Rabin zet Shamir buitenspel
Voormalige Nepalese godin is eindelijk gelukkig als drogiste
Feiten &Meningen
Keihard aanpakken die Rambo's
TOM JANSSEN
Vasthouden nieuwe aanhang wordt zware opgave
KATHMANDU TIM MCGIRK
THE INDEPENDENT
In de Nepalese Kathmandu woont een
vrouw die ooit een godin was. Tegenwoor
dig draagt de 35-jarige Nanimaiya Sakya
een modieuze bril en maakt ze recepten
klaar in haar drogisterij. Thuis ontspant ze
zich door met haar man en drie kinderen
naar Nepalese video's te kijken, met z'n vij
ven gezeten op een bed waarboven een
koekoeksklok hangt. Het enige waar ze
naar verlangt, is een normaal leven.
Nanimaiya's bestaan als godin begon toen
ze vier jaar was en eindigde toen ze op 12-
jarige leeftijd haar eerste menstruatie
kreeg. Acht jaar lang leefde ze in drie ka
mers in een paleis in Kathmandu, waar ze
werd vereerd als een hemelse macht. Ze
werd in de watten gelegd en gevreesd. Een
pruillip van Nanimaiya was genoeg om een
door angst bevangen bezoeker ervan te
overtuigen dat het kind zojuist zijn dood
had voorspeld. Als ze ziek werd, zetten de
Nepalezen zich schrap voor een natuur
ramp. En eens per jaar kwam de heerser
van Nepal, koning Birendra, in eigen per
soon naar het in een scharlaken en gouden
gewaad gehulde meisje en smeekte toe
stemming om zijn heerschappij in de Hi
malaya te mogen voortzetten. Het was een
leven dat Nanimaiya niet graag over zou
willen doen.
Nanimaiya werd vereerd als de Kumari, de
levende incarnatie van Taleju, een woeste
godin die demonen doodt en een jaarlijks
bloedoffer van acht buffels verlangt. De le
gende wil dat een Nepalese koning vele
eeuwen geleden vriendschap sloot met de
vervaarlijke Taleju, toen ze een minder
kwaadaardige bui had. Toen de koningen
de godin een keer aan het dobbelen waren,
kwam een prinses het koninklijke vertrek
binnen. De godin was woedend dat ze door
een andere sterveling was gezien en ver
dween. Na aanhoudende smeekbeden van
de koning streek Taleju haar hand over het
h.irt en zei dat ze zou terugkeren om hem
te leiden, op voorwaarde dat hij geen om
gang meer met haar zou hebben. Vanaf dat
moment manifesteert Taleju zich in de
vorm van een maagdelijk meisje.
Sakyakaste
De Kumari moet niet alleen onbevlekt zijn,
maar ook uit de pure Sakyakaste van
goudsmeden stammen. Wanneer de Ku
mari voor het eerst menstrueert, is dat het
teken dat Taleju zich opmaakt om haar te
verlaten. Vijf boeddhistische priesters gaan
dan in de Sakyagemeenschap op zoek naar
een nieuw meisje dat door Taleju is beze
ten. De priesters worden op hun speur
tocht geleid door een lijst met 32 nogal
poëtische en bizarre eigenschappen. Zo
kiest Taleju bijvoorbeeld alleen een meisje
met 'een nek als een trompethoren schelp,
wangen als een leeuw en een heldere,
zachte stem als een eend'. Haar huid moet
goudkleurig zijn en ze moet astrologisch
verenigbaar zijn met de Nepalese koning.
Vervolgens wordt de Kamura-kandidaat
aan een mentale test onderworpen. Tijdens
een omvangrijk offerfestijn wordt een waar
bloedbad aangericht, waarbij in de tempels
van Kathmandu 108 geiten en buffels wor
den geslacht. Zelfs op het internationale
vliegveld van Kathmandu wordt een buffel
geslacht om te voorkomen dat de vliegtui
gen van de Royal Nepal Airlines neerstor-
Dan wordt het 4-jarige kandidaatje een
donkere tempel binnengeleid. Nanimaiya
weet het allemaal nog als de dag van giste
ren. Ze werd gedwongen plaats te nemen
op de tempelvloer, die glom van het bloed.
In een cirkel om haar heen waren afgehak
te buffelkoppen geplaatst, die nog groter en
angstaanjagender leken doordat iedere kop
door een olielampje werd verlicht. De buf
felkoppen stelden de door Taleju gedode
demonen voor. Een gewoon kind zou gil
lend de tempel uit rennen, maar de ware
Kumari kent geen angst. Hoe zou ze anders
de venijnige Taleju kunnen ontvangen?
Carnavalsmasker
Als de ware Kumari is gevonden, wordt ze
in haar paleis geïnstalleerd. Iedere ochtend
wordt ze naar de troonzaal geleid, waar ze
honderden gelovige vereerders ontvangt,
die haar geld, voedsel en drank aanbieden.
Op haar voorhoofd is een derde oog ge
schilderd en door de dik aangebrachte oog
schaduw krijgt het kindergezichtje de uit
drukking van een carnavalsmasker.
„Ik wilde alleen maar naar buiten en met
andere kinderen spelen", herinnert Nani
maiya zich. Maar de Nepalezen geloven dat
deze kleine meisjes, die verlangend door de
houten tralies van hun kamer naar buiten
staren, over bovennatuurlijke krachten be
schikken. Toen een Kumari eens tijdens
een woede-uitbarsting een stuk van haar
tand afbrak, werd Nepal drie dagen later
door een zware aardbeving getroffen.
Toen koning Tribhuvan in 1954 zijn jaar
lijkse zegen van de Kumari kwam vragen,
moest het meisje het hoofd van de mo
narch met rode kurkuma zalven. Maar ze
smeerde de kurkuma op het voorhoofd van
kroonprins Mahendra, die ook aanwezig
was. Kort na dit slechte voorteken stierf ko
ning Tribhuvan en werd hij opgevolgd door
de kroonprins.
Als het niet goed gaat met het koninkrijk,
voelt de Kumari dat onmiddellijk. Toen het
koningshuis dreigde te vallen tijdens de po
litieke opstand van 1979, werd de toenma
lige Kumari ernstig ziek. De beste artsen
van het land konden haar niet helpen.
Toen een priester tantra's over haar uit
sprak en zwoer dat hij haar zou genezen,
stierf hij diezelfde nacht. Andere priesters
die de Kumari probeerden te genezen, ver
ging het precies zo.
Hoewel Nepalezen al vanaf de 6e eeuw
maagd-godinnetjes aanbidden, is er nooit
veel aandacht geweest voor het lot van de
voormalige Kumari's wanneer de godin
hen heeft afgedankt. Weinig ex-Kumari's
slagen erin een man te vinden. Als de godin
eenmaal in de ziel van de Kumari heeft ge
huisd, zo geloven veel Nepalese mannen,
blijft ze ongeveer net zo gevaarlijk als ra
dioactiviteit. Iedereen kent de verhalen van
mannen die met een Kumari trouwden en
korte tijd later stierven.
Bijgeloof
Nanimaiya heeft vanaf haar twaalfde tegen
dit bijgeloof moeten vechten, maar ze heeft
geluk gehad. Ze heeft een moderne man
getroffen en een gezin kunnen stichten. De
meeste ex-Kumari's komen in de prostitu
tie terecht of slijten hun levensdagen in ar
moede als verschrompelde, ongetrouwde
besjes. Onlangs stierf niet ver van Nani
maiya's huis een oude ex-Kumari: ze was
uitgehongerd en alleen.
Nepal maakt een snelle verandering door
van een middeleeuwse feodale staat naar
een modernere samenleving. Kathmandu
wemelt van de westerse toeristen, bergbe
klimmers en medewerkers van internatio
nale hulporganisaties. Nepalese tieners kic
ken op Reebok-sportschoenen en de mu
ziek van The Doors. Leden van de Sakyage
meenschap hebben bedongen dat de Ku
mari 's tijdens hun goddelijke bestaan nut
tig onderricht krijgen, zodat ze na hun ver
loren kinderjaren beter in de maatschappij
passen. Vroeger redeneerde men dat Ku-
mari's met goddelijke alwetendheid waren
behept en dat hun dus niets nieuws kon
worden geleerd.
Toch wordt hiermee niet voorkomen dat
Kumari's een traumatisch bestaan leiden.
Enerzijds worden ze mateloos verwend en
in de watten gelegd (een Kumari moet haar
Kumari-aard onbeperkt kunnen botvieren),
anderzijds moeten ze zich schikken in een
verstikkend bestaan. Alle ex-Kumari's zijn
uitermate teruggetrokken. Een gesprek
voeren met een onbekende valt hen bijzon
der zwaar. In hun tienerjaren lukt het hen
vaak niet contact te leggen met leeftijdge
noten.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat Nani
maiya haar twee dochters dit lot wil bespa
ren. „Toen de priesters langskwamen, op
zoek naar een nieuwe godin, heb ik ze te
verstaan gegeven dat ze bij mijn dochters
uit de buurt moesten blijven. Ik heb het
heel moeilijk gehad in het paleis, waar ik zo
lang opgesloten heb gezeten."
VERTALING MARGREET HESUNGA
„Dit is een van de mooiste
momenten in de geschie
denis van ons land. Het
laat een zekere soepelheid
van denken zien. In het
algemeen beschuldigen
we onszelf ervan behou
dend te zijn, zonder bewe
ging. En als we al bewe
gen, dan is het millimeter
voor millimeter. Maar is
er een nationaal besluit
genomen dat het afgelo
pen moet zijn met de Li
kud-regering." Zo rea
geerde vanmorgen oud
minister van buitenlandse
zaken Abba Eban, een van
de bekendste 'duiven' in
de socialistische partij Ar
beid, op de poliUeke om
mezwaai in zijn land.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
De definitieve uitslag laat nog
even op zich wachten, maar het
is nu meer dan duidelijk dat Yit
zhak Rabin de nieuwe Israëli
sche regering zal vormen. Sa
men met het links/liberale Me-
retz-blok en de kleine Arabische
partijen zou hij kunnen rekenen
op de steun van een kleine
meerderheid van de 120 parle
mentsleden. Een klinkende
overwinning voor de partijen
die zichzelf graag aanduiden als
het 'vredeskamp', ter onder
scheiding van het 'nationale
kamp' van Likud en klein
rechts.
Arbeid streefde bij deze verkie
zingen niet alleen naar een ne
derlaag van Likud, maar ook
naar een 'blokkerende meerder
heid'. Dat wil zeggen dat ze er
voor wilde zorgen dat Yitzhak
Shamir er niet in zou slagen een
meerderheid van de Knesset
achter zich te krijgen. Daarvoor
was nodig dat Arbeid, Meretz en
de kleine Arabische partijen
geen van alle potentiële coali
tiepartners voor Likud in to
taal 61 zetels zouden halen. Vol
gens de voorlopige uitslag is Ra
bin in die opzet meer dan ge
slaagd.
Nieuwe aanhang
Het grootste probleem voor Ar
beid in de komende jaren wordt
het vasthouden van de nieuwe
aanhang, bestaande uit immi
granten, mensen in minder ont
wikkelde delen van Israël en
werklozen. Dat zijn kiezers die
niet op Arbeid hebben gestemd
vanwege haar vredespolitiek,
maar omdat ze van Rabin het
economische wonder verwach
ten waarvoor Likud niet kon
zorgen.
Rabin heeft in de campagne
met veel nadruk aangekondigd
dat hij van plan is aanzienlijk
minder geld te besteden in de
bezette gebieden en aanzienlijk
meer in zwakke economische
regio's binnen Israël en aan het
scheppen van werkgelegenheid
in het algemeen. Daarvoor zijn
ook de vele miljarden aan kre
dietgaranties nodig die Arbeid
denkt los te krijgen van de Vere
nigde Staten en Europa, zodra
de bouw in een groot deel van
de bezette gebieden wordt ge
staakt en er vooruitgang wordt
Schotland, een paar jaar gele
den. Borden nasi staan te dam
pen. We tasten stevig toe, want
we barsten van de honger. Aan
de ene kant van de tafel zit de
verslaggever die komt kijken
hoe de Nederlandse mariniers
hier hun oefeningen afwerken,
aan de overzijde een 37-jarige
marinier met twintig jaren in
het korps achter de rug. De ma
rinier is zo'n ruwe-bolster-blan-
ke-pit-type. Hij weet: „De mari
nier is een Rambo. Hij beukt er
eerst op los en vraagt daama
pas wat er aan de hand is."
Wie het Korps Mariniers goed
bekijkt, ontdekt al snel dat veel
jongens zich melden om aan de
werkloosheid te ontkomen.
Sommigen zijn zo eerlijk om toe
te geven dat een baan in het
korps hen heeft behoed voor
werkloosdheid. En verder tin
den ze het wel lekker om lid te
zijn van een club macho's. „De
marinier is een Rambo" dat
werk.
Dat sfeertje trekt ook een be
paalde groep dienstplichtigen
aan. De 'sportieve' jongens die
de doodgewone landmacht,
luchtmacht en marine maar een
dooie boel vinden. Die jongens
willen bij de commando's of de
mariniers.
Nu is daar niet zo ontzettend
veel mis mee, als die jongens
maar weten dat anderen uitma
ken waarop ze hun tanden mo
gen stukbijten. Die anderen zijn
om te beginnen hun officieren.
En die officieren zijn weer on
dergeschikt aan de democra
tisch gekozen politici. Want ge
lukkig maakt in een democrati
sche staat als Nederland de po
litiek uit of en hoe de strijd
krachten eventueel worden in
gezet. Een goede Nederlandse
militair weet dat en handelt er
naar. De meeste Nederlandse
mariniers zijn in dat opzicht ge
lukkig goede militairen.
En toch is er kennelijk iets be
hoorlijk mis. Soms denken ma
riniers dat ze er even op los
moeten meppen simpelweg
omdat ze menen dat zijgeï'\k
hebben en omdat zij toevallig
beschikken over de botte kracht
om zo'n belachelijk idee ook uit
te voeren. In de nacht van
maandag op dinsdag was het
weer eens raak. Ruim honderd
(dienstplichtige) mariniers von
den het wel een gezond plan
om junks bij het Rotterdamse
Centraal Station af te tuigen
omdat die spuiters overlast zou
den bezorgen. Maar zelfs als de
junks daar voor overlast zorgen,
hebben de mariniers hun han
den thuis te houden. Als er pro
blemen zijn en er iets moet ge
beuren, is daar de politie voor.
Terecht dus dat Rotterdams
burgemeester Peper laaiend
was. Terecht heeft bijna de hele
Tweede Kamer die mariniersac
tie veroordeeld. Terecht ook dat
minister Ter Beek van defensie
heeft aangekondigd dat de
schuldigen hard zullen worden
aangepakt. Militairen die zo ver
hun boekje te buiten gaan,
moet in de woorden van de
Belgische schrijver Louis Paul
Boon 'een geweten worden
geschopt'. Een zware straf is
daartoe het beste middel.
Mariniers staan in het gelid voor de Van Genth-kazerne in Rotterdam, in afwachting van fouillering door de
marachaussee. foto roel dijkstra opd
Een wand in een stemlokaal in Jeruzalem is volgeplakt met de 25 stembiljetten voor even zovele partijen waaruit de Israëliërs gisteren konden kie
zen. foto jim hollander reuter
geboekt in het vredesproces.
Coalitiegenoot Meretz, in veel
opzichten een moderne wester
se partij, moet ervoor zorgen
dat Arbeid niet vervalt in haar
oude patronagesysteem, met
zware financiële steun aan de
vakbonden en hun ten dode op
geschreven industrieën. Maar
zal de verwachte economische
vooruitgang spectaculair ge
noeg zijn om een tamelijk on
berekenbaar deel van het kie
zersvolk vast te houden? Dat is
de vraag.
Aantrekkingskracht
Het is duidelijk dat de winst van
links voor een groot deel te dan
ken is aan de persoonlijke aan
trekkingskracht van Yitzhak Ra
bin. Diens ideeën over het vre
desproces komen in meing op
zicht overeen met die van de Li
kud. Er is dan ook geen sprake
van dat Rabin zich zal laten lei
den door de duiven in zijn partij
en in Meretz.
In de komende dagen en weken
zal hij op zoek gaan naar ge
schikte partners voor een bre
dere coalitie en zijn succes staat
er borg voor dat hij die zal vin
den. Gisteravond al maakte de
ultra-orthodoxe Verenigde Tora
Lijst duidelijk dat haar eerder
gedane belofte aan Likud niet al
te letterlijk moet worden opge
vat en ook een andere religieuze
partij, Shas, is benaderbaar.
Beide grote partijenArbeid
en Likud zullen in de komen
de weken en maanden weer
worden getest op hun samen
hang. De controverse tussen
Rabin en oud-partijleider Shi
mon Peres liet zich vannacht al
weer zien, toen de nummer
twee op de lijst de overwinning
vierde in gezelschap van een
paar getrouwen, ver van de lijst
trekker en het centrum van het
feestgewoel. Of hij in het kabi-
net-Rabin de belangrijke minis
terspost zal krijgen waarop hij
hoopt, moet worden afgewacht.
De nieuwe premier kondigde
gisteravond aan dat hij, en hij
alleen, zal bepalen wie er minis
ter wordt, „en daarbij geldt uit
sluitend een kwaliteitscriteri
um". Kwaliteiten kunnen Peres
in ieder geval niet worden ont
zegd.
Zijn benoemingsbeleid zal Ra
bin vijanden opleveren, maar
hij heeft in ieder geval iets te
verdelen. Van Shamir kan dat
niet worden gezegd. Hij zal
moeten gaan uitkijken naar een
geschikte, jongere opvolger.
Zijn eigen keuze, minister van
defensie Moshe Arens, maakt
nu waarschijnlijk weinig kans
meer. Verschillende Likud-kop-
stukken, Benjamin Netanyahu
voorop, weten de nederlaag aan
de interne strijd in de partij en
Arens was daarbij een van de
hoofdrolspelers. Veel zal afhan
gen van de manier waarop Li
kud zich gaat manifesteren als
oppositiepartij en als woord
voerder van de groepen die Ra
bin in de komende tijd moet
gaan teleurstellen, niet in de
laatste plaats de kolonisten in
de bezette gebieden.
