'Het gaat heel treurig worden
op de Nederlandse televisie'
RTV SHOW
'Kinderen zijn erg nieuwsgierig'
'Het bajesleven wordt steeds minder'
VRIJDAG 26 JUN11992
Redactie Jeugdjournaal moet zendtijd inleveren
Machteloos, veel
meer dan kwaad,
voelen ze zich bij
het Jeugdjournaal. Natuurlijk
was de redactie van het NOS-
programma liever doorgegaan
met het wekelijks uitzenden van
de zaterdagse, extra lange uit
zending. Een uitzending waarin
dieper wordt ingegaan op de
achtergronden van het nieuws.
Waarin een kind met zijn hobby
gedurende een paar minuten
het middelpunt kan zijn of
waarin de mening van kinderen
via een brief of tekening ken
baar wordt gemaakt.
Emotioneel hebben ze er veel
moeite mee, maar rationeel
kunnen ze de maatregel van de
NOS-directie en -bestuur be
grijpen. De NOS moet bij de
nieuwe zenderindeling per 1
oktober onder meer 130 zendu-
,ren inleveren. Aan de primaire
taak van het Jeugdjournaal - het
dagelijks brengen van nieuws
van en voor kinderen - wordt
niet getornd. Alleen Extra, 'het
toefje slagroom' zoals chef Rob
Maas in navolging van Jour
naal-hoofdredacteur Van der
Wulp het programma betitelt,
gaat verdwijnen.
Maas licht het gevoel van
machteloosheid toe. „Wie moe
ten we de schuld geven? De mi
nister? De mensen die de VPRO
en EO groter hebben gemaakt?
Je hebt nu eenmaal te maken
met een omroepbestel dat raar
in elkaar $teekt. Deze bezuini
ging is het gevolg van het feit
dat er niet wordt gekozen voor
een bestel met een publieke
zender zonder reclame."
„De NOS moest als geheel
een aantal elementen schrap
pen, en omdat de primaire taak
van het Jeugdjournaal overeind
blijft, valt er weinig tegen in te
brengen. We hebben natuurlijk
de hoofdredactie en directie
steeds weer overtuigd van de
noodzaak van Extra, maar dat
mocht niet baten."
Er komen overigens geen
mensen op straat te staan bij
het Jeugdjournaal, waar vijftien
mensen werken. Twee redactie
leden stappen over naar het
'grote' journaal, de anderen be
houden hun baan.
Grote schok
Marga van Praag, die vanaf de
start van het Jeugdjournaal (5
januari 1981) en vanaf het begin
van het zaterdagse extra-ge
deelte (9 april 1988), het 'ge
zicht' van het programma is,
kan maar moeilijk begrip op
brengen voor het verdwijnen
van Jeugdjournaal Extra. „Ik
heb altijd met hart en ziel aan
het programma gewerkt. Dan is
het een grote schok, dat nie
mand het in wezen een reet kan
schelen dat Extra verdwijnt. Wel
je naaste collega's, maar verder?
Al die drie netten zullen achter
uit gaan, je krijgt de dictatuur
van de middelmaat. Het is zoals
Jan Blokker zegt: alles wat een
beetje extra is, wat iets meer de
diepte ingaat, wat iets meer wil,
verdwijnt. Het wordt heel treu
rig op de Nederlandse tv."
„Ik vind Extra helemaal niet
het toefje slagroom, maar pure
noodzaak", vervolgt de redactri
ce/presentatrice. „Het enige
programma, dat dieper ingaat
op de achtergronden van het
nieuws, moet weg. Juist het pro
gramma, dat in de warboel van
informatie want je wordt
overstelpt met nieuwsbulletins
iets extra's probeert toe te
voegen. Voor de volwassenen is
er NOS-Laat of het Capitool. Wij
maken een soort NOS-Laat ju
nior."
In wezen baalt Van Praag als
een stekker, maar ze heeft zich
voorlopig neergelegd bij de
nieuwe situatie. „Ik heb nu even
een parkeerbaan." Als er ander
werk is bij de NOS, dat te com
bineren valt met haar werk bij
het Jeugdjournaal, dan wil ze
wel iets anders. In het afgelopen
seizoen is ze ook een tijdje 'uit
geleend' om samen met haar
broer Chiel zeven uitzendingen
van Artsen Zonder Grenzen te
presenteren.
En een baan in plééts van het
werk bij het Jeugdjournaal? Dat
wordt voor haar een stuk moei
lijker. „Ik ben er vanaf het begin
in 1981 bij geweest. Het is toch
een soort kindje van je en daar
doe je heel moeilijk afstand
Morgen is de laatste uitzending
van het Jeugdhournaal dit sei
zoen, tevens de allerlaatste Ex
tra. Dat wordt traditiegetrouw
een uitje. Tijdens een boottocht
door de Biesbosch komen kin
deren aan het woord die in het
i
zijn geweest. Ook dan zit de re
dactie niet bij de pakken neer.
Marga van Praag: „Mijn moeder
zei altijd: wij zijn net koren. We
buigen door de wind, maar ko
men altijd weer recht."
Marga van Praag en Rob Maas, medewerkers van het Jeugdjournaal: „Wie moet je de schuld geven?"
FOTO ANNETTE VLUG
De eigenzinnige jeugdprogramma's van de VPRO
Kinderen zijn nét mensen. Dat
is vrij weergegeven de filosofie
van de afdeling jeugdprogram
ma's van de VPRO-televisie. „Je
moet kinderen zoveel mogelijk
aanbieden. Kinderen zijn
nieuwsgierig. Daar proberen wij
gebruik van te maken", aldus
Daniëlle Lunenborg, eindredac
teur van de VPRO afdeling
Jeugd.
Op het gebied van jeugdtele-
visie scoort de VPRO al sinds
jaar en dag kwalitatief en kwan
titatief hoog. In een tijd waarin
de omroepen steeds minder
zendtijd beschikbaar lijken te
stellen voor programma's voor
peuters, kleuters en de iets ou
deren, gaat de VPRO gewoon
door op de ingeslagen weg.
De VPRO wordt nog wel eens
verweten dat de programma
makers bezig zijn voor kinderen
'in de heek van de Volkskrant,
NRC, en weekblad Primeur'. Eli
tair dus. Lunenborg vindt dat
onzin. „Wat wij doen is op een
leuke manier informatie geven.
Wij vinden het te eenzijdig om
te denken, dat kinderen alleen
maar van tekenfilms houden.
Kinderen ontdekken dagelijks -
en daar willen wij op inspelen."
De programmering is in feite
net als voor volwassenen: een
afgewogen aanbod van amuse
ment, cultuur én informatie.
Lunenborg: „Kinder- en
jeugdprogramma's sneuvelen
altijd als eerste, omdat het om
een kleine doelgroep gaat. Daar
doen wij niet aan mee." Ze is
niet zo blij met de concentratie
aan jeugdprogramma's, die
straks te zien zal zijn op Neder
land 1. Naast Sesamstraat,
Jeugdjournaal en het Klokhuis
(NOS), zullen op dezelfde zen-
STRIPS
BOLLEBOOM
der jeugdprogramma's worden
verzorgd door AVRO, KRO en
NCRV. Dat wordt te veel, denkt
Luneborg.
En de concurrentie van
RTL 4? De VPRO-redactrice ziet
RTL 4 niet als concurrentie, om
dat de programma's volstrekt
anders zijn. „Als je hetzelfde
doet als RTL 4 met Telekids -
meer van hetzelfde dus - dan
kun je van concurrentie spre
ken. Maar wij bieden iets totaal
anders aan."
Officiële cijfers zijn niet be
kend, maar het is volgens
Lunenborg wel duidelijk, dat
RTL 4 flink heeft geknabbeld
aan de kijkcijfers op de zondag
morgen. Ze zit er niet mee.
„RTL 4 ziet de kleintjes toch al
leen maar als kleine consu
mentjes."
Zomer of niet, de VPRO gaat
door met zoveel mogelijk eigen
produkties. Wat dat betreft ver
andert er weinig. Wél wat be
treft tijden. Vanaf 5 juli worden
de programma's 's ochtends
vanaf 8 uur uitgezonden en niet
zoals in de winter vanaf 9 uur.
Het presentatieduo Trud en P
maakt plaats voor Peter Drost.
Twee programma's worden
herhaald: Buurman Bojle, een
dertiendelige serie over een kin
derachtige man, zijn leuke
moeder en een heleboel kinde
ren. Op veler verzoek keert óag
meneer de Koekepeer ook terug
op het scherm. Meneer de Koe
kepeer spreekt de kleuters nog
immer met 'U' aan. Op veler
verzoek zendt de VPRO ook de
Deense dramaserie Buster weer
uit. Buster is een stout jongetje,
dat grappen uithaalt en nog
aardig kan goochelen ook.
(VPRO jeugdprogramma's,
elke zondag vanaf 09.00 uur,
na 5 juli vanaf 08.00 uur)
Reportage over heden en verleden Veenhuizen
„Het bajesleven wordt steeds
minder," vindt de gedetineerde.
„Er zijn minder activiteiten, je
zit meer achter de deur." Hij
vindt het leven in de bajes dan
ook niet meevallen. Het is geen
hotel, eerder de hel. Hij heeft te
vaak iemand zien hangen. „Ze
hangen zich op zodat ze geen
ellende meer hebben."
Het is een van de verhalen uit
'Hollands Siberië', een docu
mentaire over Veenhuizen, die
vanavond (Nederland 1, 23.11
uur) wordt uitgezonden.
Programmamakers Eijbersen
en Elings hadden twee redenen
om een documentaire te maken
over Veenhuizen. Allereerst
houdt Veenhuizen op te be
staan als gevangenisdorp (kon
je vroeger als buitenstaander
het dorp niet in, tegenwoordig
kun je er een snackbar begin
nen in een voormalig huis van
een bewaarder dat te koop
staat). Ten tweede heeft Veen
huizen een unieke, lange ge
schiedenis (van sociale instel
ling waar landlopers vrijwillig'
onderdak konden krijgen tot
detentieoord waar de zwaarge-
straften streng bewaakt worden
vastgehouden).
Wat een reportage moest
worden over het specifieke van
Veenhuizen werd er een die in
elke gevangenis had kunnen
worden gemaakt. Alleen wat
oude zwartwit archiefbeelden
en een bezoekje aan het gevan
genismuseum zorgen voor een
vleugje Veenhuizen.
Uitbraakpoging
Dat neemt niet weg dat 'Hol
lands Siberië' een interessante
reportage is geworden. De ma-
Veenhuizen: niet langer een instelling waar je te werk wordt gesteld,
kers voeren gesprekken met ge
detineerden, gevangenisperso
neel en directie en een hoogle
raar strafrecht. En uit die ge
sprekken wordt veel duidelijk
over de gang van zaken binnen
de muren van een gevangenis.
Hoe de drugs binnen worden
gesmokkeld, welke gestraften
het zwaar te verduren hebben
(incestplegers en verkrachters)
en wie de lakens uitdelen. Eij
bersen: „De ontvoerders van
Heineken Hebben hun eigen
personeel onder de medegevan
genen."
Het NCRV-team had zelfs ge
luk. Tijdens de tweeëneenhalve
dag die werd gefilmd was er een
uitbraakpoging. Eijbersen: „Er
waren daarvoor een paar ge
slaagde uitbraakpogingen ge
weest en dan werkt dat besmet
telijk."
In die periode werd in de
Tweede Kamer net gediscussi
eerd over het plaatsen van twee
gevangenen in één cel. De ma
kers legden die oplossing voor
het cellentekort meteen voor
aan gevangenisdirecteur E. Kui
per. „Een onzalige en onbetaal
bare gedachte," vindt hij het.'
„Het getuigt ook van verregaan
de onwetendheid. Ik nodig de
politici dan ook uit om hier
strafinrichting.
eens mee te lopen. Dan zullen
zij er na een dagdeel achter zijn
dat het een immoreel voorstel
is."
Hoogleraar strafrecht, profes
sor C. Kelk ziet bij die maatregel
de agressie onder de gedeti
neerden hevig toenemen en
wijst er verder op dat het plaat
sen van twee mensen in één cel
voor het rijk een zeer kostbare
zaak kan worden: „Als een ge
detineerde door een celgenoot
seksueel wordt misbruikt en
daarbij aids oploopt, kan de
staat forse schadeclaims tege
moet zien."
CLOSE UP
Een moeilijke bevalling
Er zijn programmama-
I kers, voor wie het sa
menstellen van een
gevarieerd programma niet veel
meer schijnt voor te stellen dan
de vervaardiging van een ordi
naire broddellap. Alsof een tv-
studio een schimmig confectie-
atelier vol illegale naaisters c.q.
modinettes zou zijn.
Als programmamakers de geest
krijgen, louter en alleen omdat
ze paar keer hardop tegen zich
zelf hebben geroepen geestig te
zijn, bergje dan maar. In het
schemergebied dat zich bevindt
tussen schijn en werkelijkheid
liggen de mystificaties voor het
oprapen. Leuk voor de kijkers,
maar als een programma vooral
zichzelf in de maling neemt
wordt het wat pijnlijk, 't Is vrij
dag, dus dit moet Robinson
zijn. Nou en!
Bij de TROS is dus weer iets
nieuws gebaard. Met blijdschap
gaf de omroep onlangs kennis
van de geboorte van Vrijdag Ro
binson, een wekelijks magazine
met informatie en amusement
over de verbazingwekkende,
schokkende en soms lachwek
kende wereld waarin wij leven.
Of Leonie Sazias de bevalling
van Vrijdag Robinson heeft be
geleid is niet geheel duidelijk.
Maar zij, die zo menselijk en
schattig de Oijevaarshow pre
senteerde, behoort in elk geval
tot het presentatieteam dat ver
der bestaat uit Jaap Jongbloed
en Johnny Kamperveen, die als
een vliegende keep door het
programma heen springt.
Weer een praatprogramma dus.
En wat voor een. Vogels van de
vreemdste pluimage schuiven
aan tafel. In aflevering 1 zat een
Brabander van het soort krui
dendokter Van de Moosdijk, die
schilderijen van Adolf Hitler op
de kop had weten te tikken.
Naar de man gloedvol beweer
de waren het echte Führers.
Maar die van Vrijdag Robinson
zijn natuurlijk ook niet van don
derdag en hadden de klits, klats,
kladder-kunstwerken op hun
echtheid laten onderzoeken. In
Duitsland werd een Alter Ka-
merad opgezocht; hij werd op
gevoerd als deskundoloog van
Hitiers penseelvoeringen. Hoe
wel al behoorlijk op leeftijd had
Herr Gemaldeprofessor het alle
maal scherp gezien: dit ingelijst
klatswerk kon onmogelijk van
di^ snor zijn.
Nu had de Brabantse verkoper
van goedbedoelde gekunstelde
rotzooi even moeten schrikken,
maar nee, de man bleef stoï
cijns voor zich uitkijken alsof er
niets met zijn koopwaar aan de
hand was. Oké, 'ons' geman
keerde galeriehouder wilde het
bij nader inzien best toegeven.
Of Leonie Sazias de bevalling van Vrijdag Robinson heeft begeleid is niet geheel duidelijk.
Natuurlijk, de man van wiens
hand die krakkemikkige dorps
gezichten afkomstig waren, was
een grote ploert. Maar, zei hij
ook, de collectie was wel
authentiek.
Hoog tijd om eens enkele pinni
ge vragen te stellen, zag je Leo
nie Sazias denken. De wereld en
vooral die louche zachte 'g' zal
nu voor eens en voor altijd we
ten dat zij, Sazias, nog wel een
andere blik kan opzetten dan
die moederlijke van de Oije
vaarshow.
En vervolgens ging het van ram,
ram, ram, ram en van dram,
dram, dram.
Dat heb je wel meer met zacht
moedige mensen. Als ze zich
eens ergens kwaad over maken,
slaan ze meteen door en deugt
er niks. Het nadeel van een
drammerige aanpak is dat het
gaandeweg irritaties oproept en
uiteindelijk tegen de vragenstel-.
Ier gaat werken.
Waartoe het seminarium kan
leiden bleek weer eens in afle
vering twee. Daar zat de zoveel
ste aankomende priester, die
van zijn geloof was gevallen.
Het bleek alras: een stichtelijk
woord hoeft van hem voorlopig
niet meer te worden verwacht.
De man heeft als houder van
een seksboetiek wel wat anders
in de aanbieding. Dat showden
een paar pronte dames in linge
rie of nog minder, en er kwam
ook nog een kerel in een slip
aan te pas. Reden genoeg voor
Leonie Sazias om op te komen
voor de vrouw, als ware zij een
bedreigde diersoort. „Zo gaat
het nou altijd. De
pen er gewaagd bij
daar draagt een keurige slip."
De papegaaien die in Vrijdag
Robinson als levend decor die
nen, dachten er het hunne van.
Af en toe spreken ze een woord
je mee, en soms valt het niet
mee te ontkennen dat ze ver
standiger taal spreken dan de
hoofdpersonen.
Als vrolijk bedoelde, maar valse
noot huppelt ook nog een be
brild typje door het programma.
Ze speelt zo'n schizofrene tante
die zich voortdurend opgejaagd
voelt door kerels, maai1 intussen
wel allerlei seksattributen uit de
kast haalt. Kan dat mens niet
kopjes gaan afwassen in de kan
tine van de TROS? Dat voorstel
zal mogelijk de instemming
krijgen van die gozer van Hillen,
die omhooggevallen journaalle
zer die zich nu bij het CDA in
allerlei bochten wringt om zich
geloofwaardig te maken als
T weede Kamerlid.
Johnny Kamperveen belde
maar eens aan bij huize-Hillen
om te informeren of de bewo
ner van het pand werkelijk vindt
dat de plaats van de vrouw in de
keuken is. Nou nee, meneer
Kamperveen, zo had meneer
Hillen het toch niet helemaal
gezegd tegen de interviewer van
dat weekblad. Maar ja, helaas
waren de woorden weer eens
niet helemaal goed weergegé-
En Kamperveen maar vragen of
hij binnen mocht komen, dan
zou hij Hillen een fles wijn ge
ven. Maar aan de deur bij Hillen
wordt niet gekocht en in geen
geval worden er interviewers
c.q. andere professionele pot
tenkijkers in huis gehaald. Stel
je voor dat mevrouw Hillen
wordt betrapt tijdens de reini
gingsbeurt van de wc. Als ambi
tieus kamerlid sla je dan wel het
figuur van een opengewaaide
pleedeur.
Op zijn manier woog Kamper
veen ook nog de waarheid van
het gerucht dat PvdA's eigen me
zonder his shadowVreeman de
partij onder curatele had ge
steld. Maar nee, Robinsons
spring-in-het-veld Kamperveen
moest niet alles geloven wat er
over Felix Rottenberg werd ge
roepen.
Vraag van Jaap Jongbloed: „Hé,
Johnny. Had je niet bij Rotten
berg op de thee gemoeten." Het
antwoord van Kamperveen:
„Nee, Rottenberg is niet my cup
of tea."
Wat de TROS nu precies wil mét
dit programma is vooralsnog
volstrekt onduidelijk. Vlees
noch vis. Een broddellap. Met
Vrijdag Robinson gaat het 45
minuten alle kanten op behalve
de goede, zo lijkt het. Als een of
ander roddelblad de suggestie
wekt van een romance tussen
Tim Krabbé en Sylvia Kristel,
belt Sazias Parijs of Emanuelle
in ruste werkelijk iets heeft met
die schakende wielrenner. Nee
dus, een of andere Belg is Krab
bé voor geweest.
Maar goed dat op vrijdag tradi
tioneel vis wordt gegeten, an
ders was Robinson al door de
gehaktmolen gehaald.
