRIETTE VAN DER HOEVEN
Tweede leven
Dertien jaar geleden is door het
milieueducatie- en voorlich
tingscentrum De Kleine Aarde
te Boxtel het 'hergebruiketiket'
gelanceerd. Het is bedoeld om
milieubewuste mensen in staat
te stellen een gebruikte envelop
als nieuw te gebruiken. Op het
etiket staat de boodschap
'Spaart bomen en energie'. Vo
rig jaar gingen er zo'n 5000 pak
jes van zestig stuks de deur uit,
goed voor het tweede leven van
300.000 enveloppen. Een pakje
kost ƒ5,50, inclusief verzend
kosten: (giro 52730 van De Klei
ne Aarde, Boxtel, onder vermel
ding 'hergebruiketiketten').
Kuurprodukt
RoC heeft zijn serie alcoholvrije,
hypo-allergene produkten uit
gebreid met een kuurprodukt
voor de gelaatsverzorging: con-
ventré dynamisant. Het produkt
moet drie weken worden ge
bruikt, als de huid tekenen van
vermoeidheid of verlies van vi
taliteit vertoont. De amberkleu
rige, niet vette gel is gevat in
een flacon met druppelteller.
Een druppeltje op het voor
hoofd, de kin, de hals en beide
wangen en daarna inmasseren.
Jong
Voor de vrouw van de jaren ne
gentig is de geurlijn Samba No
va ontworpen. De geur is opge
bouwd uit mandarin, een com
binatie van frisse witte bloemen
en luxueuze geuren van bloe
men als rozen en jasmijn, waar
aan musk en amber zijn toege
voegd. Naast een eau de toilette
en een esprit de parfum vindt
men in de lijn een douchegel,
een bodylotion en een deodo
rantspray en -stick.
House
House inspireerde Miss Sporty
bij het samenstellen van de
Back to school'-make-up, be
staande uit acht kleuren lippen
stift en nagellak. Stift en lak sa
men kosten nog geen tientje.
Op elke lippenstift en nagellak
zit een actiesticker geplakt,
waardoor de koper op een voor
delige manier in het bezit kan
komen van een 'Megamix-cd'
met onder andere 2 Unlimited-
Twilight Zone, C&C Music Fac-
tory-Gonna make you sweet.
Boek fuchsia's
boek
RECENSIE Fuchsia's In huls en tuin
door Allan Waddington en Pulips Swin
dells
Uitgave J.H. Gottfner, Bloemendaal
Een uit het Engels vertaald boek
over fuchsia's in de meest uitge
breide zin van het woord luis
tert naar de naam Fuchsia's in
huis en tuin. Een zeer fraai, van
veel foto's en tekeningen voor
zien boek met als enige nadeel
dat het uit het Engels is. Voor
tuinfuchsia's wordt er om deze
reden wat al te optimistisch
omgesprongen met de winter
hardheid van deze planten. Die
is in ons land, met temperatu
ren tot min 20 in sommige win
ters, niet van dien aard dat je er
een haag van moet zetten.
Maar afgezien hier van blijft
er veel tuinplezier over met het
kweken van niet winterharde
fuchsia's. In dit boek handlei
dingen om er bogen, leiboom
pjes, piramides en zuilen van te
maken. Een duidelijke bespre
king, met afbeeldingen, van vele
cultivars. Wat de behandeling
aangaat: er wordt wel heel roy
aal omgesprongen met chemi
sche meststoffen en bestrij
dingsmiddelen.
GREET BUCHNER
