Jeltsin probeert
Congres te paaien
Macedonische kwestie: Mitsotakis in eigen val
Buitenland
Amato moet Italië
regering bezorgen
Oppositie wil zuivering
in regering Kazachstan
Bestand Bosnië aan flarden
Vraag om stemmen
Duizenden dieren moeten
nieuw onderkomen hebben
Overbodige kernkoppen worden groot probleem
DONDERDAG 18 JUN11992
Lappen willen toekomst veilig stellen
Helsinki» De Lappen hebben gisteren een beroep gedaan op de
regeringen van Finland, Zweden en Noorwegen om hun toe
komst in een integrerend Europa veilig te stellen. In de noorde
lijkste regionen van deze drie landen wonen ongeveer 40.000
Lappen. De Lappen hebben een aparte verstandhouding met al
le drie deze landen; ze hebben hun eigen vertegenwoordiging in
regionale raden en op sommige scholen wordt in het Laps les
gegeven. Als het EG-lidmaatschap van de drie landen ter sprake
komt, wordt echter met geen woord gerept over de Lappen.
Door een overeenkomst te sluiten met Noorwegen, Zweden,
Finland en Rusland hopen de Lappen hun rechten en hun toe
komst veilig te stellen.
Slachtpartij Sebokeng: 35 doden
Johannesburg» Tenminste 35 mensen zijn gisteravond in het
zwarte woonoord Sebokeng, 60 kilometer ten zuiden van Johan
nesburg, omgekomen toen een groep van naar schatting 200
zwaar bewapende mannen moordend door de straten trok. Een
nog onbekend aantal mensen raakte gewond. Ooggetuigen
meldden dat de aanvallers leden van de Zulu-beweging Inkatha
Trans-Dnjestrië verwerpt vredesregeling
chisinau De separatistische Dnjestr-,.republiek" heeft gisteren
de vredesregeling verworpen die het Moldavische parlement
had voorgesteld. De plaatsvervangende parlementsvoorzitter
van de eenzijdig uitgeroepen republiek, Aleksandr Karaman,
verklaarde dat het voor de Russischtalige bevolking onaan
vaardbaar was dat alle staatsinstellingen die men al in het leven
heeft geroepen, ontmanteld moeten worden. Ook zien de sepa
ratisten niets in het doen opgaan van hun militaire garde in de
Moldavische strijdkrachten. De inwoners van het gebied op de
linkeroever van de rivier de Dnjestr hebben een federatie met
Moldavië voorgesteld. Nu het Moldavische parlement dat af
wijst, zullen wij internationale erkenning gaan zoeken, zei Kara-
JAT wil niet langer Joegoslavisch heten
Belgrado De Joegoslavische luchtvaartmaatschappij Jugosl-
ovenski Aerotransport(JAT) verandert haar naam in Aeroput.
Het voorvoegsel om aan te duiden dat de maatschappij uit Joe
goslavië komt verdwijnt. Aeroput dat luchtlijn betekent is
de oorspronkelijke naam van de maatschappij die in 1927 werd
opgericht. Na de Tweede Wereldoorlog werd de maatschappij
omgedoopt in JAT.
België verkoopt ruim 200 ton goud
brussel Nationale Bank van België heeft in alle stilte 202 ton
van zijn goudvoorraad verkocht. Het goudaandeel in de totale
reserves is daarmee teruggebracht tot 50 procent. Van de op
brengst van circa 3,8 miljard gulden zal slechts een klein gedeel
te rechtstreeks in de schatkist worden gestort. De rest wordt op
nieuw belegd. België houdt na de verkoop die twee weken gele
den werd afgesloten, nog altijd een kleine 1.000 ton goud over
dat ligt opgeslagen in de kluizen van het Amerikaanse Fort Knox.
ROME EELCO V
CORRESPONDENT
De Italiaanse president Scalfaro
heeft gisteravond Giuliano
Amato, vice-secretaris van de
socialistische partij (PSI) op
dracht gegeven een regering te
formeren. De benoeming kwam
tot stand nadat de socialistische
leider Bettino Craxi zijn kandi
datuur had ingetrokken. Hij was
een onaanvaardbare kandidaat
voor de oppositie, maar ook
voor veel leden van de christen
democratische partij (DC) en
zelfs voor enkele socialisten.
Amato, ex-minister van schat
kist en een specialist in consti
tutioneel recht, wordt door
Scalfaro de geschikte persoon
gevonden om de hopeloos ver
deelde politieke partijen tot el-
Nationalistische, anti-Russische
bewegingen hebben gisteren in
de Kazachstaanse hoofdstad Al
ma Ata het aftreden geëist van
de premier, de vijf vipe-pre-
miers, de staf van de drie minis
teries van informatie, staatsvei
ligheid en de KGB, plus 85 par
lementariërs die in het recente
verleden lid waren van de com-
BUDAPEST-SARAJEVO GPD-Rtr-DPA
De inwoners van Sarajevo heb
ben zelf de wapens opgenomen
in een wanhopige poging een
einde te maken aan het Servi
sche beleg van de Bosnische
hoofdstad. Van het bestand, dat
maandag van kracht werd, is in
middels weinig meer over. Van
ochtend werd in Sarajevo weer
gevochten en ook de artillerie
beschietingen gingen door.
,,De mensen willen niet meer
leven in een platgebombar
deerd getto en van honger ster
ven. De wanhoop neemt nu
met de dag toe sinds het laatste
bestand in puin ligt", aldus een
journalist van Radio Sarajevo.
'„De mensen vinden dat de stad
nu geopend moet worden en zij
praten erover elk wapen ter
hand te nemen dat zij hebben,
zoals geweren".
Door de gevechten moesten
Onthullingen over krijgsgevangenen VS oud nieuws
washington-moskou
Boris Jeltsin heeft gisteren in Washington zijn bewering
dat er nog Amerikaanse krijgsgevangenen in leven zijn in
de voormalige Sovjetunie, niet hard gemaakt. Jeltsin be
loofde het Amerikaanse Congres een onderzoek in te
stellen. In de Russische media zijn de uitlatingen van de
president afgedaan als een poging de Amerikanen te
paaien. Vietnam heeft de uitspraken van Jeltsin als onge
loofwaardig bestempeld.
ge gevallen informatie over de
gevangenen nog niet boven wa
ter is gekomen, een aantal van
hen wellicht nog in leven is. Hij
zei er alles aan te zullen doen
om dit te onderzoeken.
In de Russische pers worden
de 'onthullingen' van Jeltsin ge
zien als onderdeel van zijn po
gingen om Washington gunstig
te stemmen waar het gaat om
het verlenen van bijstand aan
de Russische economie. In een
toespraak tot het Congres zei
Jeltsin eerder gisteren, dat Rus
land de 24 miljard dollar hulp
die de Westerse landen hebben
toegezegd, hard nodig heeft.
In Rusland is er veel meer
aandacht voor de gevolgen van
het gisteren gesloten kernwa-
hans geleunse correspondenten
Jeltsin zei maandag dat de Sov
jetunie vanaf de jaren '50 tot
aan de Vietnam-oorlog Ameri
kaanse militairen gevangen
nam en dat een aantal van die
militairen wellicht nog in leven
zijn. Gisteren zei Jeltsin dat ou
de Sovjet-archieven de precieze
informatie over elk van de ge
vangengenomen militairen be
vatten, inclusief welke oorlog ze
in vochten, en waar en wanneer
ze om het leven kwamen.
De voormalige leiders van het
Kremlin dus ook Gorbatsjov
wisten allemaal van de ge
vangenen af. De Russische pre
sident zei dat, omdat in sommi-
penverdrag, dat door de meeste
commentatoren als nadelig
voor Ruslands veiligheid wordt
beschouwd of als een economi
sche ramp, omdat de staatskas
de vernietiging van duizenden
kernwapens extra niet zou kun
nen financieren.
Bovendien zijn de onthullin
gen van Jeltsin oud nieuws. In
februari meldden verschillende
Russische kranten al dat 22.555
Amerikaanse krijgsgevangenen
aan het einde van de Tweede
Wereldoorlog door dictator Sta
lin naar de Sovjetunie werden
overgebracht.
Ook Jeltsins onthullingen
over piloten van Amerikaanse
spionagevliegtuigen en in Viet
nam gevangen genomen Ameri
kanen die in de Sovjetunie te
recht zijn gekomen waren niet
nieuw. Het dagblad Moskovsky
Konisomolets beweerde op 15
februari dit jaar al bewijzen te
hebben dat Amerikaanse pilo
ten in Oezbekistan waren gesig
naleerd.
Eind vorig jaar liet de
Komsomolskaja Pravda ene ser-
Barbara Bush en Naina Jeltsin lopen hand in hand over het landgoed van George Washington, de eerste pre
sident van de Verenigde Staten. foto epa
geant Kolesnik vertellen dat zijn
in Vietnam gestationeerde een
heid in 1965 binnen een maand
liefst zeven Amerikaanse bom
menwerpers neerhaalde. Over
het lot van de piloten wist hij
echter niets te melden en met
de onthullingen is daarna niets
meer gebeurd. Jeltsin heeft de
Amerikaanse gevoeligheid over
het lot van landgenoten die in
Sovjet-gevangenissen beland
den nu gebruikt om goede sier
te maken tijdens het overleg
met president Bush.
Nguyen Ngoc Dinh, diplo
maat bij de Vietnamese missie
bij de VN, heeft de opmerkin
gen van Jeltsin ondertussen
„verwarrend en tegenstrijdig"
genoemd. Nguyen zei verder
dat na het Akkoord van Parijs in
1973, dat een einde maakte aan
de Vietnam-oorlog, alle Ameri
kanen naar de VS had laten te
rugkeren. De diplomaat be
treurt de uitlatingen van Jeltsin
ten zeerste. „Als hij (Jeltsin)
geen details heeft, moet hij zijn
mond houden."
kaar te brengen. Hij zal een pro
gramma moeten opstellen ge
centreerd rond de belangrijkste
problemen van het land, ofwel
het financieringstekort, de geor
ganiseerde misdaad, institutio
nele hervormingen en de 'mo
rele kwestie' (corruptie).
De formatie vii\dt plaats ruim
•twee maanden na de verkiezin
gen en dat geeft al aan hoe pro
blematisch de politieke situatie
is. Amato moet een meerder
heid zien te vinden die tot nu
toe met geen mogelijkheid te
construeren bleek De opgave is
des te moeilijker omdat, zoals
de uitdrukkelijke wens is van
Scalfaro, ook de oppositiepartij
en PDS (ex-communisten) en
PRI (republikeinen) van die
meerderheid deel moeten uit
maken.
bnei barak» In het voornamelijk door orthodoxe
joden bewoonde stadje Bnei Barak, in de buurt van
Tel Aviv, domineren verkiezingsaffiches van de re
ligieuze partijen het straatbeeld. Op de posters
roept rabbijna Abraham Shapira de kiezers op om
op zijn Verenigde Torah Partij te stemmen. De Is
raëli's kiezen dinsdag een nieuw parlement, foto
Londense Zoo sluit de deuren
LONDEN SUSAN WATTS
THE INDEPENDENT
De Londense Zoo, de oudste
dierentuin ter wereld daterend
uit 1828, gaat op 30 september
dicht als gevolg van een daling
van het aantal bezoekers en fi
nanciële problemen, zo is gis
teren meegedeeld door de ei
genaren. De Zoo, gelegen in
Regent's Park, denkt ongeveer
zes maanden nodig te hebben
om dé dieren elders onder te
brengen.
De Zoo hoopt te kunnen voor
komen dat, wanneer de poorten
sluiten, de duizenden dieren
worden vernietigd. De dieren
tuin geeft onderdak aan 938
zoogdieren, 895 vogels, 453 rep
tielen, 195 amfibieën, 4400 vis
sen en 6300 ongewervelde die
ren.
Veel van de grotere dieren
gaan naar Whipsnade in Bed
fordshire, die het beste is toege
rust voor grote groepen fokdie-
ren. Curator dr. Jo Gipps is vol
goede hoop. „Vorig jaar hebben
we de collectie ingekrompen
zonder dieren te hoeven afma
ken. Ik geloof dat we dat weer
zo kunnen doen."
„Ik kan echter niet met zeker
heid zeggen dat geen enkel dier
zal worden afgemaakt, maar dat
is zeker niet onze bedoeling of
wat we hopen. Het is voor ons
allemaal verschrikkelijk. En he
lemaal voor degenen die de
taak krijgen dit uit te voeren."
Gipps hoopt dat de meeste
dieren kunnen verhuizen naar
een nieuw onderkomen binnen
Groot-Brittannië omdat een reis
over zee of met het vliegtuig al
tijd traumatisch is. Het pro
bleem is vooral voor de grotere
dieren dringend. Gipps hoopt
dat particuliere verzamelaars
zullen aanbieden wat van de
kleinere dieren te nemen.
Veel van de dieren maken
deel uit van internationale fok-
programma's, dus wat daarmee
gebeurt, hangt niet alleen van
het bestuur van de dierentuin
Aquino steunde
Fidel Ramos met
illegale fondsen
manila» ap
munistische partij. Dat meldde
het Moskouse persbureau Inter
fax.
President Nazarbajev, zelf ex-
lid van de CP, zou het initiatief
met zorg gade slaan en een
„ernstige breuk" vrezen tussen
het Russische bevolkingsdeel
(40 procent) en de Kazachen.
Het parlement is bijeengeko
men om de situatie te bespre
ken.
De Filipijnse president Aquino
heeft zich onrechtmatig in de
verkiezingscampagne bemengd
door gemeenten geld te geven
om presidentskandidaat Fidel
Ramos te steunen. Dat heeft het
Hooggerechtshof bepaald. Het
geld was bedoeld voor verzoe
ningsraden van voormalige
communistische en islamitische
rebellen.
Nu de Amerikanen en Russen
in hoog tempo hun nucleair
wapenarsenaal verkleinen,
dient de dringende vraag zich
aan hoe men zich kan ontdoen
van de 1.200 ton hoogwaardige
uranium en plutonium die in
tienduizenden kernkoppen
aanwezig is.
Volgens wetenschappers
gisteren bijeen op een symposi
um in Romezullen in de
wapenindustrie ongeveer 1.000
ton verrijkt uranium en 200 ton
plutonium overbodig worden.
Raketten kunnen worden ver
nietigd en kernkoppen ontman
teld maar de splijtstof kan niet
zomaar worden afgevoerd. „Het
duurt honderden miljoenen ja
ren voordat splitsbaar uranium
spontaan vergaat en plutonium
kan nog duizenden jaren voor
kernwapens worden gebruikt",
verduidelijkte de Amerikaanse
natuurkundige Richard Garwin.
Het voorstel van de voorzitter
van het organiserend comité
van het symposium, Vincenzo
Tometta, om splijtstoffen om te
zetten in brandstof voor kernre
actoren stuit ook op bezwaren
omdat dan voor veilige opslag
en transport moet worden ge
zorgd. Een kleine hoeveelheid
van het materiaal kan immers
terroristische groeperingen of
landen als Iran, Libië, en
Noord-Korea, waarvan bekend
is dat ze een eigen kembom
willen produceren, in staat stel
len een nucleair programma te
ontwikkelen.
Een andere mogelijke oplos
sing om van het plutonium af te
komen is het in glas te mengen
met ander radio-actief militair
afval en het daarna in het bin
nenste van de aarde te begra
ven. „De problemen zijn echter
meer politiek en financieel dan
technisch", zei de Franse hoog
leraar Georges Vendryes. „Het is
gevaarlijk en een illusie te den
ken dat wij dit in een kort tijds
bestek kunnen oplossen. Wij
praten in feite over een tijdsbe
stekvan tientallen jaren."
60 leden van de vredesmacht
van de Verenigde Naties hun in
spectie van het vliegveld van
Sarajevo afbreken. Op het VN-
hoofdkwartier in New York zei
een woordvoerster dat de plan
nen om het vliegveld van Sara
jevo te heropenen voorlopig op
de lange baan zijn geschoven
tot er een nieuw bestand is.
Kroatische en Bosnische strij
ders hebbén gisteren de Ser
viërs verjaagd uit Mostar, dat
zwaar is beschadigd.
De Nederlandse regering en
een ruime meerderheid van de
Tweede Kamer wijzen militair
ingrijpen niet meer bij voorbaat
van de hand. Dat bleek gisteren
in de Kamer. Ingrijpen kan ove
rigens alleen in VN-verband.
Minister Van den Broek (bui
tenlandse zaken) wil de kwestie
morgen ter sprake brengen op
een vergadering van de West-
europese Unie (WEU) in Bonn.
den haag»anp
Afgelopen maandag hebben de EG-mi-
nisters van buitenlandse zaken een be
sluit over erkenning van Macedonië
weer uitgesteld. Dit keer naar 26 en 27
juni wanneer het Portugese voorzitter
schap met een EG-top in Lissabon
wordt afgesloten.
Eind juni wordt het voor de Griekse re
gering van de conseratieve premier
Konstantinos Mitsotakis waarschijnlijk
erop of eronder. Komt Mitsotakis van
deze top terug met een EG-besluit om
de voormalige Joegoslavische republiek
Macedonië te erkennen, dan kunnen de
premier en zijn partij waarschijnlijk wel
hun biezen pakken.
Zij zijn het de afgelopen maanden ge
weest die niets hebben nagelaten om
hun kiezers het gevoel te geven dat de
toekomst van Griekenland afhangt van
een heel specifiek soort erkenning van
de EG van deze zuidelijkste republiek
van het uiteengevallen Joegoslavië.
De Griekse regering heeft zich tot nu
toe op het standpunt gesteld dat de re
publiek wel moet worden erkend zij
voldoet immers aan de EG-voorwaar-
den maar niet onder de naam Mace
donië en ook niet onder een andere be
naming waarin de M van Macedonië
voorkomt, zoals het voor chauvinisti
sche Grieken wellicht minder aanstoot
gevende Slavisch-Macedonië of Mace
donische Republiek van Skopje.
Skopje is de hoofdstad van het Joego
slavische Macedonië en in strijd met de
goede internationale gebruiken wil
Griekenland de republiek opleggen zich
Republiek van Skopje te noemen. Deze
republiek heeft al toegegeven aan enke
le garanties die de Griekse regering
heeft geëist, zoals het schrappen van
twee grondwetsartikelen waarin de ver
eniging met de Macedoniërs in Grie
kenland en Bulgarije werd nagestreefd.
De naar erkenning snakkende repu
bliek, economisch uitgemergeld omdat
Griekenland de grenzen heeft gesloten,
wil alleen dat ene niet prijsgeven: de
naam Macedonië.
De Griekse regering wordt in retoriek
over de Macedonische kwestie alleen
overtroffen door de oppositie, in het
bijzonder de socialistische Pasok van
Andreas Papandreou. Ondanks de be-
-moeienissen van Athene bij de EG de
erkenning van Macedonië onder een
M-naam tegen te houden, maakt Pa
pandreou zijn Griekse gehoor op mas
sabijeenkomsten bang met termen als
„nationale uitverkoop".
Phpandreou verwijt de Griekse regering
ook „het verraad van Servië", bondge
noot van Griekenland in alle oorlogen
van deze eeuw op de Balkan. Zulke
woorden komen vooral hard aan als je,
zoals de Griekse conservatieven, over
een meerderheid van zegge en schrijve
twee zetels in het parlement beschikt.
De EG-landen, waarvan de meeste ver
moedelijk de machtsovername van de
Conservatieven in april 1990 in stilte
hebben bejubeld om Griekenland na ja
ren socialistisch bewind meer in het
EG-gareel te brengen, steunen tot nu
toe de Macedonië-standpunten van de
regering-Mitsotakis.
Het is echter de vraag hoe lang dit nog
zal duren.
Griekenland krijgt vanuit Brussel op
zijn kop omdat de Conservatieven eco
nomisch geen orde op zaken hebben
weten te stellen. In de tweede plaats
houdt een Grieks veto al jaren EG-hulp
aan Turkije tegen. Minister Van den
Broek (buitenlandse zaken) is een van
de warmste pleitbezorgers om de hulp
nu eindelijk eens te ontdooien. In de
derde plaats beginnen EG-landen indi
vidueel al hun handen van Griekenland
af te trekken. En in de vierde plaats
kiest de Griekse regering tot nu toe
blind de kant van Servië in het touw
trekken om de toekomstige onafhanke
lijkheid van Kosovo.
De EG zit echter ondanks al deze rede
nen om Athene eens flink op zijn num
mer te zetten met een paradox: een er
kenning van de Republiek van Skopje
als Republiek Macedonië betekent
waarschijnlijk het doodvonnis van de
regering-Mitsotakis. Daardoor zou na
vervroegde verkiezingen een nog rabia-
tere anti-Macedonië partij, de Pasok,
weer aan de macht komen.
Alleen met het onmogelijke, met Repu
bliek van Skopje, kan Mitsotakis wor
den gered, maar dan wordt de repu
bliek in de armen van Bulgarije en Tur
kije gedreven, de eerste twee landen die
de Republiek van Macedonië hebben
erkend. Hierdoor zouden de Grieken
krachtens hun eigen logica pas echt
bang moeten worden voor een ver
meend Bulgaarse expansionisme rich
ting Macedonië en voor een al even
vreselijk geachte grotere rol voor Tur
kije onder de islamitische bevolkings
groepen op de Balkan, inclusief in Grie
kenland zelf.
What's in a name? Het verschil tussen
oorlog en vrede, zeggen veel Grieken,
ondanks het feit dat Macedonië pas be
gonnen is aan de opbouw van een le
gertje van nog geen 30.000 man, de be
volking uitgeput is en aan alles gebrek
lijdt, de regering geenszins van plan
lijkt zelfs maar een grensconfiictje te
riskeren.
af. Adoptieprogramma's voor
het publiek zijn slechts een jaar
geldig, dus degenen die in het
verleden dieren in de Zoo heb
ben gesponsord, hebben geen
stem in wat ermee gebeurt.
De menigte die zich gisteren
in het zonnetje in de dierentuin
koesterde, was net zo geschokt
door het nieuws van de sluiting
als het personeel. De meesten
wezen het plan onmiddellijk af.
„Het is vreselijk. Ik denk dat
John Major zich er nu echt mee
moet bemoeien en iets moet
doen. Hij heeft de London Zoo
zelfs genoemd toen hij in Rio
sprak over biodiversiteit (onder
zoek naar het behoud van ver
scheidenheid in flora en fauna
red.)", zegt Judith Roberts uit
Coventry. „Major heeft gezegd
dat de dierentuin een voorbeeld
is van goed natuurbehoud
het is jammer dat kinderen in
deze tijd niet meer in staat zul
len zijn om de dieren in een
passende omgeving te komen
bekijken."
Geen einde aan
val beurs Tokyo
De aandelenkoersen op de ef
fectenbeurs van Tokyo blijven
kelderen. Vandaag schoot de
Nikkei-index van de 225 belang
rijkste fondsen opnieuw omlaag
met 400,24 punten tot 16.045,56
punten, een absoluut diepte
punt dit jaar. Het gemiddelde
koersverlies bedroeg 2,4 pro
cent. Gisteren daalden de koer
sen 3 procent in waarde. De
koersdaling met honderden
punten per dag, is al ongeveer
een week bezig.
De koersdaling is een gevolg
van forse verliezen op de aan-
delentermijnmarkt, het gevolg
van aanhoudende pessimisme
over de prestaties van het Ja
panse bedrijfsleven. De beurs
index is nu nog weliswaar bo
ven de psychologisch belangrijk
geachte grens van 16.000 pun
ten, maar volgens veel handela
ren blijft dat niet lang zo.
Zoons Maxwell
gearresteerd
LONDEN AP
Kevin en lan Maxwell, zonen
van de overleden krantenmag
naat Robert Maxwell, zijn van
morgen gearresteerd. Dat heeft
het Britse persbureau Press As
sociation bericht. Volgens PA is
ook Maxwell-adviseur Larry
Trachten berg gearresteerd. De
drie zijn door de politie voor
verhoor meegenomen in ver
band met de verdwijning van
honderden miljoen ponden uit
het Maxwell-pensioenfonds. De
politie werkt in deze zaak sa
men met de Serious Fraud Offi
ce (de Britse FIOD Fiscale In
lichtingen en Opsporings
dienst).
Robert Maxwell werd op 5 no
vember 1991 dood aangetroffen
in zee bij de Canarische Eilan
den.
