'Computers roepen wel
degelijk emoties op'
'Arme' NOS doet het
met doorsnee beelden
RTV SHOW
WOENSDAG 29 JUL11992
8
Ad Visser: van Toppop tot chipmusicus
Ad Visser houdt niet
van terugkijken.
„Wat gisteren is ge
beurd, is gebeurd. Dat hebben
we gehad. En in mijn geval was
het meestal ook nog leuk, dat
geluk heb ik ook nog." Van hem
had de AVRO voor de zomerse-
rie 'Het was stil op straat' (Deel
6, 20 augustus op tv) dan ook
geen aflevering aan het pro
gramma Toppop hoeven wij
den. „Maar ik heb er niets op
tegen, hoor. Het programma
heeft vijftien jaar gelopen, van
1970 tot 1985. Dat is erg lang
vooreen televisieprogramma."
Toch maar even terugkijken
met Ad Visser, die al die jaren
de presentator van Toppop was.
Meteen een mooie gelegenheid
om met hem te praten over de
dingen waarmee hij zich nu be
zighoudt. „Zelf dacht ik in 1970
dat Toppop het niet langer dan
twee seizoenen zou volhouden.
Dat is de gemiddelde tijd voor
een programma. Trouwens, het
eerste jaar zonden we nog in
zwart-wit uit. Ongelooflijk hè?
We vonden het in 1970 ook al
ongelooflijk, want er was al lang
en breed kleurentelevisie."
Jamsessies
„Het is vanaf het begin leuk ge
weest. We zaten in studio Belle-
vue in Amsterdam. Het was een
knusse ruimte in het hartje van
Amsterdam, gebouwd door
Wim Sonneveld, die ooit eens
het plan had zelf televisiepro-
dukties te gaan maken. Dat is er
nooit van gekomen. Maar wij
hadden er een fijne studio aan.
Vooral omdat het in Amsterdam
was. Veel van de artiesten die
bij ons optraden, logeerden in
de stad. Vaak bleven ze in de
lunchpauzes in de studio, hiel
den ze jamsessies. Desgevraagd
kon je meespelen. Kun je je het
voorstellen: de Beegees en Ad
Visser op gitaar?"
„Ik leerde de musici op een
heel andere manier kennen. Dat
was voor mij een van de grote
attracties van het programma.
Ik werkte bij Phonogram. Dat
zal ik even uitleggen: eigenlijk
wilde ik na de middelbare
school zelf de muziek in. Maar
ik wilde eerst een lange reis ma
ken en ik had geld nodig. Als va
kantiewerk ben ik toen bij een
platenmaatschappij gaan wer
ken. Maar ik vond het daar zo
leuk, dat ik bleef. Bovendien
had ik zo de kans de commer
ciële kant van het muziekvak te
leren. Nooit weg voor later,
dacht ik toen. Ik heb nooit zo'n
haast gehad om zelf profmuzi
kant te worden. Ik heb altijd ge
dacht: dat komt wel, overigens
zonder dat doel uit het oog te
verliezen. Ik was al heel vroeg
van mening dat je met kleine
sprongen vaak harder opschiet
dan door zaken te forceren.
Maar je moet wel doorwerken,
altijd."
„Terwijl ik in dienst was bij de
platenmaatschappijen, ben ik
mede door mijn ontmoetingen
met artiesten ideeën voor radio
programma's gaan ontwikkelen.
Communicatie, de media: daar
heeft het altijd om gedraaid in
mijn leven. Een van die pro
gramma's was de Superclean-
dreammachine. Daarin be
steedde ik aandacht aan indivi
duele artiesten, niet aan groe
pen. Mensen, van wie ik vond
dat ze eigenzinnig en ook erg
goed bezig waren. Later zijn
heel veel van die mensen ook
inderdaad als solist beroemd
geworden."
„En zo ontstond bij de AVRO
het idee om Toppop te starten.
Er werd een screentest gehou
den. Het zag zwart van de men
sen. Ik dacht: nou, dat was het
dan. De volgende dag ben ik
met vakantie gegaan. Na een
paar dagen werd ik gebeld. Er
lagen tickets klaar. Of ik maar
terug wilde komen, want de op
namen begonnen en ze wilden
mij als presentator."
Blij
„Ik was blij. Ten eerste was het
programma met z'n grote in
spraak van het publiek een
mooie tegenhanger van m'n ra
dioprogramma's, maar in de
tweede plaats kon ik op deze
manier de musici in hun werk
meemaken en niet zoals via
mijn vaste baan in een onder
handelingspositie."
„In de platenbranche hoorde
ik net iets te vaak: ik voel dat die
en die artiest het gaat maken.
Of: ik meen, ik denk dat of dat.
Toen dacht ik: dat is me alle
maal een beetje te onbestemd.
Zou hierop geen strakkere disci
pline kunnen worden toegepast.
Toen heb ik mijn baan bij de
platenmaatschappij opgezegd
en ben ik marketing gaan stu
deren aan de universiteit in
Amsterdam."
„Mijn studie was weer een
schakeltje in de ketting. Vervol
gens heb ik, Toppop liep onder
wijl maar door, mijn eigen pro-
duktiemaatschappij opgericht.
Ik heb op die manier veel pro
gramma's aangeleverd. De serie
'De wereld volgens..' bijvoor
beeld, met Peter Faber, Ton van
Duinhoven en Jeroen Krabbé.
Als uitvloeisel van Toppop heb
ik ook nog quizzen en intervie
wprogramma's gepresenteerd.
Maar op een gegeven moment
dacht ik: nu is het mooi ge
weest. En in 1982 ben ik een ei
gen project gestart: Sobrietas.
De basis was mijn science fic-
tion-roman. Het boek werd be
geleid door een soundtrack en
een single, gezongen door Da
niel Sahuleka. Het boek kwam
in de boeken toptien, de lp
kwam in de top tien en de
single 'Giddy-up a gogo' kwam
in de top vijf."
„Het boek is inmiddels ver
taald, onder meer in het Duits.
In Italië sloeg de plaat zo aan
dat ik een uitnodiging kreeg om
te komen optreden. Daar stond
de heer A. Visser dus opeens in
de Arena van Verona met z'n
electronische muziek. Je kan
begrijpen dat ik toen de smaak
van optreden goed te pakken
heb gekregen. Bovendien had ik
de zekerheid dat wat ik had ge
maakt, aansloeg. Er was dus alle
reden om op de voortgeslagen
weg door te gaan. Inmiddels
heb ik al heel wat projecten
achter de rug met het door mij
opgerichte Amsterdamse Com
puter Ensemble."
De orkestleider stelt de leden
voor aan het publiek. „Het zijn
geen mensen. Het zijn compu
ters, mijn computers. Ik sta op
het podium, omge'ven door m'n
computers, die beeld zowel als
geluid produceren."
Hart
„Ik ben ervan overtuigd dat
computermuziek de volgende
stap in de ontwikkeling van de
muziek is. In de reguliere mu
ziek wordt al wel gebruik ge
maakt van computers, maar dat
gaat vaak vanuit een dubbele
moraal, zo van: je kan niet om
computers heen. Maar je moet
ze eigenlijk niet als computers
herkennen, want eigenlijk, zo
wordt beweerd, hebben compu
ters geen warmte, kunnen ze
geen emoties oproepen. Daar
mee ben ik het volstrekt oneens.
Sterker nog, ik ben overtuigd
van het tegendeel."
stonden de coureurs al onder de
douche. Om vijf voor half een
kwam Griselda Visser weer in
beeld om de kijkers een span
nend slot van de ploegentijdrit
in het vooruitzicht te stellen. Op
z'n Hilversums naar een climax
pratend, zei Griselda: „De Ne
derlanders zijn inmiddels gefi-
nished, maar wie zijn de echte
kanshebbers?"
Alsof Teletekst de uitslag een
kwartier eerder al niet wereld
kundig had gemaakt. Bij de
NOS hebben ze als gemiddelde
doelgroep twaalfjarigen voor
ogen, maar dan kennelijk wel
kinderen uit de tijd van tante
Hannie, dat lieve mens van zeg
maar dag met je handjes. Hallo
Hilversum, de huidige generatie
twaalfjarigen is groot gegroeid
met de computer en weet ook
feilloos de Teletekstknop op de
zapper te vinden.
099
Over zappen gesproken: voor
het volleybal en het hockey zijn
we aangewezen op het buiten
land, maar de NOS biedt wel
Sierd de Vos. En die kan zulke
doordachte vragen stellen. Deze
bijvoorbeeld aan Monique
Knol. „Wat is het verschil tussen
goud en brons?" En wat we al
vermoedden bevestigde Moni
que: het zit 'm in de kleur.
Maar niet Sierd, maar Eurosport
slaat en verslaat alles. Als je zo'n
dom geboren, blijkbaar nooit
iets bijgeleerd hebbende woor-
dengorgelaar over de Spielma-
chervan de Duitse hockey -
mannschaft hoort brabbelen
„daar heb je het Duitse kale
monster, maar Fischer is wel
een goeie hockeyer", wordt er
gezwetst in een ruimte waar de
eerste de beste dorpsomroeper
het Spaans benauwd van zou
krijgen. Alleen al uit commer
ciële overwegingen acht het
IOC het van belang dat zoveel
mogelijk tv-stations deelnemen
aan het olympische mediaspek
takel. Maar er zou toch wat voor
te zeggen zijn om ook verslag
gevers aan kwalificatie-eisen te
onderwerpen. Nu heeft het er
de schijn van dat een vocabulai
re van 300 woorden volstaat om
er lustig op los te kunnen lullen.
Dat kan De Coubertin toch niet
hebben bedoeld met: alleen het
deelnemen is belangrijk?
ZOGEZEGD
Jeroen Krabbé werd wegens 'gekte' afgekeurd voor militaire dienst
„Als mijn man 's avonds om 11
uur hartstikke moe thuiskomt en
terecht niet aanspreekbaar is,
dan knap ik ook weieens een keer
goed af. Thuis is het dus niet ge
zellig. Het gewoon kneuterig
kletsen over niets, dat kan haast
niet meer. Ik vind het moeilijk
om 's avonds naar vrienden te
gaan, omdat ik jaloers ben als ik
zie dat iemand gewoon om zes
uur thuiskomt. Dan denk ik: wat
komt die man doen? Is hij ontsla
gen of zo?" (Ria Lubbers in Privé)
..Iemand als Paul van Vliet heeft
vanaf het begin een vast publiek
opgebouwd, dat met hem mee is
blijven groeien. Ik moest dus
steeds opnieuw beginnen en daar
had ik geen trek meer in. Mensen
van achttien willen op het toneel
jonge artiesten zien, geen lui van
mijn leeftijd." (Gerard Cox in
VARA TV-magazine)
„Sinds ik slanker ben, voel ik me
ronduit beroerd. Soms ben ik
licht in m'n hoofd, zelfs duizelig.
Ik voel me ook veel slapper dan
voorheen. Ik ben daarom de
laatste tijd ook weer wat minder
streng voor mezelf. Laatst las ik
dat vier borrels per dag goed zijn
voor je hart. Daar houd ik me
weer graag aan." (Kees Schilper-
oort in Story)
„Ik was 17 en wilde heel graag
acteur worden. Ik kon toen echt
niet in militaire dienst gaan. Tij
dens de keuring speelde ik mijn
eerste glansrol. Bij alles wat ik
moest doen, begon ik meteen te
huilen. Ik at ook niet en hield me
afzijdig van de andere jongens,
waardoor ik meteen een out-cast
werd. Nog diezelfde dag werd ik
afgekeurd wegens gekte. Ik had
mijn zin." (Jeroen Krabbé in Privé
„Ik vind dat een televisie-station
bijna dictatoriaal moet worden
geleid. Er moet iemand zijn die
zegt: dit is de koers." (Ruud Hen
driks in Nieuwe Revu)
„Iemand heeft me eens gezegd:
als je met Reve begint, wordt het
nooit iets met Mulisch. En ja, 'De
Avonden', dat is natuurlijk een
leeservaring, dat kom je zelden
tegen. Ik herlees dat nog steeds
elk jaar. 'De Aanslag' vond ik wel
knap, maar het raakte me toch
niet echt." (Connie Palmen in
Nieuwe Revu)
„Ik geniet wel van de bekend
heid. Het probleem is alleen nu
dat men denkt dat ik naïef ben
en niet weet wat er aan de hand
is. Vooral dat ze voordeel uit me
kunnen slaan. Dat zal niet ge
beuren. Ik ben niet van plan de
grootste geldmachine van Holly
wood te worden. Ik wil gewoon
acteren, leuke rollen spelen en
gerespecteerd worden." (Luke
Perry uit de serie 'Beverly Hills
92010' in de Veronica gids)
Waarom was op de Duitse tv de Olympische vol
leybal-interland Cuba-Nederland wel rechtstreeks
te zien en op Nederland 3 niet? Waarom zond de
NOS maandagavond de hockey-damesinterland
Nederland-Engeland niet rechtstreeks uit en de
BBC wel? Via de telefoon werden deze vragen in
de afgelopen dagen honderden keren gesteld aan
NOS en dagbladen.
Antwoord: De NOS kan minder geld steken in
de rapportage van de Barcelona-beelden dan de
Duitse en Engelse tv en als gevolg daarvan selec
teert de redactie van Studio Sport anders dan de
tv-sport-redacties van de omliggende landen.
De Duitse tv heeft miljoenen marken gespen
deerd aan een eigen satelliet-verbinding met Bar
celona: Desgewenst kunnen 24 uur per etmaal
rechtstreekse beelden uit Spanje worden betrok
ken. De NOS daarentegen is afhankelijk van het
doorsnee-pakket van de Europese Omroep Unie
(EBU), dat vanuit Barcelona de wereld in wordt
gestuurd. In dit pakket worden Olympische wed-
strijdbeelden verpakt, die in alle landen van de
EBU het meest gevraagd worden.
Volleybal en hockey zijn sporten, die in de
meeste Europese landen helemaal niet populair
zijn. Gevolg: Zeker de wedstrijden, die in de voor
rondes worden gespeeld, worden niet in het EBU-
pakket aangeboden. „Als de Nederlandse ploeg
de voorrondes doorkomt gaan we natuurlijk ook
rechtstreeks de wedstrijden van de halve finales
doorgeven", aldus een woordvoerder van de NOS.
„Datzelfde geldt voor hockey, dat in nog minder
landen als een populaire sport wordt beschouwd.
Zouden wij de voorrondes ook uitzenden, dan
zouden we per minuut 250 gulden moeten beta
len. Nederland-Cuba duurde drie uur, alleen aan
zendkosten dus rond f 45.000, maar bovendien
kunnen we dan drie uur lang geen andere Olym
pische beelden van finales bij andere sportonder
delen - zwemmen bijvoorbeeld - niet rechtstreeks
uitzenden."
Redacteuren van Studio Sport hebben in Span
je wel de mogelijkheid naast de EBU-beelden ei
gen reportages te maken. Die reportages zijn bij
voorbeeld in de NOS-Journaals te zien.
Studio Sport: „Maar bij dat alles staat niet alles
onwrikbaar vast. Als zich bij hockey of volleybal
sensationele ontwikkelingen voordoen, dan kun
nen we altijd nog omschakelen naar beelden bui
ten het doorsnee-EBU-aanbod. Toen het Neder
lands voetbalelftal enkele weken geleden niet tot
de finale doordrong zijn we gestopt met de EK-
journaals. Het geld, dat daarmee werd uitge
spaard, kon worden overgeheveld naar de ver
slaggeving van Tour de France of Olympische
Spelen."
STRIPS
BOLLEBOOM
BOES
CLOSE UP
Olympisch gezwets in de ruimte
e strijd om het
W olympische ereme-
M taal mag menigeen
in Barcelona dan stilaan opzwe
pen tot hoge goudkoorts, bij de
NOS is het vooralsnog niet alles
goud dat er blinkt.
Integendeel. Nog voordat de
olympische toorts Barcelona in
vuur en vlam had gezet, presen
teerde de NOS zich in de strijd
om de gunst van de kijker als
een deelnemer zonder preten
ties. Tijdens de openingscere
monie toonden de respectabele
sportcommentatoren Jansma
en Reitsma zich veelzijdig in
hun eenzijdigheid. De heren
kennen hun pappenheimers op
en rond het sportveld. Al kan
dat ook tegenvallen. Zo moest
Jansma zaterdag het olympi
sche wie-is-wie boek raadple
gen om 'Magie' Johnson te kun
nen identificeren.
Zo maar stellen dat het blikveld
van Reitsma en Jansma niet
verder reikt dan de comervlag,
respectievelijk de rand van de
verspringbak zou een wel erg
boude bewering zijn. Maar ge
zegd moet worden dat Theo en
Kees niet veel moeite deden de
kijkers van het tegendeel te
overtuigen. Als Jansma in een
corpulente sopraan Teresa
Berganza meent te herkennen,
getuigt dat van culturele armoe.
Uiteindelijk is de Barcelona-clip
van Montserrat Caballé en
Freddy Mercury al een paar jaar
in omloop. Nog even, en ook de
operadiva's en heldentenoren
moeten worden voorzien van
rugnummers.
999
Dat die Jansma ondanks lichtja
ren microfoonervaring nog
steeds praat alsof hij de laatste
trein moet halen en daardoor
soms moeilijk te verstaan is, is
nog daaraantoe. Maar als Kees
meent z'n informatie dwars
door een aria van Placido Do
mingo te kunnen toeteren,
vraagt hij erom door knallend
vuurwerk te worden overstemd.
Qok Reitsma, de gedegenheid
zelf als sportverslaggever, ging
op cultureel terrein onderuit als
een brekebeen. Tot twee keer
toe leverde Theo de niet geringe
prestatie het overbekende
Drinklied uit La Traviata uit te
schelden voor de even befaam
de Triomfmars van Verdi. Da's
Theo Reitsma.
ongeveer hetzelfde als honkbal
verwarren met cricket. Of klei-
duivenschieten met turnen.
Om bij de laatste sport te blij
ven: in de wereld van loop
flicflacs, loopsalto's, radslagen,
breedte as-rotaties, afsprongen
en kinderarbeid kun je ex-
bondscoach Hans van Zetten
natuurlijk wel om een bood
schap sturen. Die hockeyer van
Brian hoeft helemaal niet naast
hem te zitten om de punten
door te geven, dat kan Van Zet
ten zelf ook nog wel. Hans heeft
Hans ook helemaal niet nodig
om de kijkers te wijzen op het
risico van overroteren tijdens de
doorgedraaide strekbeweging,
horend bij de Yamamoto-
sprong die vlak voor de landing
zo'n fraai visueel beeld kan op
leveren. Als weinig andere com
mentatoren is Van Zetten echt
een expert, die het zelfs niet
ontgaat als iemands kleine teen
een centimeter te wijd is ge
spreid.
Nagenoeg de hele olympische
tv-uitzending van zondagmor
gen werd in beslag genomen
door de 100 kilometertijdrit.
Da's afzien hoor, als elke pe
daalomwenteling verbaal wordt
begeleid door Evert ten Napel.
Hoe nietszeggend z'n woorden-
diarree feitelijk is, bleek toen
'oranje' 25 kilometer voor de fi
nish in beeld kwam. Ten Napel
constateerde terecht dat een
coureur was afgehaakt. Maar
wie precies, daar was hij nog
niet uit toen de heren gedrieën
de finish passeerden. Want het
ging allemaal zo snel, ze zagen
er in dat oranje allemaal eender
uit en de rugnummers waren
door die verblindende Cata
laanse zon ook zo verrekte
moeilijk zichtbaar. Laten we ter
verdediging van Ten Napel op
merken dat niet iedere wieier-
deskundige in staat is wielren
ners aan hun zit te herkennen,
uiteindelijk maakte Barend
Barendse ooit de legendarische
opmerking geen namen maar
rugnummers te willen hebben.
Maar dan nóg moet het moge
lijk zijn om in een tijdspanne
Kees Jansma. foto dijkstra
waarin tijdrijders 25 kilometer
plegen af te leggen, te achterha
len wie eraf is.
Maar hoe nadrukkelijk Ten Na
pel ook een beroep deed op het
incasseringsvermogen van de
kijkers, de grootste stunt haalde
de NOS zondag zelf uit. „De
Duitsers en Italianen zien het
eremetaal in de verte blinken",
kon Evert nog net roepen, voor
dat Hilversum abrupt de ver
binding met Barcelona verbrak
om het Twaalf uur-Journaal erin
te knallen.
Eerst de gasten aan tafel lekker
maken en dan de hoofdschotel
toch niet opdienen, maar pas
later als opgewarmde prak ser-
999
Om tien over twaalf wist NOS-
Teletekst te vertellen dat de
Duitsers het goud hadden ge
wonnen. En wat doet de in
Spaanse manana-stemming
verkerende redactie van Studio
Sport na het journaal dat abso-
luut niet kon worden uitgesteld?
De als altijd aan alle kanten
immende Griselda mocht de
jkers kond doen van het in
tern genomen besluit om eerst
even een kijkje te nemen in het
zwembad. Elders in Barcelona
