'Emaille niet alleen voor pannen
Het andere, prachtige gezicht van Afrika
Kunst Verkennen in Zuid-Holland
Emmylou Harris
tintelfris
Cultuur&Kunst
DINSDAG 30 JUN11992
14
ruygrok (CHEF) jan rijsdam
Lezen voor slimmeriken
leiderdorp De Leiderdorpse bibliotheek heeft voor kinderen
van 5 l/m 12 jaar het leesprogramma Slimmeriken opgezet, over
sluwe streken, ontdekkingsreizen, slimme speurders en nog veel
meer, Bij aanmelding ontvangen de kinderen een slangepas.
Hebben ze een boek uitgelezen, dan krijgen ze een sticker in de
pas. Een volle pas is goed voor een oorkonde en een toegangs
bewijs voor de feestmiddag op 20 of 27 augustus. Aanmeldingen
bij de Openbare Bibliotheek aan de Cor Gordijnsingel.
Kunst uit de hand
voorschoten In het Ambachts- en Baljuwhuis te Voorschoten
is tot 27 juli een tentoonstelling te zien over de hedendaagse
penningkunst. Er zijn penningen te bewonderen van o.a: Erik
Glaus, Wien Cobbenhagen, Wilfried Put, Geer Steyn en Niko de
Wit. Ook wordt aandacht besteed aan de vervaardiging van pen
ningen. Het Ambachts- en Baljuwhuis is dagelijks geopend van
14.00 tot 17.00 uur.
Pastels van Wielhouwer
leiderdorp» In het gemeentehuis van Leiderdorp zijn de komen
de weken pasteltekeningen van Hein Wielhouwer te zien. Zijn
pastels zijn verstilde landschappen, laaghangende wolken of on
dergelopen uiterwaarden. Geen mens of dier om de aandacht af
te leiden van het natuurgebeuren.
Kamermuziek in Lokhorst
leiden Vanaf oktober wordt in de Lokhorstkerk voor de vierde
maal de serie met kamermuziek uit de barok en de klassieke pe
riode gehouden. Gerenommeerde musici uit het Concertge
bouworkest en diverse andere ensembles (o.m. Orkest van de
18e Eeuw) zetten zich in voor de authentieke muziekpraktijk. Op
het programma staan het concert voorfluit, blokfluit, strijkers en
basso continuo van Telemann; fluitsonates en werken voor cla
vichord van Bach; Concerto voor fluit, hobo, fagot, viool en bas
so continuo van Vivaldi en fluitkwartetten van Haydn en Mozart.
Abonnementen voor deze serie van 4 of losse kaarten zijn ver
krijgbaar bij K&O, Oude Vest 45, of bij muziekhandel Luyken,
Breestraat 97.
Geen jazzprijs door kwaliteitsgebrek
loosdrecht Het bestuur van de stichting Loosdrecht Festival
heeft in overleg met de jury besloten dit jaar geen Wessel Ilcken-
prijs toe te kennen. ,,Op grond van het geringe aantal kwalitatief
voldoende aanmeldingen is het niet mogelijk een verantwoorde
keuze te maken", aldus de stichting. De Wessel Ilckenprijs is de
bekendste onderscheiding voor jonge jazzmusici die aan het be
gin staan van een professionele carrière. De prijs zou dit jaar
voor de tiende keer worden uitgereikt.
Michael Jackson speelkamer
Rotterdam Zou Michael Jackson dan toch een Feyenoorder
zijn? In elk geval presenteerde de Amerikaanse popster zich gis
termiddag in het Sophia Kinderziekenhuis als iemand die het
credo 'Geen woorden maar daden' huldigt. Zonder enige mon
delinge toelichting maakte The King Of Pop, die vanavond en
morgenavond in de Kuip optreedt, met het onthullen van een
kolossale cheque het ziekenhuis honderdduizend gulden rijker.
Dat bedrag is bestemd voor een Michael Jackson Speelkamer in
de volgend jaar te openen nieuwbouw naast het Dijkzigt Zieken
huis.
Mahlerstichting betreurt verkoop
amsterdam De Nederlandse Mahlerstichting vindt het „hoogst
betreurenswaardig" dat de Willem Mengelbergstiftung in 1986
een aantal manuscripten van de Duitse componist heeft ver
kocht. De opbrengst van de verkoop, enkele miljoenen, was no
dig voor onderhoud aan het voormalige zomerverblijf van de
vroegere dirigent van het Concertgebouw-orkest in Zwitserland.
Willem Stavleu exposeert in STAA-galerie
De Egyptenaren werkten er
al mee. Emaille. De Alp-
hense kunstenaar Willem
Stavleu (71) maakt er
kunstwerken van. De pu
blieke waardering daarvoor
is groot. Toch vindt Stavleu
dat in de kunstwereld de
emailkunst als een onder
geschoven kind wordt be
schouwd. „We hebben be
slist nog geen erkenning."
saskia stoelinga
De 50 leden van de Vereniging
van Nederlandse Emailleurs
gaan daarin verandering bren
gen. Zij timmeren nu aan de
weg. De tentoonstelling bij de
STAA-galerie in Alphen ad Rijn
geeft van vijf kunstenaars (Vic
Roothaan uit Dongen, Bart van
der Coterlet uit Amersfoort, Riet
van Vegte-Mossink uit Amers
foort, Willem Stafleu uit Alphen
ad Rijn en Ellen Goldman uit
Den Haag) heel verschillend
werk te zien. Willem Stavleu
springt eruit omdat hij een spe
ciale techniek gebruikt. Het ab
stracte pad heeft hij vedaten
voor figuratief werk. Hij werkt
ook niet met de oven, maar met
de vlafn.
Stafleu leerde het emaille
kennen bij de Koninklijke Kem
pen Begeer in Voorschoten.
Erekruizen en insignes voorzag
hij daar van een emaille laag. In
die tijd, zo'n 40 jaar geleden,
schilderde hij ook veel en had
hij min of meer aansluiting ge
vonden bij de Leidse school met
mannen als Rosemeier, Van
Driesten en Verster. Toch be-
Willem Stavleu voor zijn werk: „Emailkunst is nog altijd een ondergeschoven kind."
sloot Willem Stavleu zich zeven
tien jaar geleden, toen zijn zoon
was afgestudeerd, helemaal los
te maken van zijn baan. „Die
stap had ik niet eerder durven
nemen. Ik moest toch leven."
Op 54-jarige leeftijd begon hij
een tweede leven in de emaille.
„Dat goedje bleef mij boeien.
Het is zo mysterieus. Je weet
nooit precies wat het doet na
verhitting. Je hebt ook geen
voorbeelden. Je moet het zelf al
lemaal uitzoeken en daar hou ik
zo van." Op een gegeven mo
ment ging hij op het rode koper
tekenen. Die tekening zaagde
hij uit en daar paste hij vervol
gens de emailtechniek op toe.
Zachte, haast doorzichtige kleu
ren sieren zijn werken. Hij ex
perimenteert met glasverf en
kunststoffen.
„Mijn eerste echte opdracht
FOTO BEN DE BRUYN
kwam van een katholieke kerk
in Hoogeveen. M'n opdrachtge
vers vroegen of ik de kruisweg
statie wilde maken. Dat was het
begin. Ik werd uitgenodigd voor
tentoonstellingen in binnen- en
buitenland." Stafleu maakte
"kennis met buitenlandse email-
kunstenaars op de internatio
naal bekende Biennale in Limo-
ge in Frankrijk. „In landen als
Peru en Chili worden schitte
rende emailkunstwerken ge
maakt. Maar ook in Frankrijk,
Duitsland en Oostenrijk is het
een erkende kunstvorm."
„In Nederland zit het nog veel
te veel in de hoek van de kunst
nijverheid. In de jaren '70 werd
emailleren een ware rage. Arm
banden, ringen, oorbellen; alles
werd geemailleerd. Ineens
kwam er ook emaillepoeder op
de markt, terwijl je daarvoor al
leen maar brokken had, die ik in
voor dit doel speciaal ont
wikkelde koffïemaler verwerkte.
Dat is nu weer voorbij. Nu zit
het meer in de industriële hoek.
Denk maar aan de BK-pannen
met het emaille laagje. Maar de
erkennig' komt er. Keramiek
wordt ook pas de laatste jaren
bewonderd."
Zijn leeftijd is voor hem abso
luut geen belemmering om
door te gaan. „Mijn ontwikke
ling begint pas. Vaktechnisch is j
het wel in orde, maar ik wil ver
der. Ik zoek naar het zo teer
mogelijke, dat het niet aards
Ik wil het onderwerp
verdromen, maar het mag niet
abstract worden. Een ander
punt is dat ik de werken nu in
lijsten heb zitten, net als schil
derijen. Die vorm moet nog an
ders. Ik weet alleen niet hoe. Je
hebt geen voorbeelden. Dat ga
ik de komende tijd uitzoeken."
De tentoonstelling 'Emailkunst
in STAA-galerie' duurt tot 16
juli, Prinses Irenelaan 88, Alp
hen ad Rijn. Woensdag t/m za
terdag van 12.00 tot 17.00 uur;
vrijdagavond van 19.00 tot
21.00 uur.
Veel musea, dans- en theatergezelschap
pen, orkesten en podia organiseren stan
daard of op verzoek r- educatieve activitei
ten. Voor kinderen en volwassenen, voor
groepen in en buiten schoolverband. Er is
een scala aan mogelijkheden: van speur
tochten tot rondleidingen, van workshops
tot masterclasses, van bijeenkomsten voor
schoolkrantrecensenten tot cursussen. De
Culturele Raad Zuid-Holland inventariseer
de dit aanbod in Zuid-Holland en bracht
het samen in de gids 'Kunst Verkennen'.
In eerste instantie is deze gids gemaakt
voor docenten. Docenten die in het basis-
of voortgezet onderwijs werkzaam zijn, do
centen die in de volwasseneneducatie wer
ken en docenten van centra voor kunstzin
nige vorming. Maar ook voor de individuele
kunstbezoekers die net iets meer willen dan
het kunstbezoek alleen, kan deze gids zijn
nut hebben.
Behalve Zuidhollandse musea zijn ook de
Rijksmusea in Nederland geïnventariseerd.
Bij de theaters, dansgezelschappen en or
kesten is er eveneens grensoverschrijdend
werk gedaan. Ook hier is gekozen voor de
landelijke invalshoek. Per instelling wordt
achtereenvolgens een aantal zaken bespro
ken. Algemene informatie (openingstijden,
prijzen, vaste collectie, vaste repertoire; af
delingen die inhoudelijke informatie ge
ven), aanbod voor kinderen en onderwijs,
aanbod voor volwassenen. Bij het educatie
ve aanbod worden de prijzen, leeftijdsindi
caties en andere voorwaarden steeds ver
meld.
De inhoudsopgave en indeling is zeer
overzichtelijk. Alleen heeft de raad door de
hoeveelheid activiteiten niet kunnen kijken
naar de kwaliteit van de educatieve pro
gramma's. Misschien iets voor een volgend
project.
De gids 'Kunst Verkennen' is te bestellen
bij de Culturele Raad Zuid Holland, tel
070-362496. Prijs: ƒ27.50.
Indrukwekkende tentoonstelling in MECC in Maastricht
maastricht mariétte stuuts
Dat er juist nu een inzamelings
actie voor hongerend Afrika
wordt gehouden, daar schrok ze
in eerste instantie van. Alweer
beelden van holle ogen, bolle
buiken en kreperende kinderen
op tv, terwijl zij juist de andere
kant van Afrika wil laten zien;
het continent nu eens niet in re
latie wil brengen met hongers
dood, aids en slavernij maar
met kunst en cultuur.
Inmiddels heeft Ema Beu-
mers, organisatrice van Kings of
Afrika, de grootste tentoonstel
ling van Afrikaanse kunst ooit in
Europa gehouden, zich met de
actie verzoend. „Misschien is
het juist heel goed dat het sa
menvalt, is dit het moment bij
uitstek om ook het andere ge
zicht van Afrika te laten zien.
Een prachtig gezicht!"
Na drie jaar plannen maken
en noodgedwongen weer wijzi
gen is in het Mecc in Maastricht
de indrukwekkende tentoon
stelling 'Kings of Africa' te be
zichtigen. Meer dan 200 mas
kers, beelden, tronen en ge
bruiksvoorwerpen gunnen de
bezoeker een blik op de culture
le rijkdom van centraal-Afrika.
Men rekent op grote publieke
belangstelling. De Nederlandse
en Belgische Spoorwegen wer
ken met trein-toegangsbiljetten.
De organisatoren rekenen op
minimaal 65.000 bezoekers. Ge
durende de expositie vinden in
Maastricht allerlei nevenactivi
teiten plaats, zoals concerten,
films over Afrika en een op Afri
ka afgestemde stadswandeling.
Antropologe Erna Beumers
wordt al van jongs af aan door
Afrika gefascineerd en bezoekt
het continent jaarlijks. Ze kan
deze grote verzameling van
Afrikaanse kunstschatten laten
zien omdat het haar lukte één
van de belangrijkste Afrikaanse
Een masker met veren afkomstig uit Beneden-Zaire.
kunstcollecties ter wereld in
bruikleen te krijgen: de verza
meling kunstschatten uit Zaïre
van het Museum für Volkerkun-
de in Berlijn. Tweeëneenhalf
jaar geleden, toen de planhen
voor Kings of Africa al vaste
vorm hadden, kwam de ge
schiedenis haar te hulp. Door
de hereniging van Duitsland
kon ze haar expositie uitbreiden
met een veertigtal stukken uit
Kameroen en Ghana.
De tentoongestelde kunst
schatten zijn eind vorige en he-
gin deze eeuw bij elkaar ge
bracht door Duitse ontdek
kingsreizigers en antropologen.
De eerste ontdekkingsreizigers
die centraal Afrika binnendron
gen, verbaasden zich over de
machtige koninkrijken. Kunst
voorwerpen zijn voor heersers
en notabelen een manier om te
laten zien hoe machtig ze zijn.
In de koninkrijken ontdekten de
Duitsers paleizen boordevol
prachtige kunststukken.
Zes koninkrijken vormen het
hart van de presentatie: Bamun
en Tikar (gelegen in Kameroen),
De Kongo (gelegen in Kongo),
Luba en Kuba (gelegen in Zai
re), Tjokwee (gelegen in Ango
la). De verbazing en fascinatie
van de ontdekkingsreizigers bij
hun kennismaking met deze
koninkrijken, zal voor de bezoe
kers van de tentoonstelling be
grijpelijk zijn. De metershoge
koningsbeelden en rijkelijk ver
sierde tronen hebben in het
moderne Mecc nauwelijks iets
van hun machtige uitstraling
verloren. De krachtbeelden die
een grote rol spelen bij bezwe
ringsrituelen, lijken een soort
oerkracht uit te stralen. De tal
loze maskers fascineren de
Westerse bezoeker, rijk versier
de gebruiksvoorwerpen zoals
kammen, wekken bewondering.
Spanning en fascinatie zijn
ook het uitganspunt van de ma
nier waarop de schatten gepre
senteerd worden. De vermaarde
Italiaanse vormgever Ettore
Sottsass tekent voor het ont
werp van de expositie. Hij kreeg
nadrukkelijk de opdracht om er
geen elitaire presentatie van de
maken. De organisatoren mik
ken op een groot publiek. „Zo
wel op het gezin dat in Valken
burg op de camping staat als op
de kunstkenner", aldus Beu-
Ook met kinderen is rekening
gehouden. Zij maken via een
speurtocht kennis met de
kunstwerken. Bovendien loopt
er over de hele expositie een
twintig centimeter hoog spoor,
waardoor ze de kunstschaten
op eigen hoogte kunnen zien.
Een 'multimediashow' geeft de
bezoeker een beeld van het le
ven in de zes koninkrijken en
laat zien wat voor rol de getoon
de kunstvoorwerpen er spelen.
De catalogus (zes gulden) gaat
verder in op de achtergronden
van de objecten. Voor de echte
liefhebber is er ook nog een uit
gebreide, gebonden catalogus
te koop 75 gulden.
Kings of Africa duurt tot en
met 27 augustus en is dagelijks
geopend van 10 tot 17 uur, op
donderdag tot 21 uur. De toe-
gansprijs bedraagt 12,50 gul
den, voor kinderen van vier tot
elf 5 gulden en voor cjp'ers en
60-pIussers 9 gulden.
recensie louis du moulin
Emmylou Harris and The Nash Ramblers,
29/6 in de Doelen. Met Emmylou Harris
(zang, gitaar), Larry Atamanuik (drums),
Mark W. Winchester (contrabas, zang),
Sam Bush (mandoline, viool, zang), Al
Perkins (dobro, banjo, akoestische gitaar,
zang), Jon Randall Stewart (akoestische
gitaar, mandoline, zang). Rotterdam.
Als een frisse douche na een
bloedwarme, drukke dag. Em
mylou Harris mag dan allang
haar hitgevoeligheid hebben
verloren, de Amerikaanse nach
tegaal zit nog lange niet op
dood spoor. Bluegrass heet de
herontdekte oude liefde waar
mee ze thans anders dan voor
heen furore maakt: kleinschali
ger, zonder stress en wel zo
puur, zoals gisteravond in de
driekwart volle Doelen.
Haar huidige zegetocht langs
fijnproevers begon in feite al
toen ze enkele jaren geleden
een nieuwe band formeerde,"
The Nash Ramblers, bestaande
uit vijf absolute topinstrumen-
talisten. Dat verrassende initia
tief was een gok, omdat de faam
van haar Hot Band (waaruit
country-vedetten ^ls Ricky
Skaggs en Rodney Crowell zijn
voortgekomen) enorm was en
haar koerswijziging richting
akoestisch en ouderwets tegeq
allerlei commerciële wetten in
ging. De lol heeft dus alle voor
rang gekregen en straalde ook
bij haar laatste concert in ons
land (na Amsterdam en Goes)
van haar en haar jongens af.
Vanzelfsprekend plukte de als
een echte cowgirl opgekomen'
Emmylou ook van haar recente)
lange live-album 'At The Ry-
man', maar het anderhalf uui
durende optreden was allesbe
halve een kopie. Welbeschouwd
ging het er in de Doelen een
stuk spannender aan toe dan op
de gepolijste geluidsdrager
Dank zij onder meer klassieken
als 'Sweet Dreams', 'Sweetheart
of the Rodeo', Paul Simon's
'The Boxer' ('I'm just a pool
boy..!'), haar onverwachte eigeij
moonwalk (oftewel een uitvoe
rige hillbilly-dans op laarzen) eij
een instrumentale semi-finalj
van haar 'Zwervers', waarbfl
met name Sam Bush zich op d(
mandoline en de viool mochl
manifesteren.
Na zoveel frisheid was hé
jammer dat Emmylou Harris o[
de valreep toch nog even ge
makzuchtig uitpakte met haa
grote country-rockhit '(You Ne
ver Can Tell) C'Est la Vie' en htj
oubollige 'Jambalya'.
Ze zijn met miljoenen.
Ze demonstreren.
Bezetten. Boycotten.
Staken. Hun doel? Het
einde van de apartheid.
Ze noemen het:
