Betere resultaten
voor banken VS
Een Hollandse entrepreneur in StPetersburg
Economie
'Banesto, is dat soms
een chocoladereep?'
Onderhandelingen tussen OHRA
en SNS-bank zitten in het slop
DONDERDAG 23 JUL11992
den haag maurice wilbrink
„Ik snoep niet", zegt KLM-
woordvoerder Eykemans grin
nikend op de vraag of hij weet
wat Banesto is. Banesto, een
Spaanse bank, is de miljoenen
sponsor van de wielerploeg die
wordt aangevoerd door de ge
doodverfde winnaar van de
Tour de France, Miguel Indu-
rain. Nederlanders denken bij
het horen van Banesto blijkbaar
eerder aan een chocoladereep.
Eykemans, nu serieuzer: „Een
sponsor steekt geld in sport om
een grotere naamsbekendheid
te krijgen, om zijn omzet te la
ten groeien. Als de Tour de
France in Spanje veel op televi
sie komt, dan heeft Banesto na
tuurlijk prima publiciteit."
In Nederland staan de spon
sors niet langer te dringen om
een professionele wielerploeg te
financieren. Slechts één van de
vier ploegen met een belangrij
ke Nederlandse inbreng be
houdt zijn hoofdsponsor, de
verzekeringsmaatschappij TVM.
In de ploegen van Jan Gisbers
(gesponsord door PDM), Jan
Raas (Buckler) en Peter Post
(Panasonic) groeit de onzeker
heid met de dag: de drie équi
pes hebben nog geen enkel uit
zicht op een nieuwe geldschie
ter.
Die geldschieter zou diep in
de buidel moeten tasten. Een
ploeg die mee kan doen in de
Tour, kost tussen de vijf en tien
miljoen gulden per jaar. En dat
in een periode dat het econo
misch allemaal wat minder
gaat. Maar dat is niet de enige
reden. Grote Nederlandse be
drijven kiezen er bewust niet
voor hoofdsponsor te zijn van
een wielerploeg.
Shell, het bedrijf met de
grootste omzet ter wereld (200
miljard gulden) laat de wieler
sport volledig links liggen. Een
zegsman van Shell Nederland:
„Als we geld steken in
sportsponsoring, dan gaat het
om een directe relatie met onze
produkten. Dus sponsoren we
motorraces en Formule 1-wed
strijden."
Een andere 'Nederlandse' gi
gant, Unilever, is evenmin erg
geïnteresseerd in deze tak van
sport. Ahold, waartoe Albert
Heyn en Etos horen, ziet voor
zichzelf helemaal geen rol in
sportsponsoring. Als detaillist
laat het bedrijf dat over aan de
fabrikanten die hun produkten
bij Albert Heijn in het schap
willen krijgen.
Voor veel bedrijven is de wie
lersport niet elitair genoeg. Vol
vo Nederland bijvoorbeeld laat
continu onderzoeken wat Vol-
vo-rijders in hun vrije tijd aan
sport doen. A. Korsten, hoofd
public relations: „De Volvo-rij-
der doet aan golf en skiën. Hij
tennist, hockeyt, zwemt en
jogt." Wielrennen komt niet in
het rijtje voor. „En de Volvo-
klant moet denken, terwijl hij
zijn sportevenement bezoekt:
hé, goed dat mijn merk hier ook
bezig is."
KLM zocht zijn doelgroep tot
twee jaar geleden eveneens op
bij de golfsport, maar liever dan
sport ondersteunt de lucht
vaartmaatschappij culturele
evenementen. Het financieren
van een wielerploeg is nooit
overwogen. Dat geldt ook voor
de NMB Postbank Groep.
Naamsbekendheid
G. Jongerius, hoofd sponsoring
bij NMB Postbank onderscheidt
drie doeleinden van sponsoring:
Verhoging van de naamsbe
kendheid, versterking van het
bedrijfsimago, en de opbouw
van netwerken van relaties. „De
naamsbekendheid van NMB
Postbank is groot genoeg, dat
heeft niet onze prioriteit. Maar
voor sportsponsoring is het ver
groten van de naamsbekend
heid juist de belangrijkste doel
stelling."
Jongerius noemt nog een re
den voor zijn bedrijf om de wie
lersport te mijden: „Je moet als
bedrijf dat een wielerploeg
sponsort internationaal geori
ënteerd zijn. Het wielercircuit is
ook internationaal. De Tour de
France wordt in veel landen uit
gezonden en daar moet je dan
ook optimaal van kunnen profi
teren." In tegenstelling tot de
Nederlandse bank neemt het
Spaanse Banesto wel genoegen
met een grote reclame-verspil
ling: de bank is niet actief in ve
le landen waar de Tour de Fran
ce nu dagelijks op tv wordt ge
toond.
Verschillende bedrijven zijn
van mening dat de wielersport
het als reclame-middel aflegt
tegen het voetbal. PTT Telecom
(sponsor eredivisie betaald
voetbal) en ABN AMRO (spon
sort naast tennis de voetbalclub
Ajax) laten weten dat er geen
ruimte meer is voor een dure
wielerploeg naast voetbalspon-
soring.
Woordvoerster M. Plaschek
van PTT Telecom: „Voetbal is
nog altijd sport nummer één.
Jelle Nijdam rijdt dit jaar nog in een overdadig met sponsornamen bedrukt Buckler-shirt. Zijn ploeg verkeert
nog in het ongewisse over de broodheer van volgend jaar. foto reuter robertpratta
Het krijgt de meeste mediatijd
en is vrijwel continu in de aan
dacht. Wielrennen is kort en he
vig in de aandacht, maar dan
verslapt de belangstelling
De geldschieter heeft daar
naast weinig greep op een wie
lerploeg. Als een ploeg niet goed
presteert of een dopingschan-
daal veroorzaakt, kan dat scha
delijk zijn voor het imago van
de financier. Jongerius van
NMB Postbank: „Banken bou
wen aan een imago van dege
lijkheid en betrouwbaarheid. Bij
wielrennen zit een duidelijk ele
ment van winnen en verliezen
en dat kan afbreuk doen aan
het imago."
Gewoon te duur
Voor veel ondernemingen is
een wielerploeg uiteindelijk ook
gewoon te duur. Voetbalspon-
soring blijkt aanzienlijk goedko
per. PTT Telecom heeft zijn
naam drie jaar lang aan de ere
divisie verbonden, voor een to
taalbedrag van zes miljoen gul
den. Een wielerploeg is drie
maal zo duur. Ook andere be
drijven hebben onvoldoende
sponsorbudget voor een ploeg-
Post of een ploeg-Gisbers. Het
grootste sponsorproject dat
KLM ooit aanging in het ka
der van het Van Gogh-jaar
kostte één miljoen gulden.
President 'Fed': Aanpakken schuldencrisis werkt
De winsten van het Amerikaanse bankwezen zitten in de
lift. Citicorp en Chemical Banking Corporation meldden
deze week hogere kwartaal- en halfjaarwinsten. Ban-
kAmerica zag haar nettowinst dalen, maar dat hield ver
band met herstructureringskosten in verband met de fu
sie met Security Pacific.
Citicorp, houdstermaatschappij
van de grootste Amerikaanse
bank Citibank, heeft in het
tweede kwartaal van dit jaar een
nettowinst geboekt van 171 mil
joen dollar tegen 11 miljoen
dollar in dezelfde periode van
het vorig jaar. Over de eerste zes
maanden van dit jaar verdiende
Citicorp 354 miljoen dollar te
gen 104 miljoen dollar in de
eerste helft van 1991. De winst
is een leuke opsteker voor Onno
Ruding, de Nederlandse oud
minister van financiën die on
langs tot vice-president van de
Amerikaanse bank werd.
Chemical Banking Corpora
tion, de op één na grootste bank
in de VS, heeft in het tweede
kwartaal een nettowinst ge
boekt van 240 miljoen dollar te
gen 184 miljoen dollar in dezelf
de periode van het vorig jaar.
De bank, vorig jaar juli ontstaan
uit een fusie tussen Chemical
Bank en Manufacturers
Hanover, behaalde over de eer
ste zes maanden van dit jaar
een winst van 500 miljoen dol
lar tegen 365 miljoen dollar in
het eerste halfjaar van 1991
BankAmerica moest het in
het tweede kwartaal stellen met
een winstdaling van twaalf pro
cent tot 240 miljoen dollar. Vo
rig jaar in dezelfde periode ver
diende de bank nog 272 miljoen
dollar. Het resultaat is gedrukt
door de kosten die samenhin
gen met de vorig jaar aangekon
digde fusie met de bank Securi
ty Pacific. Zonder die kosten be
droeg de nettowinst over het
tweede kwartaal 421 miljoen
dollar.
Over de eerste zes maanden
van dit jaar behaalde BankAme
rica een nettowinst van 543 mil
joen dollar. Dat betekent een
achteruitgang van drie procent
ten opzichte van dezelfde perio
de in 1991.
President-directeur Allan
Greenspan van de Federal Re
serve, de Amerikaanse centrale
bank, heeft dinsdag gezegd dat
de Amerikaanse economie over
de helft is van een pijnlijke in
spanning om de in de jaren
tachtig onstane schuldencrisis
teboven te komen. Over de
werkgelegenheid was Green
span echter niet erg optimis
tisch. Deze zou voor volgend
jaar geen verbetering van bete
kenis te zien geven, ongetwij
feld tot spijt van president Bush,
die de kiezers al in november
ontmoet.
arnhem «anp
De onderhandelingen tussen de Arnhemse verze
keraar Ohra en de in Den Bosch gevestigde co-
operatieve spaarbank SNS zitten in het slop. De
partijen blijken nauwelijks tijd voor elkaar te heb
ben, waardoor het eind 1990 aangekondigde
„streven naar een vorm van samenwerking" ver
traging heeft opgelopen. Dit heeft Ohra-bestuurs-
voorzitter B. Huesmann gisteren bevestigd.
Nog in maart dit jaar waren er optimitische ge
luiden te horen vanuit de kantoren van Ohra en
SNS. Toen verklaarde Huesmann dat er „binnen
twee maanden een akkoord" zou worden afgeslo
ten en dat „alleen de ledenraad nog geraadpleegd
moestworden".
Zijn uitspraak blijkt nu voorbarig te zijn ge
weest. „We zijn nog geen stap verder", aldus
Huesmann. De bestuursvoorzitter is weliswaar
nog optimistisch, maar „ik wil geen termijn meer
noemen". Huesmann voegt eraan toe dat de sa
menwerking niet in de ijskast is verdwenen. Hij
laat doorschemeren dat SNS en Ohra momenteel
belangrijkere dingen te doen hebben. „We heb
ben met veel dingen te maken. Je moet je priori
teiten stellen."
SNS en Ohra verklaarden in november 1990 te
streven naar een vorm van samenwerking. De
bank SNS en verzekeraar Ohra zouden gebruik
maken van eikaars diensten. Door de samenwer
king zou er er een bankverzekeraar ontstaan. De
SNS zou dan de verzekeringsprodukten kunnen
verkopen via haar kantoren en Ohra zou een be
tere toegang krijgen tot de geldmarkt.
Na de verklaring eind 1990 werden keer op keer
optimistische geluiden gehoord. In juni 1991 ver
klaarde Ohra bij monde van Huesmann te stre
ven naar één houdstermaatschappij. Een jaar la
ter verklaarde de bestuursvoorzitter dat „de kans
zeer groot is dat de gesprekken tot resultaten lei
den". Bestuursvoorzitter J. Vugts van SNS zei in
maart dit jaar te streven naar een integratie met
Ohra. De onderhandelingen met de verzekeraar
waren in een „afgerond stadium".
Het lijkt erop dat het enthousiasme voor een
samenwerking ernstig is bekoeld. Na de aankon
diging in 1990 hebben zowel Ohra als SNS het erg
druk gekregen met het zoeken naar andere part
ners. De spaarbank heeft ondertussen enkele klei
nere collega-spaarbanken opgeslokt en voert ge
sprekken met de Centrale Volksbank. Ohra is op
zijn beurt fusiegesprekken begonnen met ver
schillende ziekenfondsen en heeft zijn Ohra-bank
nieuw.leven ingeblazen.
Directie Van Gils wil snel verder
essen De directie en de curator van de maandag onder schim
mige omstandigheden failliet verklaarde kledingfabrikant Van
Gils zoeken koortsachtig naar mogelijkheden om de activiteiten
in het Belgische Essen te hervatten. De 173 inmiddels ontslagen
werknemers zouden dan opnieuw in dienst kunnen komen. De
rechtbank in Antwerpen verklaarde Van Gils maandag failliet
wegens de tot circa 70 miljoen gulden opgelopen schulden.
Groot struikelblok voor de directie is de weigering van de ban
ken om extra kredieten te verschaffen. Het bedrijf is in moeilijk
heden gekomen door een aantal niet inbare rekeningen. Ook
wordt gekampt met late betaling door klanten in Engeland en
Spanje.
Sterke expansie van McDonald's
Amsterdam De Amerikaanse hamburgergigant McDonald's rukt
gestaag op in de winkelcentra van de grote gemeenten en langs
drukke wegen. In de komende maanden worden weer zes nieu
we vestigingen alle rij-in-rij-uit restaurants ofwel McDrives
geopend. Met deze uitbreiding komt de hamburgerketen op 80
vestigingen in Nederland, waaronder 27 McDrives. De restau
rants van McDonald's waren vorig jaar samen goed voor een
omzet van 285 miljoen gulden. Dit jaar verwacht McDonalds
Nederland boven de 300 miljoen te komen. In totaal werken er
bij de keten 6500 mensen. De Amerikaanse hamburgergigant
gaat ervan uit over twee jaar in Nederland zo'n honderd restau
rants te hebben, waaronder minstens 35 McDrives.
Lufthansa gedeeltelijk geprivatiseerd
bonn» De Duitse regering is bereid haar belang in de luchtvaart
maatschappij Lufthansa te verminderen tot 25,1 procent. Door
deze gedeeltelijke privatisering komt er een aandelenpakket van
27,8 procent vrij. Door de Europese eenwording in 1993 vindt
Bonn een meerderheidsbelang niet meer van belang. De bonds
regering overweegt haar belang op termijn zelfs geheel te verko
pen. Vooralsnog wil Bonn dat minderheidsbelang houden om
dat er ook staatsdeelnemingen bij andere nationale luchtvaart
maatschappijen van de EG bestaan.
Russische industriële produktie daalt
moskou De industriële produktie in Rusland is in de eerste'zes
maanden van dit jaar met 13,5 procent afgenomen. Dat blijkt uit
de cijfers van de staatscommissie voor de statistiek, die zijn ge
publiceerd in de Russische krant Izvestia. De produktie ging
achteruit in de metaai-, machine-chemie-industrie, en in de
energiesector, de sleutelsectoren van de Russische industrie. De
olieproduktie verminderde in de eerste helft van 1992 13 pro
cent. De olie-export liep met 18 procent terug tot 24 miljoen ton.
Kinderarbeid in wereld groeit sterk
Washington In de afgelopen vijf jaar is er sprake van een explo
sieve groei van kinderarbeid in de wereld, vooral in ontwikke
lingslanden. Dat blijkt uit een rapport van de internationale Ar
beidsorganisatie (ILO). Het gaat om honderden miljoenen kin
deren. Sommigen van hen zijn net vijf jaar oud. In sommige de
len van de wereld werkt naar schattingeen kwart van alle kinde
ren tussen de 10 en de 14 jaar. In Azië komt kinderarbeid het
meeste voor. In West-Europa staan Italië en Spanje boven aan.
Bob Meijer: 'Over tien jaar zit Babyion dik in de zwarte cijfers
amsterdam janine bosma
Mr. Bob Meijer belichaamt suc
ces. De directeur van de Am
sterdamse investeringsmaat
schappij BV Venture Capital In
vestors (VCI) is een perfect
voorbeeld van hoe ver je het als
gehaaide zakenman kunt
schoppen. Tot in Rusland, want
Meijer kijkt over de grenzen.
Aan de Keizersgracht 65 zak
ken de voeten weg in de luxu
euze tapijten als in een dikke
laag modder. Kroonluchters
sieren plafonds, aan dure meu
belen geen gebrek. Het goud-
ldeurige bureau met sierlijke
poten waaraan Meijers VCI-
partners op gedempte toon
overleg voeren, lijkt zo uit Ver
sailles te komen.
Meijer neemt plaats achter
een tafel die vooral opvalt door
haar lengte; er kunnen met ge
mak twintig mensen aan plaats
nemen. Uit het borstzakje van
zijn hagelwitte overhemd steekt
een stuk verstevigd papier met
de woorden Things to do.
Op Meijers initiatief is VCI in
St. Petersburg als eerste Eu
ropese bedrijf begonnen met
een keten winkels waar de Rus
sische consument tegen beta
ling van roebels luxe westerse
produkten kan kopen. Een suc
cesstory waarvan de kosten en
baten in nevels gehuld blijven,
want die vindt Meijer even „on
belangrijk" als de stand van zijn
eigen bankrekening.
Instabiel
Douwe Egberts vruchtenthee,
Philips huishoudelijke appara
tuur, Drum shag, Heineken
bier, alles is bij de Babylon-win-
kels te koop. Voor roebels en
„tegen dezelfde prijzen als in
Nederland. Dankzij de EG-ex-
portsubsidies kunnen we som
mige artikelen zelfs flink lager
prijzen."
Winst wordt er overigens
(nog) nauwelijks gemaakt. Zo
lang de roebel niet inwisselbaar
is tegen westerse valuta, worden
met het in de winkels verdiende
geld Russische produkten zoals
porcelein gekocht, die vervol
gens in het Westen tegen een
„geringe winst" van de hand
worden gedaan.
Dat de roebel snel inwissel
baar wordt gelooft Meijer overi
gens niet, ook al belooft de Rus
sische regering anders. „Daar
voor is de economie nog te in
stabiel", zegt hij.
„Maar over pakweg tien jaar
zitten we dik in de zwarte cij
fers", zegt Meijer met overtui
ging. Hij weigert te antwoorden
op de vraag aan wat voor bedra
gen moet worden gedacht. „Dat
is onbelangrijk. Mensen vragen
mij ook wel eens wat mijn huis
kost, maar dat vertel ik ook niet.
Ik hoef tenslotte niet alles prijs
te geven."
Hij onderbreekt het gesprek
even en kijkt geamuseerd toe
hoe assistent Pieter Vlaar wor
stelt met het dia-apparaat.
Plaatjes van St. Petersburg. Een
grauwe straat, focus op de gevel
van een winkelpand. Een verti
caal neon-uithangbord („Dat
kenden ze nog niet") spelt in
cyrillische letters Babyion. De
keten omvat inmiddels vijf win
kels, het moeten er twintig wor
den.
Mooiste plaats
Het idee voor Babyion ontstond
in 1989 tijdens een 'old timers'-
autorally van Milaan via Mos
kou naar St. Petersburg. Meijer
weet nog precies hoe hij „ge
troffen werd door de schoon
heid van de stad, de mooiste
plaats ter wereld waar de men
sen geen enkel geloof meer
hadden in het bestaande sys
teem". Met een investeerders-
blik naar de toekomst zag hij
zijn kansen. St. Petersburg is als
havenstad op nog geen drie uur
vliegen van Nederland volgens
Meijer een aantrekkelijker in
vesteringsplaats dan bijvoor
beeld Moskou „waar toch al ie
der.
De eerste Babyion opende i
september vorig jaar zijn deu
ren en sindsdien krijgt de vroe
gere tsarenstad iedere paar
maanden een nieuwe Babyion
erbij.
Tot de val van het communis
me, vorig jaar, konden de Rus
sen slechts westerse produkten
kopen in de zogenoemde Ber-
jozka-winkels en op de zwarte
markt. Omdat daar in dollars
wordt betaald, was en is dat
slechts voor weinigen wegge
legd. De luxe in de Babylon-
winkels met hun gepolijste gra
nieten vloeren en halogeen-ver
lichting is evenmin voor de ge
wone man en vrouw weggelegd,
ook aJ doet een dia van een ou
derwetse rij anders vermoeden.
Wie bij Babyion wil winkelen
moet een tas vol roebels mee
nemen, vele malen het maand
salaris van de gewone Rus. Zelfs
kijken is er voor hem niet bij.
De speciale uitnodigingskaarten
die Babyion uitdeelt aan zaken
relaties om zonder wachten
binnen te lopen, worden name
lijk tegen hoge prijzen verhan
deld op de zwarte markt.
Toch vindt Meijer de Baby-
lon-winkels niet te exclusief. De
nu nog onbereikbare luxe is vol
gens hem een stimulans voor de
Russen om harder te gaan wer
ken en dus meer te verdienen.
De westerse produkten worden
dan betaalbaar, terwijl tegelij
kertijd de plaatselijke economie
een extra oppepper krijgt door
de hogere produktiviteit, aldus
Meijers optimistische visie.
Rusland-kenner André Gerrits
valt Meijer in een reactie bij. De
historicus, verbonden aan het
Oost-Europa Instituut van de
Universiteit van Amsterdam,
heeft niet het idee dat de arme
re Russen afgunstig met de neus
tegen de ruiten van Babyion ge
drukt zullen staan. Hun tijd
komt wel, voorspelt hij. „Wat
me wel tegen de borst stuit is de
situatie van de bejaarden. Die
hebben hun hele leven lang ge
werkt en krijgen daarvoor nu
een pensioentje waarvoor ze
nog geen brood kunnen kopen.
Voor hen is geen luxe wegge
legd. Op hun 70ste zijn ze nog
genoodzaakt in vuilnisbakken
naar eten te zoeken."
Mislukte come-back
Het was even schrikken toen de
rig jaar met de augustuscoup
een comeback probeerden,
maar inmiddels heeft VCI een
waar imperium opgebouwd.
Vanuit een kolossaal pand waar
in de vorige eeuw „de Anton
Dreesmann van St. Petersburg"
zetelde, heeft Meijer in nog
geen jaar tijd een complete be
drijfskolom uit de grond ge
stampt; dat wil zeggen dat VCI
zorg draagt voor aJle stadia die
de westerse goederen doorlo
pen voor ze in Babyion op de
schappen terechtkomen. Van
de import, het transport, de be
voorrading van de winkels tot
het maken van reclame, alles
gebeurt in eigen beheer. VCI
beschikt inmiddels onder meer
over een groothandel, een
transportbedrijf en een tv-sta-
tion (voor de reclame) en biedt
werk aan 700 mensen (voorna
melijk Russen).
Over investeringen weigert
Meijer uit te weiden. Wel valt te
concluderen dat hij met de au
toriteiten van St. Petersburg een
aantal zeer goedkope contrac
ten heeft afgesloten. Voor alle
Babylon-panden is een huur
contract voor 49 jaar afgesloten,
met een optie tot kopen. Meijer
zwijgt over de huurprijs, behal
ve dan de summiere medede
ling dat er in roebels wordt be
taald. Het is duidelijk: voor geen
goud wil hij de concurrentie
dergelijke gevoelige informatie
in handen spelen.
Plezier in werk
Babyion ié een puur commer
ciële onderneming, maar toch
vindt Meijer dat hij ook een so-
i lale füncüe vervult. Als een wa
re ontwikkelingswerker zegt hij:
„Wij helpen mee aan het cre-
eren van een sociale midden
klasse en we creëren sfeer
Neem ons winkelpersoneel. We
sturen ze naar de icapper, geven
ze nieuwe kleding en oefenen
het rollenspel van klant en be
diening met ze. Die mensen
hebben voor het eerst in hun le
ven plezier in hun werk.
De Russische economie is ge
baat bij westerse initiatieven
zoals die van Meijer, zegt Gerri
ts. Hij vindt het echter niet no
dig om „zo'n EO-achtig sausje
over het hele verhaal heen te
gooien. Russisch personeel is
gewoon goedkoper dan wester
se werknemers, zo simpel is het.
Meijer investeert in st ivtrrs
burg voor zichzelf en niet voor
de Russen, laten we wel we
zen."
Iets waar Gerrits overigens
niet tegen is. „Het kapitalisme is
een roofsysteem, waarin het
recht van de sterkste geldt. De
Russen hebben daarvoor geko
zen en dus zou ik zeggen: haal
er wat er te halen valt. Een uit
zondering maak ik voor de ex
port van kunstschatten, maar
voor de rest wat zou het?"
