Lloyd's krijgt klappen koelt eventjes af
Economie Japan
Koffieboer mikt op betere boon en hogere prijs
Kevin Maxwell: een aardje naar z'n vaartje
Economie
Renault en Volvo gaan
nauwer samenwerken
'Westen moet Oostduitse waar kopen'
bonn De minister van economische zaken van Duitsland, Jür-
gen Möllemann, heeft Westduitse en buitenlandse ondernemers
deze week opgeroepen Oostduitse goederen te kopen om daar
mee de economie van de vroegere DDR te stimuleren. Daarvoor
zouden zij beloond moeten worden met lagere belastingen en
soepelere vergunningsprocedures. Mölleman sprak op een bij
eenkomst met Westduitse topondernemers. Speciaal de West
duitse ondernemers kregen er van langs. Er wordt te weinig in
de voormalige DDR geïnvesteerd, zo zei Möllemann. „De in
spanningen zijn nog lang niet voldoende." Möllemann kondigde
aan de investeringsprikkels door de Duitse staat te vergroten.
Omzet postorderbedrijven gegroeid
den haag De omzet van de Nederlandse postorderbedrijven is
vorig jaar met 11,4 procent toegenomen tot 2,2 miljard gulden.
De groei steekt daarmee gunstig af tegen de omzetgroei in de to
tale detailhandel, die op 5,2 procent uitkwam. Vooral de omzet
van verzekeringen en geluidsdragers (CD's, cassettes) via de
postorderbedrijven nam sterk toe. Kleding zorgde opnieuw voor
ongeveer een derde van de omzet. Dat staat in het jaarverslag
van de Nederlandse Postorderbond. De bond dekt 85 90 pro
cent van de postorderomzet in Nederland.
Sickinghe voorzitter bij Noro
zeist Oud-bestuursvoorzitter van Stork mr. F. O. J. Sickinghe is
benoemd tot voorzitter van de Raad van Commissarissen van de
beheersmaatschappij Noro Management Advisory Services
(NMAS). J. Fentener van Vlissingen, die gisteren aftrad als be
stuursvoorzitter van de beleggingsclubs Noro Nederland, is tot
commissaris benoemd. Dat neeft NMAS gisteren bekendge
maakt. Van Vlissingen had zijn aftreden vorig jaar al aangekon
digd nadat aandeelhouders hem onder meer misbruik van voor
wetenschap verweten.
Uitzonderlijke reeks rampen zorgt voor miljardenverlies
Lloyd's of London, de grootste verzekeringsmarkt ter we
reld, heeft over 1989 een verlies geleden van 2,06 miljard
pond (6,75 miljard gulden. Dat is gisteren officieel be
kendgemaakt op de jaarvergadering van het bedrijf. Het
verlies, waarvan eerder deze maand al indicaties waren
gegeven, is het grootste in het 300-jarige bestaan van
Lloyd's. De jaarcijfers worden pas drie jaar na dato gepu
bliceerd, omdat alle claims eerst moeten worden afge
handeld.
voor het eerst in 21 jaar een ver
lies. Dat bedroeg 510 miljoen
pond (1,67 miljard gulden). De
topman van Lloyd's, David Co
leridge, kondigde bij de bekend
making daarvan al aan dat er
ook over 1989 en 1990 rode cij
fers zouden zijn. Dat is het ge
volg van een uitzonderlijke
reeks van grote rampen met
overeenkomstige schadeclaims.
Tussen 1987 en 1991 waren er
13 incidenten die elk hebben
geleid tot schadeclaims van
over de 1 miljard dollar: van de
orkaan die in oktober 1987 over
Groot-Brittannië raasde en die
in totaal 5 miljard dollar aan
Het verlies moet worden gedra
gen door de 29.000 leden ('na-
mes'), welgestelden die met
hun persoonlijke vermogen ga
rant staan voor verzekeringsrisi
co's. Zij zijn gegroepeerd in on
geveer 400 syndicaten en laten
hun belangen behartigen door
een assurantie-agent. Die zet
het geld in voor allerlei projec
ten, variërend van de benen van
een topvoetballer tot een super
tanker.
De leden hadden jarenlang
een mooi rendement op hun
schadeclaims opleverde, tot de
ramp met het Piper Alpha boor-
platform (1,4 miljard dollar), de
orkaan Hugo in het Caribisch
gebied en de VS (5,8 miljard
dollar) en de aardbeving in San
Francisco in 1989 (1,5 miljard
dollar).
„De gedupeerde investeer
ders konden deze bedragen niet
gewoon ophoesten, omdat ze
geen rekening hadden gehou
den met de mogelijkheid dat
binnen zo'n kort tijdsbestek zo
veel claims konden worden in
gediend. Hun zakelijk beleid
was niet op dergelijke schade-
uitkeringen afgestemd", aldus
Coleridge.
„We zijn bezig met een on
derzoek naar de verliezen, maar
daar zijn nog geen resultaten uit
gekomen. De investerende as
suradeurs hadden de statistie
ken van de afgelopen dertig jaar
tot hun beschikking, maar daar
viel niet uit af te leiden dat het
uit te keren bedrag in drie jaar
tijd zó hoog zou oplopen."
De bewering van sommige
gedupeerde investeerders, on
der wie een aantal Britse parle
mentsleden, dat de verzeke
ringsmarkt structureel rot zou
zijn, wordt door Coleridge ver
ontwaardigd tegengesproken:
„Dat slaat nergens op. Als inves
teerder moet je de grootheid
hebben toe te geven dat er ook
verliezen kunnen optreden en
moet je bereid zijn die verliezen
te dragen."
Op één punt heeft Coleridge
zijn mening wel bijgesteld. In
maart hield hij nog vast aan de
stelregel dat de leden ieder hun
éigen verplichtingen moesten
nakomen, en dus ook hun ver
liezen moesten dragen. Nu
heeft hij zich echter met de raad
van bestuur gebogen over een
manier om de gedupeerden te
helpen. Ieder reddingsplan
houdt een solidariteitshemng in
bij alle leden, en zal daarom
niet populair zijn. Aangezien de
leden eerst moeten worden ge
raadpleegd, is nog onduidelijk
of zo n maatregel zal kunnen
worden doorgevoerd.
fabriek Zanker
itopt produktie
wasmachines
übingen dpa/anp
)e Duitse fabrikant van wasma-
hines en -drogers Zanker
i'ordt eind maart volgend jaar
ndanks bevredigende resulta-
Dgedoekt. Dit is het gevolg
an de dinsdag aangekondigde
amenwerking tussen het
weedse moederbedrrijf Elec-
rolux en de Duitsë AEG bij de
iroduktie en ontwikkeling van
uishoudelijke apparaten. Dat
eeft Zanker gisteren meege-
eeld.
Het gaat bij de samenwerking
eerste instantie om wasma-
hines, drogers en vaatwasma-
hines. De produktie van Zan-
wordt overgebracht naar
lEG Hausgerate in Neurenberg
[n de Italiaanse Electrolux-
lochter Zanussi. Bij Zanker
verken 420 mensen. Het bedrijf
naakt volgens een woordvoer-
jer winst, heeft een stabiele
imzet en benut de produktieca-
laciteit volledig.
Reddingsplan
GATT-o verleg
Is 'onzinnig'
)en h
rlet plan om 108 handelsminis-
iers uit het hele wereld bijeen te
Krengen in een poging de on
derhandelingen over een vrijere
wereldhandel (GATT) vlot te
rekken, is 'onzinnig'. Dat heeft
taatssecretaris Van Rooy van
économische zaken gisteren in
(Ie Kamer gezegd. Het plan
(verd het afgelopen weekeinde
vanuit het GATT-secretariaat als
ten soort noodkreet gelanceerd.
Mgens Van Rooy hangt het
s van de GATT op een ak-
;oord over de landbouw tussen
I en de VS. Een GATT-ak-
loord zal hoe dan ook positief
litwerken voor Nederland, al-
Van Rooy.
londen/den haag
saskia van westhreenen
De koffieboeren hebben het
zwaar te verduren. De planters
planten steeds meer, de bonen
leveren steeds minder op. De
prijs van koffie maakte de afge
lopen drie jaar een duikeling
van zestig procent. Omdat het
zo niet langer kan, onderhande
len planters en branders deze
week in Londen over de toe
komst van het zwarte goud. -
Drie jaar geleden gooiden de
koffieboeren onder aanvoering
van Brazilië het hoofd in de
wind. Brazilië wilde niet langer
dat haar koffieproduktie aan
banden werd gelegd. Alle af
spraken over de hoeveelheid
koffie die de landen mochten
leveren, werden met een ferme
beweging van tafel geveegd.
Sindsdien is het een chaos op
de internationale koffiemarkt.
Al drie jaar bekvechten de
producenten over de vraag of
de ongeregelde handel moet
blijven zoals-ie is, of dat er weer
nieuwe afspraken moeten ko
men. Op het hoofdkantoor van
de Internationale Koffie Organi
satie in Londen gaan alle partij
en deze week weer voor het
eerst rond de tafel zitten. En dat
is, volgens R. Vaessen van de
Vereniging van Nederlandse
Koffiebranders en Theepakkers
(VNKT) al een grote stap in de
goede richting.
Vaessen schat dat praktisch
alle deelnemende landen (72 in
totaal, waarvan ongeveer 50
consumenten en 20 producen
ten) voor een nieuw koffiepact
zijn; „Geen van de partijen
heeft belang bij de huidige ont
wikkeling." Het verlies dat de
koffieboeren de laatste jaren
hebben geleden is groot. Zo ver
dienden Colombiaanse koffie
producenten drie jaar geleden
nog 10 tot 11 miljard dollar op
hun export. Nu is dat minder
dan 6 miljard dollar. Door de la
ge opbrengst proberen de kof
fieboeren hun kosten zoveel
mogelijk te drukken, waardoor
de producenten op hun beurt
steeds beter op de kwaliteit
correspondent
Het is de laatste tijd weer wat
drukker bij het kleine tempeltje
achter de beurs van Tokyo. De
kwakkelende aandelenkoersen
zijn voor investeerders in Kabu-
to-cho, Tokyo's Wall Street,
aanleiding om maar weer eens
een gang te maken naar dit 'Ka-
buto-jinja' heiligdom.
De grafiek van de aandelen
koersen op de Beurs van Tokyo
begint te lijken op contouren
van de berg Fuji, de symmetri
sche vulkaan die voor Japan is
wat de tulp is voor Nederland.
De Nikkei koersindex bereikte
zijn piek op de laatste dag van
1989. Sindsdien zijn de koersen
aan een afdaling begonnen die
de beurs terug hebben geleid
naar het niveau van ruim vijf
jaar geleden, ofWel bijna zestig
procent lager.
De vraag is of de malaise op
de beurs een afspiegeling is van
de economische situatie in Ja
pan. Vast staat dat de Japanse
economie een neergaande fase
doormaakt. Recessie is echter
een wat groot woord. De econo
mie groeit immers nog steeds
tussen de twee en de drie pro
cent op jaarbasis. Dat is voor
veel landen een benijdenswaar
dig groeitempo. Voor Japan be
tekent het wel een teruggang
vergeleken met de groei van
tussen de vier en de vijf procent
een jaar geleden.
Op zien kan een beetje afrem
men geen kwaad. De hoogtijda
gen van de laatste helft van de
jaren tachtig brachten hun ei
gen problemen met zich mee.
Met name het nijpend arbeids
tekort. met op zijn hoogtepunt
145 vacatures voor elke 100
werkzoekenden, dreigde een
loon-prijsspiraal te ontketenen
Ook is het een gezonde trend
dat de excessieve prijzen voor
grond en huizen wat terugzak
ken. Tweeënhalf miljoen gulden
is nog steeds een imposant be
drag voor een huis met vier ka
mers. een garage en een mini
male tuin, maar het is wel een
miljoen lager dan zeven maan
den geleden, toen het huis te
koop werd aangeboden.
Al is de economie als geheel
gebaat bij een beetje stoom af
blazen, voor de afzonderlijke
bedrijven luidt de huidige neer
gang toch moeilijke tijden in.
Dat blijkt uit de jaarcijfers, die
in de loop van juni worden uit
gebracht. Het onderzoeksburo
van Nomura, Japans grootste
effectenmakelaar, schat de ge
middelde terugval in de winst
voor alle aan de beurs genoteer
de bedrijven op 24 procent. De
grootste tegenvallers komen in
de elektronische industrie en bij
de autofabrikanten, de parade-
paardjes van Japans industriële
succes. Ook grote namen als
Matsushita en Sony blijven niet
Nikkei
Met smart wordt gewacht op
stimulerende maatregelen van
de overheid. Het uitblijven er
van werd afgelopen maandag
aangehaald als een van de rede
nen voor het verlies van die dag,
waarmee de Nikkei index voor
het eerst in 5,5 jaar onder de
16.000 punten zakte. Een over
tuigende verklaring is het niet,
aangezien deze omstandigheid
al veel langer geldt. Hetzelfde
kan worden gezegd van de uit
leg die onder buitenlandse ana
listen opgeld deed, namelijk dat
Japans aandelen voor buiten
landse investeerders niet aan
trekkelijk zijn omdat de divi
denduitkeringen zo extreem
laag zijn. Ook hier niets nieuws
onder de zon. Dividend is in Ja
pan al jaren een fractie van dat
in het Westen.
Niet alleen de aandelenkoer
sen zijn teruggezakt naar het ni
veau van vijf jaar geleden, ook
het vertrouwen in de toekomst
bij het bedrijfsleven is gedaald.
De indicatoren geven een pessi
misme aan dat de laatste vijf
jaar niet meer is geregistreerd.
Misschien is dit wel het be
langrijkste lichtpuntje, want vijf
jaar geleden zette het mo
mentum in dat eind '89 tot een
record op de beurs leidde van
38.915. Ook in Japan zou wel
eens sprake kunnen zijn van het
bekende fenomeen dat de erg
ste crisis al voorbij is tegen de
tijd dat iedereen ervan over
tuigd is dat er sprake is van een
crisis. Alle slechte berichten en
sombere blikken in het bedrijfs
leven ten spijt, zijn alle analis
ten het erover eens dat de hui
dige stand van zaken op de
beurs 'onrealistisch laag' is.
Waarom de opleving nog
steeds uitblijft, laat zich niet
makkelijk verklaren. Misschien
is dat wel de reden voor het toe-
genoemen bezoek aan het Ka-
buto-jinja heiligdom achter de
beurs.
Koffiebonen: De prijs is sinds het loslaten van prijsafspraken volledig ingestort, alhoewel de consument daarvan weinig merkt.
moeten letten. Grote koffielan
den als Brazilië, Colombia en
Costa Rica zijn tot voor kort
voor een vrije handel geweest.
Zij hebben de laatste jaren rela
tief veel geld verdiend met de
soort koffieboon (de robusta-
boon, een 'mindere' soort) die
in hun landen wordt verbouwd.
Toen het koffiepact teneinde
was, konden zij de immense
berg koffiebonen die de boeren
ieder jaar teveel hadden gepro
duceerd eindelijk op de markt
brengen. Maar de koffieprijs is
nu zo laag dat zelfs Brazilië in
stemt met de besprekingen.
Mexico, een van de grootste
koffielanden, wil net als Peru,
Ecuador en de Dominicaanse
Republiek al langer af van de
vrije handel. Volgens een voor
stel dat nu in Londen op tafel
ligt moeten ér regels komen
voor de soort en hoeveelheid
koffie die elk land mag produ
ceren. De totale omvang van de
wereldexport moet dalen met
10 miljoen 'bags' (een bag is 132
pond koffie) tot 62 miljoen
bags.
De gemiddelde wereldprijs
van de milde arabica (een kof
fieboon die groeit in Zuid- en
Centraalamerika) en de lager
gekwalificeerde robusta (Afrika
en Indonesië) is nu niet meer
dan 49 dollarcent per pound.
Het laatste koffieakkoord liet de
koffieprijzen vrij binnen een
marge van 1,15 dollar en 1,45
dollar per pound.
Volgens R. Schraa van Douwe
Egberts is er van het sterke
prijsverval in winkel weinig te
merken geweest, en dat zal
straks omgekeerd hetzelfde zijn.
Ook Vaessen verwacht niet dat
na een nieuw koffiepact de kof
fie direct veel duurder zal wor
den. „De vaste kosten blijven
immers gelijk". Toch is een pak
koffie in drie jaar drie kwartjes
in prijs gedaald (van 3,12 gul-
2,37
den in januari 1989 i
gulden nu).
Koffieplanters en -branders
hopen dat de koffieboeren
dankzij een goede minimum
prijs eerder een betere koffie
boon gaan kweken. De Brazilia
nen hebben al verklaard dat zij
zich willen gaan richten op de
arabica, een populaire milde
koffieboon die nu vooral wordt
verbouwd in Costa Rica en an
dere Centraalamerikaanse lan
den. Concurrerende koffielan
den (waaronder Colombia) zul
len Brazilië op de voet volgen.
vijftien procent betrokken van
gemeenschappelijke leveran
ciers. Dit percentage moet nu
snel omhoog gaan naar tachtig.
Door hogere kortingen te be
dingen bij de leveranciers zullen
de kosten omlaag gaan.
Renault kocht vorig jaar voor
vijftig miljard frank onderdelen
(16,7 miljard gulden). Deze post
maakt zestig procent uit van dé
produktiekosten. De rekening
aan onderdelen bij Volvo be
loopt jaarlijks 4,7 miljard gul
den. De nieuwe overeenkomst
is een belangrijke stap naar ver
dere integratie van Renault en
Volvo. De afgelopen maanden is
druk gespeculeerd over een vol
ledige fusie.
Het Franse staatsautomobiel-
concem Renault en de Zweedse
branchegenoot Volvo gaan hun
in 1990 begonnen samenwer
king aanzienlijk uitbreiden. De
activiteiten op het gebied van
de aankoop van onderdelen en
kwaliteitscontrole worden on
dergebracht in twee gezamenlij
ke ondernemingen, die worden
bestuurd vanuit Parijs. Dat heb
ben de concerns bekendge
maakt.
Renault en Volvo namen in
1990 belangen in elkaar. Sinds
dien is al samengewerkt bij de
aankoop van onderdelen, maar
op het ogenblik wordt nog maar
.onden cees van zweeden
i,Ik verdien een goed salaris,
(naar ik doe mijn werk ook
;oed", zei Kevin Maxwell ooit.
)insdag bleek hoe goed Kevin
daxwell zich van zijn taken
leeft gekweten. De Mirror
iroup Newspapers (MGN), de
'oornaamste pijler onder het
Iritse Maxwell-imperium
er hij sinds de dood van
:ijn vader Robert de scepter
aaide, maakte bekend dat
,3 miljard gulden uit haar
lensioenkas is gestolen. Dat is
tweemaal zo veel als
erd gevreesd.
let meeste geld werd. ont-
Teemd door wijlen Robert
Maxwell, wiens ontzielde li-
:haam vorig jaar uit de wateren
)ij de Canarische eilanden werd
jevist. Destijds werd Kevin nog
jezien als het zoontje dat
ilechts naar de pijpen van de
jitgever mocht dansen. Maar
nmiddels lijkt vast te staan dat
lij ook niet met zijn vingers uit
le jampot kon blijven.
Samen met zijn broer Ian en
m adviseur werd Kevin vorige
'eek gearresteerd. In alle vroeg
te belden twee agenten in bur
ger aan bij zijn huis van twee
miljoen gulden in Centraal-
Londen. Zijn vrouw, die dacht
dat de onverlaten op haar stoep
journalisten wéren, opende een
bovenraam en begon een tirade
die zij besloot met de woorden:
„Als jullie niet ophoepelen, bel
ik de politie!" Waarop uit de
mond van de agenten het citaat
van de maand kon worden op
getekend: „Maar mevrouw, wij
zijn de politie."
Kevin verwisselde zijn pyjama
voor een donkerblauw pak en
werd geboeid weggevoerd. Nog
diezelfde avond was hij weer
thuis, maar niet nadat hij zijn
paspoort en een borgsom van
1,6 miljoen gulden op tafel had
gelegd. Kevin genoot niet langer
het voordeel van de twijfel.
Vragen
Acht maanden na de dood van
'captain Bob' zijn nog steeds ve
le vragen onbeantwoord. Mil
jarden guldens werden door Ro
bert en Kevin Maxwell gestolen
MGN was niet het enige
slachtoffer maar onduidelijk
is waar al dat geld is gebleven.
Vast staat slechts dat de fraude
van de Maxwells de geschiede
nis in zal gaan als de grootste
aller tijden.
Het was dankzij de Financial
Times dat tenminste een tipje
van de sluier is opgelicht. Al
twee maanden voor zijn dood
zette de krant een team van
veertien journalisten op 'Max
well'. Dat team reisde naar de
verste uithoeken van diens im
perium. Documenten werden
doorploegd, (ex-)werknemers
geïnterviewd, de videofilm van
de lijkschouwing bekeken. En
vorige week werd de alomvat
tende conclusie van het graaf
werk afgedrukt in de zachtroze
kolommen: Robert Maxwell
pleegde zelfmoord.
Drijfzand
Maxwell had zijn uitgeversim
perium gebouwd op het drijf
zand van een miljardenschuld.
Om zijn schulden te kunnen af
betalen, moest hij steeds weer
nieuwe leningen aangaan. De
banken waren volgaarne bereid
hem de benodigde gelden te le
nen, maar wel tegen een onder
pand. De misdaad van Robert
Maxwell was deze: als onder
pand bood hij de aandelen aan
van de Maxwell-pensioenfond
sen en van de twee bedrijven
waarin hij een meerderheidsbe
lang had, de Maxwell Commu
nication Corporation (MCC) en
de Mirror Group Newspapers
(MGN).
Eind oktober van het vorig
jaar kwamen er echter kinken in
de kabel. Maxwell kon een aan
tal verplichtingen niet meer na
komen en zijn schuldeisers
toonden weinig genade. De
Amerikaanse bank Lehman
dreigde over te gaan tot de ver
koop van de MCC-aandelen die
als onderpand waren gegeven
en van Goldman Sachs kwam
een soortgelijke tijding.
Robert Maxwell wist wat dat
zou betekeneïi. Als zoveel MCC-
aandelen tegelijkertijd te koop
werden aangeboden, zouden de
financiële markten dat be
schouwen als een brevet van
onvermogen aan ziin adres. De
prijs van de aandelen zou kel
deren en daarmee ook de waar
de van het onderpand dat hij
aan andere geldschieters had
gegegeven. Zijn hele imperium
zou instorten, maar niet alleen
dat. De rechter zou bewind
voerders aanwijzen en de mil
jardenfraude zou aan het licht
komen.' Zijn laatste dagen zou
hij in de gevangenis slijten.
Terwijl zijn imperium op in
storten stond, vloog Maxwell in
zijn eigen vliegtuig naar Gibral
tar waar zijn privé-jacht lag af
gemeerd. Tevoren had Maxwell
met een ongebuikelijke kus af
scheid genomen van zijn
woordvoerder en voor het eerst
in zijn werkzame leven had hij
ook zijn secretaresse thuisgela-
ten. Met reden; Maxwell was
niet voornemens te werken.
In zijn opdracht wendde de
'Lady Ghislaine' de steven naar
de Canarische Eilanden, waar
Maxwell volgens de Financial
Times zijn zelfmoord pleegde.
Op dinsdag 5 november, rond
elf uur 's ochtends werd Robert
Maxwell vermist. Een groot
scheepse zoekactie op zee be
gon en een halve dag later werd
het ontzielde lichaam van de
uitgever gevonden.
Erfgenaam
Ten tijde van het drama was al
duidelijk dat het Maxwell-impe
rium wankelde. De Financial Ti
mes had Maxwell enkele dagen
voor zijn dood laten weten met
het verhaal te zullen komen dat
zijn schulden tweemaal zo hoog
waren als tot dan toe was aan
genomen, een onthulling die de
Kevin Maxwell (links) en broer Ian: „Ik ben blij dat Ik
aandelenprijs geen goed kon
doen. Maar Kevin evenals
Ian genoot altijd het voordeel
van de twijfel. Hij was in de
ogen van velen de weinig benij
denswaardige erfgenaam van
een failliete boedel.
Inmiddels staat vast dat ook
Kevin zijn handtekening plaats
te onder de opdrachten waar
mee miljarden guldens uit de
pensioenfondsen werden ge
haald. Zelfs zou hij na de dood
van zijn vader nog aan het geld
van de gepensioneerde ex-
werknemers hebben gezeten.
Kevin staat terecht op twee be
schuldigingen van samenzwe
ring tot fraude en zes beschuldi
gingen van diefstal.
Hij zei bij het verlaten van de
rechtbank: „Na zeven maanden
van berechting door middel van
gerucht, berechting door mid
del van insinuatie en berechting
door middel van gekleurde be
richtgeving in de media kijk ik
er naar uit mezelf in de rechts
zaal te kunnen verdedigen."
