Kriskras het land door
met de Zomertruuk
'Wat ik schrijf, klopt bijna altijd'
Rtv show
Tussen leven en dood
'Portiek vier'
op herhaling
MAANDAG 27 JUL11992
10"
De kleine waarheid van gossip-journalist Henk van der Meyden
EO toont keerzijde Japanse werkdrift
AMSTERDAM CPD
Op 31 juli komt de
musical 'Josephine'
terug naar Neder
land. Op die dag presenteert
Willem Nijholt, voorafgaande
aan de voorstelling in de Am
sterdamse RAI, de cd van de
musical. Produktie: Van der
Meydens impresariaat 'Stard
ust'. Teksten: I.DA Washing
ton, pseudoniem van Henk van
der Meyden. Komend najaar is
Henk van der Meyden boven
dien in de hoedanigheid van tv-
presentator op het AVRO-
scherm te zien. Voor het pro
gramma 't Was stil op straat (20
september) presenteert Henk
van der Meyden met gepaste
trots: Willy Walden en Piet
Muyselaar, Henk Elsink, de
Mounties en Wim Sonneveld.
„Het is zo fantastisch om al dat
oude theater terug te zien. Wal
den en Muyselaar: wat goed is,
blijft goed. Wim Sonneveld. Het
is televisie zoals die niet meer
wordt gemaakt. Er is een tijd ge
weest dat artiesten de ruimte
kregen om nummers uit te bou
wen. 'De Spreekstalmeester'
van Sonneveld duurde acht mi
nuten. Tegenwoordig zouden ze
zeggen: 'Doe dat maar in twee
Wim Sonneveld: dat was wat,
toen hij dood ging. Ik had hem
de dag ervoor nog aan de tele
foon gehad, vanuit het zieken
huis. Hij gaf geen interviews,
aan niemand, maar hij telefo
neerde wel. Vanuit z'n zieken
huisbed. de godganse dag. Dat
is misschien ook z'n dood ge
worden. Hij moest stil liggen en
dat kon hij niet. Zo belde hij
ook mij. Een uur lang heeft hij
fegen me gerateld. En ja, na
tuurlijk mocht het in de krant.
Kom ik de volgende dag op de
redactie, om m'n verhaal na te
kijken. Krijg ik de boodschap:
Wim Sonnveld is dood. Ik belde
z'n impresario John de Crane.
Ik zeg: is dat waar, is Sonneveld
dood? Nee hoor, zegt De Crane,
ik ben gisteren nog bij hem ge
weest, het gaat goed met hem.
Over een paar dagen mag hij
naar huis, maar ik zal het voor
je checken. De Crane belt even
later terug, 't Was waar. Dat was
voor mij, hoe zeg je dat mo
dem: heauy."
Wil je niet iveer eens een ei
gen televisieprogramma?
„Een talkshow? Er zijn tegen
woordig meer talkshows dan
zendgemachtigden. Vroeger
deed ik behalve de presentatie
ook de produktie. Slapeloze
nachten had ik ervan: hoe krijg
ik een mengeling van onder
werpen bij elkaar? Nu zie ik dat
die programma's een redactie
hebben van negen man. En wat
zie je op het scherm, dèt wat ik
's morgens al in de krant heb
gelezen. Het zijn agenda-pro
gramma's geworden. Voor de
omroepen zijn ze natuurlijk wel
aangenaam goedkoop. Nee, ik
bedenk liever programma's.
Daar zijn we nu ook mee bezig
in Stardust: mijn vrouw Monica
(Strotmann red.) en ik. Ik ben
nu eenmaal een man van idee-
en. Zo erg zelfs, dat Monica me
soms moet afremmen."
Op de fiets
v,Ik ben altijd zo geweest. Van
het begin af aan. Nou, helemaal
in het begin niet. Dat zal zo'n
achtendertig jaar geleden zijn.
Toen ben ik begonnen in de
journalistiek, bij de Nieuwe
Haagsche Courant: de scheep-
vaartberichten. de postduiven-
berichten, al die ellende. Ver-
Henk van der Meyden: „Ik v
gelezen."
slaggever op de fiets. Na twee
jaar moest ik in dienst en toen
ik er uit kwam, was er een vaca
ture bij De Telegraaf."
„Daar was ik blij mee. Ik was,
en ben nog steeds, journalist en
ik wil door zo veel mogelijk
mensen worden .gelezen. En de
Telegraaf was de grootste krant.
Bovendien was de toenmalige
hoofdredacteur Stokvis de eer
ste hoofdredacteur in Neder
land die besefte dat een krant
ook aantrekkelijk voor vrouwen
moet zijn. Tot die tijd waren de
Nederlandse kranten mannen-
kranten. Ja, daar mocht ten
hoogste een zogenaamde vrou
wenpagina in: met recepten en
breipatronen. En als er weer
eens een vrouw in een traditio
neel mannenberoep was be
noemd. Maar van een krant een
mengeling maken van wat
mannen en vrouwen interes
seert: dat was er niet bij."
„Stokvis realiseerde zich, naar
Engels voorbeeld, dat een com
plete krant toekomst had. En zo
wilde hij dus ook een showpagj-
na. Dagelijks. En ik moest die
gaan maken. Per slot van reke
ning had ik, zo wist hij, wel eens
een hoorspel geschreven. Dus ik
had verstand van radio. Ik had
namelijk voor het programma
Radioscoop hoorspelen ge
schreven. 'Sprong naar de vrij
heid' bijvoorbeeld. Dat ging
over Hongaarse vluchtelingen
die uit een trein waren gespron
gen. Ook eens iets over ver
moorde zendelingen. En gere
gisseerd door Kommer Kleijn.
Maar goed, op grond daarvan
meende Stokvis dat ik affiniteit
met de media had."
„Ger Lugtenburg van de
AVRO zei tegen me: iedere dag
een pagina, dat hou jij geen
week vol. Ik zei: ik ben ook bang
van niet. Maar dat is dus mee
gevallen. Ik heb jarenlang zelfs
negen pagina's per week ge
maakt: zes Privépagina's en een
vrouwenpagina, een tiener-
poppagina en een Modem Le
ven-pagina. Het is discipline.
Dat hoort bij elk vak, dus ook bij
de journalistiek. Je kan je niet
permitteren om het een periode
kalm aan te doen, want dan ben
je de draad kwijt."
- Wanneer ben jij je actief met
theater gaan bezighouden?
„Eigenlijk vrij snel al en ook
vrij plotseling. In 1966 was ik
met Emmy Verheij in Moskou,
op het Tsjaikovski-concours en
dat won zij. Een paar dagen la
ter was ze bij me thuis en ik
vroeg aan haar: wat zou je nou
nog willen bereiken? Nou, zei
ze, het Concertgebouw. En ik,
ook drie glazen wijn op, zei: dan
regelen we dat toch. Een week
later stond ze in het Concertge
bouw, met Herman Krebbers en
Christian Bor. Mij was het in de
eerste plaats om een verhaal be
gonnen."
„Ik had de volle medewerking
van m'n hoofdredacteur. Nu wil
STRIPS
BOLLEBOOM
DEN HAAG MONIQUE BRANDT
Een man klemt zich krampach
tig vast aan het hekje bij een
metro-station in Tokio, zijn ak
tetas zwaait doelloos om hem
heen. Even later struikelt hij en
belandt, midden op straat, on
der een kar met tijdschriften.
De keurig in kostuum gestoken
zakenman komt van een van de
vele verplichte avondjes-uit met
zijn collega's. Hij is stomdron
ken. Als hij weer wat is bijgeko
men, vertelt hij voor de camera
van de Franse tv-ploeg dat hij
alleen door drank de stress van
zijn werk van zich afkan zetten.
„De Japanse cultuur is zo ver
moeiend. Ik wil ook nog van
mijn leven kunnen genieten."
De zakenman staat niet alleen
met zijn klachten over het zwa
re bestaan van werkende Japan
ners, zo blijkt uit de documen
taire 'Japan, de keerzijde van
het succes', die de EO morgen
uitzendt. Achter het grote won
der van de Japanse economie
gaan veel sociale problemen
schuil. De eerste vermoeid
heidsverschijnselen doen er
hun intrede. Dat is niet zo
vreemd, als je bedenkt dat
werkweken van 60 tot 65 uur er
heel normaal zijn. Van de werk
nemer wordt bovendien volledi
ge toewijding aan de onderne
ming geëist. Inclusief regelma
tig een avondje doorzakken met
collega's. Ga je niet, dan zou de
felbegeerde promotie weieens
in gevaar kunnen komen.
Er is geen ruimte voor kritiek
of protest, pogingen van vak
bonden om de feodale mentali
teit te doorbreken, lopen door
gaans op niets uit, vertelt de Ja
panse socioloog Kamata Satos-
hi: „De formule van de Japanse
econmomie is gebaseerd op één
vaste stelregel: de arbeider moet
je niet laten léven, maar ook
niet doden."
De Franse 'werkpriester' An-
dré l'Henoret is een van de
mensen die hoe dan ook blijven
vechten voor een beter bestaan
van de Japanse arbeiders.
l'Henoret werkt al 25 jaar als
lasser, frezer en kraanmachinist
in Japanse bedrijven, en heeft
van dichtbij gezien hoe mens
onterend de arbeidsomstandig
heden soms zijn in het land van
de rijzende zon.
Onderaannemer
De priester woont en werkt in
de industriestad Kawasaki, waar
zich vele kleine bedrijfjes bevin
den van onderaannemers. Zij
maken de produkten die door
de grote ondernemingen op de
markt worden gebracht. Het is
een kwetsbare branche, want de
bedrijfjes zijn meestal afhanke
lijk van de wensen van het moe
derbedrijf. Als het - vaak mon
delinge - contract wordt opge
zegd, betekent dat doorgaans
het einde voor de onderaanne-
De arbeiders werken er vol-
Een Japanse arbeidster aan de lopende band maakt bloembollen klaar
voor verzending.
gens de priester onder 'barbaar
se omstandigheden': het zijn
dagarbeiders, die een derde van
het normale loon verdienen.
Sociale zekerheid, of een 'luxe'
als betaalde vakantie bestaat
niet
De laatste jaren maken deze
bedrijfjes - gedwongen door een
gebrek aan arbeidskrachten -
steeds meer gebruik van illegale
arbeiders. Uit de hele wereld
komen ze toestromen: Iran,
Pakistan, Bangladesh, Liberia,
Zuid-Amerika. Bij het ministerie
van arbeid schat men hun aan
tal op 100.000, de socioloog Sa-
toshi meent echter dat er vier
maal zo veel illegalen in Japan
verblijven. „De economische
belangen gaan voor alles. Door
het tekort aan arbeidskrachten
kiest de regering voor een
struisvogelbeleid", zegt Satoshi.
De dronken zakenman heeft
zich inmiddels weer wat her
steld. Hij schikt zijn kleding, en
vervolgt zijn weg naar huis. Hij
moet de volgende ochtend im
mers weer vroeg op zijn werk
zijn. Hij zucht nog eens: „We
moeten hier hard, heel hard
werken."
(Japan, de keerzijde
succes, 28 juli Nederland
23.23 uur)
het
'Veronica komt naar je toe
het geval dat het Concertge-
bduw stampvol was. Een dag la
ter zei Stokvis tegen me: nier,
voor jou, duizend gulden. Dat
was het begin. Daarop is zo veel
gevolgd. Ik zag Ramses en Lies-
beth in de Kleine Zaal. En ik
dacht: een Tour de Chant van
die twee moet er komen. Heb ik
ook geregeld. Anderhalf jaar
lang: 'Sammy, loop niet zo ge
bogen.' Ik kon op het laatst
geen Sammy meer horen."
- Je hebt altijd veel kritiek ge
kregen.
„Ik heb geleerd, zeker in het
begin, daartegen een pantser te
ontwikkelen. Ik heb ook geleerd
het gekanker te relativeren. Ar
tiesten die in het openbaar op je
kankeren, bellen het eerst als ze
je nodig hebben. Voor een pre
mière, als ze een plaat hebben
gemaakt. Voor mij tekenen die
mensen zichzelf, ik vind ze ka
rakterloos. Maar ik redeneer
wel: ach, het levert weer een
verhaal op. Ze zijn niet allemaal
zo, maar ik ken er wel."
„Er is overigens ten aanzien
van de manier van berichtgeven
zoals de Telegraaf dat deed ge
wenning opgetreden. Als je in
de jaren vijftig schreef over een
scheiding, o,o, dat was wat. Ik
meldde de zelfmoord van Lou
Bandy. Hele discussies volgden
daarop. Of dat wel kon. Nu kijkt
niemand meer van dat soort
verhalen op. Trouwens, ook niet
van berichtgeving over filmster
ren, over royalty: Vrij Neder
land, de NRC, alle kranten doen
het."
„Wil je dat je wordt gelezen,
dan dien je die verhalen te heb
ben. Of je het nu Roddel noemt
of Menselijke Verhalen. Hoe je
het wendt of keert: het maakt
indruk."
- Die 'prikkel' is ook het succes
van je blad Privé.
„Ja natuurlijk. En daarbij het
streven dat wat we schrijven
klopt. Dat lukt, even afkloppen,
vrij aardig. Van alle bladen krij
gen wij het minste aantal pro
cessen aangedaan, ik geloof
maar drie. Het is wel een enor
me druk: iedere week een blad
(of pagina) produceren dat prik
kelt en dat actueel is."
„Monica zegt wel eens: wat je
het liefst doet, namelijk schrij
ven, heb je opgeofferd aan de
journalistiek. Maar dan zeg ik,
we moeten wel eten. Toch heb
ik het schrijven nooit helemaal
gelaten. Ik heb boeken geschre
ven over Sonneveld en over
Corneille. En natuurlijk de tekst
van de musical Josephine. Die
heb ik onder het pseudoniem
I.A.D. Washington geschreven.
Slechts een paar mensen wisten
dat ik dat was. Wat heb ik geno
ten van de goede kritieken."
Het is druk op het ter
ras van het kleine
bruine kroegje. De
dames aan het tafeltje dicht bij
de deur hebben lol. Een dave
rende lach klinkt regelmatig op.
Niet zo verwonderlijk als Imca
Marina aan het hoofd van de ta
fel zit.
De zangeres is altijd in voor
pret en staat garant voor een
gezellige middag. Maar ze
maakt zich deze middag wat
zorgen. Over een klein uurtje
moet ze optreden en ze is ze
nuwachtig. „Het is weer voor
het eerst sinds anderhalve
maand dat ik live zing. Ik ben
geopereerd aan een cyste in
mijn keel. Gelukkig is het alle
maal goed afgelopen, maar ik
kan de hoge tonen nog niet
goed pakken." Zenuwachtig of
niet, een handtekening voor een
fan wordt met liefde gezet.
Veronica gaat voor het vijfde
seizoen met de Zomertruuk.
Maar liefst veertig plaatsen in
het hele land worden dit jaar
bezocht. Elke woensdag presen
teert Veronica haar program
ma's Ook goeiemorgen, Muziek
terwijl u werkt, Will wil wel en
Nederland Vakantieland op Ra
dio 2 live vanaf lokatie en de
truuk.
Het land ingaan betekent
vroeg opstaan voor de ploeg.
Om zeven uur 's morgens zitten
Erik de Zwart en Wessel van
Diepen al achter de microfoon.
Regisseuse Ine Wijsbeek is pa
raat en in de audiowagen van
het Nederlands Omroep pro
duktie Bedrijf (NOB) waken
technici over de knoppen en
metertjes.-Zij -sturen het geluid
naar Hilversum en daar van
daan gaat het de lucht in.
De kreet Veronica komt naar
je toe deze zomer, neemt de
omroep heel serieus. De pre
sentatoren stappen letterlijk op
het publiek af en dan blijkt ra
dio toch nog wel een beetje eng
te zijn. De blonde presentator
Michael Pilarczyk maakt tijdens
Muziek terwijl u werkt kennis
met de plaatselijke midden
stand. Als de laatste noten van
Paul McCartneys 'Another Day'
gedraaid worden, loopt hij een
klein cadeauwinkeltje binnen.
Over enkele seconden moeten
de platen afgekondigd worden
voor de radio en daar heeft hij
de winkeljuffrouw voor op het
oog. „Oh jee wat moet ik dan
zeggen", reageert ze giegelend.
Michael schuift laconiek het
draaiboek onder haar neus en
wijst de nummers aan. Ze
brengt het er als een volleerd
discjockey vanaf. Een meisje
van Veronica's promotieteam
stopt haar een t-shirtje toe.
„Ik stap pas op het laatste
moment op iemand af. Je moet
ze niet te lang de tijd geven om
na te kunnen denken. Zodra ze
beseffen dat ze in heel Neder
land te horen zijn, klappen ze
dicht en rennen weg met een
beetje pech", vertelt Michael Pi
larczyk. Zijn ogen zwerven al
weer door de winkelstraat op
zoek naar een volgend slachtof
fer. Een medewerker van de ge
meentereiniging komt de eer
toe.
Will Luikinga is intussen gear
riveerd. Zijn vriend Bart
(B.O.O.S.) de Graaff bedient de
gokkast. Bart wordt door een
oudere dame bijna doodge
knuffeld en ze aait hem nog
eens door zijn stekelhaar. Dat
Bart weliswaar klein, maar toch
al een eindje in de twintig is, is
haar schijnbaar ontgaan.
Bart zit er niet mee. Hij heeft
de grootste lol met de artiesten
die langzaam binnendruppelen
voor een live-optreden op de
Zomertruuk in Nederland Va
kantieland. Gerard Joling, Tatja-
na, Gordon en Albert West. Hij
kent ze allemaal. En iedereen
kent iedereen. Achter de truck
wordt gezoend, gekust en ge
smakt. Een enkele fan durft over
het hek te klimmen om een met
zorg uitgezocht bosje gele rozen
aan Gerard Joling te geven. Nog
drie zoenen en haar dag kan
niet meerstuk.
Erik de Zwart, samen met
Chiel van Praag de presentator
van Nederland Vakantieland,
kijkt vanuit de truck tevreden
naar de duizenden toeschou
wers op het plein. Dat de voor
ste rijen de num mers van Ben
ny Neyman, de Havenzangers
en Gerard Joling uit volle borst
meezingen verbaast hem niet.
„In Hilversum wordt vaak heel
denigrerend gedacht over Ne
derlandse artiesten. Onzin",
zegt hij fel. „Een hele grote
groep Nederlanders is gek op
het nationaal produkt. Daar
mag je niet aan voorbij gaan."
De Zomertruuk van Veronica doet maar liefst veertig plaatsen aan in Nederland. foto Roland de bruin
SportNet
nieuwskanaal
voor Spelen
Tijdens de Olympische Spelen
in Barcelona fungeert SportNet
als nieuwsnet door als enige te
levisiekanaal rechtstreeks de
laatste resultaten te brengen. El
ke dag van 8.00 uur tot 02.00
uur zal elk heel uur verslag wor
den gedaan van de resultaten
van de deelnemers van alle
achtentwintig Olympische spor-
Weinig animo
HILVERSUM CPD
Onder bedrijven bestaat nog
weinig belangstelling voor de
zendtijd, die de Hilversumse
Stichting Pressline sinds mei
van dit jaar verhuurt. Van het
ministerie van wvc heeft de
stichting vergunning gekregen
om via de kabel uitzendingen te
verzorgen op tijden dat het test
beeld is te zien. Tot nu toe heeft
alleen de KLM op proef zendtijd
aangekocht.
Met ingang van vandaag her
haalt NOS-Laat de eerste negen
afleveringen van de serie 'Por
tiek Vier'. Sinds februari volgt
NOS-Laat de belevenissen van
de bewoners van dit portiek.
Eens in de veertien dagen wordt
een aflevering over het wel en
wee in en om de flat in de Witte
Zeestraat in Moskou-Noord uit
gezonden. In de reeks wordt
een beeld gegeven van de ver
anderingen in het GOS, zoals de
gewone man die aan den lijve
ondervindt.
De Olympische Spelen oefe
nen ook op de door vakantie ge
decimeerde redactie van NOS-
Laat behoorlijk wat druk uit,
vandaar dat de voorgenomen
herhalingcyclus niet slecht uit
komt. Officieel heet het dat
NOS-Laat de kijkers in de gele
genheid wil stellen alsnog ken
nis te maken met alle personen
in 'Portiek Vier', voordat op vrij
dag 7 augustus een begin wordt
gemaakt met een reeks van
nieuwe afleveringen. Daarna
loopt het feuilleton van eind au
gustus af met een aflevering
per twee weken door tot het
einde van het jaar.
Bij de NOS zijn ze van plan de
bewoners van 'Portiek Vier' in
december naar Nederland te
halen. Hun levensomstandighe
den zullen ze in de slotafleve
ring op Kerstavond en in een
speciaal programma op Eerste
Kerstdag vergelijken met de er
varingen die ze tijdens hun ver
blijf hier opdoen.
De afleveringen 1 t/m 9 van
'Portiek Vier' worden op Neder
land 3 herhaald op 27,28. 29,30
en 31 juli, alsmede op 3, 4, 5 en
6augustuft>
