Irak: Kom maar kijken
in onze moerasgebieden
Opvang ex-Joegoslaven
Klevend bloed en lijken markeren helletocht
Buitenland
Luchtbrug VS naar
Somalia komt op gang
Jeltsin voorziet ellende,
maar geen tweede coup
Nederlandse mariniers nemen Khmer-wapens in
ANC praat weer met
regering Zuid-Afrika
Slowakije wil met Praag
economische unie vormen
Bel nu: 020 - 6 88 00 00
ZATERDAG 22 AUGUSTUS 1992
Agence France Prwse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur CPO Cemeenschappeh|ke Persdienst
Ind The independent IPS Inter Press Service RTR Reuter
UPl United Press international
Drie doden tijdens doopplechtigheid
Johannesburg* Een priester en twee leden van zijn gemeente
zijn verdronken toen zij tijdens een doopplechtigheid in de
ZuidafrikaanseVaal-rivier werden meegetrokken in de stroom.
Hun lichamen werden enkele uren later geborgen.
Truck met dynamiet teruggevonden
Palermo Sicilië haalde gisteren opgelucht adem. nadat een
truck met 300 kilo dynamiet door de politie was teruggevonden.
De wagen stond in een straat in Palermo met de hele lading er
nog in. Toen de explosieven donderdag waren gestolen, werden
politie en veiligheidstroepen in de hoogste staat van paraatheid
gebracht. Gevreesd werd voor een nieuwe actie van de maffia.
VN: Nu is het uit met Libië
tunis» De Verenigde Naties hebben Libië gisteren laten weten
dat het nu echt moet voldoen aan de VN-eis tot uitlevering van
twee verdachten van de aanslag op een PanAm-vliegtuig dat in
1988 bij het Schotse Lockerbie neerstortte. Gebeurt dat niet, dan
loopt Libië de kans dat de (onder meer economische) sancties
worden verscherpt. „Er is geen tijd meer voor verklaringen en
praten. Het geduid van de Veiligheidsraad is niet eindeloos", al
dus een VN-functionaris.
Radicale Sikh-leider gedood
new delhi De Indiase politie heeft gisteren een vooraanstaande
extremistische Sikh-leider doodgeschoten in de deelstaat Pun
jab. Dit hebben de autoriteiten in deze deelstaat, waar de Sikhs
naar onafhankelijkheid streven, bekendgemaakt. Sukhdev Singh
Sukha, 'generaal' van een terreurgroep, kwam om tijdens een
vuurgevecht met de politie. De autoriteiten houden Sukha ver
antwoordelijkvoor meer dan honderd moorden.
Hekmatyar wil praten over vrede
Islamabad* De radicale Afghaanse opstandelingenleider Hekma
tyar is bereid tot een bijeenkomst van de voorlopige regerende
raad in Afghanistan. Zijn eigen radiostation liet dat gisteren we
ten. De raad is een losse coalitie van tien mujaheddin-groepen,
die na de val van het communistische bewind de macht in de
hoofdstad Kabul overnamen. Hekmatyar beschiet Kabul al twee
weken. Hij wil dat de Oezbeekse militie, die op het laatste mo
ment voor de val van het communistische bewind de zijde van
het verzet koos, de stad verlaat.
Verdwaalde kogel doodt vrouw
Belfast Een aanslag op een politie-patrouille heeft gisteren in
het Noordierse Belfast per abuis het leven gekost aan een vrouw.
Zij werd door een verdwaalde kogel gertoffen. Vermoedelijk
werd de aanslag gepleegd door het verboden Ierse Republikein
se Leger (IRA).
Kinderen ster\'en in noordei} aan vergiftiging
De Amerikaanse voedsellucht-
brug naar hongerende Somalië-
rs in het grensgebied met Kenya
is gisteren toch nog op gang ge
komen. Aanvankelijk had Kenya
bezwaren tegen de Amerikaan
se vluchten over zijn grondge
bied, maar die zijn op het
laatste moment uit de weg ge
ruimd.
De eerste C-130 Hercules met
12,5 ton bonen, tarwebloem,
olie en graan vertrok gistermid
dag uit Mombasa aan de Indi
sche Oceaan naar Wajir in het
De Slowaakse regering, die
heeft aangestuurd op het uit
eenvallen van Tsjecho-Slowa
kije, wil na de deling nauw sa
menwerken met het Tsjechi
sche landsdeel op het gebied
van economie en politiek. De
Praagse krant Lidove Noviny
heeft dat gisteren gemeld.
De krant schrijft te beschik-
MOSKOU
Politici uit landen die lid zijn van de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties moeten naar eens een kijkje komen
nemen in het zuiden van Irak. Het Britse persbureau
Reuter's meldt vanuit Baghdad dat Irak die uitnodiging
heeft doen uitgaan. In de moerasgebieden in zuid-Irak
hebben zich shi'ieten teruggetrokken. Ze worden door de
Iraakse strijdkrachten bedreigd.
BAGHDAD-CANBERRA
Het Iraakse aanbod volgt op een
plan van de Verenigde Staten,
Groot-Brittannië en Frankrijk
voor een vliegverbod voor het
zuiden van Irak on
en vluchtelingen in
gebieden te beschermen.
Omdat Irak sinds de Golfoor
log geen olie meer aan het bui
tenland mag verkopen, komt
het steeds krapper bij kas te zit
ten. In arren moede heeft het
daarom tarwe uit Australië
maar betaald met goud. Dat
heeft de Australische Tarweraad
gisteren bekend gemaakt. Vol
gens de nationale bank van
Australië zou Irak met tien ton
goud over de brug zijn geko-
Onder Kurdische kinderen in
noord-Irak is een mysterieuze
dodelijke ziekte uitgebroken.
Hulporganisaties vermoeden
dat die wordt veroorzaakt door
medicijnen die de Iraakse rege
ring levert. „In het ziekenhuis
van Dahuk zijn de afgelopen
maand al tien kinderen overle
den en in de rest van de provin
cie worden meer gevallen ge
meld", aldus Cathy Mason van
de hulporganisatie World in
Need. „Het begint met de symp
tomen van bloederige diarree
en heeft het totaal ophouden
van de nierfunctie tot gevolg.
Andere westerlingen in het
gebied achten het mogelijk dat
de ziekteverschijnselen niet
worden veroorzaakt door medi
cijnen, maar door vergiftigd
voedsel. Daarvan zouden al in
het verleden voorbeelden zijn
geweest.
noordoosten van Kenya.
Volgens de Kenyaanse autori
teiten berustte de onenigheid
over de luchtbrug op misver
standen. De betrekkingen tus
sen Kenya en de VS zijn verkild
sinds de Amerikanen drie jaar
geleden begonnen hun hulp
aan andere landen te koppelen
aan eerbiediging van de men
senrechten, bevordering van
democratie en bestrijding van
corruptie. Kenya deed het in die
opzichten niet best, meende
Washington, en legde de mees-
te hulp aan dat land stil.
phum nimit Khmer-soldaten in Cambodja zijn begonnen met het inleveren van hun wapens bij Nederlandse mariniers. De Nederlanders zijn in
VN-verband belast met de controle op de ontwapening van de Khmers, zoals afgesproken in de Parijse vredesakkoorden. Vooralsnog leveren al
leen strijders van de zogeheten Witte Khmer wapens in. De Rode Khmer weigert dat tot dusver. Op de foto controleert sergeant-majoor F. van
Wieringen een van de ingeleverde wapens. foto audio visuele dienst koninklijke marine peter van bastelaar
Er breken voor de Russen nog
zwaardere tijden aan dan ze nu
al doormaken, maar van een
tweede poging tot een staats
greep zal het niet komen. De
Russische president Jeltsin heeft
dat gisteren gezegd. Wel ver
wacht hij dat zijn politieke te
genstanders zullen proberen
misbruik te maken van het on
genoegen onder de Russische
bevolking.
Jeltsin sprak op een perscon
ferentie ter gelegenheid van het
feft dat het deze week een jaar
geleden is dat conservatieve
communisten hun staatsgreep
tegen de toenmalige Sovjet-pre-
dident Gorbatsjov zagen mis
lukken.
„Ik ben ervan overtuigd dat
we een normale augustus en
september tegemoet gaan, ge
volgd door een zware oktober.
Dan beginnen de politieke spel
letjes", aldus Jeltsin. Hij zei niet
te verwachten dat de Russen
een hongerwinter tegemoet
gaan, omdat deze winter meer
graan, aardappelen en groenten
beschikbaar zullen zijn dan vo
rig jaar.
Volgens Jeltsin zijn de om
standigheden nu anders dan
een jaar geleden. „Gorbatsjov
werd door iedereen verraden.
Van de leiding tot aan zijn per
soonlijke lijfwachten. Zoiets is
nu niet mogelijk", aldus Jeltsin.
Hij zei dat er volgende maand
voorstellen op tafel komen voor
een nieuwe grondwet. Daarin
wil hij de macht van de presi
dent uitbreiden, boeren eigen
domsrecht van de grond te ge
ven en het door communisten
beheerste Congres van Volksaf
gevaardigden ontbinden.
Jeltsin zei zich nog iedere mi
nuut voor de geest te kunnen
halen van de 72 uur dat de
coupplegers de macht in han
den leken te hebben. Volgens
Jeltsin zou een van de coupple
gers, minister van defensie Jas-
ov, hebben uitgeschreeuwd:
„Waarom is Jeltsin niet om zeep
gebracht?"
JOHANNESBURG P. VAN NUUSENBURG
CORRESPONDENT
De Zuidafrikaanse regering en
de bevrijdingsbeweging ANC
hebben gisteren besprekingen
gevoerd die de weg moeten vrij
maken voor hervatting van de
onderhandelingen over een
nieuw politiek bestel.
De secretaris-generaal van
het ANC, Ramaphosa, en minis
ter Mever (grondwetszaken),
hebben elkaar op een geheime
plaats ontmoet, aldus een door
beide partijen uitgegeven com
muniqué. Er zijn geen nadere
bijzonderheden over de bespre
kingen bekendgemaakt.
De ontmoeting heeft de hoop
doen herleven dat er spoedig
een einde komt aan de politieke
crisis in het land. Die was ont
staan nadat het ANC wegens
het bloedbad in het zwarte
woonoord Boipatong de onder
handelingen had afgebroken.
Het ANC stelde de regering aan
sprakelijk voor de slachting, die
aan 39 mensen het leven kostte.
Het ANC heeft na het op
schorten van de onderhandelin
gen een aantal eisen gesteld
i de regering moet vol
doen, voordat de onderhande
lingen hervat kunnen worden.
Zo zullen er doeltreffende maat
regelen moeten worden geno
men tegen het geweld in de
townships, moet er zo snel mo
gelijk een 'overgangsregering
van nationale eenheid' met het
ANC worden geïnstalleerd en
moeten er verkiezingen worden
gehouden voor een over
gangsparlement dat ook de
nieuwe Grondwet zal opstellen.
Tot zover onze correspondent.
Het Algemeen Nederlands
Persbureau meldt nog dat jour
nalist Phillip van Niekerk giste
ren in Johannesburg is aange
vallen, waardoor voor de twee
de keer in korte tijd zijn kaak is
gebroken. Van Niekerk werkt
onder meer voor de Volkskrant.
Bijna drie weken geleden raakte
hij tijdens een reportage door
een kogel gewond. Gisteren
ging hij voor het eerst weer aan
de slag. Op weg naar zijn werk
raakte hij een motorrijder. Deze
had geen schram en evenmin
schade, maar sloeg Van Nie-
kerks kaak wel opnieuw aan
stukken.
ken over een ontwerpverdrag
voor een 'Tsjecho-Slowaakse
Unie'. Het is zijn opgesteld door
de regering van Slowakije. Een
woordvoerder van de Slowaakse
regering heeft bevestigd dat de
Slowaakse premier Meciar het
ontwerpverdrag zal presenteren
als hij volgende week donder
dag de Tsjechische premier
Klaus in Praag ontmoet.
Slechts de maan en sterren ver
lichtten de weg voor de mos
lims van Sanski Most door de
Bosnische bergen, nadat ze
door de Serviërs waren ver
jaagd. Onderweg moesten de
vluchtelingen zich door bloed
plassen en hompen van mense
lijk vlees slepen. Andrej Gustin-
cic, verslaggever voor het Britse
persbureau Reuter's, maakte
hun hellevaart mee en doet er
verslag van.
In stilte sjokt de stroom van
1.500 mensen over de weg. Ba
by's en kinderen houden zich
stil, alsof ze zich bewust zijn
van het gevaar en van de Servi
sche strijders, die slechts 200
meter verderop zitten. De
mars naar Travnik is het
laatste deel van een 16 uur du
rende odyssee voor de moslims
van Sanski Most, nadat ze uit
hun huizen zijn verjaagd door
de 'etnische schoonmaak' van
de Serviërs in Bosnië.
We lopen over kraters die
zijn geslagen door mortiergra
naten, onze schoenen kleven
aan het gestolde bloed dat over
de weg is gespat. We struikelen
over de gemangelde resten van
mensen die eerder op de dag
zijn gedood. Het enige geluid,
naast het gehijg van de bejaar
den en het gestommel van de
boerenschoenen, is het geratel
van zware machinegeweren en
het gedonder van de raketten,
die de hemel oplichten als ze
in de omringende bergen in
slaan.
„We weten niet waar we
naar toe gaan", zegt Ferudin,
een jonge man die enkele mi
nuten geleden nog zijn best
deed de anderen moed in te
spreken. „We zouden net zo
gemakkelijk een dorp kunnen
binnenlopen dat onder vuur
wordt genomen."
Hij wendt zich tot een groep-
Gesterkt door de grote bereidheid in Nederland voor de opvang van
vluchtelingen uit het voormalige Joegoslavië, stelt Vluchtelingenwerk
een speciaal telefoonnummer beschikbaar waar iedereen naar toe
kan bellen die actief een bijdrage wil leveren.
van 10.00 tot 22.00 uur, 7 dagen per week
EN LAAT ZIEN HOE GASTVRIJ U BENT
Giro 5100 o.v.v. opvang Joegoslaven in Nederland
VLUCHTELINGENWERK is de landelijke organisatie die zich
inzet voor opvang van vluchtelingen en asielzoekers.
Vluchtelingenwerk zoekt:
Huizen
Leegstaande of leegkomende woonhuizen die voor opvang geschikt zijn.
We doen daarbij vooral een beroep op woningbouwcorporaties,
gemeenten, institutionele beleggers (pensioenfondsen) en particuliere
huiseigenaren die huizen beschikbaar willen stellen.
Vrijwilligers
Vrijwilligers die willen helpen bij de dagelijkse begeleiding van
Joegoslavische vluchtelingen. In heel Nederland zijn nu al 7.000
vrijwilligers voor vluchtelingen actief, verspreid over 500 gemeenten.
Vluchtelingenwerk heeft nu echter dringend behoefte aan extra versterking
om de opvang van Joegoslavische vluchtelingen mogelijk te maken.
Gastgezinnen
Om iedereen op een goede manier op te vangen, kan ook de hulp van
gastgezinnen nodig zijn. Dit is geen eenvoudige opgave. Het gaat hierbij
om een tijdelijke opvang van drie maanden.
je dorpsgenoten, die even zijn
gestopt om uit te rusten. „Als
jullie die sigaretten niet doven,
zullen ze jullie zien en ver
moorden."
„Wellicht volgen we de ver
keerde weg", voegt hij er
zachtjes aan toe. „Ik kan mijn
mensen liet laten omkomen in
deze bergen."
Inmiddels is het al na mid
dernacht in de vroege woens
dagmorgen. Sinds de Servische
strijders ons te voet het nie
mandsland hebben ingejaagd,
is onze bestemming Travnik.
Maar niemand kent de weg of
weet hoe ver het is.
Wees niet bang
„Het is maar drie kilometer",
zei een man om zijn vrouw en
zichzelf gerust te stellen. Vele
kilometers later zegt hij: „Het
is nog maar tien kilometer,
wees maar niet bang".
De weg is bezaaid met ste
nen en achtergelaten bezitin
gen, zoals babyschoenen en
sokken. „Ze slepen teveel
mee", zegt Ferudin, „maar het
is alles wat ze nog hebben".
Eerder op dinsdagmiddag
zijn twee journalisten en ik op
een konvooi vluchtelingen ge
stuit nabij Prijedor, nadat we
het beruchte gevangenkamp
Omarska hadden bezocht. On
der Servische bewaking trok
ken de moslims weg richting
Travnik in een stoet van 55 au
to's, vijf bussen en een aantal
vrachtwagens.
Het Hoge Commissariaat
van de Vluchtelingen wil niet
medeplichtig zijn aan de etni
sche schoonmaak waaraan de
Serviërs bezig zijn, en laat niet
toe dat de moslims worden
verdreven naar de gebieden in
Kroatië die onder controle
staan van de Verenigde Naties.
De Serviërs hebben dit pro
bleem echter omzeild. Hun
milities hebben simpelweg de
vluchtroute verlegd en verja
gen de moslims nu naar het
zuiden, door het ruwe en on
herbergzame gebied.
Sinds het begin van de oor
log zijn meer dan 25.000 men
sen langs deze route vervoerd
naar Travnik, dat tot barstens
toe is gevuld met vluchtelin
gen. Daardoor zien de Bosni
sche autoriteiten in het gebied
zich voor hetzelfde dilemma
geplaatst. „We vinden niet dat
de Verenigde Naties moeten
meedoen aan etnische schoon
maak", zegt Haso Ribo, com
mandant van de Bosnische
strijdkrachten in de stad.
„Maar dit is een gevoelige situ
atie, omdat we onze landgeno
ten van de genocide moeten
redden."
Naar Duitsland
We sluiten ons aan bij de vol
gepakte auto's en bussen, die
een file van 20 kilometer vor
men. „We hoorden vorige
week over de radio van dit
konvooi", vertelt Senad, een
automonteur die met zijn ge
zin vertrok. „Ze vertelden ons
dat we naar Travnik gaan, en
vandaar via Spilt naar Duits
land."
Terwijl de Servische milities
toezicht houden op de volks
verhuizing, hebben de politie
agenten het moeilijk met het
verdrijven van hun moslim-
buren. „Gezien de omstandig
heden zou je kunnen zeggen
dat ze vrijwillig vertrekken",
aldus een agent. „Niemand
van ons wilde weggaan", zegt
Salhudin, een moslim. „Vroe-
f;er woonden er 20.000 mos-
ims in Sanski Brod, nu zijn
het er nog maar duizend."
Mensen langs de weg slaan
geen acht op het konvooi.
Maar als de auto's na Banja
Luka van de grote weg afslaat,
wordt de stemming onder de
toeschouwers grimmiger. Een
jongetje in vuile kleren, het ge
zicht vol modder, geeft het
Servische saluut drie ge
strekte vingers een gebaar
dat door anderen langs de weg
wordt herhaald.
We bereiken dichte bossen
waar het zonlicht amper door-
dringL Van achter de bomen
duiken gewapende mannen op
als we passeren. Op open plek
ken staan artilleriestellingen
opgesteld. Vrachtwagens vol
Servische strijders bebaard,
vaak tandeloos, zwaar bewa
pend en hevig zwetend rij
den voorbij, terwijl ze ons ver
wensingen toeschreeuwen.
Doodsangst
Met het vallen van de nacht
slaat de ongerustheid om in
doodsangst als het konvooi
Vitovlje binnenrijdt, het laatste
dorp vóór de Servische linies.
„We zullen jullie afslachten",
roepen zwaarbewapende jon
geren ons toe.
Eenmaal bij het front halen
geüniformeerde Serviërs de
moslims uit hun voertuigen.
Ze sturen hen te voet het nie
mandsland In met niet meer
bezittingen dan ze kunnen
meedragen. Slechts zeven au
to's mogen de vluchtelingen
houden, de rest van de wagens
wordt meegenomen door jon
ge mannen met machinegewe
ren. „Ziet u hoe goed wc voor
deze mensen zijn?", zegt een
van hen. „Dit is de derde groep
die we vandaag hebben gehol
pen te vertrekken."
Aangezien wij onze auto mo
gen houden, leiden mijn colle
ga's en ik de trek door het nie
mandsland met een zaklamp
en een wit T-shirt als vlag. Na
drie kilometer bereiken we een
stapel stenen op de weg: hef
Bosnische front. Donkere
schimmen in de nacht klaute
ren over de barricade, onder
het oog van de verbaasde
Bosnische strijders. De laatste
16 kilometer naar Turbe, een
buitenwijk van Travnik, lopen
we binnen bereik van Servi
sche strijders en scherpschut
ters.
Eenmaal in Turbe worden de
ontheemden op bussen gezet
naar de stad. De belofte dat ze
verder mogen reizen naar
Duitsland is een wrede leugen:
er Is niet eens genoeg benzine
om Travnik te bereiken.
