Doorbraak
vredesoverleg
Mozambique
Buitenland
KGB houdt
dossier
Oswald vast
VN-team in Somalia
VN-troepen keken toe
bij mishandelingen
Fransen gewond in Sarajevo
Meubelmaker timmert
alleen nog lijkkisten
Slachtoffers gilden toen honden hen beten
VRIJDAG 7 AUGUSTUS 1992
5
Nairobi Een missie van de Vere
nigde Naties is gisteren in de So
malische hoofdstad Muqdisho
aangekomen om de mogelijkhe
den te onderzoeken voor een
massale hulpoperatie en het in
zetten van zeker 500 man gewa
pende troepen om de veilige dis
tributie van voedsel te waarbor
gen. Daarvoor zullen de strijden
de partijen en de bevolking moe
ten worden ontwapend of ge
neutraliseerd.
De VN-missie zal gesprekken
voeren met de diverse rivalise
rende krijgsheren in Somalia en
vervolgens rapport uitbrengen
aan de Veiligheidsraad. Die be
sloot vorige week In te grijpen in
Somalia en een groots hulppro
gramma te starten voor de ruim
1,5 miljoen mensen die met de
hongerdood worden bedreigd.
foto afp
Bush weet niet waar Arkansas ligt
Oklahoma city De Amerikaanse president Bush kent zijn topo
grafie niet. Tijdens een campagnebijeenkomst in Colorado beti
telde Bush zijn tegenstander Bill Clinton als ,,de gouverneur van
een zekere staatgelegen ergens tussen Texas en Oklahoma".
Een blik op de kaart leert dat tussen deze twee staten alleen de
Red River en enkele zandduinen liggen. Arkansas ligt tussen
Louisiana en Missouri en ten oosten van Oklahoma. „De man
die beloofde Amerika's onderwijs-president te zijn kent zijn
topografie niet eens", schamperde Bill McDonnell, campagne
leider van Clinton in Oklahoma.
Honecker blijft in voorarrest
berlijn» De vroegere Oostduitse staats- en partijleider Erich
Honecker zal zijn 80-ste verjaardag op 25 augustus in zijn cel in
de Berlijnse gevangenis Moabit moeten vieren. De rechtbank in
Berlijn besloot gisteren eerst een uitvoerig medisch onderzoek
van de 79-jarige af te wachten voordat een besluit wordt geno
men over het eventuele ontslag uit de gevangenis. De resultaten
daarvan worden niet voor het eind van de maand verwacht.
Eureca in juiste baan
cape Canaveral De problemen met Eureca zijn gisteren opge
lost en de satelliet bevindt zich nu in de juiste baan om de aarde.
De satelliet, die ruim 350 miljoen gulden heeft gekost, werd af
gelopen zondag door het Amerikaanse ruimteveer Atlantis in de
ruimte gezet. Maar het controlecentrum in het Duitse Darm
stadt slaagde er niet in om de Eureca in een baan op de juiste
hoogte te krijgen.
Angula steunt vredesakkoord Suriname
Paramaribo» De Angula-bevrijdingsbewegingschaart zich ach
ter het vredesakkoord tussen de Surinaamse regering, het Jungle
Commando en de Tucajana's. De stap van de Angula-bewe-
giong heeft tot gevolg dat alle illegale groeperingen partij wor
den in het morgen af te sluiten akkoord. Met het akkoord komt
een einde aan de binnenlandse oorlog, die in 1986 begon.
Ook Zweden stopt noodhulp Namibia
Stockholm Zweden heeft gisteren het voorbeeld van Noorwe
gen gevolgd door eveneens geen noodhulp meer te geven aan
Namibia. De hulp wordt gestaakt omdat de Namibische regering
voor president Sam Nujoma een vliegtuig ter waarde van bijna
60 miljoen gulden heeft gekocht. De Zweedse regering stelt zich
op het standpunt dat Namibia zijn middelen moet benutten om
het hoofd te kunnen bieden aan de catastrofe die dreigt door de
aanhoudende droogte.
'Blanken deden mee aan bloedbad'
Johannesburg» Een overlevende van het bloedbad in Boipatong,
dat een politieke crisis in Zuid-Afrika ontketende, heeft gisteren
gezegd dat blanken direct betrokken waren bij de moordpartij.
In Boipatong kwamen op 17 juni tijdens een aanval 43 zwarten
om het leven. De politie heeft steeds ontkend dat zij betrokken
was bij de moordpartij, die voor het ANC aanleiding vormde om
de besprekingen over een nieuwe grondwet met de Zuidafri-
kaanse regering af te breken. Ook gisteren werden er in Zuid-
Afrika weer acties gevoerd om de regering tot democratisering te
dwingen.
Mobutu tegen schrappen naam Zaïre
Kinshasa Zaïre mag geen naamsverandering ondergaan. Dit is
gisteren bekendgemaakt na overleg tussen president Mobutu en
premier Nguza Karl-I-Bond. Met deze uitspraak reageert de re
gering op een dinsdag gedaan voorstel van de Nationale Confe
rentie, waarin werd besloten dat Zaïre weer Congo moet gaan
heten.
De regering van Mozambique en de verzetsorganisatie
Renamo (Mcx^ambiquaans Nationaal Verzet) hebben
vandaag in Rome een akkoord bereikt over een datum
voor een staakt-het-vuren. Uit Mozambiquaanse rege
ringskringen is vernomen dat 1 oktober waarschijnlijk de
datum zal zijn waarop de vijandelijkheden worden be
ëindigd.
Naar verwachting wordt een
formeel akkoord later onderte
kend, naar alle waarschijnlijk
heid in Gaborone, de hoofdstad
van Botswana, Het akkoord
volgt na drie dagen durende
historische besprekingen tussen
de Mozambiquaanse president
Joaquim Chissano en de rebel
lenleider Afonso Dhlakama.
Ook de Zimbabwaanse presi
dent Mugabe is bij het overlég
betrokken.De ontmoeting tus
sen de president, die voortkomt
uit de onafhankelijksbeweging
Frelimo en de rebellenleider
moet een doorbraak bewerk
stelligen in een van de meest
bloedige burgeroorlogen van
Afrika, die zestien jaar geleden
begon en aan ruim een miljoen
mensen het leven heeft gekost.
De strijdende partijen zijn tot
elkaar gebracht omdat boven
alle ellende die de uitzichtloze
oorlog het land heeft gebracht,
nu ook nog eens de ernstige
Twintig doden
in Karabach
Uit de omstreden enclave Na-
gomo-Karabach zijn gisteren
nieuwe felle gevechten gemeld.
Bij een nachtelijk Azerbajd-
zjaans bombardement op de
hoofdstad Stepanakert vielen 20
doden en meer dan 50 gewon
den. Volgens de Armenen werd
het bombardement op Stepana
kert uitgevoerd door een
Soechoi-25 gevechtsvliegtuig uit
Azerbajdzjan. Bij een Azerbaid-
jaanse aanval op het dorp Arts-
vasjen zouden nog eens vier
personen zijn omgekomen.
droogte is gekomen. Ten minste
éénderde van de 15 miljoen
Mogambiquanen dreigt van
honger te sterven.
Ongeveer een miljoen Mo-
Zambiquanen is naar het kleine
naburige Malawi gevlucht, ter
wijl honderdduizenden op zoek
naar voedsel en vrede de gren
zen zijn overgestoken naar Tan
zania, Zambia, Zimbabwe,
Swaziland en Zuid-Afrika. In
Mozambique zijn nog eens mil
joenen mensen op de vlucht. Zij
overspoelen de steden, waar
toch al gebrek is aan de meest
noodzakelijke levensbehoeften.
Als de vredesovereenkomst
stand houdt dan zijn de groot
ste problemen van economi
sche aard: hoe kan het volledig
berooide land weer worden op
gebouwd? Ondanks de retoriek
in Maputo en de eisen van
Renamo zal de politiek niet de
grootste zorg zijn van de meeste
Mozambiquanen de komende
jaren.
'Dierenvoer beter
dan voedselpakket'
Dierenvoer is nog voedzamer
dan het voedsel dat vluchtelin
gen en hongerenden in hun
hulppakketten ontvangen. Dat
stellen twee Britse onderzoekers
in een brief aan het Britse medi
sche blad The Lancet.
Een hulppakket voor vluchte
lingen bestaat doorgaans uit
een portie graanprodukten, lin
zen, olie en suiker. Daarin ont
breekt het aan vitamine C en A,
evenals riboflavine, niacine en
ijzer. Vluchtelingen die op zo'n
pakket moet teren zijn vatbaar
voor ziektes als scheurbuik,
beri-beri en vitamine A-gebrek.
Irak weigert VN
opnieuw toegang
MANAMA-WASHINGTON AP-Rtr
Een nieuw team van VN-wa
peninspecteurs is vandaag
vanuit het oliestaatje Bahrain
op weg gegaan naar Irak. De
Iraakse minister Hammadi (cul
tuur) herhaalde gisteren dat het
inspectieteam geen toegang zal
krijgen tot het ministerie van
landbouw of andere ministerië
le gebouwen.
De speciale VN-commissie,
die met de inspecties en ont
manteling belast is, zei niet offi
cieel op de hoogte te zijn ge
steld van de door Hammadi
verwoorde opstelling. Het alge
mene hoofd van de inspectie
teams, Rolf Ekeus, kreeg verle
den maand na de problemen bij
het ministerie van landbouw
van de Irakezen de belofte dat
zij voortaan beter zouden mee
werken.
De Amerikaanse president
Bush kwam onmiddellijk met
een reactie op de aankondiging
van Hummadi. „Dit is alleen
maar weer de laatste van een
reeks belachelijke verklaringen
over de VN-inspecteurs."
MOSKOU «AP
De hervormingsgezinde Rus
sisch KGB-chef Vadim Bakatin
heeft vorig jaar geprobeerd om
de dossiers van Lee Harvey Os
wald vrij te geven, maar werd
hierin tegengewerkt door vroe
gere spionnen, die onthulling
vreesden van hun namen en
methodes. KGB-officieren heb
ben verklaard dat de dossiers
geen licht werpen op de moord
op president John F. Kennedy
in 1963. Zij weigeren echter de
dossiers vrij te geven.
Bakatin bestudeerde de zaak
Oswald, dossier nummer 31451,
bestaand uit zes mappen, en in
met een uit Witrusland om ze te
verschepen naar Minsk voor be
studering.
Oswald, die was getrouwd
met een vrouw uit de Sovjetu
nie, woonde van 1959 tot 1962
in Minsk waar hij in een fabriek
werkte. Totdat hij een paar
maanden voor de moord op
Kennedy terugkeerde naar de
Verenigde Staten, hield de KGB
hem nauwgezet in de gaten.
Soldaten onmachtig om op te treden
new york leonard doyle
the independent
De vredesmacht van de Vere
nigde Naties keek werkeloos toe
toen Servische troepen vorige
maand weerloze Bosnische
moslims een voetbalveld op
dreven in de stad Bosanski No-
vi, voordat ze de mannen naar
concentratiekampen stuurden.
Dat staat in een uitgelekte inter
ne nota van de VN.
De rechtvaardiging van de VN
om niet tussenbeide te komen
is dat de vredestroepen op
dracht hebben neutraal te blij
ven in de oorlog in Bosnië, wat
de omstandigheden ook zijn.
Het beleid van nooit stellingne-
men, dat is uitgestippeld door
de Veiligheidsraad, maakt de
VN-soldaten gefrustreerd en
boos, maar onmachtig om op te
treden.
Daar komt bij dat de VN de
talrijke kampen in Bosnië en
Servië niet zelf hebben geïn
specteerd. In plaats daarvan
hebben zij dat werk uitbesteed
aan het Internationale Comité
van het Rode Kruis (ICRC), een
organisatie die uit angst voor
het leven van de gevangenen
traditioneel een weerzin heeft
tegen het publiceren van haar
conclusies.
Volgens een interne VN-nota
werden moslims op het voetbal
veld van Bosanski Novi apart
gezet en als onderdeel van het
Servische beleid van 'etnische
zuivering' naar concentratie
kampen overgebracht. Het do
cument beschrijft verder de 'af
schuwelijk slechte' behandeling
van de moslims 'die regelmatig
werden geslagen, eten en water
werd onthouden, armetierige
schuilplaatsen hadden, etc'.
Volgens de notitie, gedateerd
op 3 juli, die is uitgelekt via de
Bosnische VN-missie, was het
voetbalstadion 'duidelijk zicht
baar' voor de VN-vredesmacht
die zijn basis had aan de rand
van de Kroatische stad Dvor. De
echtheid van de diplomatieke
nota wordt niet aangevochten
door de VN.
In wat misschien tot nu toe
het meest sprekende voorbeeld
is van de machteloosheid van
de VN om een grove schending
van het Akkoord van Genève
(waarin mishandeling van bur
gers in oorlogstijd wordt verbo
den) te voorkomen, luidt de no
ta: „Wij denken dat de gevange
nen op het voetbalveld slechts
het topje van de ijsberg zijn wat
betreft de activiteiten van de
plaatselijke Servische autoritei
ten in BH (Bosnië-Hercegovina,
red.) om te komen tot een Ser
vische republiek die vrij is van
moslims."
SARAJEVO» AFP
vliegveld van Sarajevo en het
hoofdkwartier onder vuur in
een heftige schotenwisseling
tussen moslim- en Kroatische
strijders aan de ene kant en Ser
viërs aan de andere kant, waar
door twijfels rezen over de toe
komst van de VN-missie in
rajevo. „Het is geen gezond
ken voor de VN dat hun m
schappen onder vuur staan ter
wijl de humanitaire operatie op
het vliegveld weer is opge
schort", aldus Magnusson.
Bij een aanval op het hoofd
kwartier van de VN-vredes
macht in Bosnië zijn afgelopen
nacht vier Fransen gewond ge
raakt. Dit heeft woordvoerder
Mik Magnusson van de vredes
macht vanmorgen verklaard.
Een van de gewonden verkeert
in t en ernstige situatie, zei
Magnusson, die sprak van een
„opzettelijke" aanval.
Uren daarvoor lagen het
Niets lijkt een einde te kunnen maken aan de dagelijkse slachtpartijen en gevechten in Bosnië. Hier treurt een Bosnische soldaat om de dood van
twee van zijn strijdmakkers. foto reutergeorge hammer
LONDEN BENNETT EN TANNER
VERVOLG VAN DE VOORPAGINA
Mirsad werd op 1 mei door de Bosnische
Serviërs gearresteerd in Brcko, dat ooit voor
80 procent Kroatisch en islamitisch was.
Duizenden inwoners werden naar de op
slagplaatsen gebracht in Luka, het havenge
bied van de stad aan de rivier de Sava.
„Toen we in het kamp kwamen, werden
we vastgehouden in die grote loods. Aan
onze kant bevonden zich 500 mensen en in
het andere deel zaten ongeveer 50 mensen
die hun machinegeweren op ons uitpro
beerden. Ik werd geslagen. Zij zetten me te
gen de muur, deden mijn handen omhoog
en sloegen me toen langs mijn ruggegraat."
Maar de behandeling die Mirsad kreeg, was
nog mild vergeleken met wat de jongere
mannen werd toegediend.
De dag nadat hij was gearresteerd, wer
den drie jonge mannen uit de stad Zvornik
in oostelijk Bosnië, die in de Bosnische ge
wapende macht hadden gediend, verschrik
kelijk geslagen. Mirsad zag hoe zij stierven
aan hun verwondingen.
Duitse herders die dagenlang geen eten
hadden gekregen, werden losgelaten op een
andere groep jongemannen. De slachtoffers
gilden en huilden toen de dieren hen beten
en uiteindelijk stierven tien van hen aan de
verwondingen die de honden hadden toe
gebracht.
Mirsad zegt persoonlijk 20 mensen te
hebben zien sterven. Iedere dag werden 50
mensen uit het kamp weggehaald om nooit
meer terug te keren. Volgens zijn schattin
gen zijn er, inclusief degenen die zijn ver
moord toen de Serviërs Brcko innamen,
niet minder dan 5.000 mensen in het ge
bied gedood.
Op 31 mei maakte Mirsad deel uit van en
groep van tien mannen die 's nachts langs
hun bewakers renden, naar de rivier hon
derd meter verderop, waarna zij 250 meter
zwommen naar de andere oever, die zich in
Kroatië bevindt. Verschillende van de
vluchtelingen werden doodgeschoten.
Mirsad kan niet naar huis en hij weet niet of
hij zfjn familie ooit terug zal zien.
vertaling luutje niemantsverpriet
SARAJEVO TONY SMITH
Eens maakte Zulfo Music meu
bilair en het houten interieur
voor prestigieuze hotels. Nu
timmert hij uitsluitend nog lijk
kisten. Door de toenemende
vraag vreest hij binnen enkele
dagen door zijn voorraad hout
heen te zijn. „Vanmorgen lagen
hier 100 kisten. Ze hebben ze
stuk voor stuk meegenomen",
zegt de 44-jarige schrijnwerker.
„De spaanplaat raakt op en ik
weet niet wat we daarna moe
ten doen."
Music werkt bij de Sipad 1
Mei-fabriek in Sarajevo, voor de
burgeroorlog een van de groot
ste meubelproducenten in Joe
goslavië. De stoelen, tafels,
raamkozijnen en houten pla
fonds van zijn hand sieren on
dermeer het Moskva Hotel in
Berlijn, Le Meridien in Baghdad
en het protserig gele Holiday
Inn in Sarajevo.
Sinds de Bosnische regering
op 10 iuni de oorlogseconomie
in werking stelde, maakten Mu
sic en zijn werknemers zo'n 700
Serviërs verkleed
als politieagenten
ZAGREB UP1
Servische militairen die delen
van Kroatië bezethouden, heb
ben hun militaire plunje verwis
seld voor blauwe politie-unifor-
men. Klaarblijkelijk willen ze de
Verenigde Naties misleiden, die
een vredesplan hebben opge
steld dat voorziet in hun terug
trekking. Dit staat in een rap
port van de VN dat gisteren ver
scheen.
Het rapport van de VN-vre-
desmacht in het vroegere Joe
goslavië stelt dat de Servische
militairen hiermee in mei be
gonnen. Sinds de vredesmacht
toezicht houdt in Oost-Slavonië
en Krajina heeft het voormalige
Joegoslavische leger zich 30 ki
lometer van de frontlinies te
ruggetrokken.
lijkkisten, waarvan zo'n 100
voor kinderen. In het begin
stond de produktie van gesloten
kisten voor orthodoxe en
rooms-katholieke oorlogsslacht
offers en open kisten voor mos
lims de zogenoemde tabuts
nog op een laag pitje. Maar
met de steeds heviger wordende
oorlog steeg ook de produktie in
de fabriek van Music tot 30 kis
ten per dag. „Als het zo door
gaat moeten we er 100 per dag
gaan maken", zegt Music cy
nisch.
In de omliggende heuvels
schieten rode, groene en oranje
munitieflitsen door de zwarte
lucht. De meubelfabriek heeft al
tien voltreffers van granaten te
verwerken gekregen. Vier werk
nemers, onder wie de geliefde
fabriekskok, zijn aan het front of
tijdens beschietingen om het le
ven gekomen en begraven in de
kisten die door hun collega's
werden vervaardigd. Een van de
timmerlui maakte een speciale
kist voor zijn moeder, die werd
gedood tijdens een mortieraan
val.
Karadzic geeft barre
situatie kampen toe
De leider van de Serviërs in Bos
nië, Radovan Karadzic, heeft
toegegeven dat de omstandig
heden in de kampen voor mos
lims en Kroaten slecht is. Hij
ontkent echter dat er in de kam
pen systematisch wordt ge
moord en gemarteld, zoals oog
getuigen zeggen.
Karadzic zei wel dat veel ge
vangenen lijden aan ondervoe
ding en dat daarnaar een on
derzoek zal worden ingesteld.
Maar hij benadrukte dat ook
voor veel Serviërs de voedselsi
tuatie verre van ideaal is.
Volgens de Servische leider
worden in de kampen alleen
krijgsgevangenen vastgehouden
en geen vrouwen en kinderen.
