Palestijnen gematigd
over kredietgaranties
USB
AFFAIR
Eilandstaatjes in Stille Oceaan vechten om te overleven
Zuid-Sudan zonder hulp
Hulpkonvooien komen
weer op gang in Bosnië
Buitenland
Niet langer 'Geheim'
Bush boos na bericht
over slippertje in chalet
Veiligheidszone voor
shi'ieten overwogen
'Sarcofaag Tsjernobyl
kan geen jaren mee'
WOENSDAG 12 AUGUSTUS 1992
Twee miljoen voor tip Escobar
bogota» De regering van Colombia heeft gisteren ruim twee
miljoen gulden uitgeloofd voor de gouden tip die leidt tot de ar
restatie van Pablo Escobar. De leider van het drugskartel van
Medellin ontsnapte op 22 juli uit de gevangenis.
Klacht vrouwenmishandeling Kuwayt
new york» Een Amerikaanse mensenrechtenorganisatie heeft
gisteren de regering van Kuwayt ervan beschuldigd verkrachtin
gen van Aziatische dienstmeisjes door hun Kuwaytse werkgevers
ongestraft te laten. De groep Middle East Watch zegt dat sinds
de bevrijding van Kuwayt in maart 1991 2.000 jonge Aziatische
door hun werkgevers zijn verkracht.
Akkoord vrijhandelszone Amerika
Washington De Verenigde Staten, Mexico e
overeenstemming bereikt over de vorming v
i Canada hebben
vrijhandels
zone die de grootste ter wereld zal zijn. Over de vrijhandelszone,
die een gemeenschappelijke markt van 360 miljoen mensen
schept, is door de drie landen ruim 14 maanden onderhandeld.
Roofoverval per helikopter
bastia Vier gemaskerde mannen hebben gisteren
de roofoverval uitgevoerd op een passagiersvliegtuig op het
vliegveld van het Franse Bastia-Poretta. De overvallers landden
met een gekaapte helikopter pal voor de neus van een manoeu
vrerend vliegtuig van Air-Inter. Binnen enkele minuten over
meesterden zij het grondpersoneel, openden de bagageluiken
en haalden daar een postzak uit, waarin ongeveer zeven miljoen
Franse francs zaten, ruim twee miljoen gulden. De daders ont
snapten met de helikopter.
Financiële steun G-24 voor Slovenië
brussel Slovenië kan met onmiddellijke ingang rekenen op
geld van de 24 westelijke industrielanden (de G-24), die hulp
verschaffen aan landen in Midden- en Oost-Europa via het zo
geheten 'Phare'-programma. Slovenië krijgt dit jaar bijna 21 mil
joen gulden. Het geld is bestemd voor programma's die de voor
malige Joegoslavische deelrepubliek moeten helpen bij de over
schakeling op een markteconomie.
Ernstige bosbranden in Polen
Warschau Brandweerlieden zijn dag en nacht bezig met het
bestrijden van de hevige bosbranden die woeden in het westen
en zuidwesten van Polen. Maandag alleen al werd bijna 10.000
hectare bos verwoest, hetgeen ongeveer evenveel is als normaal
in een heel jaar. Bijna 10.000 brandweerlieden en soldaten zijn
bij de operatie betrokken.
Mensenrechten: Paramaribo voor rechter
Paramaribo» Het mensenrechtenbureau Moiwana'86 wil met
een mensenrechtenproces tegen de Surinaamse staat voorko
men dat een amnestiewet van kracht wordt. Die maakt deel uit
van een vredesakkoord tussen de Surinaamse regering en ver
zetsgroepen. Moiwana'86 vindt dat de wet in strijd is met de ver
plichting van de staat om rechtsvervolging in te stellen bij men
senrechtenschending.
nairobi frans v
correspondent
Internationale hulporganisaties
hebben gewaarschuwd dat ze
ker 300.000 inwoners van de het regeringsleger te zijn kwijt-
Zuidsudanese hoofdstad Juba
van honger dreigen om te ko
men omdat vluchten met hulp
goederen vanwege de gevech-
en de stad niet kunnen berei-
en. Ook in andere delen van
iuid-Sudan lijden honderddui-
gnden mensen honger als ge-
vrtg van de oorlog.
luba wordt de laatste weken
oiophoudelijk bestookt met
gene\ê-belgrado ap
De srijdende partijen in het
vroegte Joegoslavië staan hul-
konvo»ien van de Verenigde
Naties ineens weer toe om
noodvorraden en medicamen
ten naa de bevolking in het be
zette gbied te brengen, zo
heeft eei woordvoerster van de
Verenigce Naties gisteren ge
zegd. Zij/ermoedt dat de inter
nationale verontwaardiging
over de nensonterende gebeur
tenissen n het vroegere Joego
slavië de ïorzaak zijn van een
NP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
?utsche Presse Agentur GPD Cefneenschappeliike Persdienst
id The Independent IPS
Bush belooft Israëlische premier Rabin steun
Palestijnse leiders hebben gematigd gereageerd op de
toekenning door president Bush van kredietgaranties aan
Israël. Hanan Ashrawi, woordvoerster van de Palestijnse
delegatie naar het vredesoverleg, zei gisteravond te ho
pen dat de toekenning van de garanties afhankelijk is ge
steld van een volledige bevriezing van de bouw in bezet
Maar uit de woorden van pre
sident Bush, op zijn persconfe
rentie in Kennebunkport, viel
op te maken dat hij in ieder ge
val voorlopig genoegen neemt
met de aankondiging door de
Israëlische premier van een be
perking van de bouw op de
Westelijke Jordaanoever en in
de Gazastrook. Israël wil de ga
ranties gebruiken voor dec op
vang van de honderdduizenden
immigranten uit onder andere
de voormalige Sovjetunie.
Bush had de kredietgaranties
aan Rabins voorganger Shamir
geweigerd, omdat deze de bouw
van nederzettingen in de bezet
te gebieden niet wilde staken.
Hierdoor bereikten de betrek
kingen tussen Israël en de VS
eerder dit jaar een absoluut
dieptepunt.
jeruzalem-washington
ad bloemendaal en jaap van wesel
Maandag al had PLO-voorzitter
Arafat in een boodschap aan
het Palestijnse volk laten weten
dat Amerika de kredietgaranties
pas zou moeten verstrekken als
er een eind is gemaakt aan alle
bouw in de nederzettingen en
aan „de gevaarlijke schendin
gen van de mensenrechten".
Bovendien zou Israël eerste
moeten beloven dat het „alle
resoluties van de Verenigde Na
ties" zal uitvoeren.
Over de voorwaarden waar
onder Amerika de garanties ter
waarde van tien miljard dollar
(16,5 miljard gulden) wil ver
strekken is nog weinig bekend.
Ook het Congres kan wat dat
betreft eisen stellen.
granaten en raketten, afgevuurd
door het Sudanese volksbevrij
dingsleger (SPLA). De beweging
hoopt na de afgelopen
maanden veertien steden aan
geraakt haar prestige weer
wat op te vijzelen door Juba te
Het SPLA stelt het regerings
leger verantwoordelijk voor het
huidige lijden van de burgers.
„Het leger houdt de inwoners
van de stad als gijzelaars, ge
bruikt hen als een menselijk
schild", aldus een SPLA-woord-
voerder.
fijngevoeligheid" on
der de strijdende partijen.
Het „parlement" van de Ser
viërs in Bosnië heeft gisteren
gezegd alle medewerking te wil
len verlenen aan de Veiligheids
raad om te voorkomen dat er
door VN-militairen of andere
strijdkrachten grootschalig in
het voormalige Joegoslavië
wordt ingegrepen. De Servië
zullen volgens de verklaring de
humanitaire konvooien niet
hinderen en gevangenenkam
pen voor inspectie toegankelijk
maken.
ZHUKOvsKiEen fietser lijkt te
worden opgeslokt door deze
Russiche VT-M bommenwerper,
die is omgebouwd voor het
transport van de reusachtige
brandstoftanks van de Energia-
ruimteraket Het toestel was gis
teren samen met talloze andere
produkten van de Russische
luchtvaartindustrie te bewonde
ren op Moskou's eerste interna
tionale luchtvaartshow, op het
supergeheime vliegveld Zhuk-
ovski nabij de hoofdstad.
Rostilav Belyakov, hoofd van het
vliegtuigontwerpbureau Mi-
koyan, maakte van de gelegen
heid gebruik om zijn Westerse
collega's ervan te beschuldigen
hem uit de markt te drukken.
Vorig jaar zou daardoor in het
buitenland zelfs geen enkele
MiG meer zijn verkocht
foto reuter richard elus
Het is mogelijk dat het door
de Democraten gedomineerde
Congres jaarlijks de situatie in
de bezette gebieden zal beoor
delen bij het toekennen van de
vijf termijnen van elk twee mil
jard dollar. Maar misschien
hoeft Israël niet eens bang te
zijn voor nieuwe Amerikaanse
eisen. Bill Clinton de Demo
craat die volgens de peilingen
een goede kans maakt de nieu
we Amerikaanse president te
worden heeft gezegd dat hij
geen voorwaarden zal verbin
den aan de toekenning van de
kredietgaranties.
De Likud-partij, nu in de op
positie in Israël, sprak bij mon
de van fractieleider Moshe Kats-
av het onaanvaardbaar uit over
de manier waarop Rabin de kre
dietgaranties heeft verkregen.
„Dit is de eerste keer sinds de
oprichting van de staat Israël
dat er een zeer sterk verband is
gelegd met Israëlische bereid
heid om politieke concessies te
doen als voorwaarde voor eco
nomische hulp," zei Katsav.
George en Barbara Bush nemen het applaus in ontvangst van de Ameri
kaanse olympische ploeg, die gisteren op het Witte Huis werd ontvan
gen. De dag begon minder plezierig voor Bush, die wordt beticht van
een oponthoud buiten de echtelijke slaapkamer. foto afp
m)
kennebunkport
Niet alleen Bill Clinton, de Democratische kandi
daat voor de Amerikaanse presidentsverkiezin
gen in november, heeft wel eens 'iets gehad' met
een andere vrouw dan zijn eigen echtgenote. Ook
president Bush wordt er nu van beticht met een
voormalige stafmedewerkster een nachtje ten
minste de kamer te hebben gedeeld.
En hoewel Bush de aantijging gisteren heeft
bestempeld als een leugen, is zijn geloofwaardig
heid als 'kampioen van de gezinswaarden' aan
getast. Bush zal het nu moeilijk krijgen om zijn
tegenstrever immoreel gedrag te verwijten.
Bush zou zijn slippertje hebben gehad toen hij
in 1984 als vice-president in een Zwitsers chalet
verbleef. Geruchten over een buitenechtelijke re
latie van de president deden al langer de ronde in
Washington, maar nu is er voor het eerst een
bron voor het bericht. Louis Fields, de inmiddels
overleden Amerikaanse vertegenwoordiger bij de
ontwapeningsbesprekingen in Genève zou erover
hebben gerept in een vraaggesprek met een
CNN-versIaggever. „Het werd mij duidelijk dat
de vice-president en mevrouw Fitzgerald een
verhouding hadden en dat dit geen zakelijk be
zoek was," zou Fields hebben gezegd. „Ik ben
geen puritein, maar ik ken Barbara (Bush, red) en
ik mag haar." Fields zou het afspraakje van Bush
hebben geregeld.
De sensatiekrant New York Post bracht het
'nieuws' gisteren groot op de voorpagina, met
een uitgebreid gëüuustreerd vervolg binnenin.
Bush werd om commentaar gevraagd in zijn va
kantieverblijf in Kennebunkport, waar hij twee
dagen besprekingen voerde met de Israëlische
premier Rabin. „Ik ben razend," zei Bush. „Ik
vind dit niet leuk en wil alleen maar zeggen dat
het een leugen is." „Ik ben blij dat ik de New
York Post niet gezien heb," zei Barbara Bush na
de persconferentie.
Bill Clinton zei dat hij met Bush te doen had
vanwege de beschuldiging. „Ik vind dat dit niet
thuishoort in deze campagne", zei Clinton, „Ik
vond het niet leuk toen het mij overkwam en hou
er ook niet van als het hem gebeurt".
Peking probeert
aandelenkoorts
te beteugelen
londen raymond whitaker
the independent
De Chinese autoriteiten hebben
gisteren na een scherpe koers
daling de beurs van Shenzhen
gesloten en een half miljoen
nieuwe loterijbiljetten verkocht
aan toekomstige investeerders
in een poging een uitbarsting
van aandelenkoorts te beteu
gelen die de oorzaak is van rel
len en al een leven zou hebben
gekost.
Een menigte verzamelde zich
gisteren weer bij de banken in
Shenzhen, net over de grens
met Hong Kong, in de hoop op
een kans om aandelen te kopen
in veertien bedrijven die later
dit jaar op de beurs zullen wor
den aangemeld. De biljetten
hebben een miljoen mensen uit
heel China van Shenzhen ge
lokt, waar zich één van de twee
aandelenbeurzen van het land
bevindt, en hebben het afgelo
pen weekeinde voor een grote
chaos gezorgd.
Maandag gingen de teleurge
stelde investeerders uitzinnig
tekeer, waarbij politie in burger
kleding werd aangevallen, voer
tuigen omver werden gegooid
of in brand werden gestoken. Zij
beweerden dat veel van de 5
miljoen biljetten door corrupte
functionarissen zijn achterge
houden voor zichzelf, hun ge
zinnen en vrienden. De politie
voerde met harde hand charges
new york-baghdad AP-ANP-Rtr
De Verenigde Staten, Groot-
Brittannië en Frankrijk hebben
Irak gisteren laten merken seri
eus te denken over het instellen
van een veiligheidszone ter be
scherming van de shi'ieten in
het zuiden van Irak, vergelijk
baar met die voor de Kurden in
het noorden. De drie perma
nente leden van de Veiligheids
raad van de Verenigde Naties
zeiden geschokt te zijn over de
Iraakse aanvallen op de shi'ie-
De Veiligheidsraad had giste
ren een speciale bijeenkomst
belegd om zich door VN-rap-
porteur Van der Stoel te laten
informeren over de toestand
van de shi'ieten. Volgens Van
der Stoel is Baghdad kort gele
den begonnen met een „grote
militaire inspanning" om het
gezag over het door shi'ieten
bewoonde zuiden te herstellen.
De voormalige Nederlandse mi
nister van buitenlandse zaken
zei dat de internationale ge
meenschap het geweld en de
onderdrukking van de shi'ieten
niet mag negeren.
Van der Stoel zie dat negen
van de vijftien leden van de Vei
ligheidsraad zijn analyse steun
den dat het regime van Saddam
Hussein een systematische poli
tiek van uithongering en terreur
voert tegen de shi ieten. „De
Verenigde Staten, Groot-Brit-
tannië, Frankrijk en vooral ook
Rusland hebben het debat aan
gegrepen om de handelwijze
van Irak volstrekt onaanvaard
baar te noemen", aldus de VN-
rapporteur.
Irak heeft gisteren scherpe
kritiek geuit op Van der Stoel.
Hij werd door Baghdad uitge
maakt voor een „boosaardig
werktuig" van een door Was
hington geleide campagne te
gen Irak.
moskou ap
suva kaungjseneviratne
De tropischedlanden in de Stille Oceaan wor
den doorgaais in lyrische bewoordingen be
schreven. Mar voor de bewoners van de 300
atols verspreitover de immense oceaan is het
leven er allerninst paradijselijk. Hun strijd om
het bestaan is <e laatste jaren een stuk zwaar
der geworden.
Atols zijn koraalölanden die niet meer dan vier
tot zes meter boen de zeespiegel uitstijgen en
die vaak een zouwaterlagune hebben. Door hun
lage ligging en geinge omvang waren zij altijd al
een gemakkelijkeyrooi voor cyclonen, tyfonen
en hoge golven. E> geleidelijk stijgende zeespie
gel heeft die dreigng de laatste jaren alleen nog
maar vergroot.
Maar ook economsch zit het de tropische mini
staatjes niet mee. ,3e eilanden zijn steeds meer
een onderdeel gaar vormen van de mondiale
geldeconomie", zeg Jeff Liew van de Ontwikke
lingsorganisatie vande Verenigde Naties
(UNDP). „Tegenwo«rdig heb je op de eilanden
geld nodig om te ovrleven, want de traditionele
zelfvoorzieningslancbouw is in het slop geraakt",
voegt hij er aan toe. h dit systeem produceren
boeren in de eerste pMtt «oor eigen gebruik en
verkopen een eventueel overschot of ruilen dat
voor andere produkten.
De bodem van de meeste eilanden is van koraal-
mos en bevat nauwelijks organisch materiaal, zo
dat het moeilijk is om er ook maar iets te verbou
wen. „Daar komt nog bij dat de eilanden niet be
schikken over natuurlijke ankerplaatsen voor
schepen, zodat hun isolement nog wordt ver
sterkt", legt Liew uit.
Sinds 1985 heeft UNDP 5 miljoen gulden uitge
geven aan ontwikkelingsprojecten in Kiribati,
Marshall Eilanden, Cook Eilanden, Tuvalu,
Tokelau en de Statenfederatie Micronesië.
„Wij proberen een grotere mate van zelfvoorzie
ning te bereiken op de eilanden door de boeren
te helpen hun opbrengst te vergroten. Op deze
manier hoeven de mensen het beetje geld dat ze
hebben, niet aan geïmporteerd voedsel uit te ge
ven", aldus Liew.
De belangrijkste natuurlijke hulpbronnen van de
eilandstaatjes zijn vis, kokosnoten en wat tropi
sche vruchten en yam (een zoete aardappel).
Zoet water is er schaars en bovendien vaak ver
vuild.
De kleine atolstaten liggen verspreid over zo'n
drie tot vier miljoen vierkante kilometer oceaan,
ver weg van alle potentiële exportmarkten. De
immens hoge transportkosten hebben dan ook al
menig ambitieus exportproject om zeep gehol
pen.
Voor veel atolstaten was kopra tot voor kort het
enige produkt dat harde valuta opleverde. Maar
sinds de prijs op de wereldmarkt van gedroogde
kokos is gekelderd, hebben de staatjes naar an
dere bronnen van inkomsten moeten uitzien.
Sommigen exporteren nu handgemaakte voor-
werpen en verkopen kleurrijke postzegels, maar
erg veelbelovend is deze handel niet.
Onlangs werd een exclusieve economische zone
afgekondigd van 200 mijl rond een aantal atols in
een poging om geld te verdienen uit het verlenen
van visserijvergunningen. Maar de opbrengsten
vallen tegen. Zo verdienden de Marshall Eilan
den slechts 3 miljoen gulden aan buitenlandse
vissersschepen die elk jaar een lading tonijn bin
nenhalen ter waarde van 280 miljoen guldenr. Al
met al is het geen wonder dat ontwikkelingshulp
en geld dat eilandbewoners in het buitenland
naar huis sturen, de belangrijkste bron van in
komsten vormen voor de meeste atolstaten.
Met name op de Cook Eilanden lijken de projec
ten van het UNDP vruchten af te werpen. Voor
dat de VN-organisatie ingreep leek het eiland
Mangaia regelrecht op een economische ramp af
te stevenen door de ineenstorting van de ana-
nasproduktie. Dalende wereldprijzen en ver
slechterend scheepstransport lagen ten grond
slag aan de malaise, die de meeste eilandbewo
ners van hun werk beroofde.
De economische ramp had bovendien een ecolo
gisch staartje. Doordat er geen ananas meer
werd verbouwd op de plantages kreeg het bin
nenland te kampen met een enorme erosie, het
geen zijn weerslag had op de landbouw in de
kustgebieden. „De buitenlandse inkomstenbron
was opgedroogd, terwijl de traditionele basis,
waarop men in zo'n situatie zou willen terugval
len, is aangetast", zegt Lieuw.
In samenwerking met een lokaal samenwer
kingsorgaan riep het UNDP vervolgens een ont-
wikkelingskredietfonds in het leven voor de fi
nanciering van negen landbouwprojecten, die op
één na succesvol waren.
Op de Marshall Eilanden bleek de bevolking niet
zozeer behoefte te hebben aan toegang tot kre
diet, maar meer aan de verbetering van de water
leiding en het rioleringsysteem. Daarom werd
een project opgezet waarin eilandbewoners zelf
deze voorzieningen gingen aanleggen. Onduide
lijk is echter of dit project op andere eilanden
een vervolg krijgt.
Liew geeft toe dat de atolstaten wellicht nooit
zonder buitenlandse hulp zullen kunnen. „Maar
waar het nu omgaat is een ontwikkelingsmodel
te vinden waarin de externe inkomsten en de be
hoeften van de bevolking beter op elkaar zijn af
gestemd."
De betonnen bunker die om re
actor vier in Tsjemobyl is ge
bouwd, vertoont scheuren, lekt
radio-activiteit en zal wellicht
nog ten hoogste vijf tot tien jaar
de veiligheid kunnen garande
ren. Dit is de boodschap van
professor Vladimir Karasev, al
gemeen directeur van het nu
cleaire onderzoekscentrum dat
de „sarcofaag" na de ramp van
26 april 1986 ontwierp en
plaatste.
Karasev uitte zijn waarschu
wende woorden in een gisteren
gepubliceerd vraaggesprek met
de krant Rabotsjaja Triboe na.
„Veel mensen denken dat de
sarcofaag hermetisch verzegeld
is," aldus Karasev tegenover Ra
botsjaja. „Helaas, dit is niet het
geval."
Volgens Karasev zit er onder
de bunker, die enkele maanden
na de ramp overhaast werd ge
plaatst, een grote hoeveelheid
radioactiviteit. Een deel daarvan
is een soort „lava", die na de ex-
Elosie ontstond toen reactor-
randstof zand, beton en stalen
bouwsels in het reactorgebouw
deed smelten.
Een ander deel bestaat uit
zeer fijne radioactieve stof, die
met het oog op de scheuren in
de bunker momenteel het
grootste risico vormt. De scheu
ren lopen kris-kras door het be
ton en omvatten in totaal wel
duizend vierkante meter. Filters
die in de scheuren zijn geplaatst
om de radioactieve stof tegen te
houden, blijken ontoereikend,
aldus Karasev.
Hij waarschuwt dat de lava op
de lange termijn het grootste ri
sico vormt. De lava heeft aan
het oppervlak een temperatuur
van 60 graden Celsius en is
daaronder wel 200 graden Celsi
us. „Het is veilig wat de moge
lijkheid van een kettingreactie
betreft," aldus Karasev. „Het ge
vaar kan evenwel toenemen als
de lava afkoelt, scheurt en water
absorbeert."
Een ander probleem is de sar
cofaag zelf, aie gedeeltelijk rust
op het puin van het reactorge
bouw. Karasev wijst erop dat
het onmogelijk is te zeggen hoe
lang die fundering tegen de
druk van de bunker bestand
blijkt. Hij spreekt in dit verband
van vijf tot tien jaar en wijst er
op dat om reden van veiligheid
in dergelijke gevallen de kortste
termijn als uitgangspunt wordt
genomen.
Karasev haalde zich met zijn
waarschuwende woorden on
middellijk felle kritiek op de
hals. Vladimir Koemosov, hoofd
van het team dat het ontwerp
voor de sarcofaag leverde, ver
telde Rabotsjaja dat de bunker
ten minste 30 jaar meegaat.
