'Pa heeft een groentetuin,
dus ik koop een vriezer'
De nieuwe Grote Van Dale: de halfgeit en de scharrelslager
200,- korting op
Varifocus glazen
Het Gesprek van de Dag
JE OGEN GAAN OPEN BIJ RINCK
'Veel mensen betalen te veel'
Verdubbeling van
carpoolplaatsen
f DINSDAG 1 SEPTEMBER 1992
REDACTIE: WILLEM SPIERDIJK (CHEF) MEINDERT VAN DER KAAIJ JAN WESTERLAKEN
Wieden, graven, harken en
snoeien. Zaaien en oogsten,
oogsten en nog eens oogsten.
Vrieskisten en kelders vol. De
volkstuinders hebben het er
maar druk mee in de zomer.
Dan komt alles tegelijk. Toma
ten, komkommers, paprika's,
sla, meloenen, andijvie, bieten,
rode kool, witte kool, aardappe
len, uien, wortelen en nog veel
meer. Geen dag gaat voorbij of
er moet iets uit. Het moet wel
voelen als slavernij, al die rijpe
boontjes en rabarber die je bij
elk bezoek aan 'je tuintje' dwin
gender aankijken en zich nog
maar wat verder uitrekken om
in beeld te komen.
„Welnee", zegt H.D. Gijzen
uit Leiden. Hij is niet van plan
zich te laten opjagen door zijn
tuintje. „Aardappelen bijvoor
beeld, als het loof verdort, moe
ten ze eruit. Maar dat steekt
heus niet op een dag hoor. Ik
ben nou bezig met het snoeien
van de heining. Gisteren een
stukje en vandaag de rest. Als ik
geen zin meer heb, ga ik mooi
zitten. Er staat niemand met
een zweep achter me die zegt
dat ik door moet werken. Nee
hoor, het is gewoon een hele
leuke hobby." Gijzen bestiert
perceeltje 23 van het Leidse
volkstuincomplex Onderlinge
Tuinders Vereniging (OTV)
langs de Vliet. Ongeveer 75
volkstuinders hebben er een
lapje grond. Op een 's zomerse
dag is het net een vakantiepark
waar Centre Pares een puntje
aan kan zuigen, met die saaie
betonnen bungalowtjes en strak
betegelde terrasjes. Overal is
wel iemand 'op de tuin'. Om te
werken of gewoon lekker in het
zonnetje te zitten en een beetje
te kletsen met familie en vrien
den. In het zomerseizoen mo
gen de tuinders overnachten op
het complex en volgens Gijzen,
die zelf alleen een houten 'op-
berghok' heeft voor zijn spullen,
gebeurt dat ook vaak. Vooral
door mensen die op hun grond
een huisje met alles-erop-en-er-
aan hebben neergezet en
meestal geen groente- maar een
siertuin hebben.
Gijzen is een tuinder in hart
en nieren. Alles wat uit zijn tuin
komt, heeft hij zelf gekweekt.
Zelfs het zaad voor de nieuwe
aanplant wint hij uit de 'uitge
bloeide' oogst in plaats van het
in het winkeltje aan de voorkant
van de OTV-grond te kopen.
„Da's het mooiste wat er is. Ik
haal de zaadjes uit de tomaten
en de meloenen, laat ze drogen
en zaai ze vervolgens weer.
Schitterend, steeds weer wat
uitproberen."
Het hele jaar door eten Gijzen
en zijn vrouw uit de tuin. „Ze
hoeft nooit naar de groenteboer
want er is altijd groente uit de
tuin. Dat is vers, gezond en on
bespoten. Groente uit de winkel
wordt opgejaagd door kunst
mest en bespoten met bestrij
dingsmiddelen want er mag
geen wurmpje aan knagen. Uit
eigen tuin is veel lekkerder, veel
echter van smaak. Spuiten doen
we hier niet. We doen aan com
binatieteelt. De ui beschermt de
wortel tegen de wortelvlieg en
de wortel beschermt de ui tegen
de uivlieg. Die twee zet je naast
elkaar en dan is er niks aan de
hand." Zo zijn afrikaantjes goed
tegen mieren en knoflook is
goed tegen van alles, zelfs tegen
muizen.
Gijzen houdt de tuin bij,
oogst en maakt alles schoon.
Zijn vrouw hakt, kookt, roert en
vriest in. De hele vrieskist zit vol
na een zomertje. Evenals die
van de zoon des huizes. Gijzen:
„Die dacht, pa heeft een groen
tetuin, ik koop een vriezer. Zo
eten er twee gezinnen uit mijn
tuin. En dan geef ik nog van al
les weg zoals sla en andijvie.
Daar heb je altijd te veel van."
Reuze gezellig, vindt Gijzen
de volkstuin. „Het contact on
derling is prima, het gaat er hier
gemoedelijk aan toe." Als om
dat te onderstrepen komt de
Alphenaar J. Langejans even de
tuin van Gijzen inwandelen. Hij
heeft in zijn tuin, nummer 73,
van alles en nog wat staan. Zelfs
een kleine vijver met vissen.
Voor de gezelligheid. Vandaag
komt Langejans gewoon even
kijken. Ik pluk een beetje he
reboontjes, wat andijvie en ik
zeg weer tegen moeder de
vrouw 'We gaan weer lekker
eten vandaag'." Langejans ge
niet net zo van het volkstuinie
ren als zijn 'collega' Gijzen.
„Zelfgekweekte bramen in de
yoghurt", geniet hij. „Dat is zo
lekker, dan voel je je gewoon
groeien."
Volkstuinder H.D. Gijzen uit Leiden: „Mijn vrouw hoeft nooit naar de groenteboer, want er is altijd groente uit de tuin. Dat is vers, gezond en onbe
spoten." foto henk bouwman
Twaalfde herziene druk ligt vanaf vandaag in de winkel
'Ju, ju, wat een grof en ongeletterd
volkje' placht Lodewijk van Deyssel
te zeggen over de Nederlander. Dat
valt soms erg mee. Vandaag komt de
twaalfde herziene druk van de Grote
Nederlandse Van Dale in de handel
en de boekwinkels in Leiden en om
geving hebben al een groot aantal in
schrijvers voor dit driedelige stan
daardwerk van de Nederlandse taal.
De Leidse Boekhandel De Kier heeft
al zo'n tweehonderd 'afnemers' en
noemt de Van Dale 'een geheide
bestseller'.
De man die beslist of een nieuw
woord wel of niet in de Van Dale
wordt opgenomen is de Leidenaar H.
Heestermans, hoofdredacteur van
Vanv Dale Lexicografie. Met behulp
van talloze correspondenten in den
lande inventariseert hij de aanwas
van de Nederlandse taalschat. Een
woord moet echt ingang hebben ge
vonden bij een breed publiek voor
Heestermans het toegang verleent
tot het heilige der heiligen. „Een
woord als halfgeit voor een geit die
niet helemaal geitachtig is, heeft het
niet gehaald. Maar scharrelslager
staat er deze keer wel in. Iedereen
weet nu precies wat daarmee wordt
bedoeld, terwijl je een aantal jaren
geleden toch had gedacht dat die sla
ger een scheve schaats reed. Alles bij
elkaar zijn er zo'n 13.000 nieuwe
woorden bijgekomen."
„Taal weerspiegelt de gebeurtenis
sen in de maatschappij. Neem een
woord als sollicitatieplicht In de ja
ren zeventig zou je je bij zo'n woord
wel even op het hoofd hebben ge
krabd. Als je het nu onder ogen
krijgt, denk je meteen aan het mis
bruik van de sociale voorzieningen.
Voor de rest zijn er enorm veel nieu
we woorden met giferin, wat natuur
lijk wijst op de milieuproblematiek
en de schandalen daaromheen. Een
woord als benzine-aansteker heeft ja
renlang ontbroken in de Van DaJe.
Nu staat het erin."
„Ook op de middelbare scholen
wordt veel nieuwe taal 'gemaakt'.
Een woord als 'gaaf stond al in de
vorige druk. Nu is daar ook het
woord dombo bijgekomen, voor ie
mand die volgens scholieren nogal
een saaie en domme indruk maakt.
Daarnaast zijn het nog steeds de
dichters en literatoren die veel nieu
we woorden en uitdrukkingen aan
dragen. Voor een volgende druk stre
ven we ernaar om zoveel mogelijk
gevleugelde uitdrukkingen of versre
gels op te nemen. Aardig in dit ver
band is dat twee boektitels van Ne
derlandse schrijvers zijn opgeno
men. Allereerst is daar het woord
aaibaarheidsfactor naar het boekje
'De aaibaarheidsfactor' van Rudy
Kousbroek. En ook de titel Broodje
aap van zijn Ethel Portnoy heeft er
een plaats in gevonden. Beide boe
ken zijn uitgegeven door De Harmo
nie in Amsterdam en uitgever Jaco
Groot heeft samen met de auteurs
deze pakkende titels verzonnen. Hij
was er nogal trots op. Er komt een
vervolg van 'Broodje aap' dat 'Brood
je aap met' zal heten. Op de achter
flap wordt de definitie afgedrukt die
Van Dale van 'broodje aap' heeft ge
geven."
In de landelijke media is de aan
pak van Heestermans wel 'snaaks'
genoemd. Stond er vroeger bij het
woord baas de zin: Zeg baas, kunt u
mij de weg naar de Lepelstraat vertel
len'nu lezen we: Zeg baas, kunt u
mij de weg naar de Rijnsburgerweg
22 vertellen? Op dat adres woont
Heestermans zelf.
Maar er zijn nog steeds woorden
die ontbreken in de Van Dale. Zo be
hoort het woord 'stormaansteker' al
jarenlang tot het vocabulaire van
schrijver dezes. Het gaat hier om een
benzine-aansteker van metaal. Bo
venin de aansteker zijn wat gleufjes
aangebracht zodat het vlammetje
beter kan trekken. Maar als het
stormt of hard waait kun je die gleuf
jes met een schuifje afsluiten. Een
zware shag-rokende oom van onder
getekende TVie heeft mijn storm
aansteker gejat?' heeft het voor
werp mee naar de eeuwige jachtvel
den genomen. „Nee", zegt Heester
mans, „dat woord staat er nog niet
in. De volgende keer misschien."
CEES VAN HOORE»
Varifocus® glazen bieden u de modernste
manier van dichtbij èn veraf zien: gemakke
lijk, onzichtbaar en zonder vervelende over-
0gang. En tijdelijk zijn Varifocus®
M glazen ook nog 200,- voordeliger
bij aanschaf van een nieuwe bril.*
Eindeloze rijen computers, printers en ander toebehoren wachten op kooplustige kijkers. foto holvast
Inventaris Kerngroep onder de hamer
Een enorme klus vindt hij het niet. „Sinds de vei
ling van de Infotheek zijn we wel wat gewend."
Gingen er aan het begin van het jaar nog 10.000
kavels onder de hamer, deze keer zijn het er bij
het failliete computerbedrijf Kerngroep 'maar'
ruim 3000. Projectleider H. de Kok van het Am
sterdamse veilinghuis Troostwijk legt dezer dagen
de laatste hand aan de voorbereidingen van de
veiling, op 11 september in het Holiday Inn aan
de Haagse Schouwweg.
De twee dagen daarvoor zijn de kijkdagen in het
pand van de Kerngroep, een enkele jaren oude
burcht van baksteen en glanzend kunststof aan
de Kanaalweg. Binnen oogt het troostelozer. Ein
deloze rijen computers, printers-en ander toebe
horen wachten op kooplustige kijkers en her en
der staan kamers volgestouwd met kantoormeu
bilair. De Kok wijst op een partij stoelen: „Die
doen straks tussen de 125 en 200 gulden. Nieuw
kosten ze 700 800."
Veel kamers bevatten niet meer dan een stoffi
ge plantenbak, waarin een enkele ficus ferm
standhoudt. Hier en daar hangt aan de muren
nog wandversiering. (De Kok: „Je moet er van
houden"). Het hele pand ruikt nog nieuw. „Het is
wel erg sneu dat zoiets nu weer in Leiden moet
gebeuren hè," zegt De Kok, verwijzend naar het
drama rond de Infotheek. „Maar ik heb gehoord
dat de meeste mensen al weer een baan gevon
den hebben, dus dan is het weer niet zo'n ramp."
„Of er nog bijzondere dingen worden verkocht?
Daar moet ik goed over nadenken, dus dan weet
u het al. De grote vergadertafel met 13 stoelen
misschien, ik verwacht dat die tussen de 4 en
8000 gulden op zal brengen. Nieuw kost dat alles
bij elkaar ruim 20.000." Voor de koopjesjagers
lijkt er op het gebied van tweede-hands hardware
wel wat te halen. Een aantal setjes met pc en
printer gaan de deur uit voor 500 a 1000 gulden.
Of op 11 september ook echt koopjes worden ge
haald is nog maar de vraag. Bovenop het hoogste
bod komt 15 procent veilingkosten en 18 procent
BTW.
„De mensen betalen op dit soort veilingen in
derdaad vaak te veel," geeft De Kok toe. „Het
hangt helemaal af van de sfeer in de zaal. De
kracht van een openbare verkoop is dat mensen
vaak per sé iets willen hebben. Soms gaan er voor
een bod van 100 gulden vijf vingers de lucht in.
Als je dan op 250 gulden wordt uitgeteld moet je
sterk in je schoenen staan als je per sé niet meer
dan 100 gulden wilt betalen."
Problemen met onverkoopbare spullen heeft
het veilinghuis niet. Kavelnummer 2934 bijvoor
beeld, een rechthoekige kantoortafel waaraan een
randje ontbreekt, wordt bij gebrek aan belang
stelling gewoon toegevoegd aan kavel 2935. Zelfs
een prijzenkast gevuld met een handvol plastic
trofeëen die het personeel van de Kerngroep bij
elkaar heeft gesport wordt verkocht.
In de buurt van de kantine is een kamer inge
richt met wat De Kok noemt 'mooie spulletjes',
de allermodernste typen computers. „Hier staan
wat appletjes die zo'n 4000 gulden zullen doen."
Even verderop is ook de hele inventaris van de
kantine te koop. Naast de tientallen peper- en
zoutstellen staan er ook nog een paar pakken kof
fie, kippe- en tomatensoep en ander ongeregeld.
Zelfs een grote emmer Kartoffelsalade blijkt te
koop. „Het lijkt me niet verstandig dat nog aan te
bieden," zegt de projectleider. „Maar de hoogste
bieder mag alles meenemen."
Optimisme bij ANWB
LEIDEN/REGIO MONICA WESSELING
VERVOLG VAN VOORPAGINA
De file bestaat nog steeds voor
het grootste deel uit auto's met
één inzittende, maar toch is de
ANWB is niet ontevreden over
het carpoolen in Nederland.
Het aantal carpoolplaatsen is de
laatste jaren enorm uitgebreid.
Nederland telt nu 202 terreinen
met ruimte voor 4800 auto's. De
parkeerterreinen staan veelal
vol en op tal van plaatsen wor
den nog steeds auto's 'wild' ge
parkeerd. „Het aantal carpool
plaatsen wordt binnen een paar
jaar verdubbeld", voorspelt B.
Koens, manager autoverkeer
van de ANWB.
Zuid-Holland neemt met bij
na 1300 plaatsen ruim 25 pro
cent van de totale carpoolcapa
citeit in Nederland voor haar re
kening. De nieuwste carpool
plaats, die in Leiden bij de snel
weg A44 (Amsterdam/Den
Haag) biedt dagelijks nog ge
noeg plek om lekker te rol
schaatsen. Van de 72 beschik
bare parkeerplaatsen zijn ge
middeld niet meer dan 20 be
zet.
De meeste andere terreinen
in de regio zijn goed bezet. Op
sommige punten zoals bij Zoe-
terwoude-dorp is carpoolen te
populair en wordt dagelijks
weer een nieuw stuk gras door
autowielen geplet. Het is de be
doeling eind 1992, begin 1993
het aantal parkeerplaatsen tot
50 uit te breiden.
Het grote carpoolterrein bij
Zoeterwoude-Rijndijk (53 plaat
sen) is lang niet altijd vol. Een
stukje verderop, bij Woubrugge,
liggen vijf parkeerplaatsen ter
wijl het aanbod veel groter is.
Ook dit terrein wordt op termijn
uitgebreid.
Wild parkeren
Het officiële carpoolen is ont
staan uit het yvild-parkeren. In
1983 werd het de ANWB duide
lijk dat het samen rijden in een
auto aan populariteit won. Er
kwamen langs de grote snelwe
gen steeds meer auto's in de
wegberm te staan. De eerste
carpoolterreinen werden aange
legd. Met name de afgelopen
vier, vijf jaar is de aanleg van
carpoolterreinen in een stroom
versnelling geraakt.
De wegbeheerders beslissen
welke carpoolplekken waar ko
men en hoe groot ze worden.
De ANWB is zeker niet ontevre
den over die wegbeheerders.
„De aanleg gaat in een flink
tempo door", constateert
manager autoverkeer B. Koens
van de ANWB. De automobiliel-
club zag graag nog wat aanvul
lende maatregelen om de 'auto
solist' achter te stellen ten op
zichte van de autorijder die sa
men met anderen rijdt. „De
busbaan open stellen voor car
poolers lijkt ons wel wat. Daar
wordt gelukkig al op gestu
deerd".
Koens maakt zich geen zor
gen over de geringe belangstel
ling voor het nieuwe carpoolter
rein nabij de Plesmarflaan in
Leiden. Dit carpoolpunt werd in
januari van dit jaar geopend.
„De eerste weken stonden er
per dag zo'n twee auto's. Nu zie
je dagelijks een auto of twintig.
De overige plekken lopen de ko
men de maanden ook wel vol."
Leuke grap
De gemeente Leiden heeft, ter
gelegenheid van de opening van
het eerste carpoolbord, minister
H. Maij-Weggen van verkeer en
waterstaat, een speciale uitgave
van het Leidsch Dagblad aange
boden met als opening 'Maij
start bouw tunnel'. De gemeen
te wilde hiermee de minister
nog eens wijzen op de nood
zaak van de komst van een tun
nel onder het Stationsplein.
De minister kon de grap dui
delijk waarderen. Haar eerste
reactie na het zien van de krant
was: „Goh, er moet me iets zijn
ontgaan toen ik die enorme sta
pel stukken tekende." De minis
ter noemde de nepkrant een
'echt leuke grap'. Wethouder
economische zaken en verkeer
van Leiden, J. Walenkamp, heeft
er alle vertrouwen dat de tunnel
er komt. „Maij zit met een bud
gettair probleem. De tunnel
past prima in de nieuwe denk
beelden over verkeer en ver
voer."
Het carpoolterrein bij Zoeterwoude-dorp is uit zijn jasje gegroeid. Elke dag opnieuw staan de auto's In de
berm. foto wim dijkman
