Steeds meer vakantiegangers
ontdekken de Wereldomroep
Rtv show
John de Mol
beschuldigd
van plagiaat
MAANDAG 20 JUL11992
10
De radiozender met de ideale korte golfstem
HUVERMAN
Heimweeklokken
noemen Nederlan
ders in het buiten
land de herkenningstune van
Radio Nederland Wereldom
roep. De bronzen klanken van
het carillon, dat de 17e-eeuwse
nationale hymne 'Merck toch
hoe sterck' speelt, wakkeren
vooral bij luisteraars in verafge
legen streken een verlangen
naar het thuisland aan. Gevoe
lens die iets minder heftig op
spelen bij de Nieuwslijn Euro
pa-uitzendingen, waarin de Ne
derlandse vakantieganger op
het Europese continent wordt
bijgepraat.
Promotie
De afgelegen plek tussen de bo
men heeft iets symbolisch. Ra
dio Nederland Wereldomroep
ligt verscholen tussen de bo
men, ver weg van de omroepvil-
la's elders in Hilversum. Pal
achter het gebouw verrijst de
robuuste, bijna honderd meter
hoge PTT-zendtoren met vele
schotels en antennes. De We
reldomroep mag dan via de kor
te golf vrijwel de hele wereld be
strijken, in Nederland leidt de
organisatie een enigszins terug
getrokken bestaan.
„We proberen daar verande
ring in te brengen. Deze zomer
zenden we voor het eerst STER-
spots op radio en televisie uit
om onze naamsbekendheid
verder te vergroten", vertelt Ed
Slinger, voorlichter van de We
reldomroep. Ook tijdens het
Nieuwslijn Europa-programma
wordt aan promotie gedaan. In
de Wereldomroepvakantieprijs-
vraag roept de zendgemachtig
de de luisteraars in het buiten
land op tot het insturen van een
leuke foto 'waarop wij kunnen
zien dat u n?ar ons luistert'.
Uit een in 1991 gehouden on
derzoek blijkt dat het aantal
luisteraars stijgt. Vorig jaar luis
terden ruim anderhalf miljoen
vakantiegangers naar Nieuws
lijn Europa, het servicepro
gramma dat behalve nieuws en
actualiteiten een uitgebreid Eu
ropees weerbericht, de ANWB-
alarmoproepen en het overzicht
uit dagbladen brengt, met tij
dens de Olympische Spelen een
speciaal Olympiajoumaal.
„De Wereldomroep maakt
steeds meer deel uit van het va
kantiegevoel", legt Slinger wer
vend uit. „Mensen missen de
televisie geen moment, want
die hoort bij het gewone dage
lijkse leven. Ze zijn heel gemoti
veerd om naar ons te luisteren,
want zodra ze de grens over
gaan, zijn ze afgesneden van de
continue informatiestroom die
ze in Nederland gewend zijn.
Dan hoor je overal op de cam
ping de stationcall uit de korte
golfontvangertjesschallen."
Slinger wijst er fijntjes op dat
in tegenstelling tot de rest van
Hilversum ze bij de Wereldom
roep al jaren weten dat een
strakke horizontale program
mering voor een hechte band
met het publiek zorgt.
Temidden van de ruim honderd
wereldomroepen is Radio Ne
derland een middelgroot station
dat behoort tot de regeringson-
afhankelijke zenders, een groep
•die in de minderheid is. BBC
World Service bijvoorbeeld valt
onder het Engelse departement
van Buitenlandse Zaken. De
Deutsche Welle is evenals de
Wereldomroep onafhankelijk,
maar is wel weer sterker op het
eigen land gericht.
Radio Nederland richt zich in
zijn werelduitzendingen op het
betreffende uitzendgebied,
maar in Nieuwslijn Europa ho
ren vakantiegangers voor het
merendeel nieuws dat in relatie
tot Nederland staat.
Er is niet zo veel verschil tus
sen de zomer- en winterpro-
grammering van Nieuwslijn Eu
ropa. 's Zomers ligt het accent
wat meer op service, omdat
daar sterker behoefte aan is,
vertelt redacteur Wim Vriezen,
die Nieuwslijn Europa die och
tend presenteert.
„Een voorbeeld. Anderhalve
week geleden pikten wij uit de
kranten een bericht op over de
Listeriabacterie die zich op het
ogenblik in veel Franse kaas be
vindt. De bacterie veroorzaakt
de ziekte listeriose die risico's
inhoudt voor kwetsbare groe
pen als bejaarden en zwange-
ren. We weten dat er op dit mo
ment veel vakantiegangers in
Frankrijk zitten, dus handelen
we snel door te bellen met het
Voorlichtingsbureau voor de
Voeding om te vragen waar
pas
sen. De adviezen om melk te
koken en het eten van zachte
kaas te vermijden verwerkten
we in een item van ongever
twee minuten. Van officiële zij
de ging pas vandaag een waar-
schuwingsberichtuit."
De blokkades begin vorige
maand in Frankrijk waren vol
gens de presentator 'spekkie
voor het bekkie' van de Wereld
omroep. „De vakantieganger
kan de Franse televisie niet vol
gen, het lokale nieuws is nog te
veel gerucht, dus trek je het
sprietje van je kortegolfontvan-
ger eruit en hoor je de laatste
gegevens over de wegversper
ringen."
Korte golfstem
's Ochtends zit er nog wel enige
verstrooiing in het programma,
maar de basis van alle uitzen
dingen is het degelijke journa
listieke nieuwsitem. Dat geldt
zeker voor de avonduitzendin
gen, die bestaan uit pure actua
liteit, vertelt regisseur Ruby
Lees. „We streven naar een ho
ge inhoudskwaliteit, omdat
mensen in het buitenland
nauwkeuriger luisteren dan
thuis, waar de radio soms de
hele dag op de achtergrond aan
staat. Ook het gegeven dat wij
niet de hele dag uitzenden,
maar slechts in drie blokken
van bijna twee uur vraagt om
een degelijke aanpak." Om die
reden worden ook de mensen
die in de studio geïnterviewd
worden gescreend op hun
spreekvermogen. „Iemand
moet goed en leuk kunnen for-
Medewerkers aan het serviceprogramma voor vakantiegangers van Wereldomroep Nederland. Tweede van
rechts regisseur Ruby Lees. foto miekehoek
muieren," verduidelijkt Lees.
De presentatoren en omrc
pers bij de Wereldomroep pra
ten dan ook niet, maar spreken.
Presentatoren bij Radio Drie
gelden hier als afschrikwekkend
en ook onpraktisch voorbeeld.
In staccato ratelende dj's zou
den in de Wereldomroeppro
gramma's onmiddellijk onver
staanbaar worden vanwege de
soms wisselende geluidskwali
teit op de korte golf. Het ver
schil tussen een studiostem en
een telefoonstem is via deze
techniek nauwelijks te horen.
Ook vanwege het zogeheten 'fa-
den', dat kan voorkomen tij
dens het uitzenden naar de ver
re uithoeken, is snel praten uit
den boze.
Presentator Wim Vriezen be
schikt over de vereiste korte
golfstem. Dit is de stem die op
valt door nauwkeurige articula
tie, grote helderheid en rust.
Het is het geluid waarvan colle
ga's bij andere omroepen zich
soms afvragen of ze bij de We
reldomroep misschien voor de
bielen werken, zo belerend
klinkt het in hun oren.
Vriezen denkt er anders over:
„Bij sommige omroepen kun je
precies horen hoe het niet
moet. Vanochtend om zes uur
beluisterde ik weer eens een
nieuwslezer van het ANP, die
van zijn woorden een onont
warbare kluwen maakte. De
technische omstandigheden op
de korte golf maken dat je
voortdurend moet opletten niet
te snel te spreken, want dan kan
er een flard van je zin wegval
len. Als je je tempo aanpast, on
dervang je dat probleem."
De korte golf heeft in Europa
zijn langste tijd gehad. In ont
wikkelingslanden zal deze tech
niek zijn nut wel behouden. De
korte golf is in landen waar
geen informatievrijheid is, het
medium bij uitstek omdat het
moeilijk te storen is. De Wereld
omroep heeft plannen inge
diend bij WVC voor een Eu
ropese zeventien-uurs nieuws
voorziening per satelliet, in eer
ste instantie nog parallel aan de
korte golf.
Deze ontwikkeling heeft be
halve met de verbetering van de
geluidskwaliteit ook met de
eenwording van Europa te ma
ken, zegt Ed Slinger. „In die
nieuwe constellatie willen wij
onze positie behouden. Nie
mand kan beter informeren
over Nederland dan Nederland
zelf".
HILVERSUM GPP
Programmabedenker en cineast
Jean Olf Lammers overweegt
een kort geding aan te spannen
tegen tv-producent John de
Mol. Volgens Lammere heeft De
Mol het idee voor het TROS-
programma 'Geef je verstand
eens voorrang' van hem gesto
len. Lammers: „Het hele pro
gramma is een complete blauw
druk van mijn idee. Al een hele
tijd geleden kwam ik op het
idee om in een tv-programma -
onder de titel 'Een uur over
stuur' - een bekende Nederlan
der opnieuw rij-examen te laten
doen met behulp van een offi
ciële examinator. Ik heb contact
opgenomen met de AVRO en in
het begin van dit jaar met de
KRO, maar beide omroepen
hadden geen belangstelling.
Begin juni werd de program
mabedenker door een vriend
gefeliciteerd, omdat zijn idee
verwezenlijkt zou worden. „De
kranten berichtten dat de TROS
een verkeereprogramma zou
gaan uitzenden, waarin beken
de Nederlanders weer rij-exa
men gingen doen. Toen ik
hoorde dat John de Mol dat zou
gaan produceren schrok ik na
tuurlijk behoorlijk.
Lammers heeft zijn bedrijfs
jurist ingeschakeld die contact
heeft gezocht met De Mol. „Hij
beweerde dat het plan volledig
in eigen huis was ontwikkeld."
Deze week gaat een brief naar
de Hilversumse producent de
deur uit. „Als hij dan nog niet
ingaat op mijn voorstel om er
eens samen over te praten, be
gin ik een kort geding waarin ik
een schadevergoeding zal ei-
CLOSE UP
Gerard van Putten
Zure Ben en droge Theo op hol
1 olympische ringen al genoeg olympische sport op
onder de ogen na al de kijkers af. En wat stelt het op
dat gespring, ge- de keper beschouwd nu hele-
plons en gerèn? Vermoeiend in- maal voor? De een toont zich
derdaad, maar dagelijks bren- sterker dan de ander. Of is snel-
gen vijf miljoen kijkers het toch Ier dan de ander. Of maakt
er punten dan de ander.
Nou, het zou wat. En al die
poespas eromheen. De verho
ging die wordt neergezet, en
dan mogen de r
n kortere of langere tijd
naar Nederland 3 te kijken. Er
mag dan in de loop van de
laatste anderhalve week veel
kritiek op de NOS zijn gespuid,
de jongens en meiden van Jans- 3 daarop plaatsnemen t
ma werken zich een ongeluk luisteren naar het volkslied. Dan
om de kijkers van de laatste komt zo'n seniel van het IOC
ontwikkelingen in Barcelona op naar voren gewankeld om vrou-
de hoogte te stellen. welijke winnaars af te lebberen
Nu is dat begrip 'laatste' rek- en de mannelijke deelnemers te
baar: de NOS heeft een nieuwe complimenteren met hij weet
dimensie gegeven aan het be- eigenlijk niet wat. Daarna wor-
grip rechtstreeks. Al wat binnen den die stukken blik aan een
pakweg 6 uur na race, jury-uit- lintje om de nekken van de
spraak of eindsignaal wordt uit- olympiërs gehangen,
gezonden, geldt in Hilversum En als die zijn bijgekomen
als olympisch live.
Kom trouwens bij Heinze Bak
ker niet aan met gezeur over te
laat uitgezonden beelden van
olympische duels om de derde
en vierde plaats. „We kunnen
nu eenmaal niet aldoor sport
uitzenden, ook niet tijdens de
Olympische Spelen. Er gebeurt
meer op de wereld dan sport al
leen. We moeten keuzes maken,
en tot nu toe doen we dat heel
GOS-snelwandelaarster Ivanova liep te smokkelen bij het leven tijdi
haar race tegen de Chinese Chen. Commentator Ben de Graaf had n
in de gaten
de eerste emoties en huldigin
gen verdwijnen de medailles
veelal in de onderste la. Of ze
worden in een of andere chari
tatieve tombola gesodemieterd
of boven de luchtverfrisser in de
wc gehangen.
66b
Heinze, groot gelijk, waarvoor
zou je het reguliere programma
voor dergelijk onzinnig gedoe
onderbreken. Als het hoofdbe-
aardig." stuur van de liga van Neder-
Goed gesproken, Heinze. Dat is landsegeitenfokverenigingen
nog eens taal van jongens van overgaat tot de jaarlijkse uitrei
foto epa Jan de Wit. Er komt inderdaad
STRIPS
king van vetleren medailles c
oorkondes, wordt er toch ook
niet ingebroken in het aange-
kondigde tv-programma. Nou
dan!
Hebben we het vorige week
goed gehoord en die aan paar-
BOLLEBOOM desport verslingerde kiezenvul-
ler een kritisch woord horen
spreken? Het kan natuurlijk ver
beelding zijn geweest, maar
Kiezenvuller bestond het te zeg
gen dat het een regelrechte
schande was dat Stibbe voor
Barcelona was geselecteerd. Een
schande? Dat de Military een
olympische sport is, dat is pas
een schande! En dat er altijd
weer van die waanzinnigen zijn
die een dergelijk parcours dur
ven uitzetten. Maar daar zal
niemand Kiezenvuller over ho
ren spreken. Welnee, hij zou
nog liever een paar minuten on
der een paard gaan hangen.
Kiezenvuller heeft het liever
over prachtige Australische
paarden en dito ruiters. En
mochten die Australische Mili
tary-ruitere wat viervoeters te
kort komen, dan trekken ze vol
gens Kiezenvuller gewoon de
steppen in om een hit te van
gen. Laat dit even goed door
dringen: de Military zou pas
echt een olympische sport zijn,
in het geval de ruitere die knol
len op hun nek namen en dan
Olympische sport? archieffoto
datzelfde idiote parcours afleg
den.
Voorzover de chef sport bij
NOS-tv dat nog niet wist, is hij
er in Barcelona achtergekomen
dat er meer sport is dan voetbal.
Hij weet de uitschakeling van
tennisser Paul Haarhuis aan
diens grilligheid. Haarhuis keek
vervolgens Jansma aan alsof hij
bij een temperatuur van 37 gra
den Celsius zeven warme He-
ma-worsten achter mekaar in
z'n mond had gepropt. Je zag
het Haarhuis denken: hoe komt
die man erbij? Bekomen van z'n
verbijstering zei Haarhuis: „Dat
ik 33ste op de wereldranglijst
sta, komt dus omdat ik zo con
stant ben."
Game, set and match.
66b
Jean Nelissen heet wèl deskun
dig te zijn. Als het tenminste
gaat om wielrennen. Vanuit de
Tour is Jean Nelissen meteen
doorgefietst naar Barcelona om
Ten Napel bij te praten over
fietsen. Omgekeerd hoort of wil
'de Neel' niet horen wat z'n co-
commentator zegt, of die nu Te
Napel of Smeets heet. 'Neel'
rijdt z'n eigen ronde. 'Neel'
praat veel, maar zegt weinig.
Schijnt ontzettend veel te weten
over wat zich in en om de koers
afspeelt, maar doet alsof hij van
niets weet. Iedereen weet dat de
man vol zit met anekdotes.
Nelissen kan volop uitweiden
over de escapades van Roger
Hassenforder in de Tour van
1955. Leuk natuurlijk om te ho
ren dat die clown van een
Fransman indertijd achterste
voren op de fiets zat, zoals het
ook altijd weer aardig is te ver
nemen dat de fietsers door een
wijnstreek rijden.
Dat doet De Neel namelijk altijd
weer denken aan die goede Al
gerijn Zaaf, die in een door de
brandende zon beschenen
Touretappe van 1951 zo uitge
droogd raakte dat hij een paar
flessen wijn aanpakte. In een
paar teugen sloeg Zaaf ze ach
terover, waarna hij als een
dronken spookrijder het pelo
ton tegemoet peddelde.
Amusant verhaal, maar wat heb
je als wielercommentator aan al
die kennis als je de koers niet
ziet. Gewoon doorreutelt, als in
tussen een groep coureurs aan
stalten maakt de beslissende
slag te slaan?
66b
Die Ellen van Langen heeft an
dere wel het een en ander te
weeg gebracht, zeg. Niet alleen
het hele 800 meter-veld zat bij
haar maandagavond onder de
plak, ze bracht waarachtig ook
gasten.
Geloof het of geloof het niet,
maar dit is écht Reitsma:
„Daar komt ze. Ze zoekt een
gaatje. Ze krijgt dat gaatje.
Jaaah. Ze heeft het. Ze hééeft
het. Goud. GOUD. Een schitte
rende tijd. En een schitterende
triomf. Daar staat ze dan. Ze
zoekt iemand. Wat een prachtig
Geloof of geloof het niet, maar
dat vond De Graaf ook. Hoor
hoe ook zure Ben in bewonde
ring kan ontsteken. „Wat een
karakter heeft ze. Tactisch
sterk."
Ze waren helemaal uit hun
doen na die ontlading van jaren
opgespaarde geestdrift, zure
Ben en droge Theo. Het andere
zo kritische oog van De Graaf
zag bijvoorbeeld niet wat
BRTN-collega Ivan Sonck wel
meteen opmerkte: dat GOS-
snelwandelaarster Ivanova in
haar achtervolging op de Chine
se Chen liep te smokkelen bij
het leven. Sonck legde de
Vlaamse kijkers tijdens de slow
motion beelden uit dat de Rus
sin liep te zwendelen, dat ze
haar voeten optilde en daarom
gediskwalificeerd moest wor
den. Ben zag het pas, nadat de
jury uitspraak had gedaan!
Reitsma was uren na de inder
daad fantastische goldrace van
Van langen nog steeds niet
zichzelf. Tijdens de 10.000 me
ter voor mannen was Theo niet
bij machte alle gebeurtenissen
bij te benen, die op hem af
kwamen nadat de gelapte
Marokkaan Boutayeb hand-en-
spandiensten aan zijn landge
noot Skah was gaan verlenen
tijdens diens gevecht met de
Keniaan Chelimo.
„Ja, nou gaat dat publiek wel
fluiten naar die Marokkanen,
maar de Kenianen hebben óók
een spelletje opgevoerd. Dit is
ploegentactiek, het publiek kent
dat nog niet. Wat doet die offi
cial?"
Diskwalificeren, Theo. En vol
komen terecht. Want die Kenia
nen speelden hun spelletje in
dezelfde ronde, terwijl die ene
Marokkaan een lap aan z'n
broek had. Zwakke beurt voor
iemand die zo lang meeloopt.
Maar doordat onwijze wijzen in
hoger beroep Skah in het gelijk
hebben gesteld, kan Theo ach
teraf toch zeggen met z'n com
mentaar in het juiste spoor te
hebben gezeten. In de sport, en
dus ook op de Spelen, is recht
vaardigheid soms ver te zoeken.
