Hoe geloofwaardig is de
Geheime missie van Smersh?
'Ook tante Truus uit
Assen komt aan bod'
Rtv show
WOENSDAG 15 JUL11992
.8
TROS zendt spraakmakende documentaire uit
STARDOM
-Ar Ex-Angel Jaclyn Smith gaat
voor derde keer scheiden. Elf jaar
heeft het huwelijk met Tony
Richmond geduurd, maar nu is
ze hem zat. De scheiding gaat
haar een lieve duit kosten. Rich
mond maakt stevig gebruik van
het feit dat zijn vrouw goed in de
slappe was zit. Ze mag haar zoon
en dochter alleen meenemen als
ze het lieve sommetje van
700.000 gulden op tafel legt.
Na alle dramatische berich
ten over een op handen zijnde
scheiding tussen Charles en Dia
na weer eens een positief geluid.
De prins wil zijn huwelijk redden
door middel van een bootreis. Di
heeft toegestemd in het tripje
met haar man. Charles heeft haar
wel moeten verzekeren dat het
afgelopen moet zijn met de rela
tie met Camilla Parker. De Brit
ten wachten hoopvol af of het
'ideale paar' de huwelijksproble
men weet bij te leggen.
.Y Het zit prinses Caroline van
Monaco ook niet mee in de lief
de. Verdriet toen haar man Stefa-
noCassiraghi was overleden. Na
een lange periode van rouw, vond
zij een nieuwe liefde in de per
soon van Vincent Lindon. Caro
line bloeide helemaal op, maar
helaas ook Vincent was geen blij
vertje. Hij verbrak de relatie en
de prinses is weer continu in tra
nen.
Het rotsvaste geloof in Radio Noordzee
ZOGEZEGD
•Ct Na Ronnie Tober alweer een
zanger voor de rechter. Deze keer
gaat het om Hans de Booy. Wat
heeft hij op zijn kerfstok? De
Booy heeft tegen een huis staan
urineren. Daarvoor werd hij in de
boeien geslagen. Artiesten moe
ten ook niet denken dat ze zich
alles kunnen permiteren.
Het programma 'Glamour
land' komt volgend jaar weer te
rug op het scherm. Presentator
Gert Jan Droge is het weliswaar
een beetje zat, maar goed voor
één seizoen wil hij het nog wel
doen. De liefste wens van de pre
sentator is zo snel mogelijk een
hotel beginnen. Wie had dat ooit
achter die droge Dröge gezocht?
STRIPS
In Naarden, in de majestu
euze hofstede Oud Bus-
sem, ging vrijdag gejuich
op. Radio Noordzee Nationaal
(RNN), gevestigd in het hoofd
kwartier van de uitgeverij
Strengholt, is de eerste binnen
landse commerciële omroepor
ganisatie die op de kabel mag
uitzenden. De directeur van
RNN, Martin Banga, de direc
teur van RNN, ontving maan
dagmiddag zijn langverbeide li
centie uit handen van minister
d'Ancona van WVC. Op hetzelf
de moment was de zender mèt
Nederlandse muziek, overigens
al in twee miljoen gezinnen te
beluisteren. Een historische ge
beurtenis in de geschiedenis
van de Nederlandse omroep.
Jerney Kaagman, zangeres en
tekstschrijfster, roept maar weer
eens dat ze voor 200 procent
gelooft in Radio Noordzee Na
tionaal (RNN), die ze alvast aan
duidt als Radio 6. Zij is, met Ed-
vard Niessing, die na 21 jaar
KRO en met programma's als
'In antwoord op uw schrijven',
'Pep op drie' en 'Niemandsland'
programmaleider werd, hèt uit
hangbord van de commerciële
binnenlandse omroeporganisa
tie.
Artiestengevoel
Met name Jerney Kaagman
heeft recht van spreken als het
gaat over 'de omroep waar Ne
derlandse muziek de boventoon
voert'. Zij is mede-oprichtster
van de B.V. Pop van de kun
stenbond FNV en bestuurslid
van PALM (professionele Au
teurs Lichte Muziek) en van de
stichtingen Conamus en Buma.
Maar ze kan vooral vanuit haar
eigen artiestengevoel praten,
omdat ze nog steeds optreedt.
Voor Jerney Kaagman is Ne
derlandse muziek méér dan Va
der Abraham, BZN, Tröckener
Kecks of Hallo Venray. Ze heeft
het dan over alle mogelijke gen
res en stijlen.
Volgens haar laat een omroep
als RNN het talent in Neder
land, „het kasplantje dat zich
jarenlang niet heeft kunnen
ontplooien", opbloeien. Zij ziet
RNN als «en etalage, die doet
kopen en verkopen. „Je moet je
als artiest kunnen presenteren.
Wil je je ontwikkelen, dan moet
je de toets van het publiek kun
nen doorstaan. Anders bloed je
dood."
Emancipatie
Wat haar betreft kan de eman
cipatie van de Nederlandse mu
ziek alleen maar bereikt worden
door een commerciële omroep.
„Ik heb jarenlang bij de publie
ke omroepen in Hilversum ge
probeerd Nederlandse muziek
te promoten. Maar ik zie ner
gens verbetering. Je zit in een
neerwaartse spiraal. Als je niet
gedraaid wordt, kom je ook niet
meer bij de platenmaatschap
pijen aan de bak. Bij het aanbie
den van demo's hoor je vaak:
best goed hoor, maar dat krij
gen we toch niet gedraaid op
Radio 3."
Ook programmaleider Edvard
Niessing onderstreept die brede
opzet. Overdag zal het accent
meer liggen op het 'populaire
genre', is er ook muziek „voor
tante Truus in Assen." 's Avonds
komen bijvoorbeeld ook caba
ret, filmmuziek, luisterliedjes en
dergelijke genres bod.
„Uit eigen KRO-ervaring weet
ik dat er overdag misschien
maar 20 procent intensief luis
tert, en 's avonds tachtig pro
cent. Uiteraard gaat het dan om
een veel kleiner aantal mensen,
maar die luisteren dan ook écht.
Zo'n drie blokken van twee uur
per dag worden ingesproken.
Bovendien zijn er elk uur news
flashes en serviceberichten over
files en het weer. Ook wordt ge
dacht aan toeristische tips a la
Meta de Vries. Buiten de blok
ken wordt permanent muziek
gedraaid door een computer,
ook 's nachts, want de zender is
24 uur in de lucht.
Niessing herhaalt menigmaal
dat het om een aanloopperiode
gaat die tot oktober duurt. Wat
de programmering betreft ont
vouwt hij al verschillende pro
gramma's die wat de titels be
treft nou niet direct revolutio
nair klinken. Neem bijvoorbeeld
programma's als 'Tussen Op
staan en Weggaan', 'Schijven
voor Bedrijven', 'Pauze Pakket',
'Ik Hoü van Hollands' En voor
de kids "Windkracht 10'. „Ja, we
beginnen voorzichtig.
Aanvulling
Directeur Banga beschouwt
RNN als een noodzakelijke aan
vulling op de publieke omroep.
Hij zit dan ook flink te knikken
als de term Radio 6 valt. De
vraag waar RNN het nieuws
vandaan haalt, stuit op geheim
zinnigheid „Van een buiten
lands persbureau", zegt hij. Hij
is heel wat scheutiger met cij
fers die de noodzaak van zijn
omroep aantonen. Bijvoorbeeld
dat op dit moment 82 procent
buitenlandse muziek gedraaid
wordt door.de omroepen tegen
slechts 18 procent muziek van
eigen bodem. Terwijl dit in de
begintijd van Veronica nog
ruim 40 procent. En de Wereld
omroep komt zelfs nog op een
lager percentage 'eigen muziek':
14 procent. „Over het promoten
van Nederlandse muziek in het
buitenland gesproken...
Radio Noordzee Nationaal heeft zijn licentie. (Van links naar rechts de stuwende krachten, Jemey Kaagman,
Martin Banga en Edward Niessing). foto* roland de bruin
Ik wil er erg graag sexy uitzien,
maar het is niet wat het lijkt. Ik
vind het leuk om eruit te zien als
een 'doblo', een dom blondje,
maar deze 'doblo' heeft brains."
(Mieke Stemerdink in VARA TV-
Magazine)
„Soms betrap ik mezelf erop dat
ik weliswaar mijn werk heel leuk
vind, maar uitgekeken raak op
het medium televisie. Als me dat
regelmatig gaat overkomen, moet
ik stoppen. Ik wil geen timmer
man worden die van spijkers
houdt, maar niet van timmeren."
(Koos Postema in de Telegraaf)
Willem Duyn vindt het optreden
met de groep Normaal nogal slo
pend. foto* anp
„Het is slopend. Optreden met
Normaal betekent feesten en lol
maken. Honderden liters bier
worden er de zaal ingesmeten.
En als je ziet wat dat publiek
achterover slaat. Gelukkig drink
ik niet, want ik zou het geen dag
volhouden als ik daar aan mee
moest doen." (Willem Duyn in
Story)
„Met alles en iedereen ga ik naar
bed. En mijn bed is zo groot dat
je er gemakkelijk met z'n zessen
in kunt." (Uit de biografie van
Freddie Mercury in Revu)
„Ik heb na mijn opleiding als kok
aangeleerd, dat je aan het eind
van de avond niet moet kunnen
ziep dat er is gewerkt. Daar
'schort het bij goede koks nog wel
eé'n$ aan. Koks hebben vaak de
rare gedachte dat anderen de af
was wel doen. Dat is onzin. Alles
dat ik in de keuken smerig maak,
maak ik zelf ook weer schoon."
Joop Braakhekke in VARA TV-Ma-
gazine)
„Mijn huis staat altijd vol bloe
men. Ik heb geprobeerd mijn fi
losofie op Fergie over te brengen;
bloemen worden steeds opnieuw
geboren, ze sterven, maar komen
weer op, net als liefde. Fergie
voelde zich na onze gesprekken
een stuk beter. Zij is een fantas
tische vrouw. Ze heeft alles wat
een man kan verlangen. Ze is
mooi, intelligent, warm, vrijgevig
en sexy." (Sylvester Stallone in
Privé)
„Als je iets moois wilt maken
moet je gewoon goed kunnen jat
ten. Daar gaat het om. Zelf jat ik
ook als een gek. Ik heb namelijk
goeie oren. Iedere componist jat.
En iemand die zegt dat-ie dat
niet doet is een leugenaar. (Fay
Lovsky in VARA TV-Magazine)
BOLLEBOOM
BOES
Bijna 50 jaar na de
capitulatie van de
Duitsers gapen nog
altijd witte vlekken in de ge
schiedschrijving over de Twee
de Wereldoorlog. De documen
taire 'Geheime missie van
Smersh' (een co-produktie van
Foreign Media Affairs en Pro
gress Video uit Moskou) sugge
reert dat de lijken van Adolf
Hitler en Eva Braun destijds
niet zijn verast, maar ergens in
een buitenwijk van Magdeburg
(Maagdenburg) liggen begra
ven. In de vorm van een Ak-
tua-special zendt de TROS in
twee delen (vanavond om
21.57 uur en op 22 juli) getui
genverklaringen uit van voor
malige leden van de Russische
contra-spionagedienst
'Smersh'.
Opmerkelijk is dat de onder
vraagden, meer in het bijzon
der majoor b.d. Orlovski,
gaandeweg uit een cocon van
zwijgzaamheid treden en in
terviewer Alexei Uvarov ver
trouwelijke informatie toespe
len.
In een eerste gespreksronde
zegt Orlovski: „Voor zover ik
weet is de familie Goebbels
tweemaal herbegraven. Ik weet
waar ze de laatste keer zijn be
graven, maar ik verkeer niet in
de positie daarover nadere me
dedelingen te doen. Mijn com
mandant heeft me ooit de op
dracht gegeven daarover niets
te zeggen en ik heb hem mijn
woord gegeven. Ik ben niet van
plan dat te breken."
Interviewer Uvarov treft Or
lovski tijdens een tweede ont
moeting in een aanzienlijk
spraakzamer bui aan. Dan zegt
de voormalige Smersh-majoor:
„Het gezin-Goebbels en Hitiers
laatste stafchef Krebs zijn her
begraven in de Westemstrasse
in Magdeburg. In 1948, toen ik
uit die stad vertrok, lagen ze er
nog."
Onafhankelijk van elkaar ver
tellen majoor Orlovski, kolonel
Blasjoek en kapitein Terechen-
ko hoe de Russen in opdracht
van Stalin zijn omgesprongen
met de stoffelijke overschotten
van Hitier en zijn gevolg. Begra
ven, herbegraven en nogmaals
begraven,
Klaas Jan Hindriks, maker van de Geheime missie van Smersh: „We
hebben de getuigen gecheckt op hun betrouwbaarheid."
archieffoto dijkstra
ringde lijk, dat ten minste uiter
lijke overeenkomsten met Hitier
bels besloten de hand aan zich
zelf te slaan. Tot zover bracht de
geschiedenis klaarheid. Maar de vertoont,
historie gaf ook nogal wat witte Mpn«pnlppftiirl
vlekken te zien. Hindriks: „In wensenieeuija
'Geheime Missie van Smersh'
wordt stukje bij beetje de puzzel
daar komt
hun relaas fei
telijk op neer.
Van Berlijn
naar Buch,
vervolgens
naar Rathen-
au of Stendahl
en ten slotte
Magdeburg.
Telkens als de
opgelost.
De Russen namen het geheim
van Berlijn mee naar Moskou
om dat zorgvuldig op te bergen
in het KGB-archief. In Russisch
bezit wa
ren tot
voor kort
Hitiers
laarzen,
wandel
stok en
viool,
'Hitier en Eva Braun
liggen ergens in
Magdeburg begraven
laat
de
Smersh'
zien. „In het legermuseum in
Moskou", geeft de commenta
tor nader aan, „uit ieders ge
zicht, uit ieders gedachte."
De Russische manschappen
troffen bij de opening
bunker verbrande lijken
Erich Voss, de verbindingsoffi
cier van de Rijkskanselarij, was
degene die ze volgens voorma
lig Smersh-agent Mikhail Mil
stein identificeerde als de fami
vprrpupn waar Hiripr pn i-va lie Goebbels. Later werden de -
Braun ziin beeraven Onder stoffelijke resten van nög twee Rebben de mensen gecheckt op
braun zijn begraven, „unaer nprsonpn gevonden Ver schei- bun betrouwbaarheid. Ze heb-
een garage in de Westernstras- personen gevonaen. verscnei
contra-spionagedienst 'Smersh'
het hoofdkwartier ergens an
ders opsloeg, werden de lijken
van de nazi-kopstukken opge
graven en herbegraven.
Kapitein Ivan Terechenko
was tussen 1946 en 1951 gele
gerd in Magdeburg, alwaar hij
het beheer voerde over strikt
geheime documenten. Hij be
vestigt de lezing van majoor Or
lovski en meent ook te kunnen
vertellen waar Hitier
De getuigenverklaringen, zoals
die in de 'Geheime missie van
Smersh' worden uitgesproken,
spreken voor zich. Maar ze ge
ven geen antwoord op de vraag
wat hun wezenlijke betekenis is.
Aangenomen
zijn, hoe be
trouwbaar is
het geheugen
van de heren
waaruit ze
hun verhalen
opdiepen?
Want met alle
respect, er ligt
een mensen-
leeftijd tussen
voorval en het
relaas over het voorval. In het
proces-Demjanuk zette de als
getuige-deskundige opgeroepen
prof. Wagenaar vraagtekens bij
het waarheidsgehalte van de ge
tuigenverklaringen. Niet eens
zozeer op grond van de ouder
dom van de betrokkenen, maar
vooral omdat herinneringen
aan gebeurtenissen plegen te
vervagen bij het verglijden van
de tijd. „Tja, da's waar", beaamt
Klaas jan Hindriks. „Maar
ge deining. Vrij prominent
meldde het Algemeen Dagblad
op woensdag 1 juli dat het tv-
produktiebedrijf Foreign Media
Affairs Inc., waarachter onder
meer Klaas Jan Hindriks schuil
gaat, in 'Geheime missie van
Smersh' met de onthulling zou
komen dat een Nederlands-
Amerikaanse tv-ploeg in Mag
deburg op de stoffelijke resten
van Hitier en Braun zou zijn ge
stuit. Bovendien waren ook de
overblijfselen van de familie
Goebbels aangetroffen, zo heet
te het.
Een dag naderhand distanti
eerde namens Foreign Media
Affairs, die het verhaal had ver
kocht aan Daily/Sunday Ex
press, Klaas Jan Hindriks zich
van de publicatie in het lande
lijke ochtendblad. „Het embar
go was geschonden. Neem van
mij aan dat die publicatie ons
veel schade heeft berokkend."
Maar er was meer. Getuige
Orlovski bijvoorbeeld heeft in
de Sunday Express een deel van
zijn verklaringen herroepen.
Dat zal de wetenschappelijke
waarde van de documentaire
niet hebben verhoogd. „Ach,
die man werd beheerst door pu
re angst", sust Hindriks. „De
man is geschrokken van wat hij
met zijn woorden teweeg heeft
gebracht."
Terugkeer
Als makers van de documentai
re organiseerden Hindriks en
journalist/onderzoeker Charles
Barrand een terugkeer van de
vroegere Smersh-officieren
Blasjoek en Terechenko naar
Magdeburg. Naar de
Clausenerstrasse, de vroegere
Westemstrasse, waar ooit het
hoofdkwartier van 'Smersh'
stond. „Hier was het", wees Te
rechenko de plek aan, waar Hit-
Ier en Eva Braun begraven moe
ten liggen.
Voor de geloofwaardigheid
van de getuigenverklaringen
ware het misschien beter ge
weest Terechenko en Blasjoek
de 'begraafplaats' onder de al
lang gesloopte garage onafhan
kelijk vein elkaar te laten aanwij
zen. Het toch wat magere ver
weer van Hindriks: „Ze kwamen
tegelijk aan in Magdeburg.
Maar als iedere journalist be
schik ik over een ingebouwd ra-
integer dar. Daarom denk ik dat we
goed zitten
'De Duitse regering
zit niet te wachten
op bedevaartsoord'
ie. daarna is er beton overheen
gegaan."
De openhartigheid van de
Russische getuigen wordt door
Klaas Jan Hindriks, een van de
makers van de documentaire,
als volgt verklaard: „De getui
gen verkeerden aanvankelijk in
de veronderstelling dat ze mee
werkten aan een documentaire
van de Russische televisie."
Inferno
Berlijn, eind april 1945. Het
Derde Rijk, dat bij monde van
de nazi's de ambitie had ten
minste 1000 jaar te overleven,
stond na 12 jaar massaterreur,
misdaad, nihilisme, vernietiging
en decadentie oog in oog met
de ondergang. Compleet murw
gestreden: miljoenen levens wa
ren geofferd aan een crimineel
ideaal. Jochies van een jaar of
twaalf, dertien, door Hitler in
een vlaag van desperate waan-
dene identificaties volgden,
want Stalin vermoedde slechts
de vondst van een dubbelgan-
Hitler. In 'Geheime r
Smersh' worden Russi
sche archiefbeelden getoond
van het door strijdkrachten c
hun betrouwbaarheid. Ze heb
ben hun verklaringen onafhan
kelijk van elkaar uitgesproken.
Wat mij betreft spreken ze de
waarheid."
Weken voor de vertoning op 21.57 uur en óp 22 juli
televisie veroorzaakte de docu- 22.33 uur)
mentaire her en der al de nodi-
met deze
heren. We
hebben de
verhalen
waarheids
getrouw
opgete
kend. Het
ligt niet op
onze weg
de Duitse
autoriteiten aan te sporen daar
te gaan graven."
De documentaire is zondag
avond in verkorte vorm op de
Duits/Luxemburgse commer
ciële zender RTL Plus uitgezon
den. Officieel heeft de Duitse
overheid niet gereageerd.
„Maar", beweert Hindriks, „via
via hebben we vernomen dat de
schrik er goed in zit bij de auto
riteiten. Naar het schijnt is er
voor gekozen om te wachten tot
de bui over is. Ze zijn in Duits
land natuurlijk als de dood dat
in Magdeburg een bedevaarts
oord voor neo-nazi's wordt ge
creëerd."
(Nederland 2, vanavond om
1 te strijden voor een ver
loren zaak. Opgestookt door
aanrollende Russische tanks
woedde een inferno over de
hoofdstad van nazi-Duitsland.
Ondergronds, meer bepaald
in de bunker van de Rijkskanse
larij, moeten intussen paniek en
fatalisme om voorrang hebben
gestreden. Hitier, diens echtge
note Eva Braun, met wie de
Führer zich daags tevoren on
dergronds in de echt had laten
verbinden en de familie Goeb-
