Panic in het nauw
êrm
Engholm stuurt SPD richting grote coalitie
Buitenland
Bij Lufthansa tot eind '94
achtduizend banen weg
Speciale coupe voor president Mobutu
Miljoen lammeren omgekomen
Opnieuw felle strijd in
Kaukasus-republieken
'Sandinisten aan de macht'
Oekraïnse regering in
ballingschap opgeheven
CDU: Rijke Duitsers
moeten aandelen kopen
DINSDAG 1 SEPTEMBER 1992
5
'Ierse priester vader van mijn dochter'
londen Een 38-jarige Ierse priester is door een 27-jarige vrouw
ervan beschuldigd de vader van haar drie maanden oude doch
ter te zijn. Volgens de vrouw, Monika Kocanek, hadden zij sinds
vorig jaar een relatie. „Toen ik hem vertelde dat ik van hem in
verwachting was, drong hij op abortus aan. Als ik een abortus
had, kon de relatie door blijven gaan. Toen ik weigerde, vloekte
hij en schold hij me uit." Na de geboorte zouden andere pries
ters Kocanek hebben bezocht en er bij haar op hebben aange
drongen het kind af te staan.
'Chinese provincie Liaoning is goelag'
peking De provincie Liaoning in het noordoosten van China is
een grote goelag van fabrieken en heropvoedingskampen, waar
dwangarbeiders voor de export produceren. Dat is gisteren ge
meld door de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Asia
Watch. De enorme Lingyuan-autofabriek in de de provincie zou
niet alleen een sleutelbedrijf voor de Chinese auto-industrie zijn,
maar ook een 'succesvol' heropvoedingskamp.
Kwart joden weg uit Syrië
Damascus Ongeveer een kwart van de 4.000 zielen tellende
joodse gemeenschap in Syrië heeft sinds april het land verlaten.
Toen versoepelde de regering van president Assad de reisrestric-
ties voor joodse ingezetenen van het land. Nog dagelijks dienen
joden aanvragen in voor paspoorten en uitreisvisa.
'Briefopener' Stasi gearresteerd
karlsruhe De Duitse politie heeft zondag Guenter Kratsch ge
arresteerd. De 61-jarige voormalige luitenant-generaal
Oostduitse veiligheidsdienst Stasi was verantwoordelijk voor de
controle van 'verdachte' brieven uit West-Duitsland. Hij onder
schepte voor 30 miljoen aan Westduitse marken, sieraden en
andere waardevolle spullen. Het geld verdween in de 'Stasi
schatkist'.
Vernielingen op joodse begraafplaats
herrilsheim Op een joodse begraafplaats in het Oostfranse
dorpje Herrilsheim is gisteren de vernieling ontdekt van bijna
200 graven; 196 grafzerken waren omver geworpen, 50 van die
stenen gebroken. Er werden geen antisemitische leuzen aange
troffen.
Grensincident Kuwayt en Irak
kuwayt-stad Een Kuwaytse politieman is zondag om het leven
gekomen tijdens een schietpartij met Irakezen aan de Kuwayts-
Iraakse grens. Een Zweedse waarnemer van de Verenigde Naties
en een andere politieman raakten licht gewond. Het incident
ontstond nadat een Kuwaytse politiepatrouille een Iraakse
vrachtwagen ontdekte die de niet gemarkeerde grens probeerde
over te steken. Kuwayt zegt dat regelmatig Irakezen de grens
oversteken, meestal om wapens of sterke drank te smoÜcelen.
Gadaffï wil met VS praten
tripoli Muammar Gadaffï wil directe onderhandelingen met
de Verenigde Staten om een eind te maken aan de Lockerbie-
crisis. Dat zei de Libische leider gisteren in een toespraak voor
de radio. Sinds 15 april is er een VN-lucht- en wapenembargo
tegen Libië van kracht. Het embargo werd ingesteld na de wei
gering van Tripoli twee Libiërs uit te leveren. De twee worden er
van verdacht betrokken te zijn geweest bij een aanslag op een
vliegtuig van de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij Pan Am in
Bonden akkoord met saneringsplan
De Duitse luchtvaartmaat
schappij Lufthansa gaat ingrij
pende maatregelen nemen om
uit de rode cijfers te komen. In
de periode tot eind 1994 zullen
er 8.000 arbeidsplaatsen ver
dwijnen. Dit moet samen met
andere besparingen leiden tot
een verbetering van het resul
taat in de jaren 1993-95 met on
geveer 1,2 miljard mark. Het sa
neringsprogramma is gisteren
goedgekeurd door de raad van
commissarissen.
Eerder was al bekend gewor
den dat er dit jaar 2.000 banen
vervallen. In 1993 en 1994 ver
dwijnen er nog eens 6.000. De
klappen vallen vooral in de ad-
VN verdubbelen
voedselhulp
aan Somalia
ROME GPD-DPA-Rtr-AFP
Het Wereldvoedsel Programma
(WFP), de VN-organisatie die
zich bezighoudt met noodvoed-
selhulp, gaat zijn hulp aan So
malia verdubbelen. De komen
de drie maanden zal de WFP
72.000 ton extra voedsel naar
het door oorlog en hongers
nood geteisterde gebied sturen.
Dat maakte WFP-directrice Ca
therine Bertini gisteren in Rome
bekend.
De Amerikaanse Bertini, die
sinds april aan het roer staat
van het WFP, zei erg verheugd
te zijn een nieuwe hulpactie te
kunnen presenteren. Het WFP
leverde de afgelopen vier maan
den al 68.000 ton voedsel aan
Somalia.
Ook de Europese Gemeen
schap komt met een nieuw
hulppakket ter waarde van 16,8
miljoen gulden. Daarmee moe
ten de huidige hulpacties wor
den voortgezet en nieuwe
luchtbruggen naar Somalia
worden opgezet.
De totale waarde van de EG-
hulp bedraagt 132 miljoen gul
den. Daarbij zijn ook de kosten
inbegrepen voor de drie vlieg
tuigen die het Rode Kruis be
schikbaar heeft gesteld.
Aanhangers Serxische president willen premier afzetten
De Servische president en de premier van klein-Joegosla-
vië zijn gisteren opnieuw met elkaar in botsing gekomen
over het resultaat van de vorige week in Londen gehou
den vredesconferentie. Tegen premier Milan Panic is in
het door aanhangers van president Slobodan Milosevic
gedomineerde federale parlement een motie van wan
trouwen ingediend, die donderdag in stemming komt.
BELGRADO-DEN HAAG GPD-Rtr
De vorige maand aangetreden
Panic zou zijn boekje te buiten
zijn gegaan en de Servische be
langen hebben geschaad door
in Londen een 12 punten tel
lend vredesplan op tafel te leg
gen. Dat behelst ondermeer het
erkennen van de oorspronkelij
ke grenzen van alle voormalige
Joegoslavische republieken en
het aangaan van een dialoog
met de leiders van de Albanese
meerderheid in de nu door Bel
grado bestuurde, voormalige
autonome provincie Kosovo.
Deze twee punten zijn neerge
legd in de Londense slotverlda-
ring.
Al in Londen waarschuwde
Panió Milosevic zich te houden
aan de bevindingen van de con
ferentie of anders af te treden.
De geslaagde Califomische za
kenman viel de Servische presi
dent meermaals in de rede en
zei dat hij niet het recht had na
mens Joegoslavië te spreken. De
Socialistische Partij van Monte
negro heeft te kennen gegeven
Panié te zullen steunen. Het af
zetten van Panic zou een ernsti
ge tegenslag betekenen voor het
vredesproces.
Lord Owen, de nieuwe voor
zitter van de EG-vredesconfe-
rentie voor Joegoslavië, meent
dat van de Londense bijeen
komst geen wonderen moeten
worden verwacht. „We hebben
tenslotte te maken met een lan
ge geschiedenis van haat en ge
weld", aldus de opvolger van
Lord Carrington.
Gisteren heeft hij gesprekken
gevoerd met de ministers van
buitenlandse zaken van Por
tugal en Denemarken, de gaan
de en komende EG-voorzitters.
Lord Owen is vandaag in Den
Haag als onderdeel vari een
rondreis langs de EG-hoofdste-
den. Die dient als voorbereiding
op de donderdag in Genève be
ginnende, gezamenlijke confe
rentie van de EG en VN over de
oorlog in het voormalige Joego
slavië.
De speciale VN-rapporteur
over Joegoslavië, de Poolse ex-
premier Tadeusz Mazowiecki,
wil dat de blauwhelmen de be
voegdheid krijgen tussenbeide
te komen om verdere gruwel
daden te voorkomen. Ook zou
het aantal VN-soldaten moeten
worden uitgebreid en worden
gelegerd in heel Bosnië. Hij stelt
voor dat de VN-troepen direct
mogen handelen in gevallen
waarin de mensenrechten ge
schonden worden en om slacht
offers te helpen. Mazowiecki
schrijft dat in een rapport aan
de VN-commissie voor de rech
ten van de mens.
Mazowiecki beschuldigt met
name de Serviërs van systema
tisch geweld, maar voegt daar
aan toe dat de Kroaten en mos
lims niet vrijuit gaan. Tijdens
zijn vijf dagen durende onder
zoek heeft Mazowiecki enkele
kampen en gevangenissen kun
nen bezoeken. Maar bij het
kamp Manjaca bij Banja Luka,
waar zich 3000 mensen zouden
bevinden, werd hem de toegang
geweigerd. De gevangenen zijn
moe van de internationale mis
sies, heette het.
In het al vijf maanden bele
gerde Sarajevo zijn gevallen van
tyfus en hepatitis A geconsta
teerd. Steeds meer mensen
hebben maag- en darmklach
ten. Via de radio heeft de bevol
king het advies gekregen water
voor gebruik eerst te koken. De
gezondheidsdiensten vrezen
epidemieën als de kapot ge
schoten waterleiding niet snel
wordt hersteld.
nahal-oz» Israël heeft gisteren een begin gemaakt met de vrijlating van achthonderd Palestijnse gevan
genen. De regering-Rabin kondigde de stap tien dagen geleden aan als verzoenend gebaar aan het begin
van de vredesonderhandelingen voor het Midden-Oosten in Washington. Met de vrijlating wil Israël de
Palestijnen in de bezette gebieden duidelijk maken dat onderhandelingen meer opleveren dan het voort
zetten van de intifada, de Palestijnse opstand.
FOTO AP •NAT! HARNIK
DENH
Terwijl de gewone Zaïrees zich
met moeite het hoofd boven
water kan houden en in som
mige gevallen helemaal niet,
geeft president Mobutu uit de
staatskas een vermogen uit
ministratieve sector. Het bedrijf
hoopt de afslanking tot stand te
brengen via vervroegde uittre
ding en vrijwillig vertrek, maar
sluit gedwongen ontslagen niet
uit.
De bonden ÖTV en DAG zijn
met het saneringsprogramma
akkoord gegaan. De partijen
hebben zes dagen onderhan
deld over de bijdrage die de
werknemers via hun arbeids
voorwaarden aan de sanering
van de luchtvaartmaatschappij
moeten leveren. Uiteindelijk
zijn zij het eens geworden over
een bezuiniging van een half
miljard mark op personeelskos
ten. OTV en DAG hebben inge
stemd met uitstel van de eerst
volgende salarisronde met
twaalf maanden, met flexibelere
en langere werktijden en met
uitstel van promoties.
Wellington Boeren in het zuiden van Nieuw-
Zeeland maken de schade op na de ernstigste
sneeuwstormen van de afgelopen 30 jaar.
Meer dan een miljoen lammeren zijn door het
noodweer omgekomen en moeten worden be
graven. De boeren begonnen gisteren met het
uitgraven van dieren die de sneeuwstormen
hebben overleefd.
In de regio Canterbury op South Island (Zuid
eiland) is een hele generatie schapen verloren
gegaan op het moment dat het de boeren na
een recessie van vijfjaar weer beter leek te
zullen gaan. Veel mensen verwachtten juist
hogere prijzen en hoopten op een kans uit de
schulden te komen.
De sneeuwstormen die vorige week vier dagen
woedden konden niet op een slechter moment
komen voor de 6.000 boeren en hun 14,3 mil
joen schapen in de getroffen streek. De bitter
koude wind en felle sneeuwjachten overvielen
de regio midden in de periode dat de schapen
lammeren.
Mogelijk gaan nog een half miljoen pasge
boren lammetjes dood, omdat hun moeders
stoppen met het geven van melk om zelf te
kunnen overleven.
FOTO AFP
berlun hans hoogenduk
correspondent
De voorzitter van de Duitse Sociaalde
mocratische Partij (SPD) en minister
president van Sleeswijk-Holstein, Björn
Engholm, verraste een week geleden
vriend en vijand met een koerswijziging
van zijn partij. De SPD is niet langer
mordicus tegen wijzigingen van de
Grondwet die de stroom asielzoekers
moeten verminderen en de inzet van de
Duitse strijdkrachten in VN-verband
mogelijk maken. Verraad aan onze prin
cipes, roept de linkervleugel. Eindelijk
duidelijkheid, juicht de behoudende tak.
Na de zitting van het partijbestuur giste
ren werd wel duidelijk dat er een buiten
gewoon partijcongres zal komen om de
zaak uit te vechten.
Wat heeft Engholm bezield, vragen veel
Duitsers zich af. In feite is het heel sim
pel. De man die in 1994 kanslier Helmut
Kohl wil aflossen, beseft dat daar gezien
het huidige oppositionele beleid weinig,
kans op is. Hij wil de logge SPD-tanker
weliswaar niet op de koers van het rege
ringsschip brengen, maar het wel in
zicht houden. Zijn SPD moet steeds een
alternatief bieden. En dat kan alleen als
die twee vooral emtioneel beladen strijd
punten van tafel zijn.
Tot nu toe was de SPD-strategie dat Kohl
hen nodig heeft voor wijzigingen van de
Grondwet en hij dus wel tot concessies
bereid zou moeten zijn. De coalitie
draaide de zaak echter om. Leidende
christen-democraten stelden de SPD
min of meer verantwoordelijk voor de gi
gantische stroom asielzoekers en de
daaruit voortvloeiende spanningen. En
uit opiniepeilingen blijkt dat steeds meer
kiezers daar net zo over denken. Van de
schijnbare machtspositie van de SPD
bleef niets over.
Niet veel beter liep het met het verzet te
gen een uitbreiding van de rol van de
strijdkrachten. De SPD, nog altijd
doortrokken van pacifistische gedachten,
had vorig jaar op het partijcongres na
emotionele debatten besloten dat vreed
zame VN-missies, de blauwhelmen dus,
net door de beugel konden. Maar Duitse
wapens die, zij het in VN-verband, er
gens zouden spreken? Dat nooit, dat zou
de partij met haar strategische meerder
heid verhinderen. Maar ook hier raakten
de sociaal-democraten in het defensief.
De gruwelijke beelden uit Joegoslavië
deden hun werk.
Verder strooide de liberale minister van
buitenlandse zaken Kinkel zout in de
SPD-wonden door te stellen dal de we
reld meer van het herenigde Duitsland
verwachtte dan het geven van goede ad
viezen en het uitschrijven van een che
que, terwijl soldaten van andere landen
hun leven lieten onder de VN-vlag.
Björn Engholm had vorige week dan ook
begrepen dat de presentatie van het al
ternatieve regeringsprogramma deze
herfst een geweldige flop zou worden als
de thema's asiel en VN-inzet niet van ta
fel waren. „We zijn toch wel helemaal
gek indien we punten als de dramatische
woningnood en de desolate toestand op
de arbeidsmarkt, waarmee we de rege
ring kunnen pakken, kapot laten maken
door een eindeloze discussie over die
andere zaken", maande een SPD-be-
stuurder zijn voorzitter.
En Engholm handelde: geen principieel
verzet meer tegen de gewapende inzet
van de Duitse strijdkrachten in VN-ver
band en een aanvulling van het liberale
grondwetsartikel over asiel is met hem
nog voor het eind van hel jaar te regelen.
Het gevolg is een open strijd tussen de
linker- en rechtervleugel in de partij.
Engholm reageerde daar uiterst koel op.
Als de basis een buitengewoon partij
congres wil om over deze ingrijpende
koerswijziging te praten, vind ik het best,
zei hij. En als er mensen hun lidmaat
schap opzeggen, is dat jammer, maar
uiteindelijk zal er een grote meerderheid
voor de nieuwe koers zijn, voegde hij er
aan toe.
Wat Björn Engholm in feite heeft ge
daan, is zijn partij op de koers van een
grote coalitie brengen. „Niet nu, want
dan zou er een Titanic-situalie moeten
zijn, we zouden dus op het punt van
kenteren moeten staan. En zo ver is het
werkelijk niet", verklaarde hij. Maar na
de algemene verkiezingen van 1994 kan
er een andere situatie ontstaan, namelijk
die dat geen van beide grote partijen on
danks de steun van een kleinere partner
de meerderheid heeft. Daarom wil hij de
SPD een beetje in de buurt van de CDU-
CSU houden.
Engholm ziet heel goed dat de christen
democraten en liberalen na bijna tien
jaar regeren behoorlijk uitgekeken zijn
op elkaar. De toestand aan het politieke
front doet in veel opzichten denken aan
die van 30 jaar geleden. Toen, in 1959,
wierp de SPD in het Godesberger pro
gramma ideologische ballast over boord
en werd daardoor een potentiële rege
ringspartij. In 1966 mondde die koers
wijziging uit in een grote coalitie met de
SPD als juniorpartner. Drie jaar later
hadden de sociaal-democraten voldoen
de ervaring in het regeren verzameld om
samen met de liberalen een kleine coali
tie te vormen. De eerste SPD-kanselier
heette Willy Brandt en zijn 'politieke
kleinzoon' Björn Engholm zou graag het
zelfde kunststukje uithalen.
Kan hij op het buitengwone partijcon
gres zijn zin niet doorzetten, dan zal de
SPD hoogstwaarschijnlijk op zoek moe
ten naar een andere lijsttrekker.
aan de kapper. Een Ameri
kaanse hairstylist zegt de afge
lopen acht jaar iedere twee we
ken naar de Zaïrese hoofdstad
Kinshasa te zijn gevlogen om
de president te knippen. Om
dat hij eerste klasse vliegt, in
het luxueuse Intercontinental
hotel verblijft en bovendien
een aardig salaris voor zijn
knipkunst krijgt, kost elke
knipbeurt toch zeker 8.000
gulden. Jaarlijks komt dat neer
op zo'n slordige 200.000 gul
den.
JEREVAN-SOECHOEMIAP-AFP-DPA-Rtr
De wapenbestanden in de con
flicten in Abchazië en Nagomo-
Karabach zijn gisteren geschon
den.
In de autonome islamitische
regio Abchazië, dat afscheiding
wil van het christelijke Georgië,
gingen de gevechten tussen Ge
orgische en Abchazische strij
ders in weerwil van een zater
dag bereikt bestand voort. In
Gagra aan de Zwarte Zee zijn in
het afgelopen weekeinde min
stens 25 doden en 50 gewonden
gevallen. Abchazië meldde dat
de Georgiërs beschietingen uit
voerden op de hoofdstad
Soechoemi en op Gagra.
Bij een luchtaanval van Azer-
bajdzjaanse vliegtuigen op Ste
panakert, de hoofdstad van de
omstreden regio Nagorno-Ka-
rabach, zijn gistermiddag vijf
mensen omgekomen en 50 an
deren gewond geraakt. Drie
Azerbajdzjaanse Soe-25 bom
menwerpers wierpen cluster-
bommen af.
Bronnen in Nagomo-Kara-
bach, een christelijke Armeense
enclave in het islamitische Azer-
bajdzjan, meldden dat 50 Azer-
bajdzjanen werden gedood toen
zij een aanval ondernamen op
het Armeense dorp Mechmana.
Bij gevechten elders zouden
nog eens 40 Azerbajdzjanen om
het leven zijn gekomen. De ge
vechten betekenen een schen
ding van een vorige week over
eengekomen wapenbestand.
In de Tadzjiekse hoofdstad
Doesjanbe hebben honderden
tegenstanders van de regering
gisteren het presidentiële paleis
omsingeld en zeker vier voor
aanstaande regeringsfunctiona
rissen in gijzeling genomen. De
activisten eisen het vertrek van
president Rachmon Nabijev
Nabijev wordt fel bekritiseerd
omdat hij er niet in is geslaagd
een einde te maken aan een
bloedig etnisch conflict dat in
twee gebieden in Tadzjikistan
wordt uitgevochten.
washington
De sandinisten in Nicaragua
zitten weliswaar in de oppositie,
maar vormen nog steeds de
grootste machtsfactor. Dat is de
conclusie van een rapport dat
de buitenlandcommissie van de
Amerikaanse Senaat heeft opge
steld. Volgens een commissielid
heeft president Violetta Cha-
Volgens het rapport wordt de
werkelijke macht in Nicaragua
uitgeoefend door Antonio La-
cayo, een schoonzoon van de
president, en door legerleider
generaal Humberto Ortega, een
broer van ex-president Daniel
Ortega.
PHILADELPHIA «AP
kaanse Philadelphia gevestigde
regering in ballingschap bestaat
sinds de jaren 1919-1920, toen
de communisten een einde
maakten aan de in 1918 uitge
roepen Oekraïnse republiek. In
1922 werd het gebied deel van
de Sovjetunie.
Het huis waarin de regering
in ballingschap zitting hield, zal
worden verkocht. De opbrengst
gaat naar de Oekraïnse over
heid.
De Oekraïnse regering in bal
lingschap heeft na 72 jaar haar
werkzaamheden beëindigd. Tot
de opheffing is besloten nadat
op 22 augustus, tijdens het Oek
raïnse Wereldforum in Kiev, het
nieuwe Oekraïne van president
Kravtsjoek officieel is erkend als
voortzetting van de Oekraïnse
republiek (1918 (ot 1922).
De sinds 1984 in het Ameri-
bonn Rtr
veel kritiek geoogst. De coalitie
genoot van de CDU. de liberale
FDP, wees het voorstel af. „Een
verplichte aandelenkoop is on
grondwettelijk. Het heeft ook
een slechte werking op de kapi
taalmarkt zei FDP-voorzitter
Otto Graf Lambsdorf. Ook de
sociaaldemocratische opposi
tiepartij SPD toonde zich weinig
enthousiast. De regering-Kohl
heeft gezegd dat „de suggesties
aandachtig bestudeerd /uilen
worden".
De Duitse christendemocrati
sche regeringspartij CDU wil ie
dere Duitser met een maandin
komen van meer dan 5.000
mark (5.600 gulden) verplichten
een renteloos aandeel te kopen.
De opbrengst is bestemd voor
de financiering van de weder
opbouw van de voormalige
DDR
Het plan heeft gisteren direct
