Acties kolonisten
tegen beleid Rabin
Vrouwen centraal in strijd Lichtend Pad Sji'itische leider in stilte begraven
Buitenland
Queen aan de grond
Run op Chinese aandelen
loopt volledig uit de hand
Congolese president erkent
verlies bij verkiezingen
Venetiaan: Surinaamse
nachtmerrie is voorbij
AAAANDAG 10 AUGUSTUS 1992
4
Na 45 jaar rollen omgekeerd
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
De Israëlische Tova Greenberg, die met een aantal familiele
den in de oorlog zat ondergedoken bij een moslim-gezin in Sa
rajevo, heeft de kans gekregen iets terug te doen. Sinds twee
maanden biedt ze onderdak aan de dochter van het echtpaar
dat haar heeft gered.
Tova Greenberg zocht contact met de familie toen ze hoorde
dat Sarajevo van de buitenwereld was afgesloten. „Ik maakte
me zorgen en toen ik hoorde dat ze geen geld meer hadden
wilde ik wat geld overmaken, zodat ze in ieder geval medicij
nen konden kopen voor de zieke moeder.
De moeder vertelde me dat haar dochter met haar twee klei
ne kinderen had kunnen ontsnappen naar Belgrado, waar ze
als vluchtelingen leefden. Ik heb hun meteen vliegtickets ge
stuurd en nu zijn ze hier, in mijn huis in Jeruzalem".
Greenberg vindt haar daad niets bijzonders, omdat de men
sen uit Sarajevo hun leven hebben gewaagd. Ze behoren tot de
weinige moslims die zijn onderscheiden door Yad Vashem, het
Israëlische herinneringsmuseum aan de massavernietiging
van de joden, wegens hun verdiensten in de oorlog.
Newport Het luxe-passagier
schip Queen Elizabeth 2 is vrij
dagavond voor de Amerikaanse
kust ter hoogte van Newport,
Rhode Island, aan de grond gelo
pen. De Queen Elizabeth 2 raakte
op de terugreis naar New York na
een vijfdaagse cruise naar Nova
Scotia een rif. Drie ballasttanks
en een lege brandstoftank raak
ten daarbij lek.
Het schip kwam een uur nadat
het was vastgelopen weer vlot en
ging in dieper water voor anker.
De 1.815 passagiers werden
daarna met een veerboot van
boord gehaald (foto) Veel passa
giers deden er hun beklag over
dat zij door de bemanning in het
geheel niet werden ingelicht over
wat er aan de hand was.
De QE2 is het vlaggeschip van
de Engelse rederij Cunard Lines
en een van de grootste passa
gierschepen ter wereld. Het
kwam in 1967 in de vaart en
heeft sindsdien een bonte histo
rie van pech, slordigheid en on
gevallen achter de rug.
foto reuter bill powers
Doden bij explosie in textielfabriek
tekirdag Bij een explosie in een textielfabriek in het westen van
Turkije zijn zaterdag minstens 31 arbeiders om het leven geko
men en 64 gewond geraakt. In de kantine van de fabriek in de
plaats Corlu zou een gasfles zijn ontploft
Drie kranten in Algerije verboden
Algiers» Twee onafhankelijke kranten in Algerije, LeMatin en
La Nation, zijn gisteren niet verschenen nadat de regering voor
bereidingen had getroffen voor een verbod op beide Franstalige
dagbladen. Ook de Arabische krant al-Jazair al-Yoom komt op
last van de regering niet meer uit. De kranten hebben volgens de
Algerijnse regering 'foutieve berichten' verspreid of zich 'posi
tief uitgelaten over het Islamitische Reddingsfront (FIS).
Aardverschuiving India: 100 doden
new delhi» Bij een aardverschuiving in de noordoostelijke India
se deelstaat Mizoram, veroorzaakt door dagenlange, hevige re
genval, zijn gisteren vermoedelijk 100 mensen om het leven ge
komen en tientallen anderen gewond geraakt. De slachtoffers,
voornamelijk arbeiders van een steengroeve die lagen te slapen,
werden levend onder een massa aarde bedolven. Tot nu toe zijn
negentien lichamen geborgen.
'Groei wereldbevolking neemt niet af
new york Ondanks de inspanningen van talrijke landen om het
geboortecijfer laag te houden, wordt de groei van de wereldbe
volking niet minder. Dit zegt Shiro Horluchi van de Newyorkse
Rockefeller Universiteit. Volgen Horluchi zullen bij ongewijzigd
beleid in het jaar 2030 10,7 miljard mensen de aarde bevolken.
Horluchi geeft als oorzaken voor de aanhoudende groei het mis
lukken van de bevolkingspolitiek in China en India, de ongerem
de baby-boom in zwart-Afrika en Zuid-Azië en de tweede ge
boortegolf die voortkwam uit de na-oorlogse geboortegolf.
Kabul opnieuw bestookt met raketten
kabul Rivaliserende mujaheddin-groepen hebben de Afghaan
se hoofdstad Kabul zaterdag opnieuw met raketten bestookt, na
eerdere aanvallen in voorafgaande week. Als gevolg van de aan
val, die door de regering wordt toegeschreven aan de groepering
Hezb-i-Islami, kwamen zeker 30 mensen om het leven en raak
ten meer dan 50 anderen gewond. Eén raket landde in de buurt
van het presidentiële paleis en doodde acht bewakers.
Sikhs wreken dood guerrillaleider
chandigarh» Militante Sikhs hebben gisteren 31 mensen, meest
familieleden van politiemensen, ontvoerd en daarna vermoord.
De slachting was een wraakactie voor de dood van Sukhddev
Singh Babbar, een van de grondleggers van de separatistische
Sikh-beweging. Hij werd gisteren door de Indiase politie dood
geschoten bij een poging hem te arresteren.
Honecker stelt
Sovjetunie
verantwoordelijk
berlun hans hoogenpuk
correspondent
De vroegere Oostduitse staats-
en partijleider Erich Honecker
wil de Sovjetunie verantwoor
delijk stellen voor de politiek
zoals die in de vroegere Sovjet
zone en latere DDR werd ge
voerd.
Honecker zou eisen dat bij de
beoordeling van de strafbare
handelingen waarvan hij wordt
beschuldigd, er vanuit wordt
gegaan dat hij permanent onder
druk van buitenaf stond. Vol
gens zijn helpers wil hij bewijs
materiaal presenteren waaruit
blijkt dat Moskou verantwoor
delijk was voor de politieke
praktijk in Oost-Duitsland.
Israël wijzigt
anti-PLO wet
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
Het Israëlische parlementslid
Yossi Beilin heeft aangekondigd
dat hij een wetsontwerp gaat in
dienen dat contacten tussen Is
raëlische burgers en PLO-verte-
genwoordigers legaliseert. De
huidige wetgeving stelt dergelij
ke contacten strafbaar.
Beilin, de nieuwe ondermi
nister van buitenlandse zaken,
behoort binnen Arbeid tot het
kamp van Shimon Peres. Minis
ter van buitenlandse zaken Pe
res zelf verklaarde het afgelopen
weekeinde te verwachten dat
het parlement in oktober de
wijziging van de 'anti-terreur-
wet' zal behandelen.
De rechtse oppositie heeft al
aangekondigd dat ze campagne
zal voeren tegen een wijziging
van de wet. Vertegenwoordigers
van de Likud zeggen dat zo'n
stap een legalisering inhoudt
van de PLO.
Israëlische soldaten breken de illegaal en in alle haast opgetrokken muur van een nieuw huis in de buurt van
Hebron af. Het kwam gisteren tot schermutselingen tussen kolonisten en het leger. foto reuter
Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever zijn
gisteren begonnen met acties tegen de beperking van de
bouw in bezet gebied door de nieuwe regering. Bij He-
bron kwam het tot een confrontatie met het leger toen
kolonisten een huis wilden bouwen zonder vergunning.
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
De kolonisten hebben gezworen
zich te verzetten tegen de plan
nen van premier Rabin, waar
mee mogelijk Amerikaanse hulp
kan worden verkregen voor de
opvang van Sovjet-joden. Rabin
is momenteel op bezoek in de
Verenigde Staten en praat van
daag met president Bush over
het Israëlische verzoek aan de
Verenigde Staten zich garant
stellen voor een lening ter waar
de van tien miljard dollar.
Een groep van ongeveer der
tig aanhangers van de radicale
kolonistenbeweging Gush Emo-
nim arriveerde gisterochtend
vroeg in het gebied tussen de
stad Hebron en de Israëlische
nederzetting Kiryat Arba. Kort
nadat de kolonisten met de
bouwwerkzaamheden waren
begonnen kregen ze van het le
ger opdracht te vertrekken, wat
ze weigerden.
De groep kreeg later op de
ochtend versterking van drie
honderd inwoners van Kiryat
Arba. Er kwam pas een eind aan
de chaos toen de militaire com
mandant in het gebied beloofde
dat het bouwwerk de eerste
twee weken niet zou worden
verwoest als de kolonisten on
middellijk vertrokken. Leiders
van de groep verklaarden dat ze
willen proberen binnen die tijd
via de rechtbank een bouwver
gunning los te krijgen. Ze heb
ben meer harde acties aange
kondigd.
De politie in Jeruzalem was
gisteravond in verhoogde staat
van paraatheid, toen tien Israë
lische gezinnen hun intrek na
men in vier huizen in de Arabi
sche wijk van de oude stad. De
politie zei de actie niet te kun
nen tegenhouden omdat de
huizen legaal zijn gekocht van
de oorspronkelijke Arabische ei
genaars.
Het afgelopen weekeinde
heeft het Israëlische leger be
kendgemaakt dat het drie pro
minente leden van een islamis-
tische verzetsgroep heeft aange
houden. Ze worden verdacht
van de moord op meer dan
twintig Israëli's en Palestijnen.
In hun schuilplaats, een huis in
Ramallah op de Westelijke Jor
daanoever, werden een pistool
mitrailleur, munitie, messen,
vervalste identiteitsbewijzen en
pamfletten aangetroffen. Ook
vond het leger een videofilm
waarop vermeende Palestijnse
collaborateurs hun verraad 'be
kenden' voor ze werden ver
moord.
De uitgifte van aandelenopties
in China's speciale economi
sche district Shenzhen is giste
ren volledig uit de hand gelo
pen. In het gedrang kwam een
man om. De Chinese regering
zal zich deze week over het ka
pitalistische experiment bera
den.
De uitgifte in Shenzhen
bracht gisteren honderdduizen
den Chinezen naar de ruim 300
banken en commissionairshui
zen. Zij probeerden de spaarza
me briefjes te bemachtigen die
mogelijk recht geven op de aan
koop van een aandeel in een
voormalig staatsbedrijf.
De politie moest er met elek
trische wapenstokken aan te
pas komen om de menigte te
bedwingen. Veel speculanten-
in-spé moesten vanwege de hit
te voortijdig het loodje leggen.
Verkopers van water en limona
de deden hele goede zaken. ,,AJs
je dit moet doen om in China
rijk te worden, dan hoeft het
voor mij niet meer", verzuchtte
een 24-jarige zakenman uit Gu
angzhou (Canton) teleurgesteld.
Een 25-jarige arbeider uit Gu-
andong ging tevreden naar huis.
Hij had tien opties weten te be
machtigen. „Moet ik al die
mensen rijk zien worden en zelf
aan de zijlijn staan toekijken?"
De run op de aandelen werd
mede veroorzaakt door de forse
koersstijging van aandelen die
vorig jaar in Shenzhen werden
uitgegeven. De koers is in een
jaar tijd met enkele honderden
procenten gestegen.
Met zeventien procent van de
stemmen eindigde Sassou-
Nguesso op de derde plaats in
de eerste ronde van vorige week
zondag. De tweede ronde tus
sen de beste twee kandidaten
gaat tussen Pascal Lissouba van
de Panafrikaanse Unie voor So
ciaal-democratie en Bernard
Kolelas van de Congolese Bewe
ging vor Democratie en Geïnte
greerde Ontwikkeling.
Lissouba kreeg in de eerste
ronde 36 procent van de stem
men tegen twintig procent voor
Kolelas. Veertig procent van de
kiesgerechtigden nam niet de
moeite om te stemmen. Lissou-
ba's Panafrikaanse Unie was
vorige maand tijdens verkiezin
gen voor het parlement al de
grootste partij geworden.
President Denis Sassou-Ngues-
so van Congo heeft zaterdag er
kend dat hij de eerste vrije pre
sidentsverkiezingen in het Afri
kaanse land heeft verloren.
„President Sassou-Nguesso
buigt voor de wil van het volk",
aldus zijn woordvoerder. Een
democratiseringsconferentie
had de president eerder al de
meeste van zijn bevoegdheden
ontnomen.
Congolese regeringsfunctio
narissen hadden een uitbarsting
van geweld gevreesd na het be-
kendworden van de uitslag. Vei
ligheidstroepen patrouilleerden
in de hoofdstad Brazzaville,
maar incidenten zijn niet ge
meld.
paramaribo anp
„De nachtmerrie is voorbij."
Dat zei de Surinaamse presi
dent Ronald Venetiaan zaterdag
in een toespraak in het parle
mentsgebouw in Paramaribo
tijdens de bekrachtiging van het
Vredesakkoord voor Nationale
Verzoening en Ontwikkeling.
„In de toekomst moet het argu
ment van de rede worden ge
bruikt om meningsverschillen
te beslechten."
Het vredesakkoord omvat een
amnestieregeling voor iedereen
die misdaden heeft begaan in
de periode vanaf 1 januari 1985,
met uitzondering van misdaden
tegen de menselijkheid. Veneti
aan sprak van een 'zware taak'
voor het volk. Het Surinaamse
volk moet zich inzetten voor
herintegratie van ex-strijders,
een ordelijke terugkeer van
vluchtelingen uit Frans-Guyana
en de opbouw van het land.
De bekrachtiging van het vre
desakkoord volgde op de publi-
katie van verklaringen van de il
legale groepen Angula, Mandela
en Koffiemaka. Ze willen partij
worden in het akkoord en zeg
gen toe onmiddellijk na amnes
tieverlening de verboden wa
pens in te leveren. Ook de lei
ders van alle Indianen en
Bosnegerstammen hebben het
vredesakkoord gesanctioneerd.
Baghdad Rtr-afp JKÊ&KÊBKÊÈBKSbt. van de ODStand. Sii'ieten ii
uma kevin galvin
Bij een aanslag op een legervoertuig In
de Peruaanse hoofdstad Lima zijn gis
teren drie soldaten omgekomen. De
verantwoordelijkheid is opgeëist door
de pro-Cubaanse organisatie Tupac
Amaru. Deze groepering is tot aan de
arrestatie van haar leider in juni weinig
actief geweest, dit in tegenstelling tot
de rebellenbeweging Lichtend Pad.
Marx, Lenin en Mao leerden dat vrou
wen door revolutie in de macht kunnen
delen; Lichtend Pad brengt deze leer in
praktijk. Vrouwen bekleden belangrijke
posities in de meest gewelddadige linkse
rebellenbeweging van Zuid-Amerika. Zij
zijn te vinden in de hogere rangen, maar
ook in de gelederen van de moordcom
mando's.
Deze nadrukkelijke aanwezigheid van
vrouwen is zeer bijzonder gezien de nog
altijd overheersende 'macho'-cultuur in
Peru. „Lichtend Pad zegt dat de klassen
strijd voor een vrouw de enige verstandi
ge manier is om zich te emanciperen",
meent Gustavo Gorriti, die een studie
van Lichtend Pad heeft gemaakt.
Carlos Ivan Degregori, de directeur van
het Instituut voor Peruaanse Studies,
zegt dat de maoïstische strijders heel
goed weten om te gaan met de gevoe
lens van de jeugd, zeker met die van jon
ge vrouwen. „Ze weten hun een zeer
sterke identiteit te verschaffen", aldus
Degregori.
Sinds Lichtend Pad in 1980 de gewapen
de strijd opnam zijn meer dan 25.000
Peruanen gedood. Vaak was het de hand
van een vrouw die de trekker van een ge
weer overhaalde of de staaf dynamiet
wierp. Volgens kenners van Lichtend
Pad zijn de vrouwelijke rebellen veel fa
natieker en veiligheidssoldaten laten niet
zelden weten dat de vrouwen veel moei
lijker „te breken" zijn tijdens martelin
gen.
Degregori herinnert zich de jonge vrou
wen die uit bescheiden families en dor
pen op het platteland kwamen om aan
de staatsuniversiteit in het conservatieve
Ayacucho te studeren. Het op 370 kilo
meter zuidoostelijk van de hoofdstad Li
ma gelegen Ayacucho in de Andes is de
geboorteplaats van Lichtend Pad. De
vrouwen werden door de elite van Aya
cucho buitengesloten en hoe meer ze
studeerden des te minder mogelijkheden
zagen ze om hun levensomstandigheden
te verbeteren. „En toen ze zich tot Lich
tend Pad wendden deden ze dat met
groot enthousiasme. Ze omvatten de
doctrine als een drenkeling een stuk
drijfhout", aldus Degregori.
Filosofieprofessor Abimael Guzman
stichtte Lichtend Pad in 1970 toen hij 35
jaar oud was. Zijn vrouw, Augusta La
Torre, een geradicaliseerde dochter uit
de aristocratie van Ayacucho, bracht
passie in de beweging. Zij ook intodu-
ceerde de vrouwen binnen het leider
schap. „Zij was belangrijk", aldus de
journalist Carlos Valdez, die Guzman en
I.a Torre heeft gekend. „Guzman was de
theoreticus; Augusta bracht de theorieën
in praktijk. Dat hij veel vrouwen belang
rijke posities gaf, is voor een groot deel te
danken aan zijn echtgenote."
Cecilia Olea van de vrouwenorganisatie
Flor Tristan meent dat vrouwen hun
„frustratie en haat over de onderwor
penheid" afreageren door zich bij Lich
tend Pad aan te sluiten. In de sloppen
wijken en dorpen van Peru wordt heel
wat geslagen en verkracht, aldus Olea.
„Het slaan van vrouwen is een geaccep
teerd verschijnsel in onze maatschappij.
Zelfs leidsters van vrouwenorganisaties
zijn het slachtoffer van mishandeling. Als
je 's avonds te laat van een vergadering
thuiskomt wordt je gestraft", aldus Olea
over de Peruaanse man.
Degregori meent dat het opnemen van
de wapens en het „aannemen van een
Rambo-rol" inhoudt dat de vrouwen
hun vrouwelijke identiteit moeten afwer
pen. „Dat betekent een nog veel grotere
onderdrukking van vrouwen omdat ze
als het ware mannen moeten worden
door zich de Rambo-rol aan te meten,
die per definitie macho en anti-feminis
tisch is", zo filosofeert Degregori.
BAGHDAD Rtr-A
De geestelijk leider van de 200
miljoen sji'itische moslims in de
wereld, groot-ayatollah Abu
Qassim al-Khoei, is zaterdag op
92-jarige leeftijd in Kufa in het
zuiden van Irak overleden.
Twee weken geleden had hij
een pacemaker gekregen.
Al-Khoei's overlijden kwam
voor de familie als een totale
verrassing en leidde zelfs tot be
richten dat zijn dood 'verdacht'
zou zijn. Volgens een kleinzoon
is zijn grootvader „onder zeer
mysterieuze en verdachte om
standigheden" overleden. „Het
ging juist erg goed met hem",
aldus de 33-jarige Yoessef al-
Khoei.
De groot-ayatollah, die ruim
negentig boeken over de shi'iti-
sche theologie op zijn naam
heeft staan, was de laatste acht
tien maanden een neerslachtige
man die zijn huis niet uit
mocht. Eens de spil van de shi-
'itische opstand in Irak na de
Golfoorlog, maar nu een man
die lijdzaam moest toezien hoe
Abu Qassim al-Koei.
archieffoto afp
zijn geloofsgenoten in het zui
den van Irak worden bestookt
door de Iraakse luchtmacht.
Nadat vorig jaar maart een
opstand van sji'itische moslims
in het zuiden van Irak was on
derdrukt. verscheen al-Khoei
met president Saddam Hussein
op de televisie. Daarbij loofde
hij Saddam voor het neerslaan
van de opstand. Sji'ieten in Iran
beschuldigden Saddam dat hij
de ayatollah had gedwongen
een dergelijke verklaring af te
leggen. Volgens uitgeweken vol
gelingen in Londen stond Al-
Khoei sindsdien onder huisar
rest.
Om te voorkomen dat dui
zenden rouwenden de begrafe
nis van Al-Koei zouden bijwo
nen, verbrak Irak gisteren de te
lefoonverbindingen met de Zui-
diraakse heilige stad Najaf en
stelde een avondklok in. De be
grafenis heeft gisteren in fami
liekring plaatsgevonden.
Hoewel Irak een drie dagen
durende rouw afkondigde, pa
trouilleerden troepen door de
straten van Najaf. Vooraan
staande shi'itische geestelijken
werden onder huisarrest ge
plaatst en veel moskeeën bleven
gesloten.
De geestelijk leider van Iran,
ayatollah Khameini, noemde
het overlijden van Al-Khoei een
„groot verlies" voor de islam. In
Teheran werd ook een drie da
gen durende rouw afgekondigd.
